K. en O. heeft in liet komend seizoen
veel belangrijks op liaar program
Evenals de lente...
meest
de
Size!
begeerde
King
Uitbreiding aantal concerten
dGmlekwmnS
C.H. LENS Co
Jaarboekje Oud Leiden brengt
schat van artikelen
96ste jaargang
Vrijdag 3 mei 1957
Tweede blad no. 29126
Vreemd proces voor Leids
Kantongerecht
Een momenteel voor het kantonge
recht alhier aanhangig zijnde civiele
procedure heeft zowel in kringen van
gerepatrieerden als in die van andere
Nederlandse bevolkingsgroepen grote
bevreemding gewekt. Het-is dan ook een
niet alledaags verschijnsel dat een stich
ting die „Zorg voor gerepatrieerden"
heet, ook zorgt voor een dagvaarding
tegen een gerepatrieerde.
Toen in het voorjaar 1946 tal van
Indische Nederlanders in het moeder
land moesten terugkeren, schonk het
Nederlandse volk vele tonnen gelds aan
de stichting „Nederland helpt Indië".
Deze stichting op haar beurt schonk -
althans dat dacht men vol mededogen
kleding, brandstoffen, dekens enz. aan
de gerepatrieerden, die veelal geheel ont
redderd in kampen waren onderge
bracht.
Het merkwaardige echter is, dat die
hulp niet zo belangeloos schynt te zijn
geweest als gedacht werd door diegenen,
die indertijd uit mededogen zo grif in de
collectezak offerden.
De stichting „Nederland helpt Indië"
is inmiddels ter ziele, maar haar rech
ten schijnen te zijn overgenomen door
een nieuwe stichting „Hulp aan gerepa
trieerden".
Deze stichting vordert nu van gere
patrieerden een bedrag van f. 195,02 voor
een textielpakket, dat in of omstreeks
mei 1946 door de vorige stichting aan
die gerepatrieerden zou zijn „verkocht".
Zij baseert zich hierbij op een koopbon,
die door alle gerepatrieerden, die op het
aanbod in 1946 ingingen, is ondertekend.
Voor de Leidse kantonrechter stelt de
Stichting „Hulp aan gerepatrieerden" bij
monde van haar algemeen secretaris,
mr. R. Oosterhof, uit Den Haag, o.a. dat
de gedaagde, die zich tegen deze „koop"
verzet ondanks herhaalde aanmaningen
weigerachtig is gebleven te betalen. Ge
zegd wordt, dat de stichting aanvanke
lijk op overwegingen van liefdadigheid
aan de betreffende gerepatrieerde een
langdurig krediet toestond, maar dat
men geen aanleiding heeft verder uitstel
van betaling te verlenen. De stichting
informeert n.l. eerst bij de sociale dienst
ter plaatse hoe de gerepatrieerden er
voor staan en past dus een selectie toe
alvorens de rekening te presenteren. Ge
vorderd wordt betaling van f. 195,02, ver
meerderd met 5% rente per jaar van
de dag der dagvaarding tot die der vol
doening en met veroordeling van de ge
repatrieerde in de kosten van het ge
ding.
STANDPUNT VAN
GEREPATRIEERDEN.
De gerepatrieerden, voorzover zij zich
niet kunnen herinneren elf jaar geleden
een textielpakket te hebben ontvangen,
vragen in antwoord hierop o.m. overleg
ging van het koopcontract en een na
dere uiteenzetting over het gekochte,
want de omschrijving „een hoeveelheid
textielgoederen" is wel heel vaag. Ook I
menen zy, dat de stichting zal moeten
aantonen, dat als er van een koop sprake
zou zyn de koopprijs werd bepaald op
f 195,02. Volgens de gerepatrieerden is
er n.l. in elk geval geen prijs genoemd,
noch werd de koopprijs aan een derde
overgelaten.
Afgezien van de rechtmatigheid van
de vordering vraagt de gerepatrieerde
zich af of het ideëel doel van „Zorg voor
gerepatrieerden" ook inhoudt het instel
len van vorderingen tegen gerepatrieer
den. Uit dit alles concluderen de gere
patrieerden dat de stichting meer een
commercieel dan een ideëel doel na
streeft. Was de stichting „Nederland
helpt Indië" een verkapte textielhandel
of een liefdadige instelling?
De gerepatrieerden beroepen zich op
de noodtoestand, waarin zij zich bevon
den in 1946 en zij vragen zich af of hier
dan een overeenkomst met ongeoor
loofde oorzaak tot stand is gekomen.
Zij vinden in elk geval de vordering van
de eiseres onsympathiek tegenover de
groep over welke de stichting voorgeeft
haar „zorgen" uit te strekken.
Het meest ontgoocheld zijn echter wel
de Nederlanders, die gul gegeven hebben
aan de stichting „Nederland helpt In-
die". Zij vragen zich af wat er met de
miljoenen is gebeurd, die zij geschonken
hebben. Als de stichting nu vorderingen
instelt, was het geschonken geld dan
alleen voor handelskapitaal?
Geen wonder dat men zich ergert over
dit alles, temeer daar de stichting „Zorg
voor gerepatrieerden" nog steeds een be
roep doet op de Nederlandse beurzen.
Zo stond in een weekblad een op
maart gedateerde oproep, ondertekend
door de voorzitter Ch. J. I. M. Weiter
en de algemeen secretaris mr. A. Ooster
hof. In deze oproep staat letterlijk te
lezen :„En dan komt men bij ons, de
stichting „Zorg voor Gerepatrieerden"
om hulp. Kleding, dekens, brandstof zijn
het die men ons vraagt en die ook tot
dusverre konden worden gegeven". Dus
toch gegeven? En die vordering dan? En
die dagvaarding?
In de oproep wordt gezegd: „U kunt
nu de stem van uw hart volgen en het
bedrag dat U missen kunt of wilt, stor
ten op giro
Hoe het ook zij, in dit proces is het
laatste woord nog niet gesproken.
Morgen onthulling van het
Vrijheidsbeeld
Ontworpen door
Pieter Starreveld
Nu krijgt eindelijk ook Leiden zijn
„vrijheidsbeeld"!
Het zal morgenavond, na afloop der
Dodenherdenking, door burgemeester
jhr. F. H. van Kinschot, aan de Bin
nenvestgracht, tegenover molen „De
Valk" onthuld worden namens de
Leidse burgerij.
Dit zal 't resultaat zijn van 't onver
moeide streven van het Comité tot
stichting van een oorlogsmonument,
dat aan de beeldhouwer Pieter Star
reveld nu ongeveer een jaar geleden
er de opdracht toegaf. De totaalkos-
ten ervan bedragen 60.000 gulden.
Uitgegaan is van de gedachte, dat
men de oorlogsperiode thans, na tien
jaar. niet meer uitsluitend bezien kan
uit de hoek van het „verzet". De beeld
houwer heeft dan ook gezocht naar een
synthese tussen het verzet en de idee,
dat uit iedere vernietiging iets nieuws
ontstaat.
Hij bracht derhalve een vrouwenfi
guur in beeld, die voorover gebogen
voortschrijdt, mediterend over hetgeen
geweest is. Zij houdt in de rechterhand
een bloesemtak, als symbool van de
groei, welke het leven- toch altijd weer
met zich meebrengt. Door de bloesem
tak heen wordt door middel van lijnen
spel een duif gesuggereerd als vredes
teken.
Pieter Starreveld heeft zijn opdracht
zonder enige bindende bepaling van het
Comité, waarin alle stromingen verte
genwoordigd zijn, aanvaard.
Het beeld is drie meter hoog en staat
op een sokkel van twee meter. Er om
heen komt een plateau met banken, zo
dat het beeld enigszins g.eisoleerd zal
zijn van het drukke verkeer, dat zich in
dat het beel enigszins geïsoleerd zal
ontwikkelen. Het zal dus kunnen gelden
als een teken tot bezinning, temidden
van het haastige leven, dat altijd voort
gang vindt.
De onthulling ervan zal ongetwijfeld
een hoogtepunt in de herdenkings-
plechtighcden van morgen vormen.
Zoals geen mens ter wereld zich kan onttrekken aan
de frisse, opwekkende bekoring van de lente
zo kan geen roker het sublieme genot van j
HUNTER King Size weerstaaru^^m^^
"N
Ruim 600 huisvrouwen komen
naar Leiden
GEWESTELIJKE DAG NED. VER.
VAN HUISVROUWEN.
A.s. dinsdag komen ruim 600 huis
vrouwen. die aangesloten zijn by 18
Zuidhollandse afdelingen van de Ned. Ver
eniging van Huisvrouwen, naar Leiden
ter bywomng van een in de Stadsge
hoorzaal te houden gewestelijke dag. De
presidente van de ontvangende afdeling,
mevr. C. HagemanVerhagen, zal de
gasten om half elf een welkom in de
Sleutelstad toeroepen, waarna het woord
zal worden gevoerd door de burgemees
ter, jhr. mr. F. H. van Kinschot en de
presidente van het gewest Zuid-Holland.
De presidente van de Leidse afdeling zal
deze ontvangst met declamatie omlijs
ten. Omstreeks twaalf uur vcagt een
rondvaart over de Kager en Braassemer-
meren, met een bezoek aan de Kaag-
societeit.
De „grote toneel-vier" weer aanwezig
Men kent het onvermoeide streven van de Leidse Volks-Universiteit
K. en O. om de Leidenaars op cultureel gebied het beste van het beste
te geven! Daarvan is weer eens door het bestuur een boekje openge
daan tijdens een dezer dagen gehouden persconferentie, waarop een
terugblik geworpen werd op de vele belangrijke manifestaties in het
afgelopen seizoen en naar de toekomst, die uitbreidingen en wijzigin
gen te zien zal geven, verwezen werd.
Voor wat K. en O. brengt bestaat men wéét het grote belang
stelling! Dit blijkt wel uit de cijfers: in het afgelopen seizoen waren er
op de 30 toneelvoorstellingen niet minder dan rond 15000 bezoekers,
hetgeen neerkomt op 500 per avond. Een mooie opkomst!
Hetzelfde optimistische geluid kan gelden voor de zeven concerten,
die in totaal 7000 bezoekers trokken: telkenmale dus een volle Stads
gehoorzaal!
Het bestuur van K. en O. is bijzonder
verheugd ook voor het komende seizoen,
ondanks de verwarring, welke er op
toneelgebied in verband met de „sprei
ding" heerst, weer enige aantrekkelijke
series te kunnen aanbieden, waaraan
alle grote toneelgezelschappen (de z.g.
„grote vier") deelnemen.
Dit is zeker niet zonder grote moeite
gegaan, vooral wanneer men bedenkt,
dat voor de provincie niet minder dan
190 voorstellingen geschrapt moesten
worden, in verband met de vermoeienis
sen van het reizen enz. Er moet een
zware strijd gevoerd worden om zich te
verzekeren van voorstellingen van de
gesubsidieerde toneelgezelschappen. Dat
K. en O. in die strijd succes heeft, waar
om het door andere plaatsen wordt be
nijd: heeft zij te danken aan gunstige
factoren, o.a. de goede ligging van Lei
den en het feit, dat K. en O. een grote
„afnemer" is, die drie of vier voorstel
lingen van hetzelfde stuk geeft, hetgeen
in zakelijk opzicht van groot belang voor
de toneeldirecties is. Daaraan was het
ook te danken, dat de belangrijkste re
pertoire stukken konden en kunnen ge
bracht worden, voor zover de décors in
de kleine toneelruimte van de Leidse
Schouwburg een plaats vinden. Helaas
was het daarom niet mogelyk stukken
als „Het dagboek van Anne Frank". „De
wilde eend" van Ibsen of „Macbeth" van
Shakespeare te brengen.
Wat het komend toneelseizoen betreft:
er komen weer vijf abonnementsseries,
verdeeld in A, B en C.
Serie A omvat drie voorstellingen van
elk stuk op maandag-, dinsdag- en
woensdagavonden, Serie B: twee voor
stellingen van elk stuk, voornamelijk op
dinsdag- en woensdagavonden en voorts
acht voorstellingen bestemd voor de K.
en O. leden uit de bedrijven.
In de series A en B werken mee de
Haagse Comedie, het Rotterdams To
neel. Toneelgroep Theater en Ned. Co
medie. in de serie C de Ned. Comedie.
het Nieuw Ned. Toneelgezelschap, de
Toneelgroep Theater en het Rotterdams
Toneel. Dit zijn echter géén abonne
mentsvoorstellingen, doch de toegangs
bewijzen worden per voorstelling aan de
groene kaarthouders verkocht.
Naar men weet bieden de series geen
verschil in kwaliteit, hoogstens kan men
zeggen, dat voor de serie B het accent
meer op een lichtere toets (blijspelen)
valt.
Wie zich de talrijke uitnemende voor
stellingen in het afgelopen seizoen in
herinnering brengt (men denke aan Sy-
brecht Willems Dochter, De Volle Waar
heid. Het bezoek van de oude dame.
Aparte Tafels (serie A). Een huwelijk
onder Lodewyk XV, Detective Story,
Dundo Maroje's Dukaten en Driekonin
genavond (serie B) en wat serie C, wel
ke eigenlijk een combinatie is van A en
B). betreft o.a. nog „Van de brug af
gezien" en „Een maan voor de Mis-
deeldenV koestert ook grote verwach
tingen voor het komend seizoen.
Dat nieuwe seizoen brengt tevens een
belangryke uitbreiding van het concert
abonnement. Het bestuur heeft hiermee
gevolg gegeven aan herhaaldelijk uit de
kring der abonné's voortgekomen verzoe
ken. De z.g. Meesterserie bestond tot nu
toe uit vier concerten, dit worden er nu
zes. Hierdoor kon een reeds lang ge
koesterde wens in vervulling gaan. n.l.
ook een plaats in te ruimen voor kamer
muziek. Nu de belangstelling voor mu
ziek in het algemeen zo sterk is toege
nomen en die voor kamermuziek in het
bijzonder, zal zich doen horen het Ne
derlands Kamerorkest, dirigent Szymon
Goldberg, die ook als solist zal optreden.
Dit orkest en zijn leider hebben in ons
land (o.a. tydens het Holland Festival)
en ook in het buitenland reeds sterk de
aandacht getrokken.
Voorts treden in dit abonnement op
het Rott. Philh. Orkest met twee con
certen. één onder leiding van de be
roemde Italiaanse dirigent Mario Rossi
en één onder directie van Eduard Flipse.
die zich o.m. bereid verklaard heeft
Mahlers Vijfde Symfonie uit te voeren.
Het Residentie-Orkest geeft inplaats van
twee. in het komend seizoen drie con
certen in dit abonnement, telkens onder
leiding van Willem van Otterloo. Alle
concerten worden in deze serie op don
derdagavond gegeven, zodat zij niet met
de toneelvoorstellingen samenvallen.
De solisten wettigen ongetwyfeld de
naam „Meesterserie". Men hore: behalve
Szymon Soldberg zijn daar de sinds 1933
in West-Europa wonende beroemde Rus
sische pianist Nikita Magaloff en de
Hongaarse mezzo-sopraan Irma Kolassi
(beiden met het Rott. Philh. Orkest).
Voorts treden met het Residentie-Orkest
op de pianiste Monique Haas, de violiste
Elise Czerfalvi en de pianist Cor de
Groot.
Dan zijn er nog de z.g. „populaire con
certen" voor de inschrijvers uit de be
drijven. In deze serie, welke van drie
concerten op vier wordt gebracht, kan
men beluisteren het Rott. Philh. Orkest
(Herman Krebbers speelt het Paganini-
concert» het Amsterdams Kunstmaand-
orkest onder leiding van Anton Kresjes,
die vermoedelijk een programma van
Weense walsen ten gehore zal brengen,
het Residentie-Orkest met de hoornist
Piet Schyf in het hoornconcert van
Mozart en nogmaals het Rott. Philh. Or
kest met de pianiste Annie d'Arco in het
tweede pianoconcert van Rachmaninoff.
Tenslotte zy vermeld, dat de entree's
voor de toneelvoorstellingen slechts een
zeer geringe verhoging zullen ondergaan
(voor A van f 0.25 en voor B van f0.50>
ondanks het feit, dat de kosten gemid
deld 25 procent omhoog zijn gegaan.
Kostenverhoging voor de groene kaart
houders wordt absoluut vermeden, want
het cultureel-pedagogisch karakter van
deze voorstellingen mag onder geen be
ding verloren gaan.
Men ziet dus, dat K. en O. ook voor
het seizoen '57—'58 kosten noch moeite
spaart, om de Leidenaars het bést-mo
gelijke op toneel en muziekgebied te
geven, wat men, als „provincie"-stad wel
uitermate waarderen mag!
Collecte G.M.F.
De inzameling, welke deze week in en
om Leiden door militairen van de Koks-
school is gehouden ten bate van de Ge
zamenlijke Militaire Fondsen, wordt
morgen besloten met een groot-opgezette
straatcollecte in onze stad.
Men tone op deze dag der Nationale
Dodenherdenkng metterdaad, dat men
de oorlogsslachtoffers en hun achterge
bleven familielden niet is vergeten!
LEGER DES HEILS
Het Leger des Heils organiseerde gis
teren in het gebouw aan de Hooigracht
een avond, die een zeer internationaal
karakter droeg.
Majoor Tj. Luitjes sprak n.l. over het
werk van het Leger in Jamaica. Celebes
en Australië. Dit alles werd geïllustreerd
met mooie filmstrips.
Kapitein A. de Graaf opende de avond
waarna allereerst een filmstrip werd
vertoond van de stichter: generaal Wil
liam Booth. De zangbrigade luisterde
met enige liederen deze goed bezochte
avond op.
AANKOOP VAN HUIZEN EN ERVEN.
Tydens een zitting, welke slechts en
kele minuten in beslag nam. heeft de
Leidse raad gisteravond een bedrag van
f 26.800 gevoteerd voor de aankoop van
de huizen en erven, staande en gelegen
aan de Zoeterwoudse Singel 30 en aan
het Philosophenpad 2.
De Aquariumtentoonstelling „Aqua
Hortus" zal niet van 29 juni tot 16 juli,
doch van 12—29 juli in de Hortus wor
den gehouden.
De heer M. v. d. Berg jr. (Oude
Rijn 70a' is benoemd tot secretaris van
de Baptistengemeente.
NIEUWE RIJN 39-40
MODELLEN 1957
PROMOTIE CUM LAUDE
Aan vooravond van de
gouden uitgave
Verschenen is het negenenveertigste
jaarboekje voor geschiedenis en oud
heidkunde van Leiden en omstreken, de
traditionele uitgave van de Vereniging
Oud Leiden verzorgd door SUthoff's Uit
gevers Maatschappij.
Zoals ook in voorgaande jaren is de
redactie er in geslaagd, een aantrekke
lijke serie artikelen, kronieken en gege
vens byeen te brengen, die een beeld
geven van het streekleven van nu en
vroeger.
Toen men indertijd besloot, het „he
den" in deze jaarboekjes vast te leggen
uit de overweging dat dit het verleden
van de toekomst zou worden, heeft men
dit op bescheiden en summiere wijze
gedaan. Thans is deze „kroniek" over
1956 uitgegroeid tot meer dan twintig
pagina's, waarin alle wetenswaardigs is
opgesomd, dat latere geslachten een
beeld van het leven in deze omgeving
schenken kan tot in alle details die be
langstelling zouden kunnen inboezemen.
Niet alleen deze kroniek groeit geleide
lijk uit, ook de fotodocumentatie daarbij
en de beelddocumentatie bij de artike
len op geschiedkundig terrein nemen een
groter "plaats in dan weleer. Waardoor
niet alleen het beeld van het jaarboekje
aantrekkelijker wordt maar ook de in
houd wordt verrijkt.
Korte stukjes worden gewijd aan de
nagedachtenis van Anthonie Prinsen,
H. W. Hannivoort, mr. H. Rhijnvis van
Roijen, dr. C. J. van Houwinge Graft-
dijk, A. de Koster en dr. J. E. Kroon,
waarna meer dan honderd pagina's ge
vuld zijn met historische bijdragen.
Opmerkelijk daarbij is een zeer uit
voerig artikel over „De goederen van
het Huis Tol te Koudekerk", geschreven
door D. van Tol, die de vruchten van
zijn studies vergezeld deed gaan van
een gedetailleerde bronnenopgave (waar
van de omvang overigens in het voor
woord verkeerd wordt omschreven, hoe
men het ook bekijkt).
Voorts brengt het boekje bijdragen
van Annie Versprille, mr. S. J. Fockema
Andreae, A Bicker Caarten, E. Pelinck,
W. J. van Varik, ir. C. L. Temminck
Groll. W. J. Kret, M. Machen en M. W.
Kolff-Vernes. Uiteraard ontbreken de
litteratuuropgaven en jaarverslagen ook
ditmaal niet.
Een bijzonder aantrekkelijke uitgave
dit jaar. die alle goeds doet verwachten
voor de jubileumuitgave die volgend jaar
te verwachten is, een verwachting die
ook door de redactie van het jaarboekje
wordt onderschreven.
Typografische verzorging en afbeeldin
gen zijn van prima gehalte.
Aan de Leidse Universiteit is gepro
moveerd tot doctor in de wis- en na
tuurkunde op proefschrift getiteld„Over
multipliciteiten van maximaal samen
hangende bossen", de heer J. P. Murre,
geboren te Baarland en thans wonende
te Leiden. De promotie geschiedde cum
laude.
VOLKSDANSBAL
Ter gelegenheid van het tweede lus
trum van de Stichting Leidse Jeugd
Actie wordt voor aan het Leidse jeugd
werk deelnemende groepen op 11 mei in
het Gymnasium een volksdansbal ge
organiseerd. De Volksdansgroep „Oud
Poelgeest" zal o.l.v. de heer D. de Klerk
dit „bal"met enige demonstraties afwis
selen.
Officiële puhlikatic
MUZIEK
De Burgemeester van Lekten brengt ter
openbare kennis, dat het op 4 mei a.s.
tussen 19,00 eai 22 00 uur verboden is Ln
het openbaar of op voor het publiek toe
gankelijke plaatsen muziek ten gehore te
brengen, of in voor het publiek toeganke
lijke vergunnings -of verlof «lokaliteiten
gelegenheid tot dansen te geven.
Hulpvaardige stichting dagvaart geholpenen
Voor hel eerst is in Europa een
..Honest ]ohn"-raket afgeschoten,
en 'el in Italiëi Dit Amerikaanse
geleide projectiel, dat geschikt is
voor het meevoeren van een kern-
lading. zal vermoedelijk een onder
deel van de Europese strijdkrachten
gaan vormen.
