Gekleurde wegen kunnen bijdragen
tot grotere veiligheid in liet verkeer
v
Hinder eentoniggemakkelijker
om weg naar reisdoel te vinden
Op zwarte toiletten
wordt niet gerookt
Toestand in strook van Gaza is
een internationale mystificatie
"U,
r
Grote vraag naar rundvlees
Autodief dook in liet Spaarne
na een wilde achtervolging
Toelichting op beursbegrippen
96ste jaargang
Zaterdag 23 maart 1957
Zesde blad no. 29094
Kleurendeskundige veelbelovend beroep
Van een bijzondere medewerker)
Zou het niet mogelijk zijn om de moderne verkeerswegen en dan speciaal
it autohanen van twee afwijkende kleuren te voorzien? Op het eerste
■tzicht wellicht een wat zonderlinge vraag. Men is geneigd de wedervraag
\i stellen of de kleurenweelde van de natuur al niet ruimschoots voldoende
_en er (dus) niet een verstoring van het evenwicht zal komen? Zo is het
xrsé niet. Dat denkbeeld van die „gekleurde" wegen is dan ook niet zo
1 aar een fantasietje, maar zeer ernstig bedoeld als een doeltreffende po-
Ing om de verkeersveiligheid te bevorderen. Wie weet of we over enkele
tntallen jaren al niet anders toeten en ons volledig verzoend hebben met
leze new look"-wegen (in zachte tinten). Overigens heeft de heer E.
}eelhuysen te Hilversum dit principe al volkomen aanvaard. Maar daar
jor is hij dan ook kleurendeskundige, een nog zeer jong beroep, maar
iettemin vol beloften van een toekomst, welke niet slechts geheel nieuwe
ormen van schoonheid in zich bergt, mogelijk tot een samenleving met
euwe levenswaarden voert, maar bovenal kansen in zich heeft van aan-
inamer levensvoorwaarden. Wie de heer Geelhuysen hierover hoort
'aten, ziet wondere perspectieven voor zijn geestesoog opbloeien
Het zijn zo maar enkele, vrij wille
keurige voorbeelden, niettemin van vol
doende overtuigingskracht om te besef
fen, dat de toegepaste kleurpsychologie
grote mogelijkheden biedt, temeer daar
de kostenfactor hoegenaamd geen rol
speelt. Immers, als er geschilderd moet
worden, maakt het niets uit of dit ge
schiedt in één of meer kleuren.
Waar moet nu de functionele kleur-
toepassing het eerst beginnen? Volgens
de heer Geelhuysen bij de scholen,
omdat bij de kinderen immers de vor
ming aanvangt (hier wordt er reeds
enige aandacht aan besteed, maar het
is alleen jammer dat het aan de archi
tect wordt overgelaten, omdat als gevolg
hiervan de psychologie vaak verwaar
loosd wordt) en verder in het algemeen
bij gebouwen, waarin veel mensen
samenkomen, als ziekenhuizen (,.de
doeltreffendheid van een operatie voor
een chirurg zou b.v. verhoogd worden,
als de ..naklank" van het beeld van
bloed niet wordt geprojecteerd op witte
wanden. Ook moet eigenlijk het hele
interieur van een ziekenhuis van zijn
steriliteit van kleur af. Wit geeft zo
echt het gevoel van ziek zijn), bejaar
dencomplexen. enz.
Om eerst nog even over het toekomst
beeld van onze wegen terug te komen.
„Kijk", zegt de heer Geelhuysen,
rroeger bfl de klinkerwegen werd de
rerkeersveillgheld, overigens volko
men onopzettelijk, bevorderd, doordat
door het rijden over de klinkers een
afwisselend geluid ontstond, dat een
weldadige werking had op de auto
bestuurder of motorrijder. Zijn oplet
tendheid voor de weg kreeg een sti
mulerende impuls. Tegenwoordig, met
de kaarsrechte wegen, bovendien egaal
au kleur, hoogstens met een witte
itreep In het midden Is er eigenlijk
alets meer, dat de actie gaande houdt.
Het autorijden is monotoon en mo-
hroon geworden en de verslapping
j de aandacht verhoogt de kans op
jelukken in niet onbelangrijke mate.
iarom dus niet bepaalde kleurpig-
mten in het beton of de teer aan-
mgen, tot een doorbreking van de'
]ze kleur komen?"
)e heer Geelhuysen (what's in a
me, zei Shakespeare reeds) is er diep
i overtuigd, dat de verkeersveiligheid,
araan zoveel en eigenlijk niets posi-
Is gedaan wordt volgens hem. aan-
nlijk beter gewaarborgd wordt. Voor
leek is deze stelling wellicht moeilijk
verteren, maar voor wie er, als de
urendeskundigen, van doordrongen
dat de kleur een besliste invloed op
menselijke gedragingen heeft, staat
onomstotelijk vast.
Ie lang heeft, aldus de heer Geel
den. de kleur voornamelijk maar
estetische functie gehad, welke
hts is (en wordt) toegepast om een
ting of wat dan ook op vrij wille-
irige opvattingen te verfraaien.
Moeheid, arbeidsonrust...
log onvoldoende geeft men zich re-
ichap van het feit, dat men door de
j van zijn omgeving wordt beïn-
ed. of men het wil of niet. Die on
willigheid betaalt men met moe
arbeidsonrust, traagheid en onop-
endheid.
(ie aldus redeneert, zal aanstonds
teven, dat de kleur een functionele
'kenis heeft, welke ten nauwste met
psyche van de mens samenhangt,
stapje naar kleurenpsychologie en
„wetenschap" is dan zo gemaakt
stap heeft de ongeveer 10 jaar
den opgerichte Nederlandse vereni-
voor Kleurstudie reeds gemaakt,
haar midden zijn enkele werkcom-
aes in het leven geroepen en uit
werkzaamheden is o.m. de Bond
Kleuren adviseurs (BKA) ontataan,
irvan de heer Geelhuysen voorzitter
tworden.
Is eerste In de wereld heeft de ver
ding een (schriftelijke) cursus tot
*nd gebracht, welke dit najaar zal
irten. twee jaren zal duren en een
leiding geeft voor het beroep van
?urenadviseur. die dan kan worden
>?enomen in de B.K.A. Zo hoopt de
nd in de eerste plaats de beunhaze-
en het gellefhebber op dit gebied
te sluiten en te zijner tijd te
mien tot een wettelijke erkenning
in dit beroep, dat zich aan het begin
in een onafzienbare weg weet en In
l buitenland reeds belangrijke vor-
ringen heeft gemaakt.
beroepserkenning tracht men
ie te bereiken door de uitgifte van
tweemaandelijks periodiek, dat de
zelfsprekende naam „Tijdschrift
ir" zal meekrijgen en waarvan de
te verschijning in maart tegemoet
worden gezien.
Sprekend bewijs
e hadden het zojuist over de invloed
de kleur op de menselijke gedragin-
Ter staving hiervan vertelde de
Geelhuysen ons het volgende ver-
itje: „Er was in een fabriek een
zamerhand onrustbarend verlet
taan, doordat het vrouwelijk per-
herhaaldelijk het werk onderbrak
a de toiletten even een sigaretje te
Een kleurenadviseur kwam dit
allig ter ore en op zijn advies wer-
de toiletten zwart geschilderd. Het
D was meteen afgelopen en het
>t van de baan!"
verhaaltje toont tevens aan. dat
in het algemeen, zoals terloops
aangestipt, een bijdrage kan leve-
in het tegenwoordig veel aanbeden
leem van de produktivitei tover ho-
Ergo, dat de kleur een exogene
idsfactor is geworden, naast de
sfeer, het licht en de temperatuur,
het met nog een simpel voorbeeld
de heer Geelhuysen tebeklem-
»en: trek in grote fabriekshallen
'te strepen over dc vloer. Dit geeft
gevoel van beslotenheid, de ar
iërs voelen zich meer thuis en hun
lieidsvermogen stijgt.
Groot verschil
•angrijk is verder ook wat de ar-
r ziet als hij van zijn werk opkijkt
in maakt het een heel verschil of
aakte witte wanden ziet of in goede
erhoudingen afgestemde wanden.
|R men de heer Geelhuysen gelo-
'i dan is in een bepaalde fabriek,
«r de kleurpsychologie toepassing
'ft gevonden, de produktie met
'st 10 procent omhoog gegaan!
veel te laag zijn aangebracht. Wanneei
er een paar mensen, een fietser of een
wagen voor staat, kan men niets zien.
Door hun kleur zwarte letters op een
gele achtergrond, die dikwijls vuil en
stoffig is geworden vallen ze trou
wens ook ai vaak niet in het oog. Daar
door komt het herhaaldelijk voor. dat
automobilisten, die in een streek niet
bekend zijn. tot hun grote ergernis
plotseling ontdekken, dat ze kilometers
lang in een totaal verkeerde richting
zijn gereden.
Het zou veel eenvoudiger zijn, wan
neer ze alleen maar een blauwe of een
roze weg te volgen hadden om een
bepaald doel te bereiken en wanneer ze
wisten, dat een geel wegdek hen bij
voorbeeld naar het centrum van de stad
kan brengen.
Verkeersdeskundigen en betonindus-
triëlen hebben de kwestie al uitge
breid besproken. Van technisch stand
punt bekeken is het niet zo moeilijk
betonnen wegen aan te leggen in een
bepaalde kleur. Cement kan al ge
kleurd worden, voordat het niet de
andere grondstoffen wordt vermengd.
De weersomstandigheden doen geen
afbreuk aan de bestendigheid van die
kleuren. Tot zover onze correspondent j
in Bonn.
AI gebruikt men in Duitsland dus
andere argumenten en volgt men
andere wegen naar de uiteindelijke
uitwerking, in de kern streeft men
naar hetzelfde doel als de heer Geel
huysen 11.1. gekleurde wegen om de
verkeersveiligheid te bevorderen
Honderden Japanse studenten en tegen de voorgenomen Britse
andere inwoners van Tokio demon-1 atoombomproeven in liet gebied van
streerden dezer dagen voor de Britse de Stille Oceaan. Urenlang zaten ze
ambassade in de Japanse hoofdstadvoor de ingang van de ambassade.
Zelfs New York weet niet hoe zaken staan
Nieuwe levensvormen
Nieuwe levensvormen schreven we ln
het begin van dit artikel. Een citaat uit
het standaardwerk „Praktische kleuren
psychologie" van de heer Th. Oegema
v. d. Wal moge tenslotte aantonen, dat
dit geen hersenschim is. Hij schreef:
„Door het leven, vooral in de steden,
heeft men de natuurlijke kleurverhou-
dingen uit het oog verloren. Men mist
al te veel het kalmerend decor van de
lichtblauwe hemel en het groene veld.
In de natuur mangelt het waarlijk met
aan kleur, doch ze is harmonisch, ze
vertoont overal het evenwicht tussen
warme en koude, tussen de fundamen
tele en de complementaire. Men kan
er met de beste wil niet zenuwziek van
worden, zoals maar al te vaak van de
reclame".
Wellicht is het nóg beter te spreken
van teruggang naar oude beproefde
levensvormen, aangepast aan de mo
derne tijd.
Ook in Duitsland
Een merkwaardige coïndidentie wilde,
dat terwijl dit gesprek met de heer
Geelhuysen plaats had. onze correspon
dent in West-Duitsland berichtte, dat
men zich ook daar met de vraag bezig
houdt of het niet aan te bevelen is be
langrijke verkeerswegen en -straten een
bepaalde kleur te geven. De verkeers-
technici brengen een ander argument te
berde, n.l. dat dit een groot gemak voor
de automobilisten zou betekenen, die
niet meer voortdurend naar de ver
keersborden en de opschriften aan beide
kanten van de weg behoeven te kijken
en al hun aandacht op de weg en het
verkeer kunnen concentreren.
Buitenlanders klagen er in West-
Duitsland telkens over. dat die borden
„Wat zich in de strook van Gaza af
speelt is een „internationale mystifica
tie", zei een hoge ambtenaar van het
Israëlische ministerie van Buitenlandse
Zaken gisteren tegen journalisten. Het
was gebleken, dat zelfs New York niet
wist in hoeverre de Egyptenarcn het
bestuur van het gebied hadden overge
nomen!
In tegenstelling met de verklaring
van Hammerskjöld, is het in feite zo
geweest, dat het internationale politie-
leger „nog geen uur de volledige ver
antwoordelijkheid in Gaza heeft gedra
gen". Onmiddellijk na de Israëlische
terugtocht op 7 maart begonnen de
plaatselijke autoriteiten zelf op te tre
den, waarbij zij hun gezag ontleenden
aan de Egyptische autoriteiten. Blijkens
inlichtingen van Israëlische autoriteiten
was het duidelijk, dat het gehele bestuur
van Gaza goed en wel in Egyptische
handen is en dat het politieleger zich
-en
jngst
/oor
nare
dagen
(Ingez. IWed.-Adv.)
in feite slechts langs de bestandsgrens
bevindt.
Mevrouw Meir, de Israëlische minis
ter van Buitenlandse Zaken heeft er in
dit verband te Rome op doorreis
naar Tel Aviv op gewezen, dat Egyp
tisch bestuur van de strook van Gaza
in strijd is met de besluiten van de Al
gemene Vergadering der V.N. En zij kon
zich begrijpen, dat landen, die militai
ren hebben afgestaan voor het interna
tionale politieleger, er niets voor voelen
hun contingenten in de strook van Gaza
te laten, wanneer dit politieleger zelf
niet verantwoordelijk is voor de veilig
heid in het gebied. Later zei zij ant
woord te verwachten van de Ameri
kaanse minister Foster Dulles op Israëls
praktische suggesties inzake het bestuur
van Gaza.
Het Amerikaanse ministerie van Bui
tenlandse Zaken heeft gisteren medege
deeld, dat de inleidende besprekingen
tussen de V.S. en Israël over de moge
lijke hervatting van de economische
hulp aan Israël maandag j.l. zowel in
Amerika als in Israël zijn begonnen. De
Amerikaanse economische hulp aan Is
raël bedroeg circa 25 miljoen dollar per
jaar, toen zij in oktober werd stopgezet
tengevolge van het uitbreken van de
vijandelijkheden.
De lijken van vier Israëlische jonge
mannen, die dinsdag op Jordaans ge
bied in een hinderlaag vielen en om het
leven kwamen, zijn donderdag aan Is
raël teruggegeven, aldus heeft het Israë
lische leger bekend gemaakt. Volgens
berichten uit Eilath waren de jongelui
maandag j.l. uit deze plaats vertrokken
voor een wandeltocht van twee dagen
naar de stad Petra.
Eerder was meegedeeld dat de jonge
lui, die tussen de 19 en 22 jaar oud wa
ren, uit een hinderlaag waren aange
vallen door een detachement Jordaanse
kameelruiters.
De Israëliërs zouden gesneuveld zijn
in een fel gevecht en tot hun laatste
kogel hebben doorgevochten.
Rondom de veemarkt
'omes, Witte Kruispoeders zijn
en uitkomst. Ze verdrijven pijn
n lusteloosheid. Brengen geen
naagstoornissen teweeg.
Ook in tablet- en
cachet-vorm
WITTE KRUIS
Controle leidde tot opsporing van wagen
(Speciale berichtgeving)
Gistermiddag heeft een motor met zijspan van de Haarlemse politie een wilde
achtervolging ingezet op een personenauto. Enige keren hebben de agenten ge
poogd de bestuurder tot stoppen te bewegen. Toen de man hieraan geen gevolg
gaf, zagen de politiemannen zich gegdwongen enige schoten in de lucht af
vuren. Toen ook dit geen resultaat opleverde, werd besloten op de auto zelf te
schieten. Zelfs toen een van de banden was geraakt, reeds man nog door. Na
een race door een groot gedeelte van de Spaarnestad konden de agenten de auto
op de Friese Varkensmarkt passeren en door de auto te snijden klem zetten. De
bestuurder gaf de ontsnappingspogingen echter nog niet op. Hij wierp een portier
open en rende naar de wallekant en dook onvervaard in het Spaarne. De agen
ten sommeerden de man naar de kant te komen. Daar hjj wel inzag dat verdere
ontvluchtingspogingen weinig zin hadden, voldeed hij tenslotte aan dit verzoek
en zwom weer naar de kant toe, waar hij in de motor werd gezet en vervolgens
naar het politiebureau werd gebracht.
Omstreeks half twee zagen twee
agenten in een motor met zijspan een
personenauto op de Prins Bernardlaan
te Haarlem rijden in de richting van de
Amsterdamse vaart. Daar zij van plan
waren het rijbewijs van de bestuurder
te controleren, reden zij achter de auto
aan. De bestuurder, die waarschijnlijk
bemerkte, dat hij door de politie werd
gevolgd, ging ogenblikkelijk harder rij
den en reed van de Amsterdamse vaart
de Oude Weg op. Ter hoogte van de
Thorbeckestraat slaagden de politieman
nen er in de wagen te passeren. Voor
de auto uit rijdend gaven zij de bestuur
der het teken te stoppen. Aanvankelijk
leek het er op. dat hij aan dit bevel
gevolg zou geven, want hij verminderde
vaart. Toen de wagen oljna stilstond, gaf
hij weer vol gas en sloeg linksaf de
Thorbeckestraat in. De politie, die met
deze omstandigheid niet zo gauw reke
ning had gehouden, raakte iets achter
en loste enige schoten in de lucht.
De chauffeur van de achtervolgde
auto was echter geenszins van plan te
stoppen en ging vermoedelijk om de
trefkans zo gering mogelijk te houden
zigzag rijden. Van korte afstand
schoot toen een van de agenten op de
achterbanden van de auto, wat naar
later bleek succes te hebben gehad.
De achtervolging werd toen voortge
zet in de Thorbeckebuurt, waar het via
de Oude Weg op de Harmen Jansweg
aanging. De motor met zijspan slaag
de er niet in de auto te passeren. Het
op dit uur vrij intensieve verkeer uit
tegenovergestelde richting verhinderde
dit. Bij de Catharijnebrug zagen de
achtervolgers, dat de band van de
auto langzaam leeg liep. Op de Friese
Varkensmarkt slaagden zij er ten
slotte in de wagen tot stilstand te
brengen, waarna de bestuurder in het
Spaarne sprong.
Een inmiddels gealarmeerde agent
hield de wacht bij de auto, waarvan de
band nu geheel was leeggelopen. De
motor zette met de arrestant in allerijl
koers naar het politiebureau, waar hij
aan een verhoor werd onderworpen. Het
bleek een 21-jarige betonwerker uit
Haarlem te zijn, die er van werd ver
dacht een auto in Apeldoorn te hebben
gestolen.
Britse staking had ook invloed
Alhoewel de omzetten in de vlees
groothandel momenteel niet zo gunstig
zijn. was het verloop op de slachtvee-
markten tengevolge van een krimpend
aanbod deze week toch tamelijk willig.
Daarbij kwam dat er ook weer minder
aanbod was van geïmporteerd slacht
vee uit Engeland en Ierland. De voor
naamste factor was voor de vleeshandel
deze week, dat er een bijzonder grote
vraag was naar fijne delen van het
rundvlees voor export naar Frankrijk.
Weliswaar tracht de Franse overheid
de prijzen van consumptie-artikelen
wat te drukken, maar in de praktijk is
daar nog zeer weinig van terecht geko
men.
Hoe het zij, onze slachtveeprijzen
kwamen in de afgelopen week, evenals
in de week tevoren, weer iets omhoog
en zulks was niet alleen voor de betere
kwaliteiten het geval, maar ook de min
dere soorten kwamen iets naar boven.
Beneden de f3.— per kg. geslacht ge
wicht was er niets goeds të koop. Al
leen 3de soorten, terwijl de beste die
ren van de A tot aan de AA-klasse van
f3.10 tot aan soms boven de f3.50 kon
den opbrengen.
De eindmarkten sloten ook alle stijf
duur.
Men verwacht door de stakingen in
Engeland ook moeilijkheden met de
veetransporten. Het ziet er zelfs naar
uit dat er in de komende dagen geen
vee meer zal worden verscheept en dat
ook het transport door de lucht zal
stagneren. Frankrijk zal dan nog meer
vlees uit ons land gaan betrekken.
De gebruiksveehandel was deze week
in totaal even levendiger en in doorsnee
flink prijshoudend; terwijl het weidevee
de hoge prijzen handhaafden met toe
nemende omzetten.
Bij de vette kalveren was de stem
ming iets minder vlot, doch de betere
soorten bleven onveranderd hoog in
prijs. 2de en 3de klassen moesten 10 tot
15 cent per kg. laten vallen. De nuch
tere kalveren hoewel niet afhankelijk
meer van „Londen" kwam toch weer
2000 Italiaanse mijnwerkers
naar ons land?
De Italiaanse regering heeft gunstig
beschikt op een Nederlands aanbod tot
tewerkstelling van ongeveer 2000 Ita
liaanse mijnwerkers in Nederland.
Zoals bekend, heeft de Italiaanse rege
ring na de mijnramp te Marcinelle be
sloten, de uitzending van Italiaanse
mijnwerkers naar het buitenland stop te
zetten. Wat Nederland betreft zou dit
besluit dus thans vervallen.
PRIJSSTOP LIMONADE EN
MINERAALWATER INGETROKKEN.
In de Staatscourant is een beschik
king gepubliceerd, waarbij met ingang
van 23 maart de prijsstop „limonade en
mineraalwater 1956", die op 28 december
1956 was afgekondigd, wordt ingetrokken
De minister van Economische Zaken
heeft hiertoe besloten, nadat de fabri
kanten zich bereid hebben verklaard over
prijsverhoging met het ministerie van
Economische Zaken vooraf overleg te
plegen.
Bij het gepleegde overleg is overeen-
ste iming bereikt over een prijsverhoging
met gemiddeld 1 cent van enige kool
zuurhoudende limonades, welke als ge
volg van de recente stijging der grond-
stofkosten noodzakelijk is geworden.
wat onder de druk van het grote aan
bod. f2—f3 lager per stuk. lager dan
ook onze noteringen in verhouding tot
de week tevoren.
Het wolvee werd bij zeer matige aan
voeren wel prijshoudend geruimd, zij
het met iets trekkende handel. De
varkenshandel vertoonde nog een zeer
onbevredigend verloop en de gemiddel
de prijzen lagen wederom 'n paar cent
per kg. lager nl. f 1.62fl.68 in
de top f 1.70 per kg. levend gewicht.
Biggen en lopers eveneens flauw.
Paarden stijf prijshoudend.
die daardoor volledig was geblok~
keerd.
RECHTZAKEN
Corruptie in Marinekamp
te IJmuiden
Tegen drie verdachten uit het cor
ruptieproces over het Marine bewa
kingskamp te IJmuiden, waaruit van
1953 tot 1955 talloze goederen onrecht
matig verdwenen, heeft de Procureur-
Generaal bü het Gerechtshof te Am
sterdam, mr. W. B. J. Aberson, beves
tiging van het Rechtbankvonnis ge-
eist: 1 jaar tegen de 30-jarige com
mandant van het kamp, thans machi
nebankwerker te IJmuiden, 10 maan
den tegen een der vroegere bewakers
uit het kamp, een 38-jarige beambte
eveneens uit IJmuiden en 6 maanden
wegens heling tegen een 52-jarige
IJmuidense koopman.
De Procureur sprak over „een com
plot van corrupte mannen", die aange
steld waren om het vele in het kamp
opgeslagen materiaal te beheren en te
bewaken, doch die er toe overgingen de
voorraad van een magazijn vol te eigen
bate te verkopen. De overige bewakers
van het kamp zijn niet gerechtelijk ver
volgd, al is de staf wel collectief met
degradatie bestraft. Eén der superieuren
van de kampcommandant ging evenmin
vrij uit en is inmiddels veroordeeld.
De twee eerste verdachten gaven de
gepleegde verduisteringen toe, doch ver
zochten het Hof voor een voorwaarde
lijke straf in aanmerking te komen. Zij
zijn destijds niet in preventieve hechte
nis gezet, zodat een onvoorwaardelijke
gevangenisstraf, die nu nog ten uitvoer
zou worden gelegd, dubbel hard zou aan
komen. zoals de president zelf opmerkte,
vooral omdat er geen aftrek van voor
arrest kan worden gegeven.
Ook de raadslieden, resp. mr. J. Rog
geveen. mr. J. W. Crefeld en mr. B.
Stomps, legden hierop de nadruk en be
pleitte gecombineerde straffen. Het Hof
zal op 5 april a.s. uitspraak doen.
Nogmaals iets over „effectencocktails,,
VIII
In het vorige artikel merkten wij
reeds op. dat de „effectencocktails", een
collectieve beleggingsvorm met als eer
ste doel risicospreiding voor beleggers,
op verschillende manieren kunnen wor
den bereid.
Zo heeft men te Amsterdam bijv. de
Holinda-depots. die uit acht groepen
bestaan, waarvan elke groep belegging
zoekt in een bepaalde bedrijfstak. Men
spreekt van Holinda-Textiel, Holinda-
Scheepvaart, enz. Verder treft men be
leggingscomplexen aan van uitsluitend
Nederlandse fondsen, van uitsluitend
buitenlandse fondsen, al dan niet van
gemengde samenstelling zowel wat de
landen, als wat de soorten (gewone en/of
preferente aandelen, obligaties enz.) en
de bedrijfstakken aangaat (bijv. Beleg-
gmg-Nederland-Overzee. Canadaprefs,
Z. A. Goudmijnen, Africatrust, Amerika-
belegging enz. enz.). Ieder begrijpt, dat
het aantal combinaties hier legio is; de
laatste tijd kan men zelfs ook collectief
beleggen in Duitse fondsen.
Het is vooral Amerika waar de be
legging in collectieve vorm de grootste
afmetingen heeft aangenomen, zowel
in aantal als in omvang. De Massachu
setts Investors Trust, een management,
trust een trust met vrij beheer dus en
met een op en neer gaand werkkapitaal,
ook wel „open-end trust" genoemd in
tegenstelling tot de „closed-end trust",
de „fixed-trust", die wy in het vorig
artikel beschreven)had op 30 september
1956 een portefeuille te beheren van
$1038 miljoen, dus meer dan vier miljard
gulden. Zij is dan ook de grootste ter
wereld.
Het spreekt vanzelf dat in het groeien
van deze trusts het gevaar van machts
concentratie aanwezig is. dat echter zo
wel in Amerika als ten onzent zoveel
mogelijk beperkt wordt door wettelijke
maatregelen (Amerika) en door maat
regelen van de Vereeniging voor den
Effectenhandel (by ons). Niet te voor
komen is. bij het vrije spel van vraag
en aanbod, de invloed van grote aan-
en verkopen in een bepaald fonds door
één maatschappij of door meer beleg-
gingsmyen tegelijk. Maar meestal treedt
het eigenbelang van deze mijen (bij
aankoop betalen zij immers niet graag
te veel en bij verkoop ontvangen zy
niet graag te weinig) hier wel corri
gerend op. doch dat zij heel wat in de
melk te brokkelen hebben, wijst de
praktyk wel uit.
In ons land kent men behalve de
depotsfractiebewijzen en de partici-
patiebewijzen ook de aandelen in beleg-
gingsmyen, deelneming in een beleg
ging in vennootschapsvorm dus. De
grootste onder haars gelijken is hier
de N.V. Administratiekantoor „Unitas",
een gewezen familievennootschap, met
een te beheren vermogen van f. 282,2
miljoen, terwijl daarop volgt het Rot-
tcrdamsch Beleggingsconsortium met
f. 210.6 miljoen, en de Interunie met
f. 62.5 miljoen, welke cijfers golden op
het eind van 1956. Deze drie beheerden
dus een totaal vermogen van ca. f. 555
miljoen, een bedrag dat tegenover de
beurswaarde van alle te Amsterdam
genoteerde fondsen nog niet groot is.
Voor de beleggers in N.V. vorm heeft de
Vereeniging voor den Effectenhandel
geen beperkingen opgelegd zoals bij de
andere vormen, bijv. dat niet meer dan
10% van het bedrag dat van een bepaald
fonds uitstaat in het depot mag voor
komen. Moeilijkheden zijn desondanks
nog niet voorgekomen. Ook hier
spreekt alweer het eigenbelang der
groot-beleggers mee, n.l. dat men niet
teveel op één kaart wil en mag zetten
om een verantwoorde beleggingspolitiek
te effectueren.
De N.V.-vorm brengt mee. dat de
aandelen in procenten van de 'nominale
waarde worden genoteerd en het divi
dend in procenten wordt uitgekeerd en
niet in eens gevend geld, zoals bij de
andere vormen. De winst van de be
leggende vennootschap is door de over
heid vrijgesteld van vennootschapsbe
lasting (immers de maatschappijen in
welker aandelen is belegd betalen zelf
ziï de dividenden welke zij ontvangt,
wat dat betreft zonder ..korting" kan
doorgeven aan aandeelhouders. Van
rente op obligaties e.d. moet zij echter
wel vennootschapsbelasting betalen, om
welke reden men dan ook weinig beleg
ging in obligaties by deze vennootschap
pen aantreft. Koerswinsten mogen on
onbelast worden uitgekeerd. Daar deze
onbelost worden uitgekeerd. Daar deze
en ook we) andere baten in de vennoot
schap blijven, wordt zij innerlijk ster
ker, heteeen in de koers tot uitdrukking
komt. Niet ondenkbaar is echter ook
koersverlies, waarvoor dan een stootblok
is cevormd.
Een volgend maal in het kort over
obligaties, die ook een min of meer uit
gebreid assortiment hebben.
