Arbeidersraden": toetssteen voor
tegenstellingen in het communisme
Tweede Kamer behandelt vandaag
de voorgestelde huurwetten
Parker JOTTER
Ballpen
9*
Kloof tussen orthodoxen' en liberalen'
Deze vorm van Zelfbestuur door de arbeiders
wordt in Moskou voor anarchisme uitgekreten
Consequentie van Lenins ideeën
ƒ14.
Katwijkers boden gistermiddag
haring aan H. M. de Koningin aan
Het internationaal wegvervoer is
nog steeds groeiende
Wat bij aanneming gebeuren gaat
96ste jaargang
Dinsdag 4 juni 1957
Derde blad no. 29152
(Van onze Weense correspondent)
Ondanks alle pogingen van Moskou om weer
tot ideologische eenheid te komen wordt de kloof
tussen orthodoxe en liberale communisten steeds
groter. Sinds de invoering van de zelfstandige
arbeidersraden in 1950 door Joego-Slavië en door
Polen op 19 november 1956 is de scheiding der
geesten in de communistische wereld evident ge
worden. Alle discussies over „een eigen weg"
naar het socialistische einddoel, over orthodoxie
Onder „arbeidersraden" verstaan de communisten niet de bedrfjfsraden, die
uitsluitend een adviserende stem hebben, en nog minder de vakbonden wier taak
in het communisme zeer beperkt is en die eerder een instrument zijn in de
handen van de party en van de staat dan een onafhankelijke organisatie ter
verdediging van de rechten der arbeiders, doch zy bedoelen daarmee het beheer
van de staatsbedrhven door de arbeiders zelf. Deze lichamen bepalen dus niet
alleen de arbeidstyd en de lonen, maar ook de produktie en de nodige investe
ringen. De directeur is dan ook niets anders dan een lid van de arbeidersraad en
hij heeft tot taak te zorgen, dat de genomen besluiten worden uitgevoerd.
dat een dergelijke ontwikkeling in de
fabrieken kon worden geduld, niet ech
ter in de ministeries en andere bedrijven,
„omdat daar geen arbeiders zijn". Dat is
natuurlijk een doorzichtig sofisme en
eerlijk gezegd grove huichelarij, omdat
Gomoelka hier de arbeiders tegen hun
eigen belangen uitspeelt.
Daartegenover steunt een groot aan
tal liberale communisten in Polen op
Communistisch China, dat volgens het
blad „Zycie Warszawy" vooral „in de
laatste tijd veel aandacht besteedt aan
deze vorm van arbeidersdemocratie".
Gomoelka voelt zich in de klem tus
sen Moskou en zijn land- en partyge-
noten, die hy tamelijk veel vrijheden
o.a. inzake meningsuiting heeft ge
geven en die hij daarvan nu nauwelyks
meer kan beroven. Daarom moet het on
prettig voor hem zijn geweset, dat een
Poolse journalist, die aan de oorlog in
Korea heeft deelgenomen, nu aanzien
lijke gedeelten van redevoeringen in het
tijdschrift „Po Prostu" publiceert, die
Mao Tse toeng in het geheim heeft ge
en revisionisme*of over nationaal-communisme en
trouw tegenover Moskou culmineren in de vraag
of de betreffende communistische partijen de
arbeidersraden beschouwen als een stap in de
richting van een voortschrijdende democratisering
en als een stabiliserend element om de Stalinis
tische vervormingen tegen te gaan, ofwel als een
revisionistische afwijking.
Ook geen uitbuiting door
bureaucratie van de partij
De liberale communisten beroepen
zich voor deze vorm "ban zelfbeheer
vooral op Lenin, die verklaard heeft,
dat men zich niet tevreden mag
stellen met de democratische vrijhe
den, zoals persoonlijke vrijheid, vrij
heid van godsdienst, van menings
uiting en vereniging, welke men ook
in de burgerlijke maatschappij aan
treft, maar dat men door de arbei
dersraden „elk soort van uitbuiting
moet tegengaan, ook de uitbuiting
van de werknemers door de bureau
cratie van de partij of van de hiër
archie". Als men als buitenstaander
de communistische leer bestudeert,
komt men tot de opvatting, dat de
arbeidersraden eigenlijk de logische
consequentie zijn van het beginsel,
dat de produktiegoederen het ei
gendom zijn van het proletariaat en
dat de arbeiders, die men de eige
naars van deze bedrijven noemt, dus
ook het beheer dienen uit te oefe
nen van datgene wat hun toebe
hoort. Dat nu gebeurt juist door de
arbeidersraden.
„Vijand van het socialisme"
De grote verdediger van deze vorm
van zelfbestuur door de arbeiders tegen
over de almacht van de party, van de
Staat en de daarmee samenhangende
bureaucratie is nog altijd Tito, die het
verzet en de veroordeling door Moskou
als een reactionair „revisioïsme en al9
vervalsing van het communisme" aan de
kaak stelt. In Moskou echter wordt deze
ontwikkeling als anarchie en als „anar
chistisch syndicalisme" veroordeeld en
daarom schreef de Oekrainse „Prawda"
op 11 februari j.l.: „Wie zulke opvat
tingen propageert, helpt al of niet
bedoeld de vijanden van het socia
lisme".
Nadat Kadar aanvankelijk contact
met de arbeiders en met de intussen
reeds opgerichte arbeidersraden had ge
zocht en enkele toezeggingen had ge
daan, begon hy van 5 december af met
het arresteren van de meest vooraan
staande arbeidersleiders. Na vergeefse
onderhandelingen proclameerde de cen
trale arbeidersraad op 8 december de
48-urige algemene staking als protest
tegen de regering-Kadar, maar reeds op
de dag daarop werd de raad opgeheven,
omdat deze zich „met politieke vraag
stukken" zou hebben bezig gehouden
In het gehoorzame en sluwe Tsjecho-
Slowakije bestond er zelfs geen kans op
een dergelijke ontwikkeling. Volgens de
communistische leiding aldaar zijn ar
beidersraden niet nodig, omdat de werk
nemers alle nodige steun reeds ten volle
ontvangen van hun bedryfsraden en de
vakbonden.
Zoet houden
Ook in Bulgarije stond en staat men
nog altijd afwijzend tegenover de op
richting van arbeidersraden, terwijl men
in Roemenië elk streven om tot derge
lijke lichamen te komen, tracht op te
vangen door de arbeiders met een nieuw
loonsysteem zoet te houden. Het enige
wat m entolereert, zijn de bedrijfsraden,
maar volgens het partijblad „Scinteia"
kunnen de arbeiders langs deze weg al
leen „voorstellen" indienen, die zo be
weert men met de grootste aandacht
worden bestudeerd. Men ziet het dus
duidelijk: de scheidingslijn loopt vanuit
Moskou naar Praag, Boedapest, Sofia,
Boekarest tot Albanië toe.
Daartegenover ligt het andere front,
dat in Belgrado is gecentraliseerd en
dat aanvankelijk de meeste steun vond
in Warschau, waar op 19 november 1956
het systeem van de arbeidersraden by
de wet werd ingevoerd: in naam van de
werknemers beheren zy de bedrijven,
die „algemeen nationaal eigendom zyn".
Bij die gelegenheid verdedigde Go
moelka nadrukkelyk het recht van de
arbeiders op zelfbeheer, maar hij waar
schuwde toen reeds tegen overdrijving
en voorbarig optreden, klaarblijkelyk
met het oog op de Sovjet-Unie. Even
zichtig heeft hij zich op het jongste par
tijcongres uitgesproken door van de ene
kant wel voor de eigen weg van het so
cialisme in elk land op te komen, maar
van de andere kant het nationale com
munisme en vooral het revisionisme te
veroordelen.
Rood-China besteedt er
veel aandacht aan
Daar hy in zijn uiterst ondoorzichtige
verklaringen tevens op het gevaar wees,
dat er in de Pools-Russische betrekkin
gen een verslechtering zou kunnen ko
men, leverde hij het duidelijkste bewijs,
dat hij op het ogenblik een politiek van
aanpassing nastreeft. Voor het systeem
van de arbeidersraden, dat nu eenmaal
een voldongen feit is, brak hij slechts
gedeeltelijk een lans door te verklaren
houden en waarin hy zich zeer vrijmoe
dig over de verhouding tussen Moskou
en de andere communistische landen
heeft uitgelaten.
Het Chinese gezantschap heeft de in
houd van deze redevoeringen weliswaar
niet gedementeerd, maar het noemde de
publikatie ondoelmatig. Men kan er ver
zekerd van zijn, dat Peking hier de hand
in het spel heeft gehad en dat de top
leiding ondanks meningsverschillen
de eenheid boven de verdeeldheid
stelt.
Maar de moeilijkheden zijn daarmee
nog niet uit de wereld geholpen, vooral
niet voor Polen, waar de regering zich
in een dwangpositie bevindt, zoals de
volgende anecdote illustreert. Het for
mele hoofd van de staat Zawadski zou
namelijk tot een fel kritiserende schrij
ver hebben gezegd: „U moet begrijpen,
dat men van alle mogelijke kanten druk
op ons uitoefent", waarop de schrijver
antwoordde: „Ik zou het liefst onder de
druk van de Paus staan, omdat ik'liever
in de verbanning naar Sorrento ga dan
naar Siberië".
!)C^
tfOpAH
en hoger
schrijft 5 x langer
keuze uit 4 puntbreedten
Alleen-vert.Parker Service N.V^
Beurs Damrak Amsterdam^
Een delegatie uit Katwijk heeft
gistermiddag een vaatje Konin-
ginneharingaan H.M. de Koningin
aangeboden. Zoals wij gisteren
reeds schreven was de haring ge
vangen door de KW. 48, schipper
Remmelzwaal, en aangevoerd door
de KW. 130, schipper Ouwehand.
De delegatie werd aan de-achter-
zijde van het paleis Soestdijk ont
vangen door H.M. de Koningin, die
zich zeer ingenomen toonde met
deze haring.
Het was voor de eerste maaj dat de
Koninginneharing werd aangevoerd
in Katwijk, en men was in Katwijk
dan ook zeer verheugd over dit feit.
Na de aanbieding kreeg men in de
paleistuin verversingen aangeboden.
Op onze foto ziet men (op de rug)
H.M. de Koningin en naast Haar
burgemeester H. Duiker (gedeelte
lijk zichtbaar). Voorts van rechts
naar links: De hoofdkeurmeester, de
heer Van de Wind. schipper Ouwe
hand, de reder de heer J. den Duik.
mevrouw Remmelzwaal. echtgenote
van de schipper van de KW. 48 en
een van de keurmeesters.
Maar geduchte buitenlandse concurrentie
Het Nederlandse internationale wegvervoer heeft in 1956 een groei gekend, die
ver uitging boven de 11 stijging van onze buitenlandse handel, het heeft
zodoende ook zyn relatieve aandeel in het totale vervoer van, naar en door
Nederland vergroot.
Dit heeft de directeur van de Nederlandse Internationale Wegvervoerorgani-
satie (NIWO, de heer K. C. A. Collette gisteren op de te Utrecht gehouden
jaarvergadering van deze organisatie medegedeeld.
circa 1200 eenheden (eenheid: een
vrachtauto met of zonder aanhangwa
gen of een trekker met oplegger).
Nederlandse vrachtwagens verrichten
transporten naar 'en van vrijwel alle
landen van West-Europa. De Neder
landse vervoerders, die jarenlang een
minf omeer monopolistische plaats in het
internationale wegvervoer hebben inge
nomen, hebben geduchte buitenlandse
concurrentie gekregen.
Hij sprak als zijn overtuiging uit, dat
deze groei belangrijk groter kan zijn. De
mogelijkheden van het wegvervoer zijn
immers van dien aard, dat de behoefte
aan inschakeling van de vrachtauto ook
in het grensoverschrijdend vervoer zich
steeds meer zal doen voelen. Tegenover
de mogelijkheden staan echter even-
zovele moeilijkheden, die het internatio
nale wegvervoer en speciaal het interna
tionale wegvervoer ondervindt, aldus de
heer Colette.
In zijn overzicht over de ontwikkeling
van dit wegvervoer zei hij, dat de vracht
opbrengst in 1956 30 meer bedroeg
dan in 1955.
Het vervoerde gewicht was 29 hoger
en in het eerste kwartaal van 1957 was
het vervoerde gewicht 20 meer dan in
de overeenkomstige periode van 1956.
Aangenomen kan worden, dat het aantal
uitgevoerde ritten in 1956 ruim 239.000
bedroeg, waarbij ongeveer 43 miljoen
km. werden afgelegd.
Het wagenpark, gebezigd in het grens
overschrijdend vervoer bedroeg eind 1956
Het vervoer is betrokken by de
Euroniarkt, zodat een gemeenschappe-
lyke vervoerpolitiek in het kader van
dit verdrag nagestreefd zal moeten
worden. Hoe een dergelijke politiek tot
stand zal kunnen komen bij de zeer
uiteenlopende vervoerpolitieken van de
zes aangesloten landen, zal nog afge
wacht dienen te worden, aldus, de heer
Collette.
De NIWO zal ook in deze waakzaam
zyn om te zorgen dat het Nederlandse
internationale wegvervoer zich in gun
stige zin zal kunnen blyven ontwik
kelen.
De Tweede Kamer heeft vanmiddag een aanvang gemaakt met de
behandeling van „de huurwetten". Deze betreffen de volgende ont
werpen: wijziging van de huurwet, regeling ter bevordering van de
reservering van gelden voor verbetering van woningen (Wet Groot
boek Woningverbetering) en fiscale voorzieningen in verband met de
reservering van gelden voor verbetering van woningen.
en bewoonbaarheid, de verhoging onge
daan werd gemaakt.
Indien klachten over verwaarlozing
door het gemeentebestuur of de huur-
commissie gegrond worden verklaard,
kan de huur van een woning worden
teruggebracht tot het peil van voor 1
september 1955. De verhoging van 5%,
welke toen werd toegestaan, wordt dan
dus ook ongedaan gemaakt. De aldus
verlaagde huur geldt tot het noodzake
lijk geachte onderhoudswerk is uitge
voerd. Volgens de thans voorgestelde
wijziging van de huurwet wordt ge
noemde mogelijkheid ook ingevoerd voor
de tijdens en na de oorlog gebouwde
woningen, welke onder de nieuwe huur
verhoging vallen.
In het ontwerp tot wijziging van de
huurwet wordt voorgesteld per 1 augus
tus 1957 een huurverhoging van 25% in
te voeren. Deze verhoging omvat de
zelfde categorieën woningen als bij de
huurverhoging van september 1955, na
melijk de vooroorlogse woningen en een
deel van de woningen, die op of na 27
december 1940 zijn gereed gekomen.
Ook deze verhoging zal niet mogen
worden toegepast op vergoedingen voor
bijkomende voorzieningen, zoals water
of centrale verwarming, en evenmin als
over de tijdelijke verhogingen voor ver
beteringen in een woning zoals het
inrichten van een badkamer of het
aanbrengen van een extra keuken.
Ook over de huurtoeslag voor Duplex-
woningen mag de verhoging niet wor
den gerekend.
De huren van bedrijfspanden zullen
evenmin als in 1955 een automatische
verhoging ondergaan. Huurders en ver
huurders kunnen in onderlinge overeen
stemming tot een nieuwe huurprijs
komen, welke evenwel maximaal 25%
hoger mag zijn. Gehandhaafd wordt de
by de vorige huurverhoging geschapen
mogelijkheid, dat bij vooroorlogse wo
ningen, die niet voldeden aan redelijke
eisen ten aanzien van instandhouding
De Nederlandse radio-telescoop
bij Dwingelo zal niet langer meer
de grootste van Europa zijn. Bij
Jodrell Bank in het Engelse graaf
schap Cheshire nadert dit gevaarte
de grootste radiotelescoop ter we-1
reld. 2lijn voltooiing. De koperen
gaas-spiegel van dertig ton gewicht. I
draaibaar opgehangen tussen twee
torens van zestig meter hoogte, kan
op alle delen van de sterrenhemel
worden gericht. De bouwkosten be
dragen zes-en-een-half miljoen
gulden.
Het ontwerp-wet Grootboek Woning
verbetering heeft tot doel de na wijzi
ging van de huurwet komende hogere
huuropbrengsten mede dienstbaar te
maken aan de volkshuisvesting. Daartoe
zal de helft van de hogere opbrengst
van de vooroorlogse woningen worden
geblokkeerd. De geblokkeerde gelden
zullen worden gereserveerd en aange
wend voor de financiering van verbete
ring en modernisering van het oude
huizenbezit. De bedoeling is de geblok
keerde gelden in te schrijven op een te
stichten grootboek woningverbetering.
Jaarlijks wordt over deze gelden een
rente van 3% op het Grootboek bijge
schreven. Voor onderhoudswerken zul
len geen op het Grooboek ingeschreven
gelden worden terugbetaald. Onder ver
betering zal worden verstaan vergroting
van het woongerief door het aanbren
gen van moderne voorzieningen, zoals
bijv. badgelegenheid en beter uitgeruste
keukens. Ook worden onder verbetering
verstaan de voorzieningen, welke be
staan in binnen door de minister te
bepalen tijdvakken uitgevoerde schil
ders- en stukadoorswerkzaamheden van
het inwendige van woningen.
Het Grootboek legt de eigenaren van
huurwoningen tot en met 31 december
1966 de verplichting op jaarlijks een
bedrag, gelijk aan de helft van de ver
hoging op het Grootboek te storten.
Deze verplichting zal 1 augustus 1957
ingaan. De bewoners van een eigen
woning zijn niet verplicht tot storting
en evenmin publiekrechterlijke lichamen,
met uitzondering van gemeenten voor
zover het met steun uit 's Rijks kas op
voet van de Woningwet tot stand ge
komen woningen betreft.
De woningbouwcorporaties zijn echter
wel stortingsplichtig. Geblokkeerde gel
den blijven behoren bij een bepaalde
woning. Rechten op eventuele terugbe
taling van op het Grootboek ingeschre
ven gelden gaan mee over een nieuwe
eigenaar.
Voor de restitutie van geblokkeerde
gelden, welke eind 1966 niet op grond
van een woningverbetering heeft plaats
gehad, zal een nadere regeling worden
ontworpen. De gestorte gelden worden
ook terugbetaald als een woning teniet
gaat of ophoud woning te zijn.
Het derde wetsontwerp, dat aan de
orde is gesteld, bevat fiscale voorzienin
gen in verband met gedeeltelijke blok
kering van de huurverhoging. Door de
stortingen ingevolge de wet Grootboek
Woningverbetering houdt de verhuurder
voorlopig slechts de vrije beschikking
over de helft van de huurverhoging.
Volgens de geldende fiscale bepalingen
wordt echter de meer ontvangen huur
voor het geheel tot het inkomen gere
kend en is ter zake van de verplichte
stortingen geen aftrek mogelijk. Dit
resultaat acht de minister blijkens de
Memorie van Toelichting weinig bevre
digend voor het rechtsgevoel, vooral als
men bedenkt, dat het in een aantal ge
vallen zal voorkomen, dat het vrije ge
deelte van de huurverhoging ontoerei
kend is om de over de gehele huurver
hoging meer verschuldigde inkomsten
belasting te betalen. Daarom wordt in
het onderhavige wetsontwerp voorgesteld
de belastingheffing over het geblokkeer
de gedeelte van de huurverhoging met
inbegrip van de daarover verschuldigde
rente uit te stellen totdat de bedra
gen, welke in het Grootboek zijn inge
schreven, worden gedeblokkeerd en als
dan deze inkomsten naar het bijzondere
proportionele tarief van artikel 48 van
het besluit op de Inkomstenbelasting
1941 te belasten.
Het wetsontwerp bevat o.a. een bepa
ling, welke ten doel heeft buiten twijfel
te stellen, dat voor de heffing van het
registratierecht en van het recht van
overgang de aan de woning verbonden
inschrijving in het Grootboek buiten
aanmerking blijft.
Kerkelijk Leven
NED. HERV. KERK
Beroepen te Waarder G. H. van Kooten
Genemuiden. Te Exmorra (toez.) R.
Houtsma, vicaris te Markelo. Te Mechelen
(België) H. W. Doornlnk, vicaris te Lin-
telo.
Bedankt voor Kinderdijk C. Treure te
Ederveen. Voor Eist (U.) E. M. Panne-
koek te Ochten. Voor Hedel A. J. Wijn-
maaien te Maartensdijk. Voor Wijk bij
Heusden H. Stolk te Schevenlngen.
GEREF. KERKEN.
Beroepen te RuinerwoldKoekange
(vac. H. Herder) J. A. Kwast te Wierin-
gen. Te Hazerswoude N. W. van der Hout
te Sprang. Te Heerhugowaard J. Kuiper,
kand. te 's-Gravenhage.
DOOPSGEZ. BROEDERSCHAP.
Beroepen te Buitenpost J. Hilverda te
Zwaagwesteinde-Veenwouden, die dit be
roep ook aannam.
GEREF. GEMEENTE.
Kerken protesteren tegen
5 mei-viering
ZONDAGSRUST ERNSTIG
GESTOORD.
De kerkeraden van de hervormde ge
meente, de gereformeerde kerk en de
gereformeerde kerk (art. 31), allen te
Zuidwolde, hebben zich in een adres tot
de gemeenteraad van Zuidwolde ge
richt, waarin zij hun ernstige veront
rusting uitspreken over de viering van
de vijfde mei.
Er werden op 5 mei jl. in Zuidwolde
speedwayraces gehouden, die, aldus het
adres, met zoveel lawaai gepaard gingen,
dat de in de nabijheid gehouden kerk
diensten ernstig gestoord werden. Voorts
werd er op dezelfde dag een kermis ge
houden. Hiermee werd niet alleen een in
onze gemeente bestaande traditie verbro
ken, zo wordt in het protest gezegd,
maar vooral werd hiermee de zondags
rust gestoord en werd het voor vele
ouders moeilijk gemaakt hun kinderen
te bewaren by of te leiden tot de door
hen gewenste viering van de zondag.
„VENI CREATOR SPIRITUS".
Voor de derde achtereenvolgende maal
zendt de K.R.O. op Eerste Pinksterdag
een pinkstersamenkomst üit, waarbij
zeven kathedralen in zeven verschillende
landen betrokken zullën zijn. Dit pro
gramma, getiteld „Veni Creator Spiri
tus", zal de eenheid van het christelijk
Europa tot uitdrukking brengen.
