FILMS
Prof. P. E. de Josselin de Jong
aanvaardde hoogleraarsambt
96ste jaargang
Zaterdag 25 mei 1957
Tweede blad no. 29145
Met oratie over culturele
antropologie
Gistermiddag aanvaardde prof. dr. P.
E. de Josselin de Jong het ambt van
gewoon hoogleraar aan de Leidse
Universiteit in de culturele antropo
logie met het uitspreken van een ora
tie in het Groot Auditorium onder de
titel „Enige richtingen in de heden
daagse culturele antropologie". Hier
in stipte de inaugurerende hoogleraar
Prof. dr. P. E. de Josselin de Jong
niet slechts verschillende facetten van
xijn wetenschappelijk arbeidsterrein
aan maar deed hij tevens suggesties
ten aanzien van de wegen, die de an
tropologie in het algemeen zal dienen
te volgen, wil zij beantwoorden aan
de eisen, die de wetenschap van het
moment stelt.
Onder meer stelde prof. de Josselin de
Jong, dat het voor de antropologen die
hun wetenschap vooruit willen helpen
thans zeer belangrijk is, met nadruk te
wijzen op bepaalde factoren, die een
toonaangevende rol spelen in het cul
tuurpatroon, waardoor de aandacht van
andere onderzoekers op deze factoren
gevestigd wordt. Daarnaast zal de wer
king moeten worden bestudeerd van de
principiële grondslagen der culturen.
Bovendien achtte spreker het nood
zakelijk, tot een herwaardering te ko
men van de elementaire ethnologische
begrippen die in de culturele antropolo
gie worden gehanteerd. Deze heroriën
tering zal uit gedegen field-work van de
antropoloog moeten voortkomen.
Een zeer belangrijk aspect van een
Juiste beoefening van de antropologi-
Bescherming Bevolking
A-kring Leiden
WIJK III HIELD GESLAAGDE
CONTACTAVOND
Wijk III van de Georganiseerde Zelf
bescherming hield in het Antoniusclub-
iis haar jaarlijkse contactavond.
In de met veel smaak en in B.B.-sfeer
aangeklede zaal werden de noodwach-
ters en de vele genodigden verwelkomd
door het plv. wtfkhoofd, de heer J. G.
Wilterdink.
Het deed spreker goed een volle zaal
voor zich te zien. Sinds de vorige con
tactavond zijn 2 jaar verlopen; veel is
er in die tijd gebeurd, aan actie heeft
het niet ontbroken. Naast de talrijke
cursussen en oefeningen is een con
stante aandacht besteed aan de aanwer
ving van nieuwe leden. Van de bereikte
resultaten mag speciaal genoemd wor
den de blokploeg van de heren De Nie
en Laman, die van de 3de prijs in de
blokploeg-kringwedstrijd- 1956 dit jaar
is opgeklommen tot de 2de prijs.
Spreker vraagt de genodigden, niet-
noodwachters zich af te vragen of ook
hun plaats in de organisatie B.B. nog
langer open moet blijven; het liefst zou
hij hen nu reeds als aspirant B.B.-leden
willen aanspreken.
De oude slagzin: „Beter een goede
B-B.-er en geen oorlog, dan oorlog maar
geen B.B." heeft nog steeds niets van
rijn waarde verloren.
Tengevolge van een verschuiving in
e datum van deze avond kon het wijk-
hoofd, de heer L. Zitman, wegens uitste-
digheid helaas niet aanwezig zijn. Een
door hem tot de gezamenlijke nood-
wachters van zijn wijk gericht schrijven
wordt voorgelezen. Hierin wordt aan
allen dank gebracht voor het goede vol
houden bij de uitoefening van de vrij
willig -aanvaarde taken en de hoop
uitgesproken, dat het nooit verder dan
tot „oefenen" zal behoeven te komen
'met af en toe een contactavond); dat
de werkelijkheid steeds verre mogen
blijven.
Trots op de door de directeur van de
lichting Bevordering Bescherming Be-
'olking, bij de nabeschouwing op de pas
gehouden O 557, gegeven verklaring, dat
de Leidse B.B. tot een der beste van het
land behoort, vraagt hij allen om onder
de bezielende leiding van het hoofd
Bescherming Bevolking, zo door te gaan.
Hij zou de noodwachters willen aan
sporen er voor te zorgen, dat in het
:olgende jaar aan het H.B.B. als cadeau
san worden aangeboden: een verdubbe-
mg van het aantal ploegen in zijn wijk.
Na vertoning van de propaganda-film
-Burgers bereid" en de eigen opname
;an de O 556 sprak het hoofd Bescher
ming Bevolking, de heer S. W. Hage-
doorn.
Spreker dankte voor de goede woor
den. Tot de werkers in de B.B. zou hij
mch willen richen als vrienden aan wie
hj dank brengt voor hun getoonde bur-
•rcin in de afgelopen jaren. Met vol-
:i*ning kan gezegd worden dat de B.B.
m de A-kring „Leiden" is geslaagd.
Maar het B.B.-werk moet doorgaan,
lelar ryk is dat de praktijk van het
mder leiding met elkaar samenwerken
toet worden aangeleerd.
Naast kritiek, die er altijd zal blijven,
het prettig ook andere geluiden te
:^ren. Bij een opwekking om in het vol
gde seizoen op de ingeslagen weg
!°ort te gaan, wordt aan de niet-nood-
wchters gevraagd ook mee te doen en
J de praktijk hun liefde voor de mede
mens ook daadwerkelijk te tonen.
•Het cabaretgezelschap „De Witte
Uf" verzorgde het verdere gedeelte
*n de avond met een goed gevarieerd
fogramma doorspekt van kostelijke
humor.
sche wetenschap achtte prof. De Josse
lin de Jong tenslotte, de bestrijding van
het etno-centricisme, een naar eigen sa
menleving bevooroordeelde beoordeling
van vreemde volken en culturen. Het
leek hem een van de nuttigste taken
van de antropoloog en niet-Westerse
socioloog, om him zuivere en toegepaste
wetenschap voor een dergelijk vertroe
belend vooroordeel te behoeden.
Na de gebruikelijke toespraken, die de
oratie besloten, volgde een receptie in
het Academiegebouw.
Duitse juristen eren
prof. mr. E. M. Meijers
De groep Duitse rechters en procu
reurs, die thans in ons land vertoeft,
heeft gisteren op de begraafplaats Wes-
terveld een krans gelegd op het graf van
de vroegere Leidse hoogleraar prof. mr.
E. M. Meijers.
Jan Zwart herdenking
in de Pieterskerk
Dinsdagavond zal de organist Felke
Asma met een orgelconcert in de Pie
terskerk de organist Jan Zwart herden
ken een programma dat vrijwel geheel
gewijd zal zijn aan werken van Jan
Zwart.
Advertentie
24 olifanten omringen één man
Een van de grootste persoonlijkheden,
die de circuswereld ooit gekend heeft.
Hans Stoch Sarrasani. was de directeur
van het wereldberoemde circus Sarra
sani. Persoonlijk leidde hij altijd zijn
grootste nummer, de 24 olifanten! Wat
een dressuur; wat een geduld en toewij
ding moet Sarrasani niet gehad hebben
om met al de beslommeringen die hij
door zijn circus had, met deze enorme
dieren zo'n prachtig nummer te geven,
dat nooit meer geëvenaard is. Lees de
geschiedenis van het circus vanaf de
saltimbanques tot Barnum and Bailey,
Strassburger en Oarré. Zie de fantasti
sche rij van grote artiesten en beroemde
circus-sensaties aan u voorbijtrekken in
het prachtige circusalbum „De Bonte
Droom van het Oircus" Een boeiend en
afwisselend verhaal met talloze penteke
ningen, vele prachtige kleurenplaten en
plaatjes; geschreven door de circusken
ners bij uitstek J. v. Dovenen en Fred
Thomas. Voor slechts f 2.50 kunt u dit
boekwerk kopen bij uw roomboterleve-
rancier of rechtstreeks bestellen per
brief of briefkaart bij Kantoor „Room-
boteralbum". Postbus 47. 's-Gravenhage.
U krijgt het album dan per omgaande
toegezonden onder rembours. Vermeld
vooral duidelijk uw naam en volledig
adres. De bijbehorende plaatjes ont
vangt u gratis voor rijksbotermerken.
U vindt zo'n merk op elk pakje room
boter. Neem een pakje extra voor de
zondag!
Dr. P. G. Knibbe
„De staat moet
Leidende beginsel bij
P. v. d. A.
Onder presidium van de heer J. Ver-
duyn, kwam gisteravond de A.R.
Kiesvereniging Wijk 1 in Het Gulden
Vlies bijeen voor een laatste leden
vergadering in dit seizoen.
Na het goedkeuren der notulen en het
bespreken der ingekomen stukken had
de verkiezing plaats van twee nieuwe
bestuursleden i.v.m. het aftreden van de
heer J. C. Sleyser. alsmede door de gro-
Maurits Dekker over
liumor in literatuur
Leidse huisvrouwen bijeen
Voor de afdeling Leiden van de Ned.
Vereniging van Huisvrouwen sprak gis
termiddag in „Het Gulden Vlies" de in
1896 geboren Nederlandse schrijver
Maurits Dekker over humor in de lite
ratuur. Maurits Dekker werd na zijn
debuut met „Doodenstad" in 1923 als
litertor bekend en schreef behalve een
aantal romans ook het bekende toneel
stuk „De wereld heeft geen wachtka
mer," waarvan zelfs in China en Japan
opvoeringen worden gegeven. De auteur
begon zijn lezing met erop te wijzen, dat
het leven nu eenmaal meer ernst dan
humor biedt en dat dit feit zich in de
literatuur weerspiegelt. Hij constateerde,
dat er in het verleden in landen zoals
Engeland en Italië over het algemeen
humoristisoher is geschreven dan in
ons land, waar men niet boven het boer
tige uitkwam en voorts dat de meningen
over het begrip humor, een kostbare
eigenschap van de menselijke geest, sterk
zijn verdeeld. Niettemin zijn er enkele
punten, waarover men het wat deze
materie betreft wel eens is. In een ver
trouwde omgeving het vreemde te kun
nen onderscheiden kan bijvoorbeeld een
teken zijn, dat men gevoel voor humor
heeft. Uiteraard speelt het onverwachte
hier een grote rol. De gewaarwording
van een zekere bevrijding vormt even
eens een integraal bestanddeel van het
I gevoel voor humor. Maurits Dekker
wijdde vervolgens enige aandacht aan
de ironie, welk begrip aan de humor is
verwant. Ironie is niets anders dan het
spottend prijzen, hetgeen men in wer
kelijkheid afkeurt, zo vertelde hij. Vrij
wel alle literatuur wortelt in de werke
lijkheid en ook de humoristische schrij
ver maakt van zijn ervaringen in het
dagelijks leven gebruik. Zo heeft Mau
rits Dekker bijvoorbeeld een sprookje
voor kinderen geschreven („De twee
wilgen") naar aanleiding van een uit
lating van een dochtertje van een zijner
vrienden, die hij vroeger eens bezocht.
Na de pauze vertelde Maurits Dekker
het door hem geschreven verhaal van
„Karei en Kabel.ietje". dat ook al aan
de werkelijkheid is ontleend. Deze mid
dag was mede georganiseerd door de
fa. de Kier en stond onder leiding van
de presidente van de afdeling Leiden
mevrouw C. Hageman-Verhagen.
voor Leidse A.R.
liet doen.../'
te uitbreiding die deze wijk 1 de laat
ste jaren heeft ondergaan.
Bij acclamatie werden de heren ir. H.
L. Boter en J. Francke als bestuursle
den aangewezen. Hierna was het woord
aan dr. P. G. Knibbe die een korte in
leiding hield over zijn pas geschreven
brochure „Particulier bedrijf of so
cialisme".
Spreker wees erop dat de stelling, die
prof. P. A. Diepenhorst eens uitge
sproken heeft, n.I.: de socialisten is
het te doen de macht van de Staat te
vergroten, nog steeds van kracht is.
De Staat moet het doen, dit is het
leidende beginsel gebleven van de
voor-oorlogse SDAP en de huidige
P.v.d.A.
Zeer merkwaardig vond spreker het,
dat deze partij echter ook een verdedi
ger van de menselijke vrijheid is. een
vrijheid die aan de minst begaafde net
zoveel rechten geeft als aan de intellec-
lectueel.
Dr. P. G. Knibbe veronderstelde geen
vrijheid zonder gelijkheden. Een mens
is pas waarlijk vrij als hij afhankelijk
en vol eerbied voor zijn God leeft; aan
deze vrijheid zou het socialisme niet
toekomen. Het mag niet gaan om ons
belang, doch wij moeten bidden: „Uw
wil geschiedde".
Het gaat erom Gods wil te doen, ook
als wij ons bewegen op maatschappelijk
terrein.
Deze basis is de beste waarborg. Dan
mag men de menselijke vrijheid niet
beknotten. God vraagt er een rijke ont
plooiing van.
Als we moeten kiezen tussen socialis
me en particulier bedrijf, dan is dit
laatste alleen maar een persoonlij king
van menselijke vrijheid. Nog is het par
ticulier bedrijf te redden. Als we met
gezonde voorstellen voor de dag komen,
behoeven we niet bang te zijn dat de
strijd tegen de socialisten een hopeloze
strijd zal zijn - Gods geboden zijn im
mers alles beheersend; ook op het so
ciale en economische vlak.
Er is ootmoed nodig, besloot spreker,
ootmoed tegenover God om de aarde in
cultuur te brengen, maar ook ootmoed
tegenover de taak die Hij ons op deze
aarde gegeven heeft.
Met het voorlezen van enige gedeelten
van de brochure, werd deze inleiding
besloten waarna er een geanimeerdè
discussie volgde.
Momenteel slechts
160 werklozen
Vraag naar bijna
1000 werkkrachten
Het aanbod van werkkrachten had in
de afgelopen week een stabiel karakter
en bedroeg 160. De gunstige conjunc
tuurgesteldheid weerspiegelt zich nog
steeds in het werkloosheidscijfer. Een
vergelijking met de cijfers van het over
eenkomstig tijdstip in 1954 en 1955 geeft
daarvan een duidelijk beeld. In 1955
waren nog werkloos 430 en in 1954 980
personen. De voordelige verschillen be
dragen derhalve resp. 250 en 800.
Een analyse van de arbeidersreserve
naar vorm levert het volgende beeld op:
wrijvingswerkloosheid 100, seizoenswerk
loosheid 60 (o.w. 40 mindervaliden)
De vraag handhaafde zich op gelijk
niveau en beliep 700 geregistreerde aan
vragen, waarvan er 260 betrekking had
den op jeugdigen.
De vraag naar volwassenen gaat in
hoofdzaak uit naar arbeidskrachten voor
de textielindustrie, de metaalindustrie,
de bouwsector en aanverwante bedrijfs
takken. o.a. betonwarenindustrie en de
landbouw.
De scholenactie wordt zeer intensief
gevoerd, zo zal b.v. a.s. dinsdag een voor
lichtingsbijeenkomst in Den Burcht
worden gehouden.
Het aanbod van vrouwelijke arbeids
krachten onderging geen wijziging van
enige betekenis en beliep 45.
De vraag vertoonde een kleine toe
name en bedroeg 275 geregistreerde aan
vragen, waarvan 40^ betrekking had op
jeugdigen.
De behoefte aan vrouwelijk personeel
treedt in vrijwel alle bedrijfstakken aan
de dag. doch in het bijzonder in de tex
tiel en de confectie-industrie, de huis
houding en de handelssector.
Verkeersongevallen
in Leiden
In de week van 17 t/m 23 mei 1957
deden zich in Leiden 29 verkeersonge
lukken voor waarvan er 7 lichamelijk
letsel tengevolge hadden en 22 uitslui
tend materiële schade veroorzaakte. Een
aantal, dat en gelukkig ver be
neden de twee aan deze week vooraf
gaande perioden blijft.
In totaal bedroeg het aantal verkeers
ongevallen in Leiden in de periode van
1 Januari tot en met 23 mei: 670.
Afd. Leiden hield discussiebijeenkomst
Belangrijke vraagstukken
kwamen aan de orde
Tijdens een in „Het Gulden Vlies" ge
houden ledenvergadering van de V.V.D.,
afd. Leiden, werden bij acclamatie tot
leden van het bestuur gekozen mevrouw
mr. M. A. Kakebeekevan de Put en
mevr. A. C. Kriestde Haan.
Na het huishoudelijke gedeelte werden
een aantal belangrijke grondbeginselen
van de parten ter discussie gesteld.
Het streven naar maatschappelijke
verhoudingen, „die sociaal gerechtvaar
digd en economisch verantwoord" zijn,
bracht het dalende verantwoordelijk
heidsgevoel en de wijze van belasting
inning aan de orde.
Het gesprek over de door de V.V.D.
verworpen mandaatsverhouding tussen
regering en volksvertegenwoordiging ver
helderde het inzicht in de positie van
een bewindsman in het kabinet, tegen
over de volksvertegenwoordiging en te
genover de eigen partij.
De recente houding van de regering
inzake het Amsterdamse tunnelwerk
veroorloofde actuele illustratie van de
vragen van staatkundige decentralisatie
en uitgeholde autonomie.
Het verlangen, de organisatie van het
bedrijfsleven te zien als resultaat van
de samenwerking van de vrije organisa
tie van werkgevers en werknemers, ont
ving nieuw licht van de wijze waarop de
P.B.O. in ons land tot ontwikkeling
wordt gebracht.
De socialisatie leerde men kennen in
zijn directe vorm, het onder gemeen
schappelijk beheer brengen van de be
drijfstakken, die daarvoor rijp worden
geacht, maar ook in de meer verheelde
vorm, n.I. langs de weg van een merk
waardige leningspolitiek van de over
heid. Socialisatie van bedrijven van al
gemeen nut werd onder bepaalde om
standigheden aanvaard; verdergaande
socialisatie werd èn om de ernstige
economische nadelen èn om de bedrei
ging van de geestelijke vrijheid unaniem
afgewezen.
Het discussie-experiment, beknopte
uiteenzettingen gevolgd door spontane
kritiek, bleek wèl-geslaagd en voor her
haling vatbaar.
Bijna drie meter hoog en ander
halve ton zwaar per stuk zijn de
grootste rubberbanden ter wereld,
die op het ogenblik in een woestijn
in Amerika aan de laatste proeven
worden onderworpen voordat zij
naar Saoedi-Arabië worden ver
scheept. Daar worden zij gebruikt
om er complete pompstations mee
over de Arabische zandvlakten Ie
riiden.
Treiler liep vlot van stapel
Een treiler van 275 ton ging gister
middag om vijf uur met goed gevolg te
water bij de scheepswerf „De Hoop" v/h
Gebr. Boot te Leiden. Dit was een treiler
uit de serie, waarvan reeds meerdere
schepen de werf aan de Zyl verlaten
hebben. .,De Hoop" heeft nog opdrachten
voor het bouwen van drie van deze
schepen.
Deze treiler („Jacob Pronk"), werd ge
bouwd voor de Visserijmaatschappij C.
de Jong, van welke maatschappij de di
rectrice. mej. mr. C. de Jong. de doop
verrichtte.
Vele belangstellenden waren van dit
spectaculaire evenement getuige. Onder
hen was ook de echtgenote van de
commissaris van de Koningin in Zuid-
Holland, mevr. Klaasesz en voorts ver-
Ml
Altifd kalm Sj
r-
5?
Al is 't nog zo druk op ts
straat, of in Uw werk - U Si
blflft kalm als U kauwt. jj-
Bovendien; Wrlfliey p.k.
smaakt zo lang zo lekker. L
Hoffelijkheid rond de
zebra
Een zebra-oversteekplaats is nog niet
overal wettelijk beschermd maar
wordt wel hoffelijk ontzien. Zelfs de
weleer beruchte slagersjongen stopt
voor zebra's voor passerende voet
gangers en wij zagen een gehaaste
automobilist, die toch nog inhield
voor een oude dame, die al 10 minuten
aan de kant wachtte... Ja, het gaat
goed met de verkeersetikette. Zo
moeten ongevallen verminderen.
„Sissi, de jonge keizerin"
Charmant vervolg
op „Sissi"
LUXOR De film „Sissi", die vorige
week nog in Leiden draaide, wordt deze
week in Luxor vervolgd met de film
„Sissi, de jonge keizerin". En waar „Sis
si" zoveel belangstelling trok, zal ook
het vervolg wel veel publiek trekken.
Dat is bovendien niet ten onrechte:
„Sissi. de jonge keizerin" is een char
mante film. die een beeld geeft van de
eerste huwelijksjaren van Sissi. Het viel
haar niet gemakkelijk keizerin van Oos
tenrijk te zijn: de staatszaken eisen
haar man bijna geheel op. zij zelf moet
zich aanpassen aan de strenge hof-eti-
quette. en bovendien kan zij het niet
best vinden met haar schoonmoeder.
Wanneer er een dochtertje geboren
wordt bereikt de crisis zijn hoogtepunt,
daar haar schoonmoeder de opvoeding
van het kind in handen wil houden. Sis
si neemt dan zelfs de vlucht naar haar
ouderlijk huis, temeer daar keizer Franz
Josef wel enigszins onder invloed van
zijn moeder staat.
Deze moeilijkheden worden echter op
gelost, en wanneer de keizer en de kei
zerin gekroond worden tot koning en
koningin van Hongarije, tot welk land
vooral Sissi zich voelt aangetrokken, is
dit een zeer gelukkige tijd in het leven
van beiden. Daar de film bij deze epi
sode eindigt zou men kunnen vermoe
den dat het verder altijd goed is geble
ven in dit huwelijk. Helaas is dat niet
waar.
Het spel vooral van Romy Schneider
(Sissi) is uitstekend, evenals van Karl-
Heinz Böhm (Franz Josef). Een char
mante, romantische film, die veel be
langstelling verdient.
Curucu van de Amazone
Avonturen in een
geheimzinnige streek
REX De tegenwoordige wereld telt
nog maar weinig geheimzinnige onbe
kende streken. Het Zuidpoolgebied ligt
nog te wachten op exploratie, maar
daar blijft het dan ook bijzou men
zo denken. Die gedachte is echter be
zijden de waarheid. Een van de reeds
eeuwen „bekende" streken, waar nog
vele geheimenissen sluieren die op het
oog van blanken wachten, is het bin
nenland van Brazilië, dat sinistere, vrij
wel ondoordringbare oerwoudgebied
langs de bovenloop van de Amazone.
Men kan zich daar nog voorwereld
lijke monsters denken, nog legendes
vormen over onvoorstelbare natuurwon
deren en afzichtelijke gedrochten, over
dramatische ontmoetingen van de mens
met het onbekende gevaar.
De makers van de film „Curucu van
de Amazone" hebben die mogelijkheden
ten volle uitgebuit. Deze film gaat over
legendarische gevaren diep in dit on
herbergzame gebied, over expedities die
deze gevaren trotseren, over mannen en
vrouwen die het aandurven tegen het
ongeziene en onmenselijk te velde te
trekken. Een zeer spannend, technisch
knap hoewel misschien wetenschappe
lijk niet geheel aanvaardbaar verhaal,
dat liefhebbers van spanning en koude
rillingen (ondanks de tropische tempe
ratuur) een genoeglijke verpozing zal
bieden.
„Zorak"
Machtige strijd in
de woestijn
TRIANON De machtige film „Za-
rak" verhaalt van de even machtige
strijd van Zarak Khan tegen de Engel
se overheerser in India in de vorige
eeuw.
Verstoten om een vrouw door zijn va
der. zwerft hij door het land, plundert,
verwoest
Medogenloos pakt major Ingram de
zaken tegen hem aan, telkens en telkens
weer weet de zwervende Zarak te ont
snappen. Gevecht op gevecht wordt ge
leverd tot in het brandende fort Ab
bott toe. door de Engelsen, Zarak en
zijn bondgenoten. Doch Zarak redt In
gram's echtgenote, dezelfde Zarak, die
per ongeluk een oud „Heilig man" ver
moordt. Dan is 't met hem gedaan: van
schuldgevoelens doortrokken meldt hij
zich bij de Engelsen, maar nog is het
verhaal niet ten einde: wéér moet er
slag geleverd worden en het is Zarak,
die zich tenslotte voor major Ingram
opoffert. Hij sterft aan de folterpaal,
juist voordat ook voor hem de bevrij
ding zou zijn gekomen
Een film vol wilde strijd, vol gran
dioze gevechtstonelen, in een woest
berglandschap, een film ook. om tallo
ze felle kleuren te doen opvlammen, een
film van moed en vermetelheid, van
wreedheid ook.
Wie van show houdt en het schieten
niet schuwt, kan bij deze produktie van
fcegemwoordigers van de scheepvaart
inspectie. de schipper Toet en de toe
komstige bemanning van dit schip. De
bemanningsleden waren vergezeld van
hun dames, die in Schevenings kostuum
gekleed waren
Het schip „Jacob Pronk" lengte over
alles 40.25, breedte 7.80 meter, is uitge
rust met Deutz-motoren, waarvan de
hoofdmotor 1000 pk is. Tijdens de recep
tie in Het Gulden Vlies waarin door
directie van rederij en werf vriendelijke
woorden werden gewisseld, kondigde
mej. mr. C. de Jong aan dat dit schip
met radar zal worden uitgerust.
VAN DEZE WEEK;
Richard Maibaums boeiende roman te
recht.
Anita Ekberg, Victor Mature en Mi
chael Wilding vervullen de hoofdrollen
in deze grootse film. waaraan tallozen
hun oorlogszuchtige medewerking on
vervaard verleenden.
Een film, die aan de Mille's magistra
le filmwerken van eertijds herinnert.
„De ondergang van de
Graf Spee"
Meeslepend drama uit
de strijd der zee
LIDO Tegen het einde van 1939
speelde zich in de Zuidamerikaanse wa
teren de eerste grote krachtmeting af
tussen de vrije wereld en de nazi-dic
tatuur: de slag tussen het Duitse „vest
zakslagschip" Graf Spee en een eskader
van drie Britse kruisers. Ajax, Achilles
en Exeter. De Spee had reeds maanden
lang over de wereldzeeën geslopen op
jacht naar Engelse koopvaardijschepen,
die een ontmoeting met het geheimzin
nige (want geraffin^rd gecamoufleer
de) Duitse oorlogsschip met de onder
gang moesten bekopen. Tot eer van
commandant Langsdorff moet gezegd
worden, dat hij zich daarbij inspande
de levens van de bemanning te sparen.
Het was duidelijk, dat het vroeg of laat
tot een beslissende ontmoeting tussen
Britten en Duitsers moest komen, waar
bij eerstgenoemd en in zoverre in het
nadeel waren, dat bij voorbaat vast
stond, dat, met uitzondering van hun
grote slagschepen, geen enkele van hun
vlooteenheden tegen de zeer snelle en
toch zwaar bewapende Graf Spee opge
wassen zou zijn. Het voordeel van het
Duitse schip was namelijk, dat het de
snelheid van de kruiser combineerde
met de grotere vuurkracht van het
slagschip. Op 13 december ontbrandde
eindelijk de strijd met bovengenoemd
eskader, dat met bewonderenswaardige
moed tot de aanval overging. Deze daad
dwingt daarom eerbied af. omdat de
Britse kruisers reeds binnen het vuur
van de Duitser lagen voordat zij zelf.
met hun oudere bewapening, in staat
waren de tegenstander te raken. Door
de behendige taktiek van commodore
Harwood slaagden de Britten er even
wel in de Spee zo toe te takelen, dat
het schip een toevlucht moest zoeken in
de haven van Montevideo, hoofdstad
van het neutrale Uruguay, dat zich
daarop beriep op de Haagse Conventie
en de Spee dreigde te zullen interneren
tenzij de Duitsers, na de allemodigste
herstellingen, weer zouden uitvaren. De
commandant van de Spee besloot tot
het laatste, in de wetenschap, dat de
Britten bulten op zijn schip lagen te
wachten. Op een nieuw gevecht liet hij
het niet aankomen: zelf lieten de Duit
sers hun schip zinken in de Rio de la
Plata.
Dit drama uit de strijd ter zee is in
deze Arthur Rankfilm van Powell en
Pressburger in magnifieke kleuren weer
tot leven gebracht. Alle facetten van dit
gebeuren, dat destijds in de gehele we
reld zeer veel aandacht trok, omdat er
een neutraal land als Uruguay bij be
trokken was. komen tot uitdrukking:
het rondsluipen van de Spee, de mach
teloze woede van de koopvaardij kapi
teins, het gedurfde besluit van de Brit
se eskadercommandant om tot de aan
val over te gaan. het verloop van het
gevecht, de diplomatieke druk. waaraan
Uruguay van alle zijden werd blootge
steld en de enorme publiciteit vooral in
de Amerikaanse pers en radio. Persoon
lijk zijn wij bepaald niet gesteld op
uitvoerige weergave van strijdtonelen
op het witte doek. Het eigenlijke ge
vecht is echter sober en zonder roman
tische bijvoegsels uitgebeeld. De entou
rage is in vele opzichten zo interessant,
dat deze film als document van de
strijd ter zee alleszins de moeite waard
kan heten.
„En zij leefden lang en
gelukkig
Vrolijke nonsens
Casino „En zij leefden lang en ge
lukkig"Ja, maar daar zag het aan
vankelijk helemaal niet naar uit, want
toen de 82-jarige Ierse landheer, van
wiens gulheid de gehele dorpsgemeen
schap dankbaar profiteerde, de ogen
voor altijd sloot en zijn opvolger in alle
opzichten diens onaangenaam tegen
beeld bleek te zijn. zat het ganse dorp
in zak en as. De totale verslagenheid
maakte al spoedig plaats voor drukbe-
sproken plannen ter verdediging van de
eens verworven rechten en er werd zelfs
een komplot gesmeed tot geruisloze
liquidatie van de nieuwe bewindsman.
Evenwel: de man, die door het lot werd
aangewezen om deze opdracht te ver
vullen, genoot in dit opzicht niet het
algemeen vertrouwen en zo meldden
zich in het geheim vele vrijwilligers, die
deze taak van hem wilden overnemen.
Dit leidt tot een reeks aanslagen op*
het leven van de nieuwe landheer, welke
door hun gebrekkige opzet geen van alle
tot het beoogde resultaat voeren, maar
die daarentegen wél aanleiding geven
tot een groot aantal dolzinnige compli
caties en situaties, waarmede de toe
schouwer zich kostelijk amuseert. Uit
eindelijk wordt de ideale oplossing ver
kregen doordat de landheer op grond
van een te elfder ure gewijzigd testa
ment tot heengaan wordt gedwongen
maar voor het zover is heeft U 1H uur
uitbundige vrolijkheid beleefd van zeer
speciale Ierse humor. David Niven is de
man voor wie alle bovenbedoelde klap
pen bestemd zijn, maar die ze tóch niet
krijgt....
