IN KAMER EN TUIN
Elke week verdwijnen er meer dan
150 mensen in liet wijde Australië
Tiende internationaal muziekfestival
in Aix - en - Provenee (d
ZATERDAG 10 AUGUSTUS
WEKELIJKS BIJVOEGSEL
PAGINA 2
Velen gingen het bos in
Ook Nederlanders onder mysterieus vermisten
ProveiiQalen klagen steen en been
W in ter v uur pij 1
fraai bloeiend
bolgewas
GEEN „ZOEKLICHT OP DE
BOEKENMARKT".
In verband met vakantie van
Mevrouw Clara Eggink zal haar
wekelijkse boekbespreking enige
tijd ontbreken. Haar eerstvol-
volgende kritiek zal in ons num
mer van 7 september verschij
nen.
VARIA
(Van onze correspondent in Australië)
Vier jaar geleden emigreerde een toen 26-jarige
ongetrouwde Nederlander naar Australië. Drie
jaar achtereen stuurde hij geregeld brieven naar
zijn ouderlijk huis in een grote stad in het zuiden
van Nederland. Hij schreef dat hij hard werkte,
een „goeie baan" had en het „best maakte". Toen
hield elk levensteken op. Sindsdien is hij spoor
loos.
Drie jaar geleden emigreerde een andere jonge
Nederlandse vrijgezel, toen 23 jaar oud, naar het
land onder de Steenbokskeerkring. Hij ging in
Queensland wonen, de noordelijke staat, waar de
zon ongenadig kan branden en waar suikerriet-
plantages zijn. Daar zocht en vond hij werk. Zijn
adres zo liet hij zijn ouders in Nederland
weten was een postbusnummer in een plaats
met een hogere landbouwschool, uitgezocht cen
trum voor een jongeman, die zich in de landbouw
wil bekwamen. Dat was in 1954. Sindsdien heeft
zijn familie taal noch teken van hem gehoord.
Deze gevallen van spoorloos verdwenen men
sen zijn slechts twee voorbeelden uit vele honder
den. Dit continent is groot. Het is zo groot, zo
uitgestrekt en zo leeg, dat een mens die zich aan
de samenleving wil onttrekken, daartoe gemakke
lijk de kans krijgt. Ook voor de mens, die een
nieuw leven wil beginnen onder een andere naam,
zijn er legio wegen om in het achterland zijn zon
den te begraven en daar met een schone lei te
beginnen zonder dat iemand zich om zijn verleden
bekommert.
In het Britse Enfield woont dominee
Gordon Girling. Niets bijzonders,
zegt u, in elke plaats woont wel een
predikant. Maar de dominee staat
deze week in de schijnwerper van de
publiciteit. Hy heeft een verzoek ge
richt tot zyn gemeenteleden of zy
wat om zijn rug willen denken en
hun babies eerder willen laten do
pen. Het is geen kleinigheid op myn
leeftijd aan het. doopvont- met een
baby van om en bij de 30 pond in
de armen te staan, zei hij. De domi
nee is 41 jaar oud.
Eén der toegangswegen van Aix
Jonge moeders met kind en al verdwenen oog op mogelijke ontoelaatbare prak-
tijken. Het is hier wel de plaats eraan
Australië is 220 keer zo groot ais Nederland. De staat Nieuw Zuid Wales is twee te herinneren dat op het vliegveld van
en een half keer zo groot als Engeland en Schotland samen. Meer dan de helft ?.ydn.ey ^Masco.t> ee^ tolk aanflJe-
zig is, die vrywel alle talen spreekt,
der bevolking woont in een kleine strook langs de kust. Er zijn in het achterland welke in het normale verkeer worden
schapen- en vee-stations, die groter zyn dan Frankrijk en waar slechts een paar gebruikt, inclusief Midden- en Oost-
europese talen en Arabisch.
honderd mensen wonen. Wie wil verdwenen, heeft kansen te kust en te keur
^nolnnkon Aar HuictornU ziJn boerderij van vierhonderd hectaren Nederlander als tolk
spelonken aer auisrernis Victoria had verlaten en van dat Het is de Nederlander Henk Brink-
Elke week verdwijnen meer dan hon- ogenblik af spoorloos was verdwenen, man. Wie moeite heeft zich verstaanbaar
derd en vijftig mensen in Australië, Pas nu kwam aan het licht, dat hij huis te maken, behoeft slechts „mister Brink
waarvan zeventig in Nieuw Zuid Wales, en hof had verlaten om te verdwijnen man" te roepen en alle moeilijkheden
waar drie en een half miljoen mensen in Centraal-Australië. opgelost. Brinkman vervult op
wonen, maar waar ruimte is voor veer
tig miljoen. In Sydney, met zijn twee
miljoen inwoners, heeft de politie volop
werk om elke week zo'n 25 mannen,
vrouwen en kinderen op te sporen, die
als vermist worden opgegeven. De meeste
verdwijningen worden ondanks de wijd
heid en de verborgenheden van het land
op den duur opgehelderd, maar gemid
deld blyven er dertig gevallen per jaar
jaar in „de spelonken der duisternis"
verborgen.
De politie ziet geen licht. Alleen al
in Nieuw Zuid Wales heeft men van
meer dan 250 vrouwen, die na 1936 zijn
verdwenen, nooit meer iets vernomen.
De recherche is elk spoor kwijt. Er be
staat geen bevolkingsregister in Austra-
li. U kunt gaan en wonen waar U wilt
en U behoeft niemand van uw verhui
zing kennis te geven.
Handel in blanke slavinnen
Rechercheurs van het Common
wealth Investigation Bureau zyn kort
geleden een onderzoek begonnen naar
de mogelijkheid van blanke slavinnen-
handel. De bende, die zich daarmee
zou bezighouden, zou zich toeleggen
op het wegvoeren van jonge meisjes,
die zonder geleide per vliegtuig aan
komen op het vliegveld van Sydney.
Meisjes, die geen Engels kennen en
per vliegtuig in Sydney aankomen op
doortocht naar Melbourne, verkeren
soms in de veronderstelling, dat zij al
in Melbourne zyn.
Mascot een officiële functie.
Natuurlijk moet U belasting betalen Anderen, die op doorreis zyn naar
m als Australisch burger moet D by Melbourne, laten het vliegtuig vertrek-
4 tt ken en blyven in Sydney. Niemand kan
de verkiezingen stemmen, maar als U controleren of het waar is als plotse-
het niet doet, kost het heel wat ling opduikende vreemdelingen beweren,
moeite om U op te sporen, vooral als dat ZÜ vrienden zijn, die voor het meisje
t, rich met alle geweld verborgen wll. Sb^leften «°rS" ^r^e
houden. Het is hier heus gemakkelijk
om in ijle lucht op te gaan.
De politie zit natuurlijk niet stil,
maar er zijn nog altijd vele mysteries.
Zy waren er gisteren, ze zyn er van
daag en zjj zullen er ook morgen zijn.
Taalmoeilijkheden zijn gemakkelijker
op te lossen dan mysteries van ver
dwenen Nederlanders. Zij maken deel
uit van het grote leger der geesten,
die de plaats van hun aardse be
staan hebben verwisseld voor onbe
kende oorden in de eenzaamheid der
grote prairiën of in de woeste bergen,
in de miljoenensteden Sydney en Mel
bourne. Of in vergeten dorpen, waar
de ruwe wegen zyn verschroeid onder
de brandende zon en verdroogde be
ken met gelig-glinsterende bedding de
aanwezigheid verraden van stofgoud,
dat als een overblijfsel uit het ver
leden nog herinnert aan de razernij
der gouddelving.
Australië is een romantisch land en
deze romantiek kan ook de nuchtere
Nederlander parten spelen, wanneer
hy al of niet met rugzak „het
bos ingaat"
Aix-en-Provence,
Tot en met Lyon was de reis verlopen onder één onafgebroken
offensief met pijpenstelen, zodat iedereen tenslotte bijna murw was
gemaakt. Bij de benzinestations spoten de „pompisten" in doorweekte
staat en onder bescherming van hun paraplu en a raison van één
gulden per liter een nieuwe stroom brandstof in de tank en dan
werd de trieste tocht maar weer verder voortgezet. Op verscheidene
plaatsen stonden de wegen over honderden meters blank en de
koren-aren neigden de verregende koppen steeds wat verder naar de
aarde toe. De automobilisten drukten hun gaspedalen alsmaar dieper
in je auto op zijn staart trappen, noemen de Fransen dat tot
ze dan, als vermanend teken aan de wond, weer eens een wagen
ontwaardden, die met de neus in een greppel lag of van het spiegel
gladde wegdek was afgegleden en verpletterd tegen een muur gebotst
was. Zelden had hun de naam „midi" zo'n magisch synoniem voor
zon en geluk geleken, en zelden ook had de reis daarheen het karak
ter van deze vlucht, deze „sauve-qui-peut" aangenomen
In alle vriendelijke plaatsjes, die hy
doorkruiste en die bijna stuk voor stuk
de namen dragen van de fameuze
wijnmerken. die hier hun land van
herkomst vinden, hoorde hij intussen
nog steeds dezelfde mistroostige klach
ten en jeremiades.
Vorige week heeft het hier stelt u het
zich even voor, een halve middag aan
één stuk geregend en de mistral de
gevreesde meridionale stormwind is
nu al vyf dagen van de party. Als ze
nu eindelyk maar eens wilden ophou
den met die atoombomexperimenten.
De mensen maken tegenwoordig dan
Mistral bedreigt
bun feest
Na Lyon werd de regen wat minder,
zonder dat de zon echter op het toneel
geliefde te verschijnen. De klachten
der inboorlingen over deze opnieuw
mislukte zomer staakten evenmin, al
kon de toerist uit het noorden er dan
ook wel gedurig wat minder in geloven.
In ieder geval, zo kwam het hem voor,
zou hij straks zijn regenscherm, borst
rok, winterjas en ijstrui in zijn auto
kunnen achterlaten.
Jong en oud
Op een ok'tobermorgen in 1950 verliet
een 56-jarige onderwijzeres haar huis
om naar school te gaan. Zjj is nooit by
de school aangekomen en is sindsdien
spoorloos. In hetzelfde jaar verdween
een 32-jarige getrouwde vrouw, die ge-
boodschappen te gaan
maar nimmer is teruggekeerd.
zegd had
doen,
In 1945 verdween een 26-jarige moe
der met haar zoontje van zeven jaar.
De politie beweert, dat het zelfs in het
grote Australië moeilijk is voor een
vrouw om met een schoolgaand kind te
verdwijnen, maar men is er toch nooit
in geslaagd hen op te sporen.
Men hoort hier dikwijls de uitdrukking
„het bos ingaan", wanneer men bedoelt
te zeggen, dat iemand naar het binnen
land is vertrokken en wel niet meer di-
recht te vinden zal zyn.
Onder de vrouwen die „het bos zyn
ingegaan", bevinden zich verscheidene
jonge meisjes beneden de 20 jaar, en
sinds 1948 ook een 22-jarige moeder
met een kindje van zeven maanden.
Er zyn ook bejaarde vrouwen onder
de verdwenen mensen, zoals een 70-
jarige ongetrouwde dame, die vier
jaar geleden haar huis verliet in Tul-
laree, 160 kilometer ten zuidoosten van
Melbourne. Sindsdien heeft de politie
geen enkel spoor meer van haar ge
vonden.
Naar het buitenland
De politie-archieven staan vol met
mysterieuze gevallen, waarvan slechts
een enkel bij onderzoek aanleiding heeft
gegeven te veronderstellen, dat de ver
dwenen persoon naar het buitenland is
vertrokken. Ook daar kon echter geen
der 254 vermiste personen worden opge
spoord. Een geheimzinnig geval is, dat
van Harold Lasseter, een onderzoeker,
die beweerde goud te hebben gevonden
in Centraal Australië en die daar in
1930 om het leven is gekomen. Er zijn
dikke boeken over zijn mysterieuze dood
geschreven. Officieel zou zelfs zijn vast
gesteld, dat zyn lijk in de woestijn is
gevonden. Zyn. naam is beroemd in de
geschiedenis van Australië als een stout
moedige onderzoeker, en nu werd on
langs bekend, dat de recherche aan
wijzingen heeft, die er op zouden duiden,
dat de „vermoorde" Lasseter nog leeft
en in Amerika woont. Zijn beweerde
goudvondst waarnaar heden ten dage
nog altijd vergeefs) wordt gezocht
zou op leugen en bedrog zijn geba
seerd.
Wen 850.000 gulden
Een ander geheimzinnig geval werd
dezer dagen onthuld, toen een zekere
Maclaughlin honderdduizend pond
(850.000 gulden) won in een lotery, zijn
prijs in twee leren koffers bij de bank
ging innen in tienduizend briefjes van
tien pond en daarna spoorloos verdween.
Door een toeval ontdekte de politie later
dat hij drie weken nadat hij met zijn
koffers was verdwenen, aan een ernstige
ziekte was overleden. De politie ont
dekte toen echter ook, dat zijn ware
naam niet Maclaughlin was, maar Wil-
haru Maclane, die twaalf jaar geleden
Velbheimia ca/pensis pleegt men ook
wel de wintervuurpijl te noemen. De
bloemvorm herinnert in ieder geval
aan de bekende tuinvuurpijl en ook de
groen-rose kleur van de bloemen doet
er wel een beetje aan denken. Het is
een zeer rijk bloeiend bolgewas, waar
van men veel plezier kan hebben en
het is nu de tijd die te bestellen. Doe
dan maar eens een beetje royaal en
bestel niet één bol, doch zeker drie of
vyf en zoek er dan maar een brede
bloempot voor op. De kwestie is: ze
houden van een beetje gezelligheid en
als ze zo met zyn vijven of met drie
stuks by elkaar staan zullen ze veel
beter groeien. Direct na ontvangst van
de bollen moet men die dan in de pot
ten plaatsen. Zorg dat er wat pot
scherven onder in de pot komen en ge
bruik vooral een voedzame bloemisten-
grond. Het kan beslist geen kwaad in
dien de bladgrond nog eens extra ge
mengd wordt met een beetje oude koe
mest of kleigraszodengrond; ze hou
den van een pittig grondmengsel. Het
zou verkeerd zijn indien ze na het op
potten direct in de kamer geplaatst
werden: het is veel beter de bollen
eerst enkele weken in de tuin te laten
staan en dus graaft men ze met pot
en al op een zonnig plekje in de tuin
in. Zorg er voor dat ze niet verdrogen
en zeker niet zodra de glanzend
groene bladeren tot ontwikkeling ko
men. Begin oktober wordt het voor dit
kaapse bolgewas toch een beetje te
koel en te vochtig en kan men het
beter binnen plaatsen. Meen nu niet
dat deze plant van veel warmte houdt;
in een normaal verwarmde kamer is
het veel te warm: de bloemstengels
zullen dan veel te ijl opgroeien en ook
de afzonderlijke bloemen zitten dan te
ver van elkaar. Een matig verwarmde
kamer is veel beter en als ze dan da
gelijks een beetje lauw water krijgen
zal het wel gaan en kan men de
bloemstengels ook spoedig verwachten.
Dit rijk bloeiende bolgewas kan ech
ter veel voedsel gebruiken en het is
nuttig wekelijks een weinig te bemes
ten; de bekende kamerplantenkunst-
mest kan men voor dit doel heel goed
gebruiken. Per liter water dient men
dan één theelepeltje op te lossen en
daarmee kan men al wel twintig ka
merplanten bemesten.
Na de bloei heeft de plant geen mest
meer nodig en kan men haar langza
merhand wel laten afsterven. Ze staat
dan de ganse zomer volkomen droog
en tegen de herfst dient men haar
dan verse grond te geven en kan het
spel opnieuw beginnen.
G. KROMDIJK.
De wintervuurpijl of Veltheimia
ook wel alles kapot. Een ordentelijke
zomer is er in onze tijd nu zelfs niet
eens meer by
Tenslotte kwam niettemin Aix- en
Provenee. het doel der expeditie, toch
in zicht. 'De Cours Mirabeau lag daar
weer open als een soort intieme
Champs Elysées, omhuifd en be
schermd door het dikke lover der pla
tanen. De tientallen fonteinen spoten,
net als andere jaren, hun minerale
water nog altijd onvermoeid in de
hoogte, en de aapjes stonden even
eens nog op dezelfde plaatsen op een
zeer hypothetische klant te wachten.
De renteniertjes in hun grijze vesten
flaneerden nog met dezelfde coquette
pasjes langs de terrassen van „Les deux
garcons", de Mirabeau" en de „Coste
Nègre", waar men weer alle vrienden
en bekenden van muzikaal Parijs en
elders ontmoette: Poulenc, Sauguet,
Roland-Manuel, de Franse dirigent
Dervaux en .zijn Duitse collega Hans
Rosbaud, die de schepper is van de
muzikale stijl van het feest, de zange
ressen Sciutti en Teresa Stich-Ran-
dall ontdekkingen van vorige jaren,
die Aix ook al trouw zijn gebleven, en
alle andere habitués, met inbegrip van
de gespecialiseerde journalisten, die
men op alle festivals van Europa te
genkomt.
In het Casino, dat voor een ruim deel
de financiële basis van het Proven-
caalse muziekfeest verzekert, bleek de
barometer, trots de mistral, toch in de
optimistische richting te wijzen. Er is.
zo vertelde men ons hier. ook weer
veel publiek uit het buitenland overge
komen, en alle opera's werden tot dus
ver met uitverkochte zalen uitgevoerd.
Maar intussen werd ons ook in kleuren
en geuren verhaald, hoe het vorige
week voor het eerst in de annalen van
het festival was voorgekomen, dat een
openluchtconcert bijna moest worden
afgelast en pas anderhalf uur na het
vastgestelde tijdstip kon beginnen. De
mistral was die avond met een formele
wolkbreuk gepaard gegaan, en het pu
bliek had al die tijd met de organisa
toren ontzet naar de hemel gestaard,
die maar niet tot kalmte scheen te
willen komen, een regiment werkvrou
wen had toen eerst het podium, de
banken en de loges bij moeten dwei
len, aleer de leden van het Kamer
orkest van Stuttgart hun plaatsen kon
den innemen. En ook daarvan waren
de musici door de elementen, en spe
ciaal de steeds weer opstekende ruk
winden, voor tal van onvoorziene pro
blemen gesteld, zodat men iedere mu
zikant, inclusief dirigent Redel wel
drie vier armen had toegewenst om
te voorkomen, dat de partijen om de
tien. twaalf maten van de lessenaars
werden weggeblazen. En voor het eerst
ook sedert de tien jaren van het feest,
had men zich 's avonds niet opgelucht
gevoeld na de loodzware hitte van de
Provencaalse dag, doch met kippevel
zitten bibberen in de koude
De tiende verjaardag van het mu
ziekfeest. waaraan Aix-en-Provence, de
stad van le Roi René, van Cézanne en
Darius Milhaud, een nieuwe bloei te
danken heeft, vond, kan men zeggen,
dus wel onder ietwat stormachtige
condities plaats. Maar al die emoties
veranderden intussen ook weer niets
aan dat ene fundamentele feit. dat
Aix onder de ontelbare festival-
oorden, die de laatste jaren in Europa
als paddestoelen uit de grond zijn ver
rezen, nog steeds een uitverkoren, ja
zelfs een unieke plaats inneemt.
Het Europese centrum voor de cul
tuur. dat in Genève door de Zwitserse
schrijver-filosoof Denis de Rougemont
geleid wordt, heeft onlangs tachtig
vooraanstaande muzikale figuren, uit
negen verschillende landen (dirigenten
critici, impressario's enz.) de vraag
voorgelegd, aan welke eisen, volgens
hen. het ideale festival nu eigenlijk
wel moest beantwoorden.
De grootste gemene deler van die
antwoorden zouden we kunnen samen
vatten in de formule: een werkelijk
festival is in de eerste plaats een feest,
waar muziek wordt uitgevoerd, die
liefst op de gebruikelijke concert-pro
gramma's minder veelvuldig aan bod
komt. waarvan het karakter op de
eigen omgeving of traditie van plaats
of streek is afgestemd, en waarby de
uitvoeringen de allergrootste verlan
gens voldoen.
Wanneer men deze samenvattende
definitie nog eens bekijkt, dan zal
iedere objectieve waarnemer moeten
toegeven, dat men zich nergens als in
Aix zuiverder aan deze doelstellingen
voor het ideale festival gehouden
heeft. Natuurlijk heeft er ook in Aix
wel eens een wat gespannen verhou
ding tussen beginselen en verwezenlij
king bestaan, doch ondanks ups en
downs heeft men tien jaren, lang ten
minste een programma langs conse
quente lynen tot uitvoering trachten
te brengen. Een eeuwenoud Medi
terraans cultuurcentrum werd hier,
met de middelen der muziek, tot nieuw
leven gewekt. En als voorbeeld van een
internationaal festival, dat zijn kracht
en inspiratie minder in het cosmopoli-
tisme dan vooral in de eigen nationale
en regionale waarden zocht, werd Aix
sinds tien jaar nergens geëvenaard,
laat staan overvleugeld. In enkele vol
gende brieven hopen wij uitvoeriger op
de voornaamste gebeurtenissen van
dit tiende festival van Aix terug te
kunnen komen.
FRANK ONNEN.
