Liefde van vier kolonels geldt
Indonesiërs «andere eilanden"
w
koffie hoort
Misverstanden in Nederland
Enorme brand in textielfabriek
Al 35 jaar de beste Virginia!
96ste jaargang
Vrijdag 3 mei 1957
Derde blad no. 29126
koffieklaar
Thee is kapitalistisch
wapen in klassenstrijd!
Eindelijk weet de wereld nu,
waarom de Britten zulke verwoede
theedrinkers zijn: „Thee is een
wapen in de klassenstrijd, dat dooi
de kapitalisten wordt gehanteerd
tot uitbuiting van de werkers"
Deze onzin was woensdag te le
zen in het te Leipzig verschijnende
blad van de communistische partij,
de „Volkszeitung". Dit blad noemt
bij wijze van voorbeeld het geval
van een Engelse fabrieksdirecteur
in Coventry, die zijn arbeiders elke
dag gratis thee verstrekt tijdens
het schaftuurtje, met nog wat mu
ziek op de achtergrond. „Hij geeft
hun sterke, zwarte thee, waarvan
het hoge coffeïne-gehalte de wer
kers tot de uiterste krachtsinspan
ning drijft", aldus de „Volkszei
tung". „Ziehier een bewijs, dat de
kapitalisten alle methoden aanwen
den om van hun arbeiders het
laatste beetje energie op te eisen
tot opvoering van de produktie", zo
besluit dit blad uit het communis
tische paradijs.
Indonesië in de kentering (4)
Buitengewesten wensen geen afscheiding,
maar afschaffing van Java's hegemonie
(Van onze reisredacteur)
Padang. „Stel dat de stadscommandant van Leeuwarden zegt, dat
hij genoeg heeft van het Hollandse centralisme, dat nalaat de haven
van Harlingen te moderniseren, dat hij de terugkeer eist van Gerbrandy
en dat hij derhalve niet alleen de macht van Friesland aan zich trekt
en de „Strydboun Fryslan fry" onder de wapens roept, maar tevens
de uitvoer van Friese koffiemelk in eigen hand neemt om met de
daarmee gewonnen deviezen het Friese wegennet te verbeteren. Wat
zouden jullie daarvan zeggen?"
Mijn Indonesische vriend, een Javaan en verklaard tegenstander
van de autonomistische acties in Indonesië's buitengewesten, vond dat
hij met zijn vergelijking de Simbolons, Hoesseins en Soemoeals in het
hoekje had gezet, waar zij z.i. thuis hoorden, dat van provinciaalse
querulanten, plaatselijke potentaatjes en verpolitiekte, illoyale militairen.
Het wès ook een aardige vergelijking,
maar zij ging mank, omdat deze jonge
Javaan dezelfde fout maakte, die zoveel
Nederlanders nog dag-in, dag-uit op
ander gebied maken: het vergelijken
van Nederlandse toestanden met Indo
nesische, van dingen die onvergelijkbaar
zijn. Een centralistisch gezag in een
klein, compact land met een volgroeide
democratie is iets heel anders dan dat
over een eilandenrijk van vijfduizend
kilometer lengte met gebrekkige verbin
dingen en een ongelijksoortige bevolking,
dat in zijn jonge bestaan nóch econo
misch noch politiek reeds een evenwicht
heeft bereikt en op ieder gebied nog
steeds naar eigen vormen, naar eigen
traditie tast. Tegen die achtergrond
moet men de in Indonesië en in het
buitenland nog met zoveel misverstan
den omhangen acties en figuren van
„de jonge kolonels", van Simbolon,
Hoessein, Soemoeal en Barlian zien.
Geen pro-Nederlandse
symptoom
Misverstanden in Nederland: voor
het geval er werkelijk nog mensen
mochten zyn die in de actie van deze
officieren een haast postuum pro-
Nederlands symptoom zien, zij vermeld
dat juist zy de aanvoerders van de
TNI-troepen waren in de strijd tegen
de Nederlanders, dat een Ahmed
Hoessein in die tijd de bijnaam „de
tijger van Koerandji" verwierf. Op
hun best zijn deze militairen die de
strijd zelf voerden; minder anti-bui
tenlands dan de vele politici die hun
niet-actieve deelneming thans com
penseren door een op de spits gedre
ven destructief nationalisme.
Van gebrek aan begrip getuigen ook
die Nederlanders, die nu zeggen dat wij
toch maar gelijk hadden toen wij de
federale staatsvorm in Indonesië intro
duceerden en dat zulks door het mid
delpuntvliedend streven in de buiten
gewesten van thans duidelijk wordt
bewezen. Natuurlijk hadden wij gelijk,
alleen, het feit dat juist wij het intro
duceerden heeft in Indonesië „federalis
me" tot een uiterst lelijk woord ge
maakt. Een van de kolonels zei mij
glimlachend: „Van Mooks historische
fout is geweest, dat hij niet de een
heidsstaat heeft opgelegd. Dan zouden
wij nu al lang een federaal Indonesië
hebben gehad".
Gevaar voor de eenheid
Misverstanden in Indonesië, althans
op Java, heersen er omtrent de kolonels
ook ruimschoots. Men zegt dat zij af
scheiding willen, Indonesië uit elkaar
willen doen vallen door de Republiek
Sumatra of Zuid-Celebes te proclame-
Overste Ahmed Hoessein: com
mandant van Midden-Sumatra, bol
werk van de islamitische Masjoemi-
partij .gebied dat achter hem een
gestoten front vormt tegen de
Centrale regering. Op het vaandel
staat de „Banteng". de buffelstier
die Sumatra's symbool is. '(Met
vaandel op achtergrond).
ren. Dit is bepaald niet waar. Zij zijn
doorgaans oprechte Indonesische patriot
ten, die voor een vrij Indonesië en niet
voor een vrij Makassar of onafhankelijk
Palembang hebben gevochten. Zij stel
len daarentegen dat een geforceerd
Kolonel Maloedin Simbolon: af-
gezet als commandant van Noord-
Sumatra nadat zijn „coup" was
blijven steken, nochtans de senior
en belangrijkste der „opstandige"
kolonels. Hij woont nu tijdelijk in
Padang aan deSoekarnoweg.
(Met boom op achtergrond).
centralisme de eenheid in gevaar
brengt, dat door bureaucratie, corruptie,
bevoordeling van Java en gebrek aan
een competent regeringsapparaat de
problemen van de buitengewesten schan
delijk worden verwaarloosd en dat die
problemen nog slechts kunnen worden
opgelost door groter plaatselijke vrijheid
van handelen en beschikbaarstelling van
de noodzakelijke gelden daarvoor. Mocht
men aankomen met het argument dat
militairen zich niet met de politiek mo
gen bemoeien, dan antwoorden zij dat
een constitutioneel president dat ook
niet mag doen! En inderdaad, dit argu
ment en alle andere omtrent een parle
mentaire democratie in Indonesië zijn
momenteel van louter academische
aard, nu hetgeen men uiterst vriende
lijk „staatsnoodrecht" noemt, dagelijks
iedere constitutioneel-democratische pro
cedure doorkruist.
De massa achter de kolonels
Er is tenslotte de beschuldiging dat zy
niet werkelijk de bevolking van de bui
tengewesten achter zich hebben, dat zij
slechts worden gesteund door kleine
reactionaire groepen en uiteraard door
het buitenlands imperialistisch kapitaal
en dat zij ten profijte van zichzelf en
die kleine groepen een actie voeren die
de kiemen van een Indonesische burger
oorlog in zich draagt. Ook dat is on
waar. Ten eerste leggen zij een uiterste
behoedzaamheid aan de dag. Barlians
houding jegens de „onwettige" rebellie
die Djakarta in Palembang tegen hem
op touw zette, bewijst dat zij alles zul
len doen om een noodlottig conflict of
zelfs maar plaatselijke uitbarstingen van
een latent anti-Javanisme te voor
komen.
Het is niet onmogelijk dat er in de
buitengewesten kleine groepen zijn, die
van hun actie profiteren door een
winstgevende smokkelhandel of die
geloven, dat steun nü hen straks een
voordelige positie op zal leveren.
Maar het staat als een paal boven
water dat de grote massa van de be
volking in de buitengewesten achter
de Simbolons, de Hoesseins en de
Soemoeals staat en dat hun actie uit
de ontevredenheid van die bevolking
is geboren.
Men hoeft de Zuid-Sumatranen niet
te vertellen dat Zuid-Sumatra, dat voor
Indonesië jaarlijks zes miljard roepiah
aan deviezen inbrengt er slechts 350
miljoen roepiah daarvan terugzag. Zij
zagen het aan hun wegen die in verval
raakten omdat er niets aan werd ge>
daan. Zij zagen dat er geen scholen,
geen bruggen, geen poliklinieken, geen
nieuwe irrigatiewerken werden gebouwd.
Men hoeft de bevolking van de andere
eilanden niet te vertellen dat Java's
bevolking van 50 miljoen jaarlijks met
een en een kwart miljoen toeneemt, zij
vrezen Javaanse transmigratie op grote
schaal en zien in een centralistisch ge
zag een gezag van Java, politiek immer
een meerderheid, economisch altijd te
rend op de buitengewesten. Wanneer in
die politieke leiding dan nog de com
munisten worden binnengehaald, dan
zeggen de in meerderheid zeer gelovig-
islamitische buitengewesten pas recht:
„Nee"!
Hun eisen
Uit deze omstandigheden zyn de eisen
geboren die nu aan Djakarta namens
de buitengewesten worden gesteld door
de „kolonels". In dit artikel heb ik
voornamelijk omschreven wat zij niet
zijn. Voordat ik in een volgend artikel
zal beschrijven hoe zij te werk gaan,
som ik in het kort de eisen op die zij
thans stellen:
1. Politieke autonomie, belichaamd
in decentralisatie en een twee-
Kamerstelsel voor Indonesië met
een senaat naar Amerikaans mo
del met afvaardiging op regionale
basis zodat de buitengewesten niet
voortdurend door de Javaanse
meerderheid opzij zullen worden
gedrukt.
2. Economische autonomie waarbij
een bepaald percentage van de in
komsten van ieder gebied in dat
gebied zelf zullen worden geïnves
teerd. Men eist thans 70 het
geen overigens eerder een tacti
sche dan een werkelijk verwezen
lijkbare eis is.
3. Het dichtslaan van de door pre
sident Soekarno geopende deur
voor de neus der communisten.
Onbeperkt vertrouwen
in Hatta
Deze eisen vertegenwoordigen het
„officiële" standpunt van de buitenge
westen. Met kan ze vervangen door een
alles overkoepelende eis: een regering
onder Mohammed Hatta in wie alle ver
langens van de buitengewesten zijn be
lichaamd, de enige die hun onbeperkt
vertrouwen geniet.
Miljoenen guldens schade te Tilburg
Wellicht voor enige miljoenen schade werd aangericht, toen gisteravond
omstreeks elf uur brand werd gemeld in de wollen stoffenfabriek van de N.V.
Gebr. Franken in de Goirlestraat te Tilburg. Toen de brandweer met groot
materieel enkele minuten later ter plaatse verscheen, sloegen de vlammen uit
het dak van het vier verdiepingen hoge fabrieksgebouw.
Met zes motorspuiten en twintig stralen bond de brandweer, geassisteerd door
vrijwilligers van de B.B., de stryd tegen de vlammenzee aan. Dit volgens een
vooraf beraamd aanvalsplan, zoals voor elk brandgevaarlijk object in Tilburg
gereed is gemaakt.
Toen weldra bleek, dat het brandende 6ingswerk nam nog de gehele nacht in
complex geheel verloren zou gaan, be
paalde de brandweer de aandacht op de
nabijgelegen weverij en het ketelhuis.
Spoedig stortte het dak van de fabriek
in, gevolgd door achtereenvolgens alle
etagevloeren en delen van de muren.
Een zware brandgevel tussen spinnerij
en weverij maakte het de brandweer
mede mogelijk de strijd tegen uitbrei
ding te voeren. Omstreeks half twaalf
was het gevaar voor uitbreiding gewe
ken. Om half een was een einde geko
men aan het spectaculaire karakter van
de vlammenzee en de vonkenregen,
welke op vele kilometers buiten Tilburg
waarneembaar waren.
Weverij en ketelhuis konden worden
behouden, evenals enkele belendende
woonhuizen. Behalve het vernielde fa
brieksgebouw liep ook een wolopslag
plaats ernstige schade op. Het nablus-
beslag.
Omtrent de oorzaak tast men nog
volledig in het duister. Omstreeks tien
uur had de avondploeg de fabriek, welke
in 1902 reeds eenmaal afbrandde, verla
ten en amper een uur later werd op de
bovenste verdieping van het thans vol
ledig uitgebrande fabrieksgebouw de
brand het eerst door omwonenden op
gemerkt.
Het bedrijf telt 100 arbeidskrachten,
van wie er 40 werkzaam waren in de
uitgebrande afdelingen. Het bedrijf zal
niet komen stil te liggen. Het bedrijf is
verzekerd.
Dr. Verwoerd wenst eigen
kerken voor niet-blanken
„Ik ben ervan overtuigd, dat het in
het belang is van Zuid-Afrika en
zowel van zwart als wit dat er ge
scheiden kerken voor de beide rassen
zijn", aldus verklaarde de minister voor
inheemse zaken. dr. H. F. Verwoerd, in
het parlement. Dat sociale integratie
tussen blanken en niet-blanken verhin
derd wordt, is voor Zuid-Afrika van
vitaal belang. Afrikanen dienen eigen
kerken te hebben en moeten eigen
maatschappelijke voorzieningen treffen,
inclusief het Rode Kruis en de gezond
heidsdiensten. Een toestand, waarin al
lerlei organisaties met rassenmenging
worden opgericht, kan niet getolereerd
worden.
De minister zei, dat hij maatschap
pelijk werk onder de Afrikanen toe
juicht, maar niet als gemeenschappelijke
dienst voor blanken en niet-blanken.
Een eigen maatschappelijke dienst moet
opgericht worden voor de inheemsen,
doch inmiddels kan hun maatschappe
lijk werk verricht worden op basis van
„apartheid" Minister Verwoerd zei ver
der, dat de nationalistische partij bereid
is de Afrikaan leiding te geven, con
tact met hem te handhaven als een
christelijk voogd en hem te leren dingen
voor zichzelf te doen. De nieuwe wet
zou geen botsingen veroorzaken, alleen
maar goede wil, en de Afrikanen zouden
dankbaar zijn voor de kans die hun in
hun eigen organisaties geboden wordt.
Overste Hendrik Nico "Ventje" stuur van Oost-tndonesië, een
Soemoeal: eens persoonlijk protégé onmetelijke eilandenrijk met 12 mil-
van Soekarno. thans eerste man van joen mensen (Met raam op achter
hei mar autonomie strevend be-1 grond).
Soekarno kan hen de hemel beloven,
zij zouden vermoedelijk weigeren.
Hatta hoeft zich aan niets te binden
en zy zouden hem volgen. Maar Hatta
zal slechts terugkeren wanneer Soe
karno gaat of zich terugtrekt binnen
de nauwe grenzen van een onpolitiek
presidentschap. Zo ligt het voortbe
staan van Indonesiës eenheid in de
handen van de man die haar een een
heidsstaat probeerde af te dwingen.
Advertentie
Buren werden omstreeks halfzes ge
wekt door zyn hulpgeroep. De heer
Mooij stond bovenop het dak van het
brandende perceel en moest door de
brandweer met een ladder van het dak
worden gehaald. De brandweer kon zich
slechts met moeite een weg banen door
de nauwe steeg, die op verschillende
plaatsen nog geen meter breed is. De
brandende pottenbakkerij leverde ernstig
gevaar op voor de belendende percelen,
waarvan een voddenpakhuis door de
brandweer nat werd gehouden. Tegen
kwart over zes was de brandweer het
vuur meester, waardoor de brand gelo-
caliseerd kon worden. Het gehele drie
verdiepingen hoge pand brandde uit.
Van de inboedel kon niets worden ge
red. Verzekering dekt de schade.
Reserves onder
noodpercentage
De Indonesische goud- en deviezen
reserves zyn blykens de jongste cyfers
van de Bank Indonesia gedaald tot
14.91 Tc van de geldomloop en andere
opeisbare verplichtingen van deze
bank. Dit is dus iets beneden het nood-
dekkingspercentage van 15 dat tot
ultimo april officieel als minimum
gold.
In verband met deze situatie zal de
monetaire raad spoedig in een bijzon
dere vergadering bijeenkomen. Een week
geleden was het percentage 15.14
Prins Bernhard opent
„Het atoom"
H.M. de Koningin en Prins Bernhard
zullen aanwezig zijn bij de opening van
de internationale tentoonstelling „Het
Atoom" Amsterdam, op 28 juni a.s. op
de luchthaven Schiphol.
Prins Bernhard zal, als voorzitter van
het internationale erecomité, de ope
ningsplechtigheid verrichten, die o.m.
zal worden bijgewoond door een aantal
buitenlandse en Nederlandse deskundi
gen op atoomkerngebied.
Felle brand in pottenbakkerij
te Utrecht
EIGENAAR MET MOEITE GERED
Een felle brand heeft vanmorgen
vroeg door onbekende oorzaak gewoed
in een pottenbakkerij aan de Stro-
steeg in Utrecht. Het vuur greep zo
snel om zich heen, dat de eigenaar
van de pottenbakkerij, de heer P.
Mooy, die op de bovenste etage van
het pand sliep, geen kans meer zag
de pottenbakkerij langs de normale
weg te verlaten.
Welkom vreemdeling
De Amerikaan, die met zyn auto op
de Amersfoortseweg te Apeldoorn pas
seerde, zal van de vriendelijkheid in ons
land wel een erg onprettige indruk heb
ben gekregen! Een kantonnier gaf hem,
omdat er bomen gerooid werden, een
stopteken, waarop hij niet direct rea
geerde. Twee houthakkers dwongen
daarop de Amerikaan te stoppen. Zij
beukten met een boomtak op de carros
serie van de auto en richtten een schade
aan van naar raming f 100.
Toen de bestuurder uitstapte kreeg hij
een pak slaag met boomtakken, waarbij
hij bloedend werd gewond. De politie
heeft een onderzoek naar het gebeurde
ingesteld.
Extra voordelig
Verkrijgbaar bij de melkhant
