Hongaarse oud-premier
doodziek in Boedapest
Nagy
vertoeven
Eisenhower zal Engeland kennen in
alle maatregelen in Midden-Oosten
WEERBERICHT
In een der concentratiekampen
worden 20.000 tegenstanders
ZOU
van het regime vastgehouden
Voor verwarming
LANGEZAAL, Stille Rijn 3-4, Leiden
lBREESTPI73*TEul37l
Combinatie kreeg hotel „Savoy
HomaiT' te Bandoeng voor niets
SOEPELE RICHTLIJNEN VOOR
HOGERE HUUR NIEUWBOUW
98ste jaargang
ZATERDAG 7 SEPTEMBER 1957
No. 29234
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: j J. W. Henny
HoofdredacteurJ. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f. 7.50 per kwartaal; f.2.55 per maand; f.0.59 per week
Witte Singel 1, Leiden - Giro no. 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie 21507
Slachtoffer van Kadars terreur
Volgens de Hongaarse schrijver George Paloczy-Horvath, die deelneemt
aan het PEN-congres te Tokio, is oud-premier Imre Nagy van Hongarije naar
Boedapest overgebracht, waar de politie bezig zou zijn hem bekentenissen en
mededelingen af te persen over het ontstaan van de opstand. De gezondheids
toestand van Nagy zou zeer slecht zijn. Hij heeft verscheidene hartaanvallen
gehad. Het „politieke testament" van Nagy is intussen uit Hongarije gesmok
keld en zal weldra in verschillende talen worden gepubliceerd.
In Hongarije zal binnenkort een „bende" van 40 man, onder wie bank
bedienden, douane-ambtenaren en ad vocaten, terecht staan wegens het aan
namen van steekpenningen van mensen, die wilden emigreren en die een lage
tting wensten van de waarde der bezittingen, die zij wilden meenemen,
aldus meldt het Hongaarse vakverenigingsblad „Nepakarat".
giers te controleren. Buitenlanders wor
den voortdurend in het oog gehouden
door de geheieme politie en tijdens hun
afwezigheid worden hun hotelkamers
Prins Wan zou naar
Moskou gaan
Het Vaticaan heeft rooms-katholieke
priesters in Hongarije verboden, lid van
het parlement te worden. Zij die lid zijn,
moeten binnen een maand hun functie
neerleggen. Wie weigert, stelt zich aan
excommunicatie bloot.
In niet-officiële Vaticaanse kringen
neemt men aan, dat het aantal priesters,
voor wie het decreet geldt, gering is.
Het Vaticaan heeft sedert de opstand
in Hongarije twee decreten voor Hon
gaarse priesters uitgevaardigd. Het eer
ste hield in, dat alle priesters die func
ties van burgerlijke autoriteiten hadden
aanvaard zonder de uitdrukkelijke goed
keuring van hun kerkelijke superieuren,
deze functies moesten opgeven en naar
hun diocees moesten terugkeren.
De V.S. en een aantal andere landen
zullen er volgende week bjj de Algemene
Vergadering der V.N. op aandringen
een vooraanstaande figuur naar Moskou
te zenden. Deze moet trachten te be
reiken, dat de Sovjet-Unie zal instem
men met de resoluties over Hongarije.
De afvaardigingen van de V.S. en En
geland overhandigden de andere delega
ties gisteren een ontwerp-resolutie, wel
ke zal worden ingediend op de speciale
zitting, welke dinsdag over de Hon
gaarse kwestie begint.
Naar verluidt wordt Prins Wan van
Siam, de voorzitter van de Algemene
Vergadering, de waarschijnlijkste kan
didaat voor de missie naar Moskou ge
acht.
Diepe apathie onder de
Hongaarse bevolking
In een rapport van 150.000 woorden
heeft de V.N.-commissie van vijf na
ties (Australië, Denemarken, Tunis, Cey
lon en Uruguay) de conclusie getrokken,
dat het door de Russen in het zadel ge
holpen regime van Janos Kadar niet
namens het Hongaarse volk sprak, dat
dit regime strenge onderdrukkingsmaat
regelen opnieuw heeft ingesteld en dat
het er op uit is de teugels met Sovjet-
russische hulp in handen te houden.
De commissie heeft volgende hoofd
conclusies getrokken:
De Sovjet-Unie is met geweld tussen
beide gekomen in Hongarije, om een
volksopstand te onderdrukken;
de opstand was een spontane demon
stratie en is niet van buitenaf geholpen.
Het was geen beweging om de grondbe
zitters en kapitalisten weer aan de macht
te helpen, zoals door de Sovjetrussische
regering beweerd is;
ten tijde van zijn installatie had het
regime van premier Kadar niet te steun
van het volk en het ontbeert deze steun
nog steeds.
Westerse diplomatieke kringen in We
nen en reizigers, die pas in Boedapest
zijn geweest, zijn het er over eens dat
de Kadar-terreur het Hongaarse volk in
een diepe apathie gedompeld heeft.
Volgens officiële Hongaarse kringen
zijn 200 personen geëxecuteerd als „con
tra-revolutionairen", doch Westerse
schattingen stellen dit cijfer tienmaal
zo hoog. In een van de concentratie
kampen ten zuiden van de Hongaarse
hoofdstad worden ruim 20.000 anti
communisten vastgehouden.
Overal controle
Een Oostenrijkse zakenman die ver
leden week Boedapest bezocht heeft,
verteld, dat de politie-terreur thans
groter lijkt dan in het tijdperk van de
afgezette Stalinistische" partijleider
Rakosi. Nog steeds zijn er wegversper
ringen op de hoofdroute tussen Wenen
en Boedapest. Geholpen door Russische
militairen, houden Hongaarse militairen
daar de Hongaarse en buitenlandse au
to's aan, om de papieren van de passa-
Veranderlijk
De Bilt verwacht tot morgenavond:
Aanvankelijk veel bewolking met plaat
selijk enige regen, later opklaringen,
krachtige tot matige zuidwestelijke wind.
Iets lagere middagtemperaturen.
(Opgemaakt te 11.15 uur).
8 SEPTEMBER
Zon op: 6.04 uur; onder: 19.14 uur.
Maan op: 18.32 uur; onder: 5.23
uur (v.m.)
Hoogwater te Katwijk te 2.53 uur en
15.14 uur.
Laagwater te 11.01 en 23.16 uur.
(9/9 hoogwater te 3.24 en 15.44 uur;
laagwater te 11.34 en 23.51 uur).
Dit nummer bestaat uit 12 pagina's,
en een BUvoegseL
doorzocht. Buitenlandse bezoekers wor
den op straat en in de hotels aangespro
ken door naar het uiterlijk aardige
vrouwelijke agenten van de geheime po
litie. Telefoongesprekken met het bui
tenland worden op de band afgetapt.
De angst van de bevolking voor de
politie maakt een zielige indruk. De
man op straat vermijdt angstvallig elk
contact met een buitenlander en praat
ook liefst niet met een landgenoot.
Het volgende grapje, dat in Boedapest
voorzichtig de ronde doet, geeft wel een
beeld van de situatie: twee mannen kij
ken naar een gloednieuwe Cadillac.
„Wat een schitterende vorderingen
maken onze Sovjet-vrienden op het ge
bied van de auto-fabricage", zegt de
een. De ander kijkt hem bevreemd aan.
maar put dan eindelijk moed: „Maar U
weet toch wel, dat dit geen Russische
auto is". De eerste: „Dat weet ik wel,
maar ik weet niet wie U bent".
Volgens Westerse deskundigen is het
Kadar-regime er niet in geslaagd enige
steun van het volk te krijgen. Volgens
de officiële cijfers heeft de nieuwe com
munistische partij van Kadar 360.000
leden, iets meer dan een derde van het
aantal leden der partij van voor de re
volutie.
Overleg in Londen
onbepaald verdaagd
De V.N.-subcommissie voor ontwa
pening heeft gisteren haar besprekin
gen voor onbepaalde tjjd verdaagd, na
aanvaarding van het verslag van haar
beraadslagingen aan de Algemene Ver
gadering der Ver. Naties.
De Russische vertegenwoordiger, Zorin
heeft gisteren, naar uit Britse bron ver
luidt, weer verklaard, dat men onmoge
lijk een datum of plaats kon vaststellen
voor een nieuwe bijeenkomst van de
subcommissie, waarin de Ver. Staten, de
Sovjet-Unie, Engeland, Frankrijk en Ca
nada zitting hebben.
De subcommissie begon haar beraad
slagingen in Londen op 18 maart. Zij is
in het slop geraakt door Russische kre-
tiek op Westelijke voorstellen voor een
gedeeltelijk ontwapeningsplan, die op
29 augustus ingediend zijn, doch die
volgens Zorin „nie^s van waarde" bevat
ten.
Een Britse zegsman zei gisteren, dat
de vier Westelijke afgevaardigden gis
teren hun spijt erover uitspraken, dat
er geen overeenstemming bestaat over
hervatting van de onderhandelingen op
een zo vroeg mogelijk geschikt tijdstip.
Inmiddels vertrekt de Franse afge
vaardigde, Moch, vandaag uit Londen
naar Parijs. De Amerikaanse gedele
geerde, Stassen, is van plan morgen
naar Washington te vertrekken.
Intensief contact Londen-Washington
Zuivering van de Syrische veiligheidsdienst
De Verenigde Staten hebben Groot-Brittannië in de jongste acht uur ver
zekerd, dat president Eisenhower geen belangrijke maatregelen in de crisis
in het Midden-Oosten zal nemen zonder voorafgaande raadpleging van de
Britse regering, aldus is gisteravond van gezaghebbende wijze te Washington
vernomen.
In diplomatieke kringen werd gezegd, dat er van uur tot uur overleg is
tussen Washington en Londen over de toestand in het Midden-Oosten.
Aclit vliegtuigen
c5
voor de luchtbrug
De Amerikaanse luchtmacht heeft gis
teren te Washington bekendgemaakt,
dat acht grote transportvliegtuigen van
het type „Globemaster" maandag de
eerste wapens naar Jordanië zullen
brengen. Vijf van deze toestellen zullen
worden geladen, de overige drie vertrek
ken van Athene.
De route van de vliegtuigen is niet
bekend. Om niet over Syrisch of Is
raëlisch grondgebied behoeven te vlie
gen, zullen zij waarschijnlijk via Tur-
kjje en Irak of misschien over Saoedi-
Arabisch gebied naar Jordanië vliegen.
Tot de wapens, die zullen worden ge
leverd, behoren vuurmonden van 106
millimeter zonder terugslag, aldus is
op een vliegveld bij Tripolis in Libië door ambtenaren van het Amerikaanse
Buitenlandse Zaken
ministerie van
meegedeeld.
Het Syrische ministerie van Binnen
landse Zaken heeft luitenant-kolonel
Haydar Farra, hoofd van de politie en
de veiligheidsdienst in het district Alep
po. ontslagen. Vorige week zijn al ne
gen hoge officieren van de veiligheids
politie naar huis gezonden. De regering
heeft besloten de veiligheidsdienst gron
dig te zuiveren.
Conferentie
De democratische senator Mike Mans-
field heeft te Washington verklaard,
dat de V.S. moeten overwegen of het
niet verstandig is onmiddellijk een con
ferentie te beleggen met Egypte en Sa-
oedi-Arabië „om de middelen te bestu
deren die het Arabische nationalisme
moeten behoeden voor nieuwe Russische
agressie". De senator, die ook lid is van
de Senaatscommissie voor Buitenland
se Betrekkingen, stelde voor, dat de
Amerikaanse regering de Algemene Ver
gadering van de V.N. verzoekt over te
gaan tot instelling van een interna
tionale controle op de wapenzendingen
naar het Midden-Oosten.
Frans-Egyptisch overleg
De afgevaardigden naar de Frans-
Egyptische besprekingen te Genève heb
ben besloten terstond naar hun respec
tievelijke hoofdsteden terug te keren en
op 20 september weer in Genève bijeen
te komen, aldus is gisteravond bekend
gemaakt.
Volgens een communiqué hebben de
onderhandelingen, die 26 augustus zijn
begonnen, een punt bereikt waarop de
twee delegaties het nodig hebben geacht
ruggespraak met hun regeringen te hou
den.
Israël Jordanië
De Veiligheidsraad van de Ver. Naties
heeft zich gisteren bezig gehouden met
de spanningen tussen Jordanië en Is
raël naar aanleiding van de klachten,
die er van beide zijden zijn binnengeko
men. De vertegenwoordiger van Jorda
nië, Joesef Haikal, wees erop. dat bij
bestand bepaald is, dat niemand in het
niemandsland tussen beide landen de
grond mag bebouwen en dat de aanwe
zigheid van Israëlische boeren en trac
tors in dit gebied een bedreiging was
van de, veiligheid van de Arabieren.
Haikal verzocht de Raad de Israëli
sche regering te verbieden dit nie
mandsland voor landbouw te gebruiken.
De Israëlische woordvoerder, Morde-
chai Kidron, bracht de hele zaak terug
tot de kern, de Arabische weigering om
vrede te sluiten of in vrede te leven met
Israël. De omringende landen bewape
nen zich en maken er geen geheim van,
dat zij gaarne deze wapenen tegen Is
raël zullen gebruiken.
De Veiligheidsraad ging er niet verder
op in. De Raad besloot, de stafchef van
de politiemacht der Ver. Naties te ver
zoeken binnen twee weken verslag uit te
brengen over de toestand ter plaatse.
Bp beide partijen werd erop aange
drongen zich te onthouden van elke ac
tiviteit, die de toestand zou kunnen ver
slechteren. De behandeling werd daarna
voor onbepaalde tijd opgeschort.
De klokkengieterij van de Gebroe
ders van Bergen te Heiligerlee is op
het ogenblik bezig met de afwer
king van een daar gegoten luiklok,
bestemd voor de protestantse kerk
ie Biak. De opdracht tot het ver
vaardigen van de klok is verleend
door een commissie van nabestaan
den van de slachtoffers van de
ramp van het KLM-toestel „Neu
tron". De klok heeft een grootste
diameter van 45 cm. en zal volgen
de week geheel voltooid zal zijn.
De foto laat zien hoe een graveur
woorden van dank voor de hulpver-
kening op de klok aanbrengt.
Advertentie
Een leuke verrassing wachtte ir.
A. Aler president-directeur van de
KLM in Houston, na de voltooiing
van de eerste KLM-vlucht Amster
dam-Houston. Op het internationale
vliegveld van Houston zetten mej.
Natthea Evers (l) en mej. Anne
Wempe (r) de president-directeur
charmant glimlachend plotseling
een echte Texaanse cowboy-hoed
op.
voor kolen en oliestook.
President Rotary op doorreis
in Rotterdam
(Speciale berichtgeving)
Met het s.s. „Nieuw Amsterdam" van
de HollandAmerika Lijn is vanmorgen
de heer Charles G. Tennent, president
van de Rotary-International, in Rotter
dam aangekomen. De heer Tennent is
met zijn vrouw op doorreis naar Zürich,
waar de vergadering van de advies-com
missie voor Europa, Noordoost-Afrika en
het Middellandse Zee-gebied en van de
Rotary Information Councellors zal wor
den gehouden. Daarna volgt een rond
reis door Afrika, Zuid- en Midden-
Amerika voor het bezoeken van de
Rotaryclubs in niet minder dan 40
landen.
Honderd doden bij
opstand op Cuba
Volgens officieuze schattingen is bij
de opstand te Cienfuegos op Cuba een
honderdtal mensen omgekomen, van wie
vijftien, die niet aan de strijd hebben
deelgenomen. Het Cubaanse leger ver
loor twaalf man aan doden en dertien
gewonden. Er zijn geen gevangenen ge
maakt.
Het was vrijdagavond rustig te Cien
fuegos. De winkels waren weer open en
het verkeer was normaal. Alleen waren
op verschillende plaatsen tanks opge
steld.
Voorbeeld van
corruptie
(Van onze correspondent in Djakarta)
De beslaglegging op het bekende hotel
„Savoy Homan" te Bandoeng waar
van wjj dezer dagen melding maakten
op last van de centrale militaire
gezaghebber, kan men zien als een
Minister ir. Witte belooft:
Minister ir. Witte heeft erkend, dat de memorie van toelichting tot wijziging
van de huurwet 1950 tot de conclusie kon leiden, dat deze huurverhoging slechts
in een enkel geval ook zou gelden voor de nieuwbouw, maar de minister heeft
er tijdens zijn bespreking met de vaste commissie voor Volkshuisvesting en
Bouwnijverheid uit de Tweede Kamer ook nadrukkelijk op gewezen, dat uit het
later gevolgd mondeling overleg en zeker uit de openbare behandeling duidelijk
was gebleken, dat van een veel groter aantal na-oorlogse woningen de huur
zou worden verhoogd.
Bovendien werden bij deze behandeling
de globale normen voor de verhoging
aangegeven.
De minister gaf echter als zijn oordeel
te kennen, dat de niet gelukkige tekst
van de memorie van toelichting en de
voorlichting, die bij besprekingen om
trent de huurcompensatie is gegeven,
zelfstandige elementen van psychologi
sche aard zijn gaan vormen bij de be
paling van de huurverhoging voor de
bedoelde woningen.
De minister is bereid deze factoren te
laten meespreken en dat is voor hem
aanleiding geweest om de beginselen
vervat in de circulaire van 5 juli j.l.
op een voor de huurders soepele wijze
in een praktische richtlijn te verwe
zenlijken.
De minister deelde tenslotte mede, dat
hij overeenkomstig zijn aanvankelijk
voornemen van plan is aan de hand
van de reeds ingediende voorstellen der
gemeenten, nadere concretisering van
de richtlijnen te geven, waarin boven
staande gedachten zullen zyn verwerkt.
De voorstellen der gemeenten zullen aan
deze richtlijnen worden getoest. Hierbij
zal aan de adviezen der gemeenten om
trent de concrete toepassing dér alge
mene richtlijnen grote waarden worden
gehecht. Alvorens deze aan de gemeen
ten te verstrekken zal de minister ze
overeenkomstig een meermalen gedane
toezegging aan de commissie ter kennis
neming toezenden. De Kamercommissie
besloot alsdan deze materie aan een
nieuwe bespreking te onderwerpen.
„vertraagde reactie" op een beschul
diging van corrupjtie, die bijna drie
jaar geleden werd gelanceerd. Dat was
in oktober 1954, kort nadat het hotel
door een Indonesische combinatie was
gekocht van de Nederlandse eigenaar
voor een miljoen Nederlandse guldens.
De combinatie, waarvoor een vooraan
staand lid van de politieke partij, de
P.I.R., optrad, vroeg voor de betaling in
Nederland echter geen transfer voor een
miljoen, doch voor twee miljoen Neder
landse guldens aan. Dank zij politieke
vrienden kreeg de gemachtigde der com
binatie de transfer van twee miljoen
gulden ook toegewezen, waarvoor dus zes
miljoen roepiahs moest worden gestort.
Een miljoen gulden de koopsom van
het hotel werd in Nederland, gelijk
was overeengekomen, aan de eigenaar
uitbetaald. Het andere miljoen Neder
landse guldens werd „zwart" verkocht,
tegen een koers van één tegen zes, dus
zes miljoen roepiahs.
Daarmee kreeg de combinatie dus in
Indonesië de gehele som van zes mil
joen roepiahs. die zij had moeten stor
ten voor de transfer van 2 miljoen Ne
derlandse guldens, weer terug.
Zonder één cent uit te geven, was
zü dus in het bezit gekomen van een
hotel, dat een miljoen Nederlandse
guldens waard was!
Deze feiten werden destijds door een
Indonesisch blad, het socialistische
„Pedoman" gepubliceerd. Het moest ech
ter voorjaar 1957 worden eer in dat cor
ruptie-geval handelend werd opgetreden.
In de toen, bij de afkondiging van de
staat van oorlog en beleg, door het mili
tair gezag begonnen actie ter bestrijding
der corruptie, werd o.m. ook de heer
Sadak, die destijds als gemachtigde van
de combinatie optrad en daarna als
directeur het beheer over het hotel voer
de, gearresteerd. Zijn verhoor heeft er
blijkbaar toe geleid, dat thans ook be
slag op het door corruptie verkregen
hotel kon worden gelegd.
