Nochtans grote terughoudendheid
hetgeen wel begrijpelijk is
Beria danste van vreugde bij het
lijk van de tiran Stalin
t is weer
7Trr~.
96ste jaargang
Zaterdag 8 juni 1957
Derde blad no. 29156
Wallstreet in greep der inflatie?
De sterkste aandelen nog altijd favoriet
(Van onze financiële medewerker)
De grote bekende adviesbureaus in Amerika hebben de eerste maanden van dit
jaar hun relaties geadviseerd om een belangrijk gedeelte van het kapitaal onbelegd
te laten of tijdelijk te investeren in kortlopend papier. Dit betekende dat deze
adviseurs een vrij gevoelige koersdaling verwachtten. Ook de contramineurs lieten
zich niet onbetuigd en verkochten grote posten effecten in de hoop deze later
goedkoper terug te kopen.
In eerste instantie hadden de adviesbureaus en de contramineurs gelijk en het
industriële indexcijfer daalde tot 452.82 een laagtepunt dat sedert begin oktober
1955 niet was voorgekomen. Zij hadden de wind in de zeilen want niet alleen uit
de eigen industrie kwamen minder gunstige berichten, zoals van de auto-industrie
en van de staalmaatschappijen, doch ook de ontwikkeling in de politiek, inzonder
heid het Middenoosten, was voor houders van aandelen ongunstig.
Maar wat niet verwacht werd gebeurde.
In twee dagen herstelde Wallstreet^ich
door een koersstijging van bijna 14 pun
ten; het indexcijfer liep op tot 468.07,
een stijging welke groter was dan in een
baissemarkt mocht worden verwacht.
Sedertdien, 15 februari, is het index
cijfer met ups en downs gestegen tot iets
boven 500. Hier en daar gingen contra
mineurs over tot aankoop van vroeger in
blanco verkochte aandelen, doch en
dat is het ietwat wonderbare de om
zetten op de New Yorkse beurs bleven,
een enkele dag uitgezonderd, beneden
het gemiddelde. Uiteraard heeft de terug
gekeerde rust rondom het Suezkanaal
ook in Amerika een gunstige invloed uit
geoefend, zoals in een van onze vorige
overzichten reeds werd opgemerkt. Doch
daarnaast heeft men in Amerika oog ge
kregen voor de ontwikkeling van enige
feiten, die men in het begin van het jaar
niet had verwacht.
Zo is de totale vraag voor goederen
en diensten op het hoge peil gebleven,
hetgeen blijkt uit het totaal aan ge
produceerde goederen, inkomens en
werkgelegenheid. De inflatie blyft
voortduren, de kosten van levensonder
houd stegen in april tot een nieuw
hoogtepunt, de vraag voor krediet bleef
hoog. Én dat ondanks het krappe geld
en de hoge rente!
Het is begrijpelijk dat deze situatie
meerdere gevolgen heeft. Toenemende
inkomsten van de werknemers en volle
dige werkgelegenheid voor de arbeiders
doet de vrees voor een belangrijke
depressie afnemen. De verminderde
koopkracht van het geld heeft tot ge
volg dat een zekere terughoudendheid
voor obligaties openbaar wordt. Dat de
inflatie in de afgelopen jaren een grote
rol heeft gespeeld en nog speelt blijkt uit
de waardevermindering van de Ameri
kaanse dollar gedurende de laatste 10
jaren, te weten rond 25%.
Inderdaad is de vrees voor een depres
sie in Amerika gedurende de laatste
maanden sterk verminderd. Was in vroe
ger jaren de situatie in de auto-industrie
een der voornaamste factoren die een
depressie veroorzaakten, thans is reeds
gebleken dat deze industrie, hoewel nog
belangrijk, van minder gewicht is ge
worden voor de totale industriële produk-
tiviteit. Het publiek heeft een grotere
spreiding gevonden voor zijn inkomen,
televisie, koelkasten, eigen woning en zo
veel meer vragen een gedeelte van zijn
inkomen. Het gevolg is dat de staal
industrie, hoewel ook hier nog belangrijk,
minder afhankelijk geworden is van de
autoproduktie. Verbreding van de wel
vaart heeft tot gevolg dat het aantal
kurken vermeerdert, dat het schip drij
vende houdt.
Inmiddels zijn de arbeidslonen in de
auto-industrie automatisch verhoogd, als
gevolg van de stijging der indexcijfers
voor het levensonderhoud. Bljjkbaar heb
ben de grote autofabrikanten het nog
niet aangedurfd de prijzen hunner pro-
dukten te verhogen, omdat het dit jaar
in het algemeen niet zo vlot loopt met
de afzet. Ook in de staalindustrie zullen
de lonen per 1 juli automatisch worden
verhoogd, doch waarschijnlijk zullen deze
maatschappijen de prijzen verhogen.
Deze groep staat er beter voor, geen dure
staking staat voor de deur zoals in 1956;
met gevolg dat zij vermoedelijk in 1957
met betere resultaten voor de dag zal
komen.
Tot nu toe is het zowel de auto- als de
staalindustrie gelukt de produktie op te
voeren met minder mankracht. Dat deze
automatisering enorme kapitaalsuitga
ven vordert is te begrijpen en dat deze
industrialisatie opnieuw scherpe concur
rentie tot gevolg zal hebben, behoeft
weinig betoog. Dit heeft weer tot gevolg
dat meerdere brokers adviseren op lan
gere termijn het oog te vestigen op de
sterkste van de groep, de General Mo
tors, ondanks het feit, dat dit concern
in het lopende jaar terrein heeft verlo
ren. Echt Amerikaans, het sterkste is
altijd weer favoriet! De gevolgen van de
grote concurrentiestrijd in een vorige
periode in Amerika is men nog niet ver
geten, de resultaten ondervonden Stude-
baker, Packard, Nash en Hudson Motor.
Deze hogere lonen in de auto- en
staalindustrie werken uiteraard infla-
tionair; hogere Ionen veroorzaken
hogere kosten van levensonderhoud
met gevolg het gevaar van de vicieuze
cirkel. Uiteraard zullen ook in oudere
industrieën loonsverhogingen volgen.
Maar het is lang niet zeker dat alle
industrieën deze hogere loonkosten
kunnen doorberekenen.
Daar blijkbaar de werknemer nog
steeds elders te werk gesteld kan wor
den als zijn eigen maatschappij hem het
hogere loon niet kan uitkeren, lopen de
minder sterke maatschappijen het ge
vaar dat zij in hun groep de concurrentie
niet langer kunnen volhouden of tijdelyk
alleen op verliesgevende basis kunnen
werken, omdat zij ongewild verplicht zijn
de lonen te verhogen. Deze kant van de
inflatoire werking der loonsverhogingen
is een der oorzaken dat de omzetten op
de Amerikaanse effectenbeurzen klein
blyven. Uiteraard is dit begrijpelijk als
namelijk de loonsverhogingen zouden
worden gevolgd door zodanige prijsver
hogingen, dat alle maatschappijen en
werkgevers het hogere loon in de prij
zen konden verwerken dan zouden loons
verhogingen geen zin meer hebben. Wil
de werknemer het beter krijgen dan moet
ergens een veer gelaten worden. Dat doet
allereerst de belegger, die in een vroe
gere periode zijn geld voor een lage rente
op langere termijn heeft vastgelegd; hij
ziet de koers zijner obligaties belangrijk
dalen en bemerkt daarnaast dat hij voor
zyn opbrengst elk jaar minder kan ko
pen. Dat bemerkt voorts de vergeten
groep, welke ook in Amerika zijn huis
vesting heeft.
Doch ook vele maatschappijen be
merken het. bijv. de textielindustrie,
waar de strijd om het bestaan groot
is. Zoals reeds geschreven zal deze
strijd zich ook in de auto-industrie
laten voelen als de verwachting juist
blijkt dat uitwassen, als elk jaar een
nieuwe auto en elk gezin meerdere
auto's, doorbroken wordt door het ge
zond verstand en omdat het budget
van de particulier zulke dwaasheden
niet meer toelaat.
Daarbij komt dat de automatisering
van de industrie om met minder werk
nemers een zelfde of hogere produktie
te verkrijgen enorme investeringen eist.
Bij de huidige rentetarieven en prijzen
voor de materialen vragen zulke inves
teringen grote kapitalen, die niet elke
maatschappij ter beschikking kan krij
gen. De opdrachten voor deze investe
ringen verschaffen vele andere indus
trieën werk, waarvan in eerste instan
tie de,werknemer profiteert. In zoverre
het de industrie gelukt om de hogere
loonkosten te verwerken door een ho
gere produktie per mankracht is er geen
gevaar; door automatisering is hier
waarschijnlijk nog veel te bereiken.
Maar reeds is gebleken dat zulks niet
overal mogelijk is en dat in de indus
trieën, waar dit wel kan. veelal de gro
tere concerns in staat zijn dit te verwe
zenlijken ten koste van de kleinere en
zwakkere broeders.
Het gevolg is dat in het algemeen ge
sproken de vraag van de belegger zich
gaat concentreren op de sterkere aan
delen. Dit bemerkt men trouwens op
alle beurzen en niet alleen in New
York. Deze gehele ontwikkeling is de
oorzaak van de terughoudendheid te
New York en ook elders.
De vrees voor inflatie of waardever
mindering van het geld doet de be
legger niet meer in die mate naar het
aandeel grijpen als in vroegere jaren;
hij heeft te veel leergeld betaald.
Een der grote adviesbureaus heeft
hierin aanleiding gevonden zich te hou-
Duitsers bouwen aan
de dam van Assoean
Een woordvoerder van het Egyptische
ministerie van Financiën heeft gisteren
bekendgemaakt, dat het werk aan de
krachtstations van de dam van Assoean,
dat oorspronkelijk door een Franse
maatschappij, de Grands Travaux de
Marseilles, werd uitgevoerd, zal worden
overgenomen door Hochtief, een West
duits concern. Hochtief zal het werk op
dezelfde condities uitvoeren als met de
Franse maatschappij waren overeenge
komen.
Eerder op de dag had een afgevaar
digde van het Japanse parlement, die
een bezoek aan Egypte brengt, in een
persconferentie medegedeeld, van pre
sident Nasser te hebben vernomen, dat
Egypte met behulp van de opbrengst
van het Suezkanaal voort zal gaan met
de bouw van de dam van Assoean.
In Belgrado heeft de Egyptische afge
vaardigde naar de Internationale Ener
gieconferentie verklaard, dat er een
nieuwe dam wordt ontworpen, die goed
koper en gemakkelijker te bouwen zal
zijn dan de oorspronkelijk ontworpen
dam.
Maar toen deze na zijn beroerte toch nog
tekenen van leven gaf, was hij doodsbang
Stalin stierf aan een beroerte, veroorzaakt door een woede-uitbarsting. Hy had
zich buitengewoon opgewonden toen maarschalk Worosjilof (de huidige pre
sident) zich verzette tegen zjjn plan voor massa-deportatie van Joden. Dit reeds
eerder bekend geworden feit wordt bevestigd in een artikel in het Franse dagblad
France-Soir van de hand van de journalist Michel Cordey. Deze verhaalt daarin
enkele nog niet eerder bekende dramatische omstandigheden rond de dood van
Stalin. Zyn stof heeft hjj ontleend aan een recent vertrouwelijk onderhoud van
de Russische ambassadeur te Warschau, Ponomarenko, met een groep Poolse
communistische journalisten.
Worosjilof verzette zich
tegen wegvoering van Joden
den aan een oud advies om naast de
prima gewone aandelen ook in deze tijd
van geldontwaarding een goed geme-
leerd obligatie-dossier aan te houden.
Dit laatste advies is in deze tijd. dat de
rente ook in Amerika historisch hoog is.
zeker uitvoerbaar. Doch uit dit advies
blijkt tevens hoe grote adviesbureaus
een groeiende vrees hebben voor de ont
wikkeling in de industrieën. Het gevaar
dreigt namelijk, dat de werknemers een
in verhouding tot vroeger groter gedeel
te van het nationaal inkomen zullen
ontvangen dan de industrie, een situatie
die niet alleen voor Amerika geldt. Het
onderwerp of deze verschuiving van de
verdeling van het nationaal inkomen
juist is, wordt hier niet behandeld,
maar de aandeelhouder zal goed doen
met dit belangrijke verschijnsel reke
ning te houden. Voorzichtigheid blijft
ook in deze tijd dringend noodzakelijk
voor iedere belegger.
Op 6 april bereikte het industriële in
dexcijfer het hoogtepunt 521.05, waar
na met de bekende fluctuaties op 12
februari van dit jaar een dieptepunt
van 454.82 werd bereikt, thans is het
herstel voortgezet tot rond 503.-. Bij
de vergelijking der koersen van ver
schillende aandelen op deze drie data
vallen de verschillen sterk op. Olie-
waarden hebben het in deze periode
het beste gedaan, waarbij Royal
Dutch de leiding had. Maar ook in
deze groep zijn teleurstellingen niet
uitgebleven en zo noteren de aande
len Philips Petrol en inzenderheid
Tidewater thans lager dan on 6 april
1956.
Uiteraard deden koperaandelen het
slecht als gevolg van de scherpe prijs
daling van het artikel. Echter blijkt
uit dè laatste berichten dat de leiders
van deze groep zich niet zonder meer
willen neerleggen bij deze onprettige
situatie, zowel in Amerika als in Rho
desia hebben de directies onderhande
lingen geopend om tot een betere prijs
van het produkt te komen.
De koersen van enkele aandelen heb
ben van het herstel, dat in februari in
trad. in het geheel niet geprofiteerd,
inzonderheid de aandelen van de vlieg
tuigbouw lagen zwak in de markt. Het
zelfde geldt van de aandelen der lucht
vaartmaatschappijen. hetgeen ook het
koersverloop der aandelen KLM ongun
stig heeft beïnvloed.
Wallstreet oefent thans een abnor
maal grote invloed uit op alle Euro
pese beurzen, hetgeen uiteraard zijn
oorzaak vindt in de belangen, welke
Amerika heeft in de A I aandelen van
de beurzen; dit is ook voor de Am
sterdamse beurs minder aangenaam,
doch zowel de belegger als de specu
lant zal goed doen hiermede terdege
rekening te houden.
Ponomarenko maakt volgens de France-
Soir deel uit van de besloten kring van
personen, die het „collectief bestuur"
van de Sovjet-Unie vormen. Hy is een
van de acht leiders van de Russische
communistische partij en daaraan ont
leent hij zijn politieke macht en vrij
heid van spreken. Hij was getuige of
althans dadelijk op de hoogte gesteld
van het buitengewone tafereel, dat hij
de journalisten in detail beschreef.
Deze durfden en mochten het verhaal
niet publiceren uit angst voor reacties
van Moskou. De France-Soir publiceert
het verhaal met reserve daar er geen
mogelijkheid tot verificatie bestaat.
I Eind februari 1953 werden by hoge
I uitzondering Stalin nam in het laatst
van zyn leven geheel alleen zyn beslui-
ten de 25 leden van het presidium
der Opperste Sovjet in het Kremlin
I samengeroepen om te beraadslagen over
j een „samenzwering van artsen", die
I Stalin zouden willen doden. Verschei-
dene Joden werden van medeplichtig-
i heid beticht. Stalin zette zijn plannen
uiteen om grote aantallen Joden naar
kampen aan de Chinese grens over te
brengen. Er hing een zware stilte tussen
de mannen, die rondom de grote tafel
geschaard waren. Niemand durfde Sta-
Spaar Kivatta-soldaatjes
tonr het Kwatta-soldaatjeJ^-
20 ct.
Films onderstrepen, dat wij
op elkaar zijn aangewezen
(Van onze Weense correspondent)
In samenwerking met de Internatio
nale Bond van Vrije Vakverenigingen
heeft het daarmee verbonden filminsti
tuut een internationale week voor arbei
dersfilms te Wenen geopend. Het is een
indrukwekkende demonstratie van dat
gene wat de vrije arbeidersbeweging
reeds heeft bereikt en een aansporing
om ook onderontwikkelde volkeren met
veel analfabeten door pakkende beelden
voor de idealen van de vrije vakvereni
gingen te winnen. De werking is weder
kerig, want, terwijl het Westen achter
lijke volken tracht op te voeden door
hun in „beeld" te brengen hoe zij mens
waardiger kunnen leven, leren wij uit
andere films hoe bijv. mensen leven,
v/erken, lijden en denken, die de koffie,
thee en de bananen planten en plukken
waarvan wij zo zonder meer genieten.
De mensen zijn inderdaad op elkaar
aan gewezen. Met uitzondering van de
communistische produktie worden er nu
in Wenen ongeveer 35 films uit vrijwel
alle vrije landen vertoond. Grote indruk
maken o.a. drie produkties uit Israël, de
korte speelfilm „Klinkaart" uit België.
„The Letter" uit Malakka, de Italiaanse
propagandafilm „Mensen en kippen"
met anti-communistische strekking en
vooral de Zweedse film „Carl Milles"
over het leven, de strijd en het werk
van de grootste Zweedse beeldhou
wer. De Scandinavische landen komen
over 't algemeen zeer goed voor de dag,
Nederland echter is in het geheel niet
vertegenwoordigd.
lin tegen te spreken; zijn woedeuitbar
stingen waren geducht. Toch verstoutte
zich Molotof wiens vrouw van Joodse
afkomst is na enkele minuten op te
staan en met bevende stem aan te voe
ren, dat massale deportatie van Joden
„in het buitenland een betreurenswaar
dig resultaat zou kunnen oogsten".
Juist op het ogenblik, dat Stalin Mo
lotof terecht wilde wijzen stond Woro
sjilof, een van de oudste communistische
leiders en wapenbroeder van Stalin ty-
dens de revolutie, op. „Indien er een
dergelijke maatregel wordt genomen",
zei hij, „zal ik me schamen nog langer
lid van onze party te blyven, welke vol
komen onteerd zal zijn". En demonstra
tief wierp hij zijn lidmaatschapskaart
van de communistische partij op de ta
fel. Stalin ziedde van woedde en viel,
getroffen door een beroerte, ruggelings
op de vloer. Beria. het beruchte hoofd
van de Russische geheime politie, die na
Stalins dood werd terechtgesteld, maakte
een „heuse scalpdans" om Stalins bewe
gingloze lichaam heen, aldus het ver
slag, en riep: „Nou zijn we eindelijk vry,
de tiran is dood, gelukkig".
Stalins dochter, Swetlana, kwam bin
nen en wierp zich schreiende op haar
vader. Str.lin opende één oog. Toen
Beria dit zag, werd hij dol van angst, j
knielde naast Stalin, kuste diens han
den en smeekte om vergiffenis. Ten-1
slotte stierf Stalin aan de beroerte, al-
dus de France-Soir.
Het Franse blad gist, dat een van de
mogelijke redenen voor de onthullingen
van de Sovjetrussische ambassadeur het J
verlangen kan zijn aan te tonen dat de
huidige Sovjet-leiders niet anti-semitisch
zijn of ook, dat Stalin een natuurlijke
dood is gestorven.
Gisterochtend ontving Koningin
Juliana in Paleis Soestdijk de Zuid-
koreaanse goodwill-missie die een
reis door Europa maakt. Van links I
naar rechts generaal Hu Rak Lee,
Koningin Juliana, de Koreaanse am
bassadeur in de Verenigde Staten
You en Chan Yong die de missie
leidt, en de heer Hyontay Kim.
Toeslagen Indonesische
pensioenen
De regering heeft de Tweede Kamer
een nota van wijziging toegezonden op
het ontwerp beperkingswet Nederlandse
toeslagen op Indonesische pensioenen.
In het Indonesische pensioenbestel is
niet een voor alle (groepen van) over
heidsdienaren gelijk aantal dienstjaren
aan te wijzen, na het volbrengen waar
van recht op maximumpensioen ont
staat, aldus de toelichting. Dit aantal
dienstjaren kan uiteenlopen van 15 tot
35. In verband hiermede is in de gewij
zigde wetstekst vastgelegd, dat een maxi
male verrekening van 80% van het Al
gemeen Ouderdomspensioen met de door
Nederland op de Indonesische pensioe- j
nen te verlenen toeslagen zal plaatsvin-
den.
Voorts heeft de regering een nota van
wijziging ingediend op het ontwerp toe-
slagwet Indonesische pensioenen 1956.
Ter toelichting wordt het volgende mee- I
gedeeld: In de burgerlijke weduwenpen-
sioenreglementen wordt het weduwen- i
pensioen berekend naar 22 H van de
grondslag, met een maximumweduwen- I
pensioen van f.225.per maand.
Dit voorschrift betekent, dat in feite
het bedrag, waarmede de grondslag
f. 1000.overschrijdt, bij de berekening
van het weduwenpensioen wordt ver-
waarloosd. Handhaving van dit beginsel j
in het kader van de sanering van de i
weduwenpensioenen brengt met zich I
mede, dat daarbij evenmin rekening
wordt gehouden met het bedrag, waar-
mede de grondslag f. 1000.overschrijdt.
Als gevolg hiervan kan het gesaneerde
1 Indische weduwenpensioen in 1956 tot
maximaal f.456.per maand oplopen,
welk bedrag, na verhoging van het per
centage van de aanpassingstoeslag per
1 januari 1956 op f.506.per maand
wordt g;ebracht.
De hoogste Indische weduwenpensioe
nen komen op ongeveer f715.per
maand. Voor de pensioenen van de we-
duwen van de hogere officieren van het
voormalige Koninklijk Nederlands In-
disch Leger is een overeenkomstige voor- l
ziening getroffen.
Graaf Coudenhove-Kalergi
doet voorstel voor Cyprus
De stichter eh voorzitter van de Pan-
Europese Unie, graaf Richard Couden
hove-Kalergi, heeft vandaag Groot-
Brittannië, Griekenland en Turkye ver
zocht van Cyprus een onafhankelijke,
democratische en constitutionele monar
chie te maken onder Koning Paul van
Griekenland.
Bij het indienen van zyn voorstel aan
de drie regeringen zei graaf Couden
hove-Kalergi, dat de Cyprioten nie
mand anders dan Koning Paul van
Griekenland zullen aanvaarden.
Hij stelde voor Cyprus een parlement
van twee Kamers te geven.
In de Eerste Kamer zouden evenveel
christenen als Mohammedanen zitting
moeten hebben.
Zelfregering binnen het Britse Ge
menebest, annexatie door Griekenland of
deling zal leiden tot een ramp voor het
eiland, aldus graaf Coudenhove-Kalergi.
Amerika hervat culturele
uitwisseling met Moskou
In Washington worden thans offi
ciële onderhandelingen gevoerd over
de hervatting en uitbreiding van de
culturele uitwisseling tussen de V.S. en
de Sovjet-Unie, welke door de gebeurte
nissen in Hongarije werd onderbroken.
De Sovjetrussische ambassadeur in de
V.S., Zaroebin, heeft William Lacy van
het ministerie van Buitenlandse Zaken,
die belast is met de uitwisseling tussen
Oost en West. voorstellen gedaan voor
wederzijdse bezoeken van technici, kun
stenaars en andere personen, die zich
op cultureel terrein bewegen.
Zaroebin stelde onder meer voor een
tentoonstelling in de V.S. van schilde
ryen van het museum Hermitage in Le
ningrad en een bezoek van het gezel
schap van het Bolsjoi-theater van
Moskou.
llLdüyi Coliacifjttcle. talm
5246 Ruiden Vjij eikoac
voot ons aikc Rodv.Kcu is
Üt. 2iEK£MHU IS
Capaciteit
too - i5o BtDt/EM
BtSKunoice 8EMAJtouir*.
Co£9£ BEOtEtlirtt
hen taejteenylaja
van tulm W mlcjoan.
fooopdaitat dootqaaï.
Stó vtS- belzom Wted. wuc
niat wxsóvl In „vangst"
Inopzuk.
Ook Lsidon krijgt bvtvuin-
koti den alde&uj van
d' 0?zechi& flmxdcuc".
Lolden fiacl <Xsujl we&fc.
a*A*\&viatdaa£js«. voot
V4lii..v<i(fc..wa*ixicLxacs
en hier
«EDE
VERKLAAR ff<2
Vandttoq \mxA nieuwe,
zwembad van Leldezdoi p
ofKdad gappend
