NU OOK REVOLUTIE IN OOST-
INDONESIË UITGEBROKEN
Molengebied rond Leiden bedreigd
door rnilverklavelingsplanneii
WEERBERICHT
Tegen verdere ontbinding en achteruitgang
Volledige autonomie voor vier
provincies geëist
Gaan plannen door dan vervalt
molentocht op de schaats
Vandaag beslist het Israëlisch
parlement over de terugtrekking
96ste jaargang
MAANDAG 4 MAART 1957
No. 2907i.
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur; J. w. Henny
Hoofdredacteur; J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
L7.— per kwartaal: f. 2.35 per maand: f. 0.55 per week
Witte Singel 1, Leiden - Giro no. 57055
Telefoon Directie en Ariminist.rftt.ie: 25041: Redactie: 21507
VENTJE SOEMOEAL IN SUMATRA'S SPOOR:
Een nieuwe militaire revolutie in Oost-Indonesië
is uitgebroken; zij heeft Soekarno's illusies over
een eenheidsstaat de zoveelste klap toegebracht.
Radio-Makassar heeft namelijk bekendgemaakt,
dat de militaire commandant van oost-Indonesië,
luitenant-kolonel Ventje Soemoeal eigenmachtig
een militair bestuur heeft ingesteld over het ooste
lijk deel van de Indonesische archipel. Hij was
achter bereid onderhandelingen te beginnen met
een delegatie van de Centrale regering".
In deze bekendmaking werd gezegd, dat de
delegatie mandaat van president Soekarno moet
hebben in diens kwaliteit van opperbevelhebber
van de Indonesische strijdkrachten. De onderhan
delingen zouden kunnen leiden tot een regeling
van kwesties, die voortkomen uit de proclamatie
van zaterdag, aldus Radio-Makassar.
In de inleiding van deze proclamatie werd gezegd: Wij Indonesische burgers
die ons tenvolle bewust zjjn van de huidige alarmerende toestand in het land,
hebben het teneinde verdere achteruitgang en ontbinding van onze staat te
voorkomen noodzakelijk geacht, onmiddellijk en vastbesloten op te treden.
Het nieuw uitgeroepen militaire bestuur van Oost-Indonesië verzocht volledige
autonome rechten te verlenen aan de vier Oost-Indonesische provinices: Cele
bes, de kleine Soenda-eilanden met inbegrip van Bali, de IMolukken en West-
Irian. Het besloot verder, dat de inkomsten van Oost-Indonesië gebruikt zullen
worden door de gebieden zelf.
Slechts 30 evermaken?
Naar Reuter uit Djakarta meldt, heeft
Radio-Makassar bekendgemaakt, dat
het nieuwe militaire bestuur van Oost-
Indonesië van plan is. voortaan slechts
30% van de inkomsten van het gebied
aan de centrale regering af te dragen.
De radio maakte bekend, dat alle
verbindingen onder militair toezicht zijn
geplaatst. Overmaking van baar geld
boven een bedrag van 5.000 roepiahs is
met ingang van zaterdag verboden. De
radio legde er de nadruk op, dat de
maatregelen, die door Ventje Soemoeal
zijn genomen, niet de „afscheiding van
Oost-Indonesië van de Republiek in
houden. Er werd echter geen melding
gemaakt van de verhouding tussen de
Centrale regering en het bestuur van
Oost-Indonesië".
Handvest voor strijd
Ook is een „Handvest voor gemeen
schappelijke strijd" bekendgemaakt.
Officiële kringen gaven geen com
mentaar op de eerste berichten uit
Makassar, maar "ij legden er de na
druk op, dat de afkondiging van de
noodtoestand over een deel van de
Archipel onder de bevoegdheid van de
Centrale regering valt cn niet onder
die van de commandanten van de
militaire gebieden. Waarnemers te
Djakarta brachten de gebeurtenissen
in Noord- en Midden-Sumatra in
herinnering.
Vrees voor verdere verbrokkeling
heeft geleid tot een verwarde politieke
situatie in Djakarta.
De proclomatie volgde na een samen
komst met 52 Oost-Indonesische lei
ders te Makassar, die drie uur duur
den.
Rust in Makassar
In Makassar, de hoofdstad van Cele
bes, was het gisteren rustig. Volgens in
Djakarta ontvangen berichten staat de
stad sinds zaterdagavond onder strenge
militaire bewaking.
De militaire commando-.t in Oost-
Indonesië, lt.-kol. Ventje Soemoeal,
heeft de civiele gouverneur van Celebes
tot militaire gouverneur benoemd. Het
zelfde is gebeurd met de gouverneurs
van de drie andere Oostindonesische
provincies.
•Soemoeal heeft in een proclamatie
gezegd, dat het oostelijk deel van de
Archipel in de strijd van Indonesië om
West-Irian een belangrijke rol speelt. De
instelling van een militair bestuur was
van dwingend belang „om het land te
bewaren voor een grote ramp als gevolg
van de grote meningsverschillen onder
ons".
De proclamatie ging niet dieper op
de zaak in, maar het is een publiek
geheim, dat men in de Oostindonesi
sche Archipel ontevreden is over de
Centrale regering. Er is herhaaldelijk
geklaagd over het „centralisme" van
Djakarta, het falen van de Centrale
regering in de strijd tegen de corrup
tie en bij de uitvoering van haar op-
bouwplan.
Waarnemers in Djakarta zijn van
mening, dat ook de bezorgdheid over
een mogelijke communistische deel
neming aan de regering, zoals door
Soekarno voorgesteld, van invloed kan
zijn geweest in het overheersend isla
mitische gebied.
Soekarno beslist spoedig
President Soekarno heeft gisteravond
verklaard, dat hij niet van de beginselen
der democratie zal afwijken tbij het ten
Plaatselijke wolkenvelden
De Bilt verwacht tot morgenavond:
Overwegend droog weer met plaatse
lijke wolkenvelden en hier en daar tij
delijk mist. In het midden en zuiden
van' het land lagere middagtemperatu-
ren. Zwakke tot matige wind aanvanke
lijk uit uiteenlopende, later voornamelijk
uit oostelijke richtingen.
(Opgemaakt te 11.15 uur)
5 maart
Zon op: 7.20 uur: onder: 18.28 uur.
Maan op: 8.19 uur; onder: 23.01 uur.
Hoogwater te Katwijk te 5.28 en 17.41
uur. Laagwater te 1.18 en 13.38 uur.
uitvoer brengen van zijn opvatting van
een „nationale vrede'1. Zijn plan tot op
neming van de communisten in een
kabinet van alle partijen, waardoor er
geen oppositie meer zou zijn. is vorige
week door de krachtige godsdienstige
partijen verworpen.
Soekarno zei op een massavergadering
in Soerabaja, georganiseerd door het
plaatselijke comité tot steun voor zijn
plan „tot redding van de natie", dat
hjj morgen de vertegenwoordigers van
de splinterpartijen in het Parlement
zal raadplegen en dat hij spoedig
daarna zijn definitieve besluit over
zijn plan zal meedelen.
Soekarno betoogde, dat Indonesië door
de uitvoering van zijn plan niet naar
links zal gaan. ..Wij zullen onze onaf
hankelijke buitenlandse politiek voort
zetten'. zei hij. ..Wij willen een natio
nale vrede" Over de gebeurtenissen in
Makassar repte hij niet.
Kritiek van Hotta
De voormalige vice-president Hatta
heeft zaterdag verklaard, dat het plan
van Soekarno tot mislukking is ge
doemd. „als hij de communistische
partij met de religieuze en nationale
partijen in één kabinet wil verenigen".
In een artikel in het socialistische
blad „Pedoman" zegt Hatta, dat het
denkbeeld van de president alleen in
praktijk zou kunnen worden gebracht,
als alle in het Parlement vertegenwoor
digde partijen hetzelfde doel zouden
nastreven. Er bestaat echter een prin
cipieel verschil tussen de doelstellingen
van de religieuze en nationalistische
partijen een rechtvaardige en wel
varende Indonesische nationale staat
en net uiteindelijke doel van de com
munistische partij, die in wezen een
onderdeel vormt van een internationale
beweging, die een wereldrevolutie beoogt,
aldus Hatta. Hij noemt het plan van
Soekarno „goed en idealistisch", maar
nauwelijks te verwezenlijken.
Naar de mening van de voormalige
vice-president heeft Soekarno beslissen
de details verwaarloosd. Daarom schuilt
de zwakheid van het plan in zijn een
voudigheid.
„Soekarno zal altijd oproepen tot een
heid. maar zijn droomwereld botst
niet de werkelijkheid. Wat in het ver
leden is gebeurd, geschiedt nu weer".
Hatta oefent ook kritiek op het plan
voor de vorming van een Nationale
Raad onder leiding van Soekarno zelf,
Het
MOLENTOCHT IN GEVAAR!
Tweede Kamerlid jhr. Van
Rijckevorsel heeft indertijd de Rege
ring vragen gesteld met betrekking tot
de toekomst van de windmolens in dit
gebied, maar deze vragen zijn nog
steeds niet beantwoord. Besluiten zijn
er ook nog niet genomen, doch ver
wacht mag worden, dat van de 16 mo
lens bij uitvoering van de ruilverkave
ling er slechts 6 volledig in gebruik
zullen blijven cn 5 molens ingevolge de
Dit nummer bestaat oH 12 pagina's
Tijdens de zaterdag in Amsterdam gehouden jaarvergadering van de Vereni-
ning „De Hollandsche Molen" zie ook elders in dit blad heeft onze stad
genoot, de heer A. Bicker Caarten, gesproken over „De poldermolen in het ge
bied van het ruilverkavelingsplan Ade (ten noord-oosten van Leiden)".
Wanneer we ons, aldus spreker, afvra
gen welke streek van ons land het inte
ressantste molenland kan worden ge
noemd, dan geven we de voorkeur aan
de streek ten noord-oosten van Leiden,
waar zich een groot aantal in georuik
zijnde poldermolens bevindt. Wel is waar
vormen de poldermolens van de Kinder
dijk bijna 20 in getal een nog veel
fraaier en monumentaler groep, maar
deze molens dienen, één uitgezonderd,
als reserve-maalwerktuigen, terwijl in de
streek bij Leiden de meeste poldermo-
lens geregeld in bedrijf zijn. Juist het in
bedrijf zijn van de molens, het spannen i
van de molenzeilen, het draaien van de
wieken en het bewonen van de molens
door molenaars, die geregeld in actie
zijn, dat alles geeft een belangwekkend
beeld, dat boeiender en fraaier is dan
dat van de z.g. „dode molens", hoezeer
ook op prijs dient te worden gesteld, dat
molens, die geen functie meer hebben,
terwille van het landschap of als monu
ment, worden behouden.
AANTREKKELIJK
MOLENGEBIED.
Daar komen nog twee factoren bij, die
het molengebied bij Leiden zo aantrek
kelijk maken. We hebben in dit gebied
in hoofdzaak te doen met z.g. oude pol
ders; dat zijn polders, die in vroegere
eeuwen ontstaan zijn, doordat de bodem
zakte en het water steeg. De oude pol
ders, meestal ontstaan door samenvoe
ging van een aantal kleine polders, heb
ben wonderlijke vormen, waardoor de
dijken en boezemwateren aller genoeg
lijkst door het land slingeren en kron
kelen en een eigen karakter aan het
landschap geven, in tegenstelling met de
zogenaamde droogmakerijen, ontstaan
door ontpoldering van plassen en
moerassen, met rechte wegen en vaar
ten en daardoor veel minder een eigen
karakter hebben.
VEEL VARIATIE.
Voorts is onder de Rijnlandse polder
molens veel variatie. We treffen daar
aan ronde stenen molens, twaalfkante
stenen molens de enige 12-kanters
van ons land getailleerde houten mo
lens met rietbedekking, kleine onbewoon
de wipmolens en forse wipmolens, die
oorspronkelijk ook als woning waren in
gericht.
Een deel van dit molengebied wordt j
thans bedreigd door de uitvoering van i
een ruilverkavelingsplan. hel z.g. ruil- j
verklavelingsplan Ade, in welk gebied j
niet minder dan 16 poldermolens ge-
legen zijn. Van deze 16 molens zijn er
13 geregeld in gebruik.
zHet gebied wordt begrensd door de Zijl,
de Kagerplassen, de Ade, de Ringvaart,
de Oude Wetering, het Braassemmermeei
de Wijde Aa, de Does en de Dwarswete-
ring. Ten westen van Rijpwetering be
vinden zich hoofdzakelijk de oude pol-
ders, ten oosten grotendeels en droog
makerijen.
De in aanleg zijnde verkeersweg 4 A
Ypenburg—Burgerveen gaat door dit j
gebied en dit is de aanleiding tot het
maken van de ruilverkavelingsplannen. 1
Wet Bescherming Waterstaatswerken in
Oorlogstijd als reserve-maalwerktuigen
goed onderhouden zullen worden. De
beroemd geworden Molentocht op de
schaats, waaraan duizenden personen
deelnamen, zal niet meer kunnen wor
den gehouden en ook de watersport
liefhebbers (roeiers) zullen het ge
bied moeten afschrijven vanwege de
demping van vaarten.
Spreker hield zijn betoog aan de hand
van een groot aantal fraaie lichtbeelden
en pleitte aan het slot voor het voort
bestaan van enkele molens, in het bij
zonder van die van de Waterloospolder bij
Rijpwetering, die, van een vijzel voor
zien. zijn taak goed zou kunnen ver
vullen.
De drukbezochte vergadering stond
onder leiding van de voorzitter, ir. F.
Stokhuyzen te Leiden. Aanwezig waren
o.m. de Dijkgraaf van Rijnland en de
burgemeester van Woubrugge, alsmede
vertegenwoordigers van de Cultuur-
T°chnische Dienst.
Molens, karakteristiek sieraad van het Hollandse landschap..
Krachtig verzet van een tiveetal partijen
uit de regeringscoalitie van Ben Goerion
Nadat het Israëlische kabinet gisteren vier uur vergaderd had, maakte de
I regering bekend, dat zij heden, maandag, bijeen zou komen om een besluit te
I nemen over terugtrekking van de Israëlische troepen uit Gaza en het gebied van
I de Golf van Akaba. Na die vergadering zou de regering een verklaring afleggen
in het parlement. Het vermoeden bestond, dat het dan warm zou toegaan, om
dat tenminste twee van Ben Goerions vijf coalitiepartijen tégen terugtrekking
zouden zijn. Nu heeft Ben Goerions Mapai-partjj de absolute meerderheid, zjj
het slechts met één stem in de 120 leden tellende Knesset, zelfs met de steun
van de progressieven en andere kleine partijen, die zich met de Mapai verbonden
hebben. Zou Ben Goerion een deel van de steun moeten ontberen, dan zou zijn
kabinet mogelijk in gevaar komen.
Brief van Eisenhower I
President Eisenhower heeft premier
Ben Goerion na een onderhoud van J
minister Dulles met de Israëlische am
bassadeur Abba Eban. een brief gezon
den, waarin hij als zyn mening te ken
nen gaf, dat Israël op redelijke gron
den de hoop kan koesteren, dat de te
ontruimen gebieden geen haarden van
nieuwe moeilijkheden zullen worden en
dat de V.S. er naar zullen streven, dat
deze hoop niet fjdel zal zijn. Kort tevo
ren zou Eisenhower de Israëlische pre
mier ook een schrijven hebben doen
toekomen, waarvan de inhoud niet werd
bekendgemaakt.
Israëlische functionarissen in de Ame
rikaanse hoofdstad gaven te kennen,
dat de tweede brief beantwoordde aan
het Israëlische verzoek om opheldering
over de houding van de Amerikaanse
regering. Overigens bestonden in Wash
ington sterke vermoedens, dat de Is
raëlische regering dit verzoek meer met
het oog op de binnenlandse politiek
had gedaan dan omdat zij werkelijk
twijfel zou hebben over de Amerikaanse
politiek.
Zes Arabische infiltranten zijn ge
dood in schermutselingen tussen Israë
lische militairen en groepen Arabieren,
die van Jordanië naar het gebied van
Gaza trokken, aldus heeft een woord
voerder van het Israëlische leger zater
dag te Tel Aviv meegedeeld.
Prinsessen bezochten
Weense IJsrevue
De prinsessen Beatrix en Irene heb
ben zaterdagavond vergezeld door freule
R. Röell en mej. Broers, een bezoek ge-
1 bracht aan de Weense IJsrevue in de
Haagse overdekte kunst-ijsbaan.
„Veelomvattend en
vrijmoedig overleg"
Minister Luns tevreden over
inleidend gesprek met
Westduitse regering
(Van onze correspondent in Bonn)
Toen de Nederlandse minister van
Buitenlandse Zaken, mr. J. M. A. Luns,
zaterdagmiddag uit de Westduitse
hoofdstad Bonn naar Nederland terug
keerde, toonde hij ilch zeer tevreden
over de resultaten van zijn besprekin
gen met zijn collega dr. Heinrich von
Brentano over de kwesties tussen beide
landen. De gedachtenwisseling droeg
een veelomvattend en vrijmoedig ka
rakter en werd gedragen door de ge
dachte, dat de voortschrijdende eenwor
ding van Europa en de samenwerking
van de vrije volkeren goede betrekkin
gen tussen buurlanden noodzakelijk
maken. Zaterdagochtend was de stem
ming zeer vriendschappelijk. Aanvanke
lijk was de sfeer nog wat stijf en vor
melijk, vooral van Duitse zijde, maar
met een paar geestige opmerkingen
wist minister Luns het ijs te breken,
waardoor hij een vrolijke, soms zelfs
humoristische noot in de besprekingen
bracht. Niettemin werd van Neder
landse zijde op krachtige wijze stelling
genomen. Er is nog geen vastomlijnde
agenda vastgesteld. Zowel in Nederland
als in West-Duitsland zullen na de in
leidende besprekingen van de ministers,
delegaties gevormd worden, die over de
hangende problemen moeten onder
handelen.
Slot op pag. 2
welke gevraagd of ongevraagd het
kabinet van advies zou kunnen dienen.
Hy is van oordeel, dat er een eenvou
diger weg bestaat om tot de .vorming
van een regering met gezag te komen
en tevens aan het verlangen van Soe
karno om zich actief met de rege
ringsaangelegenheden bezig te houden
tegemoet te komen: 1. een presiden
tieel kabinet onder leiding van Soe
karno, 2. Soekarno moet alle kabi
netsvergaderingen bijwonen en de
ministerraad van advies dienen.
(Men zie ook elders)
Kinderdiefstal in Engeland
In Halifax (Yorkshire) is zaterdag een
baby van twee weken gestolen uit een
kinderwagen, die de ouders voor een
warenhuis hadden laten staan toen zy
inkopen deden. De politie is nu op zoek
naar een „armoedig gekleed" echtpaar,
dat bij de kinderwagen gezien is. Dit
echtpaar zou met het kind de stad ver
laten hebben. De baby, een meisje, dat
Jane Hardcastle heet, moet om de twee
uur door de moeder gevoed worden. De
wanhopige ouders hebben de gehele
nacht, geholpen door vrienden, de stad
afgezocht.
fn het Paleis Soestdijk heeft Ko
ningin Juliana zaterdag een depu
tatie van Vrijmetselaren ontvangen
Ir. C. M. R. Davidson, groot
meester van het Grootoosten der
Nederlanden, overhandigde haar
een boek en een medaille.
Bonn betaalt half
miljard aan Britten
West-Duitsland zal Engeland onge
veer een half miljard gulden betalen
als bydrage tot de legeringskosten der
Britse troepen in de Bondsrepubliek. In
een communiqué, dat zondag na onder
handelingen van zes weken tussen West
duitse en Britse vertegenwoordigers in
Bonn is uitgegeven, wordt gezegd, dat
de Bondsrepubliek dit bedrag vrijwillig
betaalt, tegenover 400 miljoen mark in
het lopende jaar volgens het contract,
dat 1 april a.s. eindigt. De duur van de
periode, waarop de nieuwe bijdrage be
trekking heeft, wordt niet genoemd.
West-Duitsland zal voorts ongeveer
750 miljoen gulden bij de Engelse Bank
deponeren, welke bestemd zijn voor de
aflossing van de na-oorlogse schuld aan
Engeland. Het bedrag, dat voor de aan
koop van wapens in Engeland bestemd
is, wordt van 200 tot 300 miljoen gulden
verhoogd.