Sociale Interacademiale in Leiden
geopend, in Wassenaar voortgezet
iigfcWaa^nrTi
Congres gewijd aan grote stad
Demmenie
Hervormde school Hoge Morsweg
bestaat vijf-en-twintig jaar
Y. Tijmstra 40 jaar bij het onderwijs en
25 jaar schoolhoofd te Leiden
Beshir-karpetten
BULTHUIS
jXJste jaargang
Vrijdag 22 maart 1957
Tweede blad no. 29093
Sociologen uit alle universiteiten bijeen
Gistermiddag is in het Groot Auditorium van de Leidse Universiteit
het zesde congres van de Sociale Interacademiale geopend. Deze
Sociale Interacademiale, uitvoeriger genaamd de Nederlandse Fede
ratie van Universitaire Studieverenigingen in de Sociale Wetenschap
pen, pleegt ieder jaar in een van de Universiteitssteden een congres te
organiseren. Dit jaar viel die taak ten deel aan de Leidse studenten,
doch het grootste deel van het congres vindt in Wassenaar in het
conferentie-oord De Haven plaats. Dit zesde congres is gewijd aan „de
grote stad", een actueel sociologisch probleem dat van algemene bete
kenis is ook buiten de sociologische studiekring.
De opening van het congres vond plaats door prof. dr. Sj. Groen
man, buitengewoon hoogleraar in de toegepaste sociologie aan de
Leidse Universiteit, die in het Groot Auditorium sprak over „De grote
stad, gevulde vorm, omhulde inhoud?"
Bij deze opening van het congres,
waaraan tegen de tweehonderd studen
ten en andere alumni van de universi
taire gemeenschappen deelnemen, waren
onder meer tegenwoordig de rector mag
nificus van de Leidse Universiteit prof.
dr. P A. H. de Boer, de directeur van
het Nationaal Planbureau mr. J. Vink,
vertegenwoordigers van vele sociologische
instituten in den lande, en vertegen
woordigers van het college van curatoren
van de Leidse Universiteit.
Nadat de praeses van het dagelijks be
stuur van de Sociale Interacademiale de
heer J. J. A. Schuld, de aanwezigen wei
tom had geheten en de leiding van het
congres had overgedragen aan de praeses
van de congrescommissie mej. M. C. S.
de Jager, sprak prof. Groenman zijn
samenvattende openingsrede uit.
Spanning tussen vorm
en inhoud
Prof. Groenman stelde, dat een van de
centrale problemen van de planologie de
spanning is, die er steeds bestaat tussen
vorm en inhoud van de menselijke
samenleving. De vorm is statisch, de in
houd dynamisch. Planologie legt vormen
rast, doch het maatschappelijk leven als
beweeglijk verschijnsel verzet zich tegen
opneming in vaste patronen.
Deze problematiek doet zich in bij-
ronder sterke mate voor in beeld en
inhoud van de grote stad, die slechts
net de snel groeiende behoeften kan
meegroeien door grote investeringen ver-
zende werken op langere termijn, waar
door het statische element het dynami
sche dreigt te overheersen.
De intensiteit van het leven in de
grote stad en het groot aantal mensen,
dat er by betrokken is, maken het
probleem van de spanning tussen (dy
namisch) leven en (statische) vorm in
het stedenrijke Nederland onoplosbaar,
wanneer men zich niet door ingrij
pende maatregelen weer nieuwe vrü-
heid voor vormgeving en inhoudsbe-
paling kan verwerven.
Nieuwe eenheden
Die noodzakelijke vrijheid zou te ver
zijgen zijn, wanneer geheel nieuwe ste
len gecreëerd werden, die geen „satel
lietsteden"' zouden mogen zijn, omdat
Q] daardoor niet vrjj zouden zijn in vor-
ning en inhoudsbepaling. Er moeten
ieuwe zelfstandige eenheden worden ge
schapen, niet aanhangels van het be
staande.
Hierdoor zou onder meer de mogelij k-
<eid ontstaan, de verkeersconcentratie
iet hoofd te bieden, die thans dreigt
ut te lopen op een ramp-situatie. Te
ens zou daardoor een aanvaardbare
«adseenheid ontstaan, die beantwoordt
lan de dimensie en de afmeting van de
iens, waarin inhoud en vorm op elkaar
;jn afgestemd.
Het is niet zonder meer juist indien
len stelt, dat de menselijke inhoud de
ormgeving van de stad bepaalt. Ook die
ormgeving heeft een zekere mate van
utonoom gezag, in het bijzonder ten
anzien van de grondstructuur.
Voor de stichting van nieuwe steden,
aarvoor spreker een warm pleidooi
_eld ten detrimente van de uitbreiding
l?r bestaande steden, geldt de aanvaar-
iing van een autonoom groeiprincipe
an de stad in versterkte mate. Immers
:erbij lopen de aantrekking van bevol-
en de ontwikkeling van bestaans-
ronnen parallel.
Vermetelheid en geloof
De vermetelheid, waarmede een stad
wordt ontworpen en het geloof, dat
daardoor in het slagen van dit ontwerp
tot uitdrukking worden gebracht, zijn
in hoge mate bepalend voor de levens- 1
vatbaarheid en de harmonie van wel
vaartsbronnen en samenleving.
Niet alleen de behoeften van de bevol-
ing (de inhoud van de stad) maar ook
t juistheid van het ontworpen plan is
n hoeksteen van bloei naar vele zijden.
De nieuwe Stad wordt daardoor zowel
in omhulde inhoud (die de vorm be
ialt) als een gevulde vorm (die rich-
sg geeft aan die inhoud).
Naar stadhuis en Wassenaar
Na deze inleidende bespreking door
:of. Groenman werden de deelnemers
m het congres in het Leidse stadhuis
itvangen door de gemeentebestuurders
in de Sleutelstad, waarna de activitei-
n zich verplaatsten naar het conferen-
Mord „De Haven" te Wassenaar.
In Wassenaar werd des avonds door
sheer C. S. Kruyt, hoofd van de afde-
ig onderzoek van de Rijksdienst voor
et Nationale Plan een inleiding ge
iden over de planologische problema-
ek van de grote stad.
Drie gezichtshoeken
Op het technisch-stedebouwkundige
vlak verdedigde inleider de s telling,
dat bij verdere uitgroei der grote ste
den de overheid door een krachtig
planologisch beleid de ruimte tussen
de steden moet trachten open te
houden.
Wanneer tot overspringen op satel-
tsteden wordt overgegaan, dan lijkt he'c
reker gewenst bestaande kernen in te
hakelen. De dorpen, stadjes en steden
?gen in het Westen toch al zo dicht
elkaar, dat elke nieuwvorming moei-
ik in het bestaande patroon valt onder
'brengen. De vorming van grote satel-
ïten verdient de voorkeur boven een
■oot aantal kleine. Hoewel gezien de
staande geografische structuur grote
'standen tussen moederstad en satelliet
het Westen niet realiseerbaar zijn, is
stiging op niet te korte afstand wen-
tyk, daar de satelliet anders tot woon-
:k van de moederstad dreigt te wor-
in hoeverre vestiging op groter
afstand economisch mogelijk is dus
'tot hoever de industrie bereid is mee te
trekken is onderwerp van onderzoek.
Wel wees spreker op het gevaar, dat men
in satellieten bepaalde voorzieningen zou
treffen om de moederstad te ontlasten,
doch dat idustrieën van elders hierdoor
zouden worden aangelokt, hetgeen dan
wat men juist niet beoogde een con
centratie binnen het Westen zou bete
kenen.
Sociologisch bezien meent spreker,
dat het er niet zo bijzonder veel toe
doet of men aanbreit aan een grote
stad dan wel een satelliet kiest om de
bevolkingsaanwas in onder te brengen.
In beide gevallen betreft het immers
inwoners, die geheel in de stedelijke
sfeer zijn opgenomen en daaruit deels
zijn voortgekomen.
Mocht decentralisatie buiten het Wes
ten gelukken, dan dient er wel op ge
wezen te worden, dat hier het principe
van regionale concentratie in acht
dient te worden genomen. Een te grote
versnippering van bevolking buiten het
Westen des lands zal het moeilijk maken
de noodzakelijke voorzieningen voor deze
bevolking vooral op cultureel niveau te
treffen.
Ten aanzien der administratief-rech-
telijke problematiek meende spreker,
dat in gebieden, die gekenmerkt wor
den door snelle economische expansie,
het net van administratieve grenzen
veelal een belemmering vormt voor het
tijdig treffen van de juiste maatre-
regelen.
Snel doorgevoerde grenswijzigingen of
nieuwe bestuursvormen zijn in derge
lijke gevallen dringend noodzakelijk.
jgnmnwiiaps',*
(Ingez. Med.-Adv.)
Jubilea bij Coöp.
Boerenleenbank
Drie leden van het bestuur der Coöp.
Boerenleenbank „Leiden-Oegstgeest" ju
bileerden. De heren P. J. Kolderman,
L. Snoeker en J. A. van der Zeeuw her
dachten hun 25-jarige zittingsperiode.
Te hunner ere werd door de bank een
diner aangeboden in „Het Haagsche
Schouw", waarbij door de medebestuur
ders veel woorden van waardering wer
den gesproken.
De voorzitter van de Raad van Toe
zicht, de heer A. P. van Egmond. wees
op de prettige verstandhouding tussen
beide colleges. Hij uitte zijn grote waar
dering voor de door de jubifarissen ge
geven waardevolle adviezen. Mede door
hun jarenlange praktijk zijn deze ad
viezen van grote betekenis bij het ne
men van beslissingen.
(Ingpz. Med.-Adv.)
VOOR UW DRUKWERK
Haarlemmerstraat 219
Telef 30900
De kassier, sprekend namens de Coöp.
Centrale Raiffeisenbank te Utrecht,
wees op het feit. dat jubilea bij de boe
renleenbanken gelukkig veel voorkomen.
Dit toont ook de kracht van de gehele
landelijke organisatie. Hij sprak woor
den van waardering en sympathie voor
de belangloze medewerking der jubila
rissen en prees de wijze waarop zij de
Raiffeisengedachte in "praktijk hadden
gebracht.
Namens het personeel der bank werd
het woord gevoerd door de heer G. H.
Oostergo, die in proza-vorm de verhou
ding bestuur en personeel belichtte.
Alle sprekers boden cadeaus aan. ter
wijl de echtgenoten van de jubilarissen
een bloemenmand ontvingen.
Ook van bevriende zijde werden ge
lukwensen en geschenken ontvangen.
Het Episcopaat van Nederland
heeft benoemd tot penningmeester van
de Katholieke Jeugdbeweging ir. E. F.
E. Bongaerts te 's-Gravenhage. direc
teur van de Hollandse Constructie
Werkplaatsen alhier.
Gistermiddag is een 12-jarige wiel
rijder. wonende in de Atjehstraat, op
de Zijlsingel aangereden door een
vrachtauto. De jongen, die plotseling
achter een Eltaxbus vandaan kwam,
brak zijn linkerbeen.
Drievoudig jubileum
Zo ergens het gezegde opgaat, dat alle goede dingen in drieën bestaan, dan
is dat volgende week zeker voor de schoolgemeenschap van de christelijke de
hervormde Beatrixschool aan de Hoge Morsweg. Niet alleen dat dan het feit
zal worden herdacht, dat het schoolgebouw voor 25 jaar werd geopend, doch ook
het schoolhoofd, de heer Y. Tijmstra, jubileert mee. Vijf-en-twintig jaar is hij
hoofd van de school en gelijktijdig ook veertig jaar bij het christelijk onderwijs.
Er is evenwel nog een feit, dat deze drievoudige herdenking in het middelpunt
van veler belangstelling plaatst. Niet minder dan 19 jaar was deze school het
centrum van het hervormd kerkelijk leven ln het Morskwartier.
Vóór de opening van de Maranatha-
kerk werden er regelmatig in het ge
bouw kerkdiensten gehouden, was het
een wijkcentrum van de predikanten
dr. J. C. S. Locher, ds. H. C. Touw en
ds. H. J. van Achterberg en werden in
de school talrijke bazars, waarvan de
opbrengst de wijkgemeente ten goede
kwam, gehouden.
Ook in de feestviering zal dit drie
voudig jubileum tot uitdrukking komen.
De officiële herdenking zal a.s. maan
dagavond in de Maranathakerk plaats
vinden. Hierna volgt op donderdag 28
maart een feest voor de kinderen, ge
volgd door een feestelijke ouderavond in
de school op 29 maart.
Doen wij een enkele greep uit de ge
schiedenis van deze door de Vereniging
voor Christelijk (Hervormd) Onderwijs
geëxploiteerde school, dan blijkt, dat
voor de officiële opening, welke inder
tijd door ds. M. J. Punselie werd ver
richt, reeds les werd gegeven in het
voormalige evangelisatiegebouw aan de
Morsweg. Elke morgen moesten hier de
(Ingez. Med.-Adv.)
hoogpolige Smyrna kwaliteit
125x 180 123.
170 x 240 230.—
200 x 300 322.
225 x 325 388.
250 x 350 470.—
BOTERMARKT 23
De tentoonstelling, welke ter ge-
tegenheid van het 40-jarig bestaan
van de Vakschool voor Meisjes aan
het Rapenburg in het gebouw der
school is ingerichtgeeft - wij
schreven daar gisteren reeds over -
niet alleen een interessant, doch
vooral ook uitvoerig overzicht van
de vele toekomstmogelijkheden, die
aan meisjes, na haar studie aan
deze schoolgeboden wordt. Bijzon
der verzorgd, doch dit kan van de
gehele expositie worden gezegd, is
de afdeling, welke is ingericht door
leerlingen, die voor kinderverzorg
ster in opleiding zijn.
Onze foto geeft daarvan een in
druk: een met eenvoudige middelen
ingerichte feesttafel voor een jarig
kind. In verband met dit veertig
jarig bestaan wordt morgenmiddag
in de school een reünie gehouden
van oud-leraressen, oud-directrices
en bestuursleden met de leerkrach
ten. die momenteel aan de Vak
school verbonden zijn. Woensdag
middag wordt de feestelijke her-
aenking met de leerlingen besloten
in de Schouwburg met een opvoe
ring van Het Scapino-ballet.
(Foto L-Dl/V'33. VUo*
banken op hun plaats worden gezet en
om 4 uur weer naar een binnenplaats
versleept. Ondanks deze omslachtige
wijze van inrichting bleek de school
reeds direct in een behoefte te voorzien.
Onder leiding van de eerste klasse on
derwijzeres. mej. J. W. Wilbrink, stap
ten de eerste morgen reeds 21 leerlin
gen de „school" binnen. Na een paar
maanden kon reeds, zij het op proviso
rische wijze, de school aan de Hoge
Morsweg betrokken worden. Over bal
ken en planken bereikten de leerlingen
de klas. Toen de school er eenmaal
was, nam ook het leerlingenaantal flink
toe. Na één jaar waren er 90 en na
twee jaar 160 leerlingen, een stijging,
welke zich voortzette tot 470 kinderen.
Een dergelijke aanwas maakte het
noodzakelijk, dat naast de school een
bijgebouw werd opgetrokken. Ondanks
deze expansie was de ruimte niet toe
reikend en moesten de leerlingen over
verschillende gebouwen worden ver
spreid. Hieraan kwam een gelukkig
einde toen de zevenklassige school met
nog vijf lokalen kon worden uitgebreid.
Y. TIJMSTRA BLEEF DE
SCHOOL TROUW
Met uitzondering van de bezettings
tijd, toen de school enkele maanden
door Duitse militairen was bezet, heeft
het schoolleven zich al die jaren gun
stig kunnen ontwikkelen, hetgeen voor
een groot deel te danken is aan het
feit, dat het hoofd der school, de heer
Y. Tijmstra, deze kwart eeuw de school
en daarmede de kinderen trouw is ge
bleven. Hoewel in deze jaren pl.m. veer
tig onderwijsmutaties plaats vonden is
hij op zijn post gebleven. Vijf-en-twin
tig jaar in Leiden en veertig jaar bij
het bijzonder onderwijs, dat zozeer de
liefde van zijn hart had.
Op 15 mei 1898 te Nijland (Fr.) ge
boren, volgde hij een opleiding tot on
derwijzer aan de Chr. Normaalschool te
Bolsward en de Chr. Kweekschool te
Rotterdam. Precies veertig jaar geleden
(in 1917) aanvaardde hij een benoeming
tot onderwijzer aan een christelijke
ulo-school te Waddinxveen. Na hier
twee jaar werkzaam te zijn geweest,
vertrok hij naar het Friese Schame-
goutum. om reeds in 1920 een benoe
ming tot onderwijzer van een christe
lijke school in Sneek te aanvaarden.
Na acht jaar keerde hij ook deze school
de rug toe: in 1928 ziet men hem in
Coevorden aan het hoofd van een Her
vormde school geplaatst. Vier jaar heeft
Pro Juventute gaat
clubhuis inrichten
Talrijke kinderen hebben een moei
lijke en vaak ongelijke strijd uit te
vechten tegen ongelukkige omstandig
heden, waaraan zij generlei schuld
hebben: omstandigheden van milieu,
van opvoeding en aanleg.
Over de hulp aan deze kinderen sprak
gisteravond de heer M. Hins, secretaris
van de vereniging „Pro Juventute" op
uitnodiging van de Broederschap van
Oud-Padvinders, die onder voorzitter
schap van de heer J. H. C. van Dyl, in
de recreatiezaal van „Ergon Electric"
aan de Uiterstegracht, bijeengekomen
was.
De heer Hins vertelde uitvoerig over
de vereniging „Pro Juventute", die zich
het lot van deze bedreigde kinderen
aangetrokken heeft. Zij werkt vooral
preventief om te voorkomen dat deze
kinderen op verkeerde paden geraken,
doch helpt ook krachtdadig om de
goede weg terug te vinden, wanneer zij
daarvan zijn afgedwaald. Deze hulp
verleent men dan, wanneer het kind in
zijn meest ontvankelijke jaren is.
Het werk van deze vereniging bloeit
in Leiden, men heeft zelfs het pand
Herengracht 82 gehuurd en wil daar
een clubhuis voor de pupillen van
„Pro Juventute" inrichten.
Dat dit onderwerp bij de oud-padvin
ders goed in de smaak viel, is wel te
begrijpen, daar hun belangstelling nog
steeds naar de jeugd en het Jeugdwerk
«itgaat
Er begint thans tekening te komen
in de bouw van de Nieuwe Koe-
poortsbrugwelke straks weer de
verbinding zal vormen tussen He
renstraat en Doezastraat. Gisteren
zijn de voorgespannen balken -
het waren er ruim dertig - gelegd
van het wegdek. Hoewel er nog veel
moet gebeuren, zo moet op deze
balken nog het bovendek worden
aangebracht, moet de verlichting
nog worden geplaatst en bestra
tingswerkzaamheden worden uitge
voerd. ligt het in de lijn der ver
wachtingen. dat de brug eind april
voor het verkeer kan worden open
gesteld.
(Po-to L.D./Van Vliet)
hij hier het bijzonder onderwijs ge
diend: de Vereniging voor Chr. Onder
wijs in Leiden zag in hem de man, die
de nieuwe school aan de Hoge Morsweg
leiding en inhoud moest geven. Na 25
jaar kan gezegd worden, dat hij daarin
is geslaagd. Tijmstra, in hart" en nieren
Y. TIJMSTRA
Veertig laar onderwijzer, 25 jaar
hoofd in Leiden.
een Fries, beschikt over uitnemende
leiderscapaciteiten, aan wie de zorg over
het eemnaal aan zijn zorgen toever
trouwde kind hem ter harte gaat. Hoe
wel hij respect heeft voor een ander
mans mening, weet men precies wat
men aan hem heeft: Tijmstra is een
man van beginsel en christelijke levens
stijl. Hiervan getuigt ook zijn optreden
vele jaren als voorzitter van de af
deling Leiden van de Chr. Hist. Unie,
zijn werken in de Chr. Emigratie Cen
trale. het aandeel, dat hij had in zijn
kwaliteit als vice-voorzitter in het werk
van de Hervormde Wijkvereniging
„Morskwartier" en in breder ver
band als ouderling/kerkvoogd van
de Leidse Hervormde Gemeente.
A.s. maandag gaan school en school
hoofd jubileren en zal er ongetwijfeld
alle aanleiding zijn om op dit drievou-
dig jubileum, dat zijdelings ook in de
kerkelijke sfeer valt. de schijnwerper te
richten. Naar wij van de zijde van het
jubileumcomité vernemen ligt het in de
bedoeling aan deze herdenking ook het
karakter van een reünie van oud-leer
lingen te geven.
BURGERLIJKE STAND
VAN LEIDEN
GEBOREN
Johann©9 Petrus, an van Th. M Onder
water en M .A. van der Holst.; Marta Jo
hanna Ermellnda, dr van F. M. Bresser en
L. M. G. Blshof; Theodora Maria dr van
B Ke Ijzer an H. Boon; Rudie, zn' van H.
Eveleens en C. Geskus; Carla Margaretha
dr van J. de Jong en W. D. Macdandël;
Marja Miranda, dr van W. v. d. Klaauw
en J. C. Kriek; Elisabeth Johanna, dr van
J P. van der Wiel en A. H. Marijnls- Jo
hanna Josephina Maria, dr v. A. Mathot
en H. Kluivers; Benja, dr van P. A. Steen-
hauer en A. van Humbeeck.
GETROUWD
H. Evers en J. M. van Sermondt; J Baan
en J. C. van der Werff; F. W. Veltman en
M. F.'"
dus;
M. Fillppo; P. J. H. Dexel en S. M. Labor-
dus; W. A. Nederlof en H. Schepper W.
Later veer en S. J. van der Born L van
der Linden en K. Tegelaar; P. Brandt en
P. van den Bos; A. F. Kuijken en G C.
Wesseldng; E. N. M. Goddijn en S. H. M.
van Dooren; G. Velthudjzen en C. A A.
Vinkestljn; H. Klom en M. Fakkel- j' de
Vries en C. E. Verheijen; G. H. Th.' Kriek
en L. M. M. van den Berg.
OVERLEDEN
C. M. van der Sluis. 64 Jaar hulsvr van
L. Punt; D. van Duljn, 3 jaar. zn- H. A.
Loeft, 82 Jaai> vrouw.
