HET WESTEN ZOU IN STERKE
MATE VOOR NASSER ZWICHTEN
WEERBERICHT
Het Suezkanaal als ruilobject voor vrije
doorvaart en regeling voor Gaza en Akaba
Suezkwestie naar „Den Haag*'?
DE NEDERLANDSE DELEGATIE
VREEST TOTALE MISLUKKING
EDOUARD HERRIOT (84 JAAR
OUD) IN LYON OVERLEDEN
Abonnementsprijzen
Minister Staf voor belangr ijke
besprekingen naar Washington
96ste jaargang
WOENSDAG 27 MAART 1957
No. 29097
LEIDSCH
DAGBLAD
Dlrecteuri J. W. Henny
Hoofdredacteur! J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
17.50 per kwartaal; 12.55 per maand; 10.59 per week, m.i.v. 1 april a.s.
Witte Singel 1. Lelden - Giro no. 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
Resultaat van conferentie op Bermuda
(Van onze Londense correspondent)
Het resultaat van de besprekingen, welke de Britse premier Macmillan op
de Bermuda-eilanden met president Eisenhower en vervolgens met de Cana
dese premier St. Laurent gevoerd heeft, zou hierop neerkomen, dat het Westen
in belangrijke mate voor Nasser zal zwichten, aldus een speciale verslaggever
van het Londense blad Daily Mail. Men zou aanvaard hebben, dat het Suez
kanaal thans Nassers kanaal is en dat hij voorlopig alle kaarten in handen
heeft. Het Westen kan daarom weinig doen inzake de tolgelden. Er zal op
worden aangedrongen, dat hij de helft daarvan voor de ontwikkeling van het
kanaal gebruikt, maar het zal onmogelijk zijn hem te verhinderen alle gelden
in ontvangst te nemen. Op den duur zou Nasser echter aan het kortste eind
kunnen trekken, want indien hij voortgaat moeilijkheden te maken voor de
kanaalgebruikers, zal hij wellicht tot rede worden gebracht door druk, die met
name van Amerikaanse zijde op hem zou worden geoefend. Het denkbeeld
het kanaal onder internationaal beheer te plaatsen schijnt thans van de baan
te zijn en zelfs het voorstel van India, dat gewaagde van internationaal toe
zicht zou geen kans meer maken.
Volgens genoemde zegsman is het nog
niet zeker, of een adviserend oordeel van
het Hof zal worden gevraagd dan wel de
kwestie als geschil zal worden voorge
legd.
De kwestie Gaza
Het is onwaarschijnlijk, dat Egypte
voor het ogenblik de kwestie van de
vaart door de Golf van Akaba aan de
orde zal stellen, maar dit betekent nog
niet, dat Jordanië en Saoedi-Arabië een
zelfde standpunt zullen innemen. Egypte
Voortgang overleg
Hammarskjölcl -
Nasser
In ruil voor deze „edelmoedige"
houding van het Westen inzake de
kanaalgelden, zou Nasser moeten in
stemmen met vrije doortocht voor
alle schepen door het kanaal en de
Golf van Akaba, en ook moeten goed
vinden, dat de V.N.-troepen de con
trole in Gaza blijven uitoefenen.
Thans reeds ivordt Nasser onder
druk gezet, doordat Canada heeft
verklaard eventueel zijn troepen uit
het contingent der Ver. Naties terug
te trekken. Aangezien het Canadese
bestanddeel in de V.N.-macht aan
zienlijk is, zou Egypte in dat geval
worden bloot gesteld aan een nieu
we dreiging van Israël.
Tot zover onze Londense corres
pondent.
Van gewoonlijk betrouwbare zijde in
Londen werd gisteren vernomen, dat En
geland op de Bermuda-conferentie een
voorstel van president Eisenhower heeft
aanvaard tot de instelling van een ge
meenschappelijke groep voor plannen en
inlichtingen inzake het Midden-Oosten.
De gemeenschappelijke inlichtingen
dienst zou in Washington of Londen
werkzaam zijn; bijzonderheden zouden
nog uitgewerkt moeten worden.
Naar men verwacht, zal generaal
Wheeler, die namens de V.N. het ber
gingswerk in het Suezkanaal leidt, be
kend maken, dat deze werkzaamheden
tussen 1 en 5 april zullen zijn voltooid.
Onmiddellijk daarop zal Egypte het ka
naal voor geopend verklaren en zijn
standpunt inzake de betaling van de tol
gelden uiteenzetten. Enige medewerkers
van Hammarskjöld onder wie dr. Bunche,
zullen nog een week te Cairo blijven.
Naar van buitenlandse diplomatieke
zijde te Cairo wordt vernomen, is er
„aanzienlijke voortgang" gemaakt bij
het overleg van Hammarskjöld met
Nasser. De kwestie van de vaart van
Israëlische schepen door het Suezkanaal
was nog niet definitief geregeld, maar
zij zou waarschijnlijk aan het internatio
naal Gerechtshof te Den Haag worden
voorgelegd. Minister Dulles heeft be
kend gemaakt, dat Amerika dit over
weegt.
zou er geen bezwaar tegen hebben, dat
het internationale politieleger in de
strook langs de golf is gelegerd.
Ten aanzien van de positie van het
politieleger in Gaza zou over het alge
meen ook aanzienlijke voortgang zijn
geboekt. Egypte zou niet van plan zijn,
leger- of politie-eenheden naar de kust
strook te zenden. Ook voor de komst van
Hammarskjöld zou het niet het plan
daartoe hebben gehad. Naar verluidt zal
de Egyptische burgerlijke gouverneur de
orde en rust handhaven met hulp van de
inheemse politie. Tegen een gezamen
lijk patrouilleren van deze politie met
het internationale leger langs de be-
standsgrens zouden de Egyptenaren geen
bezwaar maken. Degenen, die zich aan
grensschendingen schuldig maken, zou
den door de internationale politiemacht
worden aangewezen en vervolgens door
de inheemse politie worden aangehouden
en gestraft.
Saoedi-Arabische traepen
naar Golf van Akaba
Volgens Radio-Cairo zou een overeen
komst gesloten zijn tussen Egypte, Jor
danië en Saoedi-Arabië tot het zenden
van Saoedi-Arabische strijdkrachten
naar de Jordaanse haven Akaba, nadat
de Britse strijdkrachten zijn terugge
trokken.
Het „Persbureau voor het Midden-
Oosten" zegt uit officiële Jordaanse
kringen vernomen te hebben, dat Saoe-
dische troepen reeds het gebied van
Akaba zijn binnengedrongen en de te
rugtocht van de Britse troepen afwach
ten om de basis te kunnen bezetten.
9 Slot op pag. 2
Aan H.H. adverteerders
Om hierna te noemen redenen
zijn wij helaas genoodzaakt H.H.
adverteerders mede te delen, dat de
tekst van advertenties, ook van de
„Sleuteltjes", bestemd voor ons
zaterdagnummer, uiterlijk vrijdag
middag 3 00 uur in ons bezit moet
zijn.
Daar wij ook in ons bedrijf een
tekort aan geschoolde werknemers
hebben en het adverteren in het
zaterdagblad toeneemt, zijn wij
noodgedwongen tot deze maatregel
over moeten gaan, aangezien an
ders ons blad op zaterdag, die een
halve werkdag is, te laat bij onze
abonnees komt. terwijl bovendien
de vrije zaterdagmiddag voor onze
werknemers verloren zou gaan.
DE DIRECTIE
Aanhoudend zacht
De Bilt verwacht tot morgenavond:
Veel bewolking met plaatselijk enige
regen of motregen maar later ook ver
spreide opklaringen. Zwakke tot matige
wind in hoofdzaak tussen west en zuid.
Iets hogere temperaturen.
(Opgemaakt te 11.15 uur.)
28 MAART
Zon op: 6.27 uur; onder: 19.08 uur.
Maan op: 5.01 uur; onder: 16.25 uur.
Hoogwater te Katwijk te 1.58 en 14.12
uur. Laagwater te 9.43 en 22.11 uur.
Dit nummer bestaat uit 10 pagina's.
Luchtvaartonderhandelingenin Amerika
Plenaire sitting werd niet opzet vertraagd
De staatssecretaris van Buitenlandse Zaken, de heer E. H. van der Beugel,
hoofd van de Nederlandse delegatie, die momenteel in Washington vertoeft
voor het voeren van luchtvaartonderhandelingen met Amerika, begint te ver
moeden, dat zijn missie een totale mislukking zal worden
Deze gedachte kwam reeds eergisteren bij hem op, toen de plenaire zit
ting met functionarissen van Buitenlandse Zaken met opzet werd vertraagd en
reeds na dertig minuten werd verdaagd, zonder dat enig resultaat werd be
reikt. De zitting van gisteren was al even kort en even vruchteloos.
Meer tegenstand
tegen concessies
In kringen van regeringsfunctionaris
sen heerst de veronderstelling, dat het
Amerikaanse ministerie van Buiten
landse Zaken nog steeds voorstander is
van het verlenen van een concessie aan
de KLM voor een rechtstreekse verbin
ding van New York naar Curasao of van
een verlenging van de bestaande route
AmsterdamMontreal tot Californië of
Houston. Texas.
Maar functionarissen van het
„State Department" zouden tegen
het verlenen van de beide concessies
zijn. Zelfs begint de tegenstand te
gen het verlenen van ook maar een
van de beide concessies aan de Ne
derlanders toe te nemen.
Betrouwbare zegslieden wisten gister
avond te verklaren, dat de „Civil Aero
nautic Board", de commissie van Toe
zicht op de Amerikaanse burgerlucht
vaart. die sterk vertegenwoordigd is in
de Amerikaanse onderhandelingscom
missie, hardnekkig blijft vasthouden aan
zijn standpunt, dat de KLM geen con
cessies dient te verkrijgen. De commis
sie is niet van oordeel, dat de door Ei
senhower aan alle deelnemers van de
onderhandelingen geschreven circulaire
moet worden opgevat als een aanmoedi
ging tot het sluiten van een overeen
komst.
De heer Van der Beugel en de leden
van de Nederlandse delegatie hebben
zich privé teleurgesteld getoond. Men
was reeds ontevreden over het feit, dat
de Amerikanen niet voor het weekeinde
hun standpunt hadden uiteengezet.
Wellicht zal dat vandaag echter eerst
gedaan worden. De heer Van der Beu
gel ziet in ieder geval in, dat zijn stre
ven om tot een overeenkomst te komen
vóór minister Staf voet op Amerikaanse
bodem zet, zeker niet verwezenlijkt kan
worden. Zoals reeds gezegd, zijn ver
wachtingen over het uiteindelijk resul
taat zelfs nog veel pessimistischer.
„Groot burger van Franse republiek"
(Van onze Parjjse correspondent)
Gistermiddag om kwart over vier is de bekende Franse politicus, schrijver en
geleerde Edouard Herriot in Lyon, de stad waarvan hij jarenlang burgemeester
is geweest, op de leeftijd van 84 jaar overleden. Met Herriot. ere-president van
de Nationale Vergadering (het parlement), die in 1924 en 1932 premier was en
ettelijke malen minister is geweest, is een der grote figuren van de Franse po
litiek en van de radicaal-socialistische partij heengegaan. Van zijn partij is hij
een halve eeuw de erkende leider, sterker nog: de ziel en het geweten, geweest.
Op zijn eigen verzoek zal Herriot niet met nationale eer, doch in alle eenvoud in
Lyon begraven worden. De beide Kamers hebben gisteren, toen het overlijden
bekend werd, onmiddellijk hun zittingen opgeheven, terwijl het bijzonder
congres van de radicalen, dat vrijdag geopend zou worden, ten teken van rouw
is afgelast. In Lyon zijn ontelbare telegrammen van deelneming binnengekomen,
o.a. van Churchill, Spaak, Adenauer en de Italiaanse regering. Het Franse staats
hoofd, René Coty, noemde hem gisteren „een der grootste burgers uit de geschie
denis van de Franse republiek".
het middelbaar onderwijs afgeschaft. In
1936 werd Herriot tot president van de
kamer gekozen, welke hoogst gewichtige
taak hij. met een onderbreking tijdens
de bezettingsjaren, tot 1954 heeft ver
vuld! Hij werd toen tot ere-voorzitter
van de Nationale Vergadering benoemd,
een titel, die speciaal voor Herriot ge
schapen werd.
Als een oude leeuw
In 1940 was Herriot een van de
krachtigste tegenstanders van de capi
tulatie en spoedig na de overrompeling
werd hij door de Duitsers dan ook ge
vangen gezet. Herriot vertegenwoordigde
het departement van de Rhone in de
Franse Kamer, terwijl hij tevens meer
dan 50 jaar burgemeester van de stad
Lyon is geweest.
Zijn bijzondere gaven, zijn slagvaar
digheid, intelligentie en onbetwiste au
toriteit stempelden Herriot tot een Ka
mer-president van ongemene kwalitei
ten. Als een oude leeuw troonde hij op
zijn hoge zetel in het palais Bourbon,
een leeuw die zo nodig grommend uit
kon vallen tegen een afgevaardigde, die
het weer eens al te bont dreigde te ma
ken. Zijn herdenkingswoorden bij het
overlijden van een Kamerlid waren vaak
oratorische meesterstukjes van diploma
tieke tact, menselijk begrip en medege
voelen.
Met Edouard Herriot is Frankrijk nu
een van zijn grootste zonen ontvallen en
ditmaal zullen door andere mond de
woorden van nationaal medeleven wor
den uitgesproken, die woorden, waarme
de Herriot in het verleden zo menig
maal zelf de parlementaire loopbaan
van tal van zijn collega's had uitgeluid.
Strijdvaardig patriot
Edouard Herriot behoorde tot het
ras der Franse politici van de oude
stempel en dat uit het goede hout
gesneden was. Hij was een man van
brede, schier universele cultuur - die
ondermeer een voortreffelijk boek
over Beethoven heeft geschreven -,
met een uitzonderlijk redenaarsta
lent en een strijdvaardigheid, die
hem tot op het laatst van zijn lange
leven vaak noopte bijzonder fel
partij te kiezen.
Politiek moge de toestand in Ga
za wat verward zijn. de natuur gaat
gewoon door alsof er niets aan de
hand is. Tienduizenden sinaasappe
len liggen op liet station van Gaza
te wachten op transport naar alle
werelddelen.
Zo is Herriot het geweest, die door
zijn hartstochtelijk verzet de beslissende
doorslag gaf, waardoor het plan voor
het Europese leger in de dramatische
augustusmaand van 1955 ten val zou
worden gebracht. En het vorig jaar was
het nogmaals Herriot. die. aïs voorzit
ter van" de radicale partij, zich onvoor
waardelijk achter Pierre Mendes-France
zou plaatsen, waardoor deze ex-premier
^e leiding van de partij in handen kon
I pemen. zodat een scheuring tussen lin
ieer en rechter vleugel onvermijdelijk
werd.
Men kon soms van mening verschillen
over de juistheid van Herriots keuze,
doch nimmer behoefde zijn onbaatzuch
tigheid en zijn vurig patriottisme in
twijfel te worden getrokken.
Op belangrijke posten
Het laveren tussen de klippen en het
sparen van kool en geit behoorde zeker
niet tot de overwegende zorgen van
Edouard Herriot en in zijn persoonlijke
moed om de verantwoordelijkheid voor
zijn daden en beslissingen altijd op ei
gen schouders te nemen was zeker het
geheim van zijn grootheid gelegen en
tevens de verklaring van het hoge aan
zien. dat hij bij vriend en tegenstander
zijn leven lang genoten heeft.
Herriot heeft op verscheidene be
langrijke posten van het Franse staat
kundige leven rollen van betekenis ge
speeld. Na de eerste wereldoorlog be
kleedde hij. nauwelijks 35 jaar oud (hij
werd op 5 juli 1872 te Troyes geboren),
van 1919 tot 1924 de functie van voor
naamste oppositieleider en toen hij in
1926 zelf chef van de regering werd.
heeft hij de diplomatieke relaties met
Duitsland en met Sovjet-Rusland her
steld. Als minister van onderwijs heeft
Herriot in 1927 het schoolgeld ook voor
Koningin Juliana heeft gisteren in
Rotterdam een onofficiëel bezoek
gebracht aan de repatriërenden aan
boord van de „Sibajak", welk schip
van zijn laatste chart er reis voor dn.
regering in ons land terugkeerde.
De koningin in de rooksalon in
gesprek met enkele van de repatrië
renden.
Prinsessen beluisterden
Charles Trenet
De Prinsessen Beatrix en Irene heb
ben gisteravond een bezoek gebracht
aan Theater Carré in Amsterdam, waar
de Franse chansonnier Charles Trenet
optreedt.
Vrijwel onopgemerkt door het publiek
hebben zij met enkele vriendinnen en
mej. A. A. Broers, verzorgster der Prin
sessen, voorin de zaal gezeten en het
repertoire van Charles Trenet beluisterd.
Onze abonnementsprijzen worden
met ingang van 1 april 1957 ver
hoogd met:
4 cent per week,
20 cent per maand.,
50 cent per kwartaal.
Deze worden dus per 1 april:
per week 59 cent,
per maand f. 2.55,
per kwartaal f. 7.50.
Tot deze geringe verhoging heb
ben wij moeten besluiten omdat
het courantenpapier wegens de
stijging van de kosten van de
grond- en hulpstoffen met in
gang van 1 april a.s. wederom in
prijs zal worden verhoogd (waar
mede deze papierprjjs pl.m. 9 x de
vooroorlogse zal zijn geworden),
terwijl andere voor het dagbladbe
drijf belangrijke kostenstijgingen
mede in aanmerking zijn genomen.
De stijging van de kosten in de
loonsector wordt de abonnees niet
doorberekend.
De Minister van Economische
Zaken heeft zijn goedkeuring zowel
aan de verhoging van de papier-
als aan die van onze abonnements
prijzen gehecht.
Waarmee kunnen de Amerikanen helpen
De minister voor Defensie, ir. C. Staf, is gisteravond per KLM-vliegtuig
naar Neio York vertrokken om met de Amerikaanse defensie-autoriteiten
en in het bijzonder met zijn collega Wilson besprekingen te voeren over
toekomstige Amerikaanse wapenhulp aan ons land. De besprekingen zul
len 1, 2 en 3 april in Washington worden gevoerd.
Op Schiphol heeft minister Staf uit
voerig uiteengezet, waarom hij naar de
V.S. gaat. Het doel is diepgaande be
sprekingen te houden met daaraan ver
bonden een algemene oriëntatie over die
zaken, waarmee de Amerikanen Neder
land op het gebied van de defensie kun
nen helpen. Dit geldt voor de levering
van de conventionele wapens voor leger
en luchtmacht en ook voor de Marine,
waarvoor de leveranties reeds worden
verscheept.
Minister Staf legde er o.a. de nadruk
op, dat gestreefd moet worden naar een
verdere integratie op het gebied van wa
pens voor de luchtverdediging. Op de di
verse bases van marine, land- en lucht
macht in Amerika zal hij zich op de
hoogte stellen van de vorderingen, die
gemaakt zijn ten opzichte van de gelei
de projèctielen.
Wat het Nederlandse leger betreft, dit
zou de beschikking moeten hebben over
artillerieprojectielen van het type „Ho-
nest John". De afweerkracht van ons le
ger wordt met deze conventionele ra
ket aanzienlijk vergroot. Over deze „Ho-
nest John" is reeds op de NAVO-verga-
dering in december van het vorig jaar
te Parijs gesproken en daar heeft Ne
derland de toezegging gekregen van
Amerikaanse leveranties van dit wapen
„De Amerikanen moeten ons raad ge
ven. wat wij op dit gebied nodig heb
ben". aldus minister Staf. „Met deze al
gemene oriëntatie en besprekingen in
grote lijnen zal ik het pad kunnen effe
nen voor de deskundigen, die zich daar
na met het vraagstuk bezig moeten hou
den".
Wat de marine betreft, de belangstel
ling van minister Staf gaat uit naar de
raket voor de bestrijding van onderzee
boten en naar andere, meer eenvoudige
middelen voor dit onderdeel van de de
fensie. Ten aanzien van de uitrusting
van onze marine met geleide projectie
len was minister Staf van oordeel, dat
onze schepen hiervoor niet geschikt zijn.
Belangrijk is het punt: wat is het schip
voor de toekomst? Men moet dit pro
bleem op langere termijn zien en men
zal waarschijnlijk in 1958 reeds met
meer omlijnde plannen kunnen komen,
welke vanzelfsprekend een aantal jaren
van uitvoering vergen.
Tenslotte sneed minister Staf de mo
gelijkheid van atoomaandrijving van
schepen aan. Ook hiervoor zal hij be
sprekingen in de V.S. voeren, maar hier
aan kunnen wij zelf ook iets doen. wij
moeten in eigen land deskundigen krij
gen. die hiervan op de hoogte zijn".
Het bezoek van minister Staf aan de
V.S. zal negen dagen duren.
