LEIDSE STERREWACHT KRIJGT
NIEUWE WERKPLAATSEN
BROM
3C
Gaat U met vakantie?
Koepel bij ingang gaat naar een
aparte toren op andere plaats
mamsasmn:
Extra subsidie voor Reuvens
DINSDAG 30 JULI 1957
Druppel op gloeiende plaat
--
De Leidse Sterrewacht heeft reeds jaren met zeer groot ruimte
gebrek te kampen. Aan een gedeelte van de daaruit voortvloeiende
moeilijkheden hoopt men binnenkort tegemoet te kunnen komen door
de bouw van nieuwe werkplaatsen en fotografische afdelingen. Dit
gaat gepaard met de verplaatsing van de koepel bij de ingang waarin
de grote fotografische kijker staat opgesteld, naar een aparte toren
elders op het terrein. Deze verplaatsing was toch nodig geworden
door de bouw van het toren-laboratorium voor zoölogie, dat de waar
nemingen met deze kijker ernstig belemmert.
Grote moeilijkheden
Zoals ook bij de meeste andere Uni
versitaire centra heerste regis lange
tijd een ruimtegebrek bij de Sterre
wacht waaronder het werk en de capa
citeit ernstig te lijden hadden, en waar
door b.v. wetenschappelijke werkers
naar andere instellingen met betere
omstandigheden uitweken. Onder meer
voldeden de werkplaatsen geenszins
meer aan de tegenwoordige eisen, ter
wijl de fotografische afdeling evenmin
voldoende was behuisd. De werkplaats
bevindt zich thans voor een deel in het
hoofdgebouw en voor een deel in het
gebouw het dichtst bij de ingang en
bij het nieuwe zoölogische laborato
rium. In dat laatste gebouw bevindt
zich ook de fotografische afdeling, ter
wijl de grote fotografische kijker zich
aan het uiteinde van dit gebouw be
vindt.
De fotografische kijker
Het „schootsveld" van deze 33 em.-
kijker met een brandpuntsafstand
van 5.20 meter wordt door het toren
laboratorium beknot. Niet alleen door
dat het gebouw zelf in dit schoots
veld ligt, maar ook doordat de warm-
teuitstraling van het gebouw een re
delijke waarneming van de sterrenhe
mel in de omgeving van en vooral
boven het gebouw onmogelijk maakt.
Deze uit het einde van de vorige eeuw
stammende kijker wordt thans gebruikt
voor fotografische opnamen op het ge
bied van de veranderlijke sterren, de
bewegingen van sterrengroepen en de
Nieuwe postzegel van V.N.
eigen beweging van bepaalde sterren.
Aan de kijker is een 18 cm. volgkijker
verbonden. Oorspronkelijk was de kij
ker bedoeld voor afstandmeting, doch
hij is daarvoor nooit gebruikt.
Het plan
Deze kijker moet nu dus verplaatst
worden. Men is voornemens voor deze
koepel met kijker een aparte toren
elders op het terrein van de sterre
nacht te plaatsen, namelijk ongeveer
100 meter westwaarts tegen de Hor
tus aan. Daar heeft men nog wel
enige last van het hoofdgebouw, doch
dit is niet zo hinderlijk als het toren
laboratorium.
Op de dan vrijkomende plaats nabij
de ingang van de Sterrewacht en op
de grond van een gedeelte van het
gebouw waaraan de koepel is ver
bonden en dat wordt afgebroken (o.m.
de huidige donkere kamers) heeft
men een nieuw gebouw geprojecteerd.
In de kelderruimten daarvan komt de
nieuwe fotografische afdeling, op c'e
Deze foto. genomen van de 26
nieter hoge top van het torenlabo
ratorium voor zoölogie, geeft een
overzicht van het Sterrewachtcom-
plex. Rechts op de voorgrond de
koepel met de grote fotografische
kijker bij de ingang aan de Keiser-
straat. Deze koepel en een klein
deel van het aansluitende gebouw
gaan verdwijnen om ruimte te
maken voor de daar te bouwen
werkplaatsen en fotografische af
delingen. De koepel komt op een
apart nieuw torentje te staan op het
open terrein rechts tegen de Hortus.
Links op de voorgrond een deel
van het oude laboratorium voor
zoölogie met de golfijzeren barak
ken, daarboven het water van de
Witte Singel met een hoekje van
Oud Hortuszicht.
(Foto L-D./Van Vliet)
begane grond en de etage de werkplaat
sen. Deze bestaan uit een mechanische
en een elektronische werkplaats. Eerst
genoemde verricht vooral veel werk voor
de Leidse Sterrewacht. laatstgenoemde
is ook van zeer groot belang voor de
Radiosterrewacht te Dwingelo.
De huidige werkplaats in het hoofd
gebouw komt dan vrij voor andere doel
einden.
Aanvankelijk heeft men overwogen,
voor de te verplaatsen kijker een ge
heel nieuwe koepel te bouwen, doch dit
vergde grote kosten. Thans komen de
voorgenomen veranderingen in totaal op
circa zes ton te staan. Zij betekenen
echter geenszins, dat de Sterrewacht
A.O-W. pensioenen
verhoogd
1 augustus nieuwe verhoging
Vandaag is het K.B. tot verhoging
van de A.O.W.-uitkering afgekondigd
de pensioenen zyn te rekenen van
1 juli 1957 vastgesteld op f876
voor ongehuwden en f 1452 voor ge
huwden.
Voorts zal er nog een nabetaling
over het eerste halfjaar plaats heb
ben, welke bedraagt f 1.per maand
voor ongehuwden en f2.per maand
voor gehuwden.
Het ligt in het voornemen de pen
sioenbedragen ingevolge de Algemene
Ouderdomswet met ingang van 1
augustus 1957 weder te verhogen,
verband met de huurverhoging. Aan
de S.E.R. is ook reeds omtrent laatst
bedoelde verhoging advies gevraagd,
waarbij aan de SER werd voorgelegd
een ontwerp-besluit, inhoudende, dat
de pensioenbedragen ingaande 1 aug.
1957 zouden worden verhoogd tot
f 1512 en f 930. De SER verklaarde
zich akkoord met deze bedragen.
Evenwel zijn ook de na de verhoging
Ingaande 1 augustus 1957 geldende pen
sioenbedragen mede afhankelijk
van het indexcijfer der lonen, n.l. van
het indexcijfer op 31 augustus 1957.
Aangezien dit cijfer pas in de loop van
de maand september a.s. bekend zal
worden, valt thans nog niet met zeker
heid te zeggen of de genoemde bedra
gen van f1512 en f930 nog een geringe
wijziging zullen dienen te ondergaan.
Een besluit tot nadere verhoging van
de pensioenbedragen met ingang van 1
augustus 1957 zal derhalve pas in de
loop van de maand september 1957 kun
nen worden genomen.
Wisselloper bekent
(Speciale berichtgeving)
De wisselloper van de Amsterdamse
Bank. die donderdagmorgen in de Pa
leisstraat te Amsterdam door een
nogal fantastische overval zjjn tas met
f. 55.000 aan bankbiljetten kwijt raakte,
zoals hij zelf mededeelde, heeft gis
teravond tijdens een verhoor tegen
over de Amsterdamse politie bekend,
dat hy het bedrag zélf verduisterd
heeft.
Bruno Walter krijgt Mozartring
De Oostenrijkse consul-generaal heeft
te Beverley Hills (Californië) aan Bruno
Walter de Mozart-ring, de hoogste on
derscheiding van de Oostenrijkse rege
ring op muziekgebied, overhandigd.
De met diamanten bezette ring draagt
een Latijnse inscriptie die in vertaling
luidt: „Het leven gaat voorbij, maar het
werk blijft". Bruno Walter, die in Duits
land is geboren en nu de Amerikaanse
nationaliteit bezit, is elf jaar dirigent
van de Weense Opera geweest.
dan in een passend kleed gestoken is.
Ook na de uitbreiding zal er een hin
derlijk ruimtegebrek blijven bestaan. De
uitbreiding betekent slechts een druppel
op een gloeiende plaat. De architectuur
van de nieuwbouw (onder leiding van
het architectenbureau Van Oerle en
Schrama) sluit aan bij de bestaande
bouw. Men hoopt eind augustus of in
september de werkzaamheden te kun
nen aanbesteden.
Hoofdprobleem blijft
Met dat alles blijft het grote pro
bleem van de Sterrewacht bestaan: de
localisatie in een dicht bevolkings- en
industriecentrum. De waarnemingen
worden daardoor in steeds sterker mate
gehinderd Ook als Universiteitssterre-
wacht kan dit wetenschappelijke cen
trum moeilijk naar gunstiger oorden
worden verplaatst. Het waarnemings
station in Zuid-Afrika (verplaatst naar
Hartebeestpoortdam toen de stadsuit
breiding van Johannesburg ook daar de
waarnemingen onmogelijk ging maken)
levert thans veel van het materiaal dat
in de Leidse Sterrewacht wordt ver
werkt. Wellicht kan mettertijd een deel
van de moeilijkheden der Leidse waar
nemingen worden ondervangen dooreen
nevenwaamemingsstation elders in ons
land te bouwen, bv. bij Dwingelo. Maar
een volledige verdwijning van de Leidse
Sterrewacht lijkt ondanks de plaatse
lijke moeilijkheden zeer onwaarschijn
lijk.
Op 24 oktober is het de dag van de
Ver. Naties en ter gelegenheid van deze
dag zullen de Ver. Naties een speciale
postzegel uitgeven. Onze foto geeft een
duidelijke afbeelding van deze zegel die
zal verschynen in de waarden van 3
cents (geelbruin) en 8 cents (groen). De
zegels eren de Veiligheidsraad en dra-
gen het opschrift ..De Veiligheidsraad I
om in de internationale vrede en vei
ligheid te handhaven". De tekst is in de
zegel van 3 ct. in het Engels en voor de
zegel van 8 ct. in het Frans. De zegels
zy'n ontworpen door Rashid-ud-Din uit
Pakistan. Deze postzegel is de tweede
van een serie welke aandacht zal schen
ken aan het werk van een van de hoofd
organen van de Ver. Naties. Ongeveer
zes weken voor de datum van uitgifte
zal bekend worden gemaakt hoe verza
melaars deze zegel kunnen verkregen.
Leidse raad besluit:
Subsidie ook van buitengemeenten anders
hogere contributie van niet-Leidenaars?
kopen voor de bouw van 24 woningen,
maakte de heer Meester (P. v. d. A.)
zijn bezwaren kenbaar over de trage
gang van zaken bij de behandeling van
dit bouwplan. Een reeds lang geleden
ingediend plan werd op grond van de
bezwaren van de welstandscommissie af
gewezen, omdat de kubieke meter-inhoud
van de woningen te gering was. Enkele
spaaarders zagen hierdoor van de voor
genomen koop af.
Wethouder Jongeleen, die een en an
der ten dele moest toegeven, bracht de
heer Meester onder het oog, dat de wo
ningen te klein waren en niet pasten in
het voor de omgeving opgezette plan en
de bestaande bebouwing. Conform be
sloten.
AANLEG GEDEELTE 5 MEI-LAAN
Het voorstel om een bedrag van
f. 283.407 beschikbaar te stellen voor de
aanleg van een gedeelte van de 5 Mei
laan, ontlokte de heer Huurman (Prot.-
Chr.) de opmerking, dat z.i. hieraan
„een gegoochel met cijfers" ten grond
slag ligt. Waarom komen B. en W., al
dus de heer Huurman .niet met een af
gerond voorstel en betreft het hier we
derom een incidenteel geval?
De heer Meester (P. v. d. A.) deed
dde suggestie om de geprojecteerde par
keerhavens niet in de lengte-as aan te
brengen, doch in de trottoirs en dan
zgn. visgraat-gewijze. De heer Kort-
mann (K.V.P.) pleitte voor een afzon
derlijk rijwielpad.
Wethouder Jongeleen bracht in zijn
verdediging de heer Huurman onder
het oog, dat hier sprake is van een
doodgewoon administratief voorstel. Van
een gegoochel met cijfers is geen sprake.
De suggestie van de heer Meester zal
met de Commissaris van Politie worden
besproken. Voor een afzonderlijk rijwiel
pad is echter geen plaats. Na deze toe
lichting werd het voorstel z.h.st. aange-
nemen.
Hoewel ook de heer Huurman (Prot.-
Chr.) sterk geporteerd is voor krotop
ruiming, maakte hij bezwarren tegen het
In zün zitting van gistermiddag
heeft de Leidse raad, zoals gis
teren in een deel van onze op
laag reeds gemeld, uitvoerig gediscus
sieerd over een voorstel, dat beoogt
om aan de Leidse Openbare Leeszaal
en Bibliotheek „Reuvens" voor de ja
ren 1955 en 1956 extra subsidies te
verlenen van resp. f. 8.165 en f. 10.844.
Hoewel men de culturele betekenis van
deze Leeszaal niet in twyfel wenste te
trekken, werd van K.V.P. en Prot.-
Christ. zijde aandacht gevestigd op de
belangrüke subsidie (f. 0.43 per uitge
leend boek) welke Reuvens jaarlijks
ontvangt.
Zowel de heer De Hosson (K.V.P.)
als de heer Woudstra (Prot.-Chr.) vroe
gen of het bestuur wel voldoende aan
dacht besteedt aan het voeren van
acties voor vrijwillige bijdragen.
In hun verdediging wezen wethouder
Van Schaik en de burgemeester er o.m.
op, dat het bestuur er steeds op uit is
de inkomsten uit particuliere bron te
verhogen. Ook wordt aan de efficiency
de hand gehouden. De van het Rijk ont
vangen subsidie is echter minimaal.
Aangezien ook vele niet-Leidenaars
een abonnement op „Reuvens" heb
ben, ligt het volgens de burgemeesster
voor de hand, dat ook de buitenge
meenten de leeszaal susidiëren. Thans
gebeurt dit nog niet. Indien hierin
geen verandering mocht komen, komt
het hem uit billijkheidsoverwegingen
gewenst voor, dat ingezetenen uit de
buitengemeenten, die een abonnement
op „Reuvens" hebben, een hogere con
tributie betalen.
Na deze toelichting met de opmer
king van de voorzitter zal ongetwijfeld
rekening worden gehouden werd het
voorstel z.h.st. aangenomen.
GROND VOOR BOUWFONDS
NED. GEMEENTEN.
Bij de behandeling van het voorstel
om aan de N.V. Bouwfonds Ned. Ge
meenten plm. 3805 m2 grord te ver-
onbewoonbaarverklaren van een aantal
woningen, gelegen in de Camp. Voor
deze omgeving is nog geen sanerings
plan bekend. Indien wü op deze wijze
te werk gaan, aldus de heer Huurman,
moet er over zes maanden weer een
voorstel komen, dat voorzien in de ver
lenging van de onbewoonbaarverklaring.
Mej. Van Nieness (P. v. d. A.) was
evenwel met dit voorstel ingenomen, ook
al is er dan nog geen saneringsplan.
Volgens haar zijn de voor onbewoon
baarverklaring in aanmerking komende
huizen inderdaad onbewoonbaar. Hoe
zit het echter met de zgn. „opschuif-
woningen?
Wethouder Jongeleen, die begrip heeft
voor de opmerkingen van de heer Huur
man, zegt dat de Commissie van Open
bare Werken op de hoogte is gesteld
van het toekomstige saneringsplan van
de Camp. T.z.t. zal ook de raad hiervan
op de hoogte worden gesteld. Met het
oog op de toestand, waarin zich de wo
ningen bevinden, is het van belang,
dat deze onbewoonbaar worden ver
klaard. Indien er daarvoor in aanmer
king komende woningen vrij komen,
worden deze zo mogelijk bestemd voor
gezinnen, die thans nog in een onbe-
woonbaarverklaarde woning wonen.
Conform het voorstel wordt dan be
sloten.
SCHRIJVEN HUM. THUISFRONT
VOOR KENNISGEVING
AANGENOMEN.
Aan het einde van de vergadering
kwam de heer Meester (P. v. d. A.) nog
even terug op een schrijven van het
Hum. Thuisfront, inzake het niet toe
kennen van een subsidie. Aan het begin
van de zitting had de burgemeester voor
gesteld dit schrijven voor kennisgeving
aan te nemen. De heer Meester zag
dit schrijven echter gaarne in handen
van B. en W. gesteld voor pre-advies.
De burgemeester kon hier niet op in
gaan omdat de raad zich onlangs uit
voerig met deze subsidieaanvrage had
bezig gehouden en toen een negatief
Standpunt had ingenome.n De heer
Meester deelde deze zienswijze niet; het
was een schrijven, dat reeds in 1955 was
ingediend.
Op voorstel van de burgemeester werd
gestemd om dit schrijven voor kennisge
ving aan te nemen. Hiermede ging men
met 15 tegen 12 stemmen (tegen de P.
v. d. A., met de wethouders Jongeleen
en Van Schaik en da C.P.N.) akkoord.
Controleer wat
wij beweren
Braun Combi is
het meest complete
scheerapparaat
ter wereld
Uitnodiging ©n uitdaging voor alle verstokte zeep- en
kwastpatiënten. Voor alle gebruikers van een droogscheer-
?-tparaat. Wij beweren en willen bewijzen dat de Braun
£iaver sneller, gladder en comfortabeler scheert. Mesglad
en 3 x sneller, dank zij het gepatenteerde, flinterdunne
scheerblad. Extra comfortabel door de vernuftige precisie-
t* ndeuse. waarmee lange haren naast oren, in de hals enz.
- vrijwel niet te vangen met andere apparaten - in een
tel worden weggehaald.
Beter dan alle argumenten, de vergelijkende scheer proef
show
Combi met tondeuM ie
plastic etui f S9.75
Zonder tondeuse:
Special f 59 75 - (49.75 - (44.75
Standaard 34.75
De shaversalon komt slechts I x per jaar. Geopend des avonds
van 7 - 10.30 uur. Geen verkoop. Levering alleen via de handel.
scheert 3X snelleren IMitfUbi schoon
Imp. N.V. Hapé - Amsterdam-C. - Gev. 1913 - Telefoon 48.882 - 48321
DEMONSTRATIE: 31 juli en 1 augustus a.s. LEIDEN,
Apothekersdyk.
i. verkrijgbaar bij
OFF. SERVICE-DEALER
Leiden
Kom naar de Braun
Shaversalon.
Rijdende, moderne salon voor 10
personen. Deskundige voorlich
ting. Geen enkele verplrchting.
Scheer U voora( goed en zie
wat de Braun er nog af haalt.
Of kom met Uw huidige droog-
scheerapparaat voor de verge
lijkende scheerproef. Het kost U
slechts enkele minuten. De proef
zal voor U een openbaring zijn.
BRAUN SHAVERS zijn
FA. M. LAGENDIJK
Steenstraat 10
Nieuwe Tunesische regering
Habib Boerguiba, de eerste president
der Tunesische republiek, heeft, tijdens
een gisteravond uitgegeven officiële be
kendmaking de eerste regering van het
nieuwe bewind gevormd. Er zijn 12 mi
nisters en 3 staatssecretarissen be
noemd.
Overvallen in Polen
In het eerste half jaar van 1957 zijn
er in Polen 129 misdadigersbenden,
waarvan er 41 zich schuldig hadden ge
maakt. zo meldt een Warschaus blad,
dat een verklaring van kolonel Gorecki,
het oofd van de criminele politie, aan
haalt.
Volgens de kolonel maken de Poolse
autoriteiten zich bezorgd over het toe
nemend aantal moorden. In de genoem
de periode was het aantal ruim vijftig
procent hoger dan in de eerste helft van
het vorige Jaar. Vooral het aantal mis
daden in treinen is hoog.
Waardevol schilderij voor
tientje verkocht
Met wat oude rommel......
Een werk van de belangrijke 17e
eeuwse Overysselse schilder Hendrick
ten Oever is in Zwolle met wat oude
rommel voor een tientje verkocht aan
een opkoper.
Het schilderij, dat voorkomt op een
lyst van monumentenzorg, hing des
tijds in het bejaardenhuis aan de Van
Karnebeekstraat. Op zekere dag ver
huisde het echter naar de zolder van
het tehuis omdat men het als een stuk
zonder enige waarde beschouwde.
Daar lag het maandenlang tussen
oude rommel en toen er onlangs een
opkoper verscheen om te vragen of
men nog wat had mee te geven, deed
men de hele zaak, waarbü ook het
schilderij van Ten Oever, voor een
tientje aan de man over.
Deze ontstellende -ntdekking werd
gedaan door de directeur van het Pro
vinciaal Overijssels Geschiedkundig
Museum te Zwolle, de heer Joh. W.
Schotman, toen hij in het bejaarden
huis het schilderij wilde bekijken en te
leen vragen voor de aan Hendrick Ten
Oever gewijde tentoonstelling, die vol
gende maand in het museum te Zwolle
wordt gehouden. Men tracht thans te
achterhalen waar het schilderij geble
ven is.
Kerkelijk Leven
NED. HERV. KERK
Aangenomen naar Bredevoort (toez.) R.
Eoerma, legerpredüfcant te Soh aars bergen.
Beroepen te Zunder-dorp J. C. Neele-
mans te Pijn acker. Aangenomen de be
noeming tot vicairis te Emmen (Herv.
Evang.) W. J. van dier Waal. kamd. te 's-
Gravenhage.
GEREF. KERKEN
Beroepen te Plmgjuim en Zurich G. To
renbeek, kand. te Den Ham (G.) te
Nieuwer brug aan den Rijn C. J. Tlsslnk,
kand. te Middelburg. Aangenomen naar
BergenifcheLm P .H. Sbeenhuls, kand. te
Huis ter Helde, die bedankt© voor Heil en -
doorn en voor Nij-Beets.
Geref. Kerken (onderh. art. 31 K.O.)
Aangenomen naar Winnipeg (Canada)
(Can. Ref. Church) C. de Haan te Hallum
(Fr.).
Vrije Evang. Gemeenten
Aangenomen naar Nleurwvllet (Zld.) L.
v. d. Molen. kand. te Llev© Vrouwen-Pa
rochie.
Aanbesteding Rijksweg 4a
AmsterdamRotterdam
(Van onze Haagse redactie)
In het gebouw van de Rijkswaterstaat
te Den Haag heeft vanmorgen de aan
besteding plaats gehad voor werken ten
behoeve van Rijksweg 4a, de rijksweg
AmsterdamRotterdam, van het Rijks-
wegenplan Nr. 48. Onder de aanbeste
ding valt het maken van dijken en het
graven van een gedeelte van de bouw
put voor de tamken tunnel in de Ring
vaart met bijkomende werken onder de
gemeenten Haarlemmermeer en Alke
made.
Voor deze aanbesteding werd inge
schreven door 19 aannemers. Hiervan
was de hoogste de Comm. Vennootschap
v/h. F. Looyen te Gorkum. met
f. 1.595.000 en de laagste de Amster
damse Aann. MU N.V. te Den Haag, met
f. 1.148.000.
MEISJE DOOR STROOM
GETROFFEN
(Speciale berichtgeving)
Een 18-Jarig meisje uit de Weidestraat
te Nijmegen, dat gistermiddag aan het
werk was met een wasmachine, is door
de elektrische stroom getroffen en en
kele uren later in een ziekenhuis over
leden. Bij onderzoek is gebleken, dat
door een defekt in de leiding de wringer
onder elektrische stroom was komen te
staan.
Het LEIDSCH DAGBLAD gaat met U mee - wanneer U deze bon
invult.
Naam:
Straat:
Woonplaats:
No.
Kwartaal abonnee
Maand
Week H
Post
doorhalen
wat niet van
toepassing is
VAKANTIEADRES
P-a.
Straat:
No.
Te:
Eerste dag van opzending
Laatste dag van opzending
ALLE gegevens invullen.
