Voor onderwijs 100 miljoen meer
Solex
Trein, bus en metro in Frankrijk
twee etmalen volledig stilgelegd
WEERBERICHT
Spanning in de metaalindustrie
IN ENGELAND TIENDUIZEND
OFFICIEREN UIT DIENST
Maar er zijn honderden
miljoenen nodig
Morgen volgt cle Air France Ook postgas
elektriciteit en andere bedrijven onrustig
96ste jaargang
WOENSDAG 17 APRIL 1957
No. 29115
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeuri J. W. Benny
Hoofdredacteuri J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f.7.50 per kwartaal; f. 2.55 per maand; f. 0.59 per week
Witte Singel 1, Lelden - Giro no. 57055
Telefoon Directie en Administratie; 25041; Redactie: 21507
Eventueel is belastingverhoging vereist
(Van onze parlementaire redacteur)
Als men in Nederland goed onderwijs wenst, dan zal men bereid
moeten zijn er offers voor te brengen. Dat zei minister Cals gisteren
in de Eerste Kamer bij de verdediging van zijn begroting van Onder
wijs. Een verlaging van de leerlingenschaal bij het Lager Onderwijs
(een wetsontwerp daarvoor ligt bij de ministerraad) zal 86 miljoen
gulden per jaar kosten. Voor het wetenschappelijk onderwijs zullen
in de komende jaren honderden miljoenen gulden nodig zijn. Nog dit
jaar zal de minister een aanvullende begroting indienen voor uitgaven
van in totaal meer dan 100 miljoen gulden. Waar moet dat geld van
daan komen? Gedacht wordt aan belastingverhoging. De regering
hoopt, dat de verhoging tot een minimum beperkt kan worden.
Hoger Onderwijs beslissend voor toekomst
Van de ernst van het tekort aan onderwijzers is minister Cals ten volle door
drongen, maar hij heeft al eerder gezegd, dat 1957 het moeilijkste jaar zou zijn.
Met vreugde deelde hij mede, dat volledige overeenstemming is bereikt over de
onderwijzerssalarissen. Met de formele regelingen zullen nog wel enkele maanden
gemoeid zijn. Overeenstemming was alleen mogelijk door toegeven van beide
kanten. Wat de leraren-salarissen betreft, herhaalde de minister, dat de leraren
op het verkeerde spoor waren, toen zy hun salaris wilden koppelen aan de (vrij
zeldzame) rang van hoofdingenieur van de Waterstaat. Er is nu een vergelijkend
onderzoek gaande tuss.en de salarissen van de leraren en die van academisch
geschoolde ambtenaren. De voorlopige resultaten leiden er niet toe, dat verhoging
van de lerarensalarissen logisch zou zijn. Er zal misschien een andere oplossing
moeten worden gezocht in de richting, waarover in de vakbladen van de leraren
wordt geschreven: gradaties in salariëring binnen het lerarenkorps.
Niet beknibbelen!
De toekomstige plaats van Nederland
in de ons omringende wereld wordt in
belangrijke mate bepaald door de ont
wikkeling van onze universiteiten en
hogescholen in de komende tien jaar. In
dit verband maakt minister Cals zich
wel zorgen over de toekomst van het
Hoger Onderwijs, omdat enorme bedra
gen nodig zullen zijn voor de uitbreiding
van de uitrusting van de Universiteiten,
de uitbreiding van de wetenschappelijke
staven, ook al in verband met de te ver
wachten verdubbeling van het aantal
studenten in de komende tien jaar.
„Op de investeringen ten behoeve
van de technische wetenschappen zul
len wij in de komende tien jaren niet
mogen beknibbelen", aldus minister
Cals. „Ik besef en ik hoop, dat het
Nederlandse volk dat ook doet. Daar
voor zijn offers nodig. De investerin
gen in de wis- en natuurkundige fa
culteiten zullen naar schatting f 60.000
per student bedragen. Als men aan
neemt, dat het aantal studenten met
enkele duizenden zal stijgen, Romt
men al gauw aan een bedrag van 1500
miljoen gulden, gespreid over enige
jaren".
Dan is nog niet eens rekening gehou
den met een derde Technische Hoge
school of een uitbreiding van het aantal
H.M. de Koningin
bezocht De Keukenhof
Vanmorgen vroeg heeft H.M. de Ko
ningin in gezelschap van Prinses
Margriet en één hofdame, incognito een
bezoek gebracht aan De Keukenhof. De
hofdame kocht de toegangsbewijzen. Het
reeds talrijke publiek heeft de Koningin
niet opgemerkt.
105 jaar
Zondag 21 april 1957 zal de oudste
inwoner van Amsterdam, mevrouw de
weduwe Rinske Tietsia Freudenborg—
Ferwerda, le Jan Steenstraat 122T1,
Amsterdam-Z., haar 105e verjaardag
vieren.
15 miljoen meer deviezen
Volgens de weekstaat der Nederland-
sohe Bank is voor het eerst sinds vele
weken de netto deviezenreserve weer
aangegroeid en wel met circa 15 mil
joen tot 821 miljoen. Goud en deviezen
tezamen zijn nu slechts weinig verwij
derd van 3900 miljoen.
MEVROUW VERWEY JONKER LID
VAN DE S.E.R.
(Van onze parlementaire redacteur)
Mevrouw H. Verwey—Jonker (P. v d.
A.) uit Eindhoven heeft vanmorgen in
de Eerste Kamer meegedeeld, dat zij
aftreedt als lid per 15 mei. Zij wordt
lid van de Sociaal-Economische Raad.
(Ingez. Med.-Adv.)
Bij elke
w< e rsgesteldheid
Gebr. Huisman, Hogewoerd 68-68
Vrij zacht
De Bilt verwacht tot morgenavond:
Over het algemeen tamelijk zonnig, maar
vannacht in de noordwestelijke helft van
het land kans op wat regen. Zwakke tot
matige zuidwestelijke wind. Vrij zacht.
(Opgemaakt te 11.15 uur).
18 APRIL.
Zon op: 5.40 uur; onder: 19.44 uur.
Maan op: -:- uur; onder: 8.04 uur.
Hoogwater te Katwijk te 5.41 en 18.06 u.
Laagwater te 1.29 en 13.58 uur.
Dit nummer bestaat nlt 16 pagina's
universiteiten. Minister Cals had reeds
in gedachten de opleiding aan een derde
Technische Hogeschool te beperken tot
het propaedeutisch examen. Hij zal een
commissie instellen om hem te advise
ren over de spreiding van het Technisch
Hoger Onderwijs.
Meer personeel nodig
De grote uitbreidingen van het Ho
ger Onderwijs zullen meer personeel
vergen. De bezetting van de weten
schappelijke staf vormt het knelpunt
voor het tjjdig opvangen van de ver
dubbeling van het aantal studenten.
Vertegenwoordigers van de universi
teiten hebben de minister verklaard,
dat een personeelsuitbreiding nodig is
met 12 tot 14 per jaar In de laatste
jaren heeft die uitbreiding 6% bedra
gen. De personeelsstop van september
1956 verdraagt zich slecht met de
noodzakelijke uitbreiding en de rege
ring zal daaruit de consequenties
trekken.
Gevaar voor massificatie
De toeneming van het aantal studen
ten houdt het gevaar in van massa-
ficatie. Om de nadelen daarvan op te
vangen voelt minister Cals echter niets
voor een splitsing van de opleidingen,
onderscheidenlijk voor zelfstandige be
oefenaren van wetenschap (producen
ten) en voor maatschappelijke betrek
kingen (consumenten van wetenschap).
Met een dergelijke splitsing zou men
het karakter van het Hoger Onderwijs
onrecht aandoen. Om te voldoen aan de
vraag van het bedrijfsleven zal er echter
wel het een ander veranderd en verbe
terd moeten worden in de opleiding. De
mogelijkheid daartoe ziet minister Cals
niet somber in. De begroting werd gis
teravond zonder hoofdelijke stemming
aangenomen.
Afgezanten in arrest?
Volgens betrouwbare kringen is
vandaag in Djakarta een afgezant
van kolonel Simbolon. de afgezette
militaire commandant van Noord-
Sumatra. gearresteerd.
Luilenant Senaga. de adjudant
van Simbolon. werd gearresteerd
tegelijk met luitenant Zoelkifli
Nasoetion. een afgezant van luite
nant-kolonel Ahmad Hoessein, de
voorzitter van de revolutionaire
„Banleng - raad" in Midden-
Sumatra. die daar de macht aan
zich heeft getrokken.
Er was geen officiële bevestiging
van dit bericht te verkrijgen, doch
verschillende dagbladen in Djakarta
hadden gisteren de aankomst in
Djakarta van deze beide officieren
gemeld.
Marianne zucht onder transportstaking
(Van onze Parijse correspondent)
Om 12 uur vannacht is het hele Franse spoorwegverkeer voor twee
etmalen plat gelegd. Bij de spoorwegmannen, die vorige week al had
den aangekondigd hun looneisen met een staking kracht bij te zullen
zetten, hebben zich intussen ook de chauffeurs, machinisten en conduc
teurs van de Parijse metro en autobussen aangesloten. En morgen zal
het personeel van „Air France", de Franse Luchtvaartmaatschappij,
dan ook nog volgen! Het verkeer op het water is vandaag al eveneens
voor 48 uur volledig stil gelegd. De lijst is daarmee overigens nog niet
compleet, want vermoedelijk zal ook het gas en mogelijk zelfs het
elektrisch licht binnenkort niet meer branden, terwijl bij de post voor
de vlotte gang van zaken ook al ernstig moet worden gevreesd. En
tenslotte moeten de vuilnismannen en de doodgravers, die bij stakingen
bij voorkeur de gelederen schijnen te sluiten, ook al boze plannen be
ramen, terwijl in de metaalindustrie duidelijke tekenen van spanning
zijn waar te nemen
rije! Ook het internationale vliegver
keer dreigt te zullen worden ontwricht,
omdat als gezegd op de Franse
luchthavens morgen vrjjwel alle activi
teit zal worden stil gelegd. Geen enkele
internationale trein zal tenslotte van
daag en morgen in Frankrijk rjjden en
de treinen voor Parijs uit Nederland
gingen niet verder dan Brussel.
Gistermiddag werd op het terrein
van de Frederikskazerne te Harder
wijk een demonstratie gegeven door
een anti-tank-team. waarvan de
ledeninfanteristen zonder zware
wapens, in individuele gevechten,
tanks buiten werking steldenDoor
gebruik te maken van de dode hoek
van het tankgeschut naderen zij de
rijdende forten dicht genoeg om
Molotofcocktails te kunnen werpen
en de tanks in brand te steken.
Op de bovenste foto de aanval, de
onderste foto toont het resultaat
Parijse voorsteden
zwaar gedupeerd
In al deze sectoren wordt de oorzaak
van deze ongeregeldheden gevormd dooi
de hoge levenskosten en de te lage
lonen. De staatssecretaris voor het trans
portwezen hoopte gisteren op het laatste
ogenblik met een loonsverhoging van
anderhalf procent de spoorwegmannen
nog te kunnen vermurwen, maar het
aanbod werd met verontwaardiging van
de hand gewezen. In vele gevallen gaan
de eisen van de vakcentrales tot 10 pro
cent of zelfs nog wel hoger. Aangezien
de regering gisteren tot laat in de nacht
vergaderde om onder hoogspanning,
doch vergeefs, te trachten over de ver
schillende posten van de staatsbegroting
met inbegrip van het leger 250 miljard
francs te bezuinigen, valt gemakkelijk te
begrijpen, dat de mogelijkheden voor
een compromis met de arbeiders wel
uiterst gering moeten worden geacht.
Het feit. dat deze regering officieel door
de socialisten wordt geleid, die boven
dien alle economische sleutelposities be
zetten, schijnt geen enkele remmende
invloed meer op het ongeduld en de
ontevredenheid der arbeiders uit te
oefenen.
Overigens waren het de Parjjzenaars,
die vandaag wel het eerste gelag kregen
te betalen. Honderdduizenden inwoners
van de banlieue, de Parijse voorsteden,
verschenen vanochtend niet of uren te
laat op hun werk. De autoriteiten heb
ben nog wel gepoogd militaire vracht
auto's in te leggen, maar de overgrote
meerderheid van het wagenpark van het
leger bevindt zich momenteel in Alge-
Een overzicht van het terrein van
de Waalhaven, waar gisteren de
ketel van een sleepboot ontplofte.
aardoor drie mensen het leven
lieten en vijftien werden gewond.
Op de voorgrond het grootste
brok van de fatale ketel, dat hon-
aerden meters door de lucht zeilde
en toen op straat een motorrijder
trof.
Goede Vrijdag en tweede paas
dag zal ons blad niet verschijnen
Onze bureaus zullen die dagen
gesloten zijn.
In verband hiermede moeten
advertenties, bestemd voor ons
nummer van zaterdag a.s., uiter
lijk morgen, donderdag 18 dezer,
om 3 uur n.m. in ons bezit zijn,
wil men zekerheid van plaatsing
hebben.
Reorganisatie van de defensie
Gehalveerd leger kan over vijf jaren
geheel uit vrijwilligers bestaan
(Van onze correspondent te Londen)
Op korte termijn zullen in Engeland tussen de 5000 en 7000 officieren, voor
namelijk luitenants-kolonel en majoors, en ongeveer 3000 onder-officieren als
gevolg van de reorganisatie der defensie overbodig worden en de dienst moeten
verlaten. Zij zullen hiervoor een behoorlijke schadevergoeding ontvangen.
Dit kondigde de Britse minister van Defensie, Duncan Sandys, gisteren in het
Lagerhuis aan toen hij het tweedaagse debat over de nieuwe Britse defensie
plannen opende. Verder deelde hij mede, dat de regering een commissie had
ingesteld, welke de coördinatie of integratie van de onderdelen der Britse strijd
krachten zal bestuderen.
De regering is, in tegenstelling met nog enkele maanden geleden, van mening
dat het mogelijk moet zijn om het nieuwe gehalveerde leger in vijf jaar terug
te brengen van 700.000 tot 375.000 man inderdaad volledig uit vrijwilligers te
recruteren. De nieuwe strijdkrachten zullen voor een vijfde deel uit marine, ruim
twee-vijfde uit landmacht en minder dan twee-vijfde luchtmacht worden samen
gesteld.
Indonesië wacht op
Worosjilow
President Soekarno van Indonesië
heeft verklaard, dat Indonesië Woros
jilow een „warm welkom" moet berei
den, wanneer de Russische president
volgende maand Djakarta een bezoek
brengt.
Hij zeide, dat de ontvangst van bui
tenlandse staatslieden „niet minder" mag
zijn als die welke hij bij zijn bezoeken
verleden jaar aan de V S., West-Europa,
de Sovjet-Unie en communistisch China
had genoten.
Er is nog niet bekend gemaakt op welke
dag de Russische president in Indonesië
zal arriveren. Worosjilow is maandag in
Peking aangekomen voor een bezoek van
20 dagen aan communistisch China.
Diepgaand debat over
proeven atoombommen
De oppositie maakte zich tot tolk van
de algemeen bestaande ongerustheid
over het feit dat de regering thans alles
op één kaart zet, n.l. de troef van de
H-bom, welke wegens de uit te lokken
zelfvernietiging slechts een wapen is,
zolang zy niet wordt gebruikt!
Het gewetensconflict, dat dit heeft
opgeroepen, komt volgens de woord
voerder voor defensie van de Labour-
fractie, George Brown, niet tot uiting in
de gemakkelijke manier, waarop de re
gering over de H-bom spreekt. Hij ver
weet de regering, dat zij overhaast met
een plan was gekomen, zonder dat de
problemen voldoende waren doordacht
en uitgewerkt.
De regering had alle reden om, even
als de Verenigde Staten, Frankrijk en
de Wesiduitse Bondsrepubliek, de strijd
krachten overeenkomstig de nieuwe
opvattingen te reorganiseren, maar had
vooral in het buitenland de verkeerde
indruk gewekt dat dit uitsluitend ge
beurde om met een klinkende bezuini
ging voor de dag te kunnen komen.
Brown verklaarde dat zijn eigen partij
zich niet schaamt voor de daar heer
sende onbehaaglijkheid over de H-bom.
Evenals de regering aanvaarden de
meeste socialistische leiders de noodza
kelijkheid voor Engeland om eigen
H-boramen te vervaardigen en vanzelf
sprekend ook te beproeven, maar het
emotionele verzet in de partij is zó
groot, dat Brown overeenkomstig een
dezer dagen door de Labourfractie aan
genomen resolutie uitstel van de op han
den zijnde Britse proef-explosies verlang
de om eerst nog te trachten overeen
stemming tussen Oost en West te
verkrijgen inzake afschaffing van deze
explosies.
Het goede voorbeeld
Door dit initiatief zou Engeland, dat
nog tot geen enkele explosie is overge
gaan, het goede voorbeeld kunnen geven.
De regering kan het door Labour inge
diende amendement onmogelijk aan
vaarden omdat een onbeproefde H-bom
als dreigmiddel natuurlijk waardeloos is.
Zolang Engeland geen H-bommen bezit,
kan het de afschaffing van de proef
explosies niet aan de orde stellen, doch
natuurlijk wel de beperking ervan. Sir
Anthony Eden had destijds inzake difc
laatste iets willen doen. maar Macmillan
wil blijkbaar eerst zo snel mogelijk met
een eigen bom te voorschijn komen.
Minister Sandys beschouwde deze
vooral als een geruststelling voor de
landen van West-Europa. De bom moet
een bedreiging van Engeland afwen
den, in omstandigheden waarin het
misschien twijfelachtig is dat de Ver
enigde Staten bereid zjjn tot represailles
over te gaan. In hoeverre dit alles rea
listisch is, valt moeilijk te zeggen, vooral
omdat het niet duidelijk is of Engeland
Amerikaanse raketten met Britse atoom
ladingen zonder Amerikaanse toestem
ming mag gebruiken.
Zeer ingewikkeld
De eerste dag van het debat heeft wel
aangetoond hoe ingewikkeld de proble
men reeds in technisch opzicht zijn,
waarbij dan nog morele factoren komen,
welke de dingen nog moeilijker maken!
De liberale fractie heeft een motie in
gediend, waarin wordt uitgesproken dat
de produktie van eigen H-bommen of
andere nucleaire wapens geenszins bij
draagt tot Engelands beveiliging en
waarschijnlijk er toe zal leiden, dat an
dere landen uit prestige-overwegingen
het Britse voorbeeld zullen volgen, daar
bij het risico van een wereldconflict
vergrotend. Aangedrongen word( op
raadpleging van de bondgenoten om een
gemeenschappelijke controle van nu-
leaire wapens te bereiken totdat over
eenstemming zal zijn verkregen inzake
ontwapening.
