NU OOK REVOLUTIE IN OOST- INDONESIË UITGEBROKEN Molengebied rond Leiden bedreigd door rnilverklavelingsplanneii WEERBERICHT Tegen verdere ontbinding en achteruitgang Volledige autonomie voor vier provincies geëist Gaan plannen door dan vervalt molentocht op de schaats Vandaag beslist het Israëlisch parlement over de terugtrekking 96ste jaargang MAANDAG 4 MAART 1957 No. 2907i. LEIDSCH DAGBLAD Directeur; J. w. Henny Hoofdredacteur; J. Brouwer DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN L7.— per kwartaal: f. 2.35 per maand: f. 0.55 per week Witte Singel 1, Leiden - Giro no. 57055 Telefoon Directie en Ariminist.rftt.ie: 25041: Redactie: 21507 VENTJE SOEMOEAL IN SUMATRA'S SPOOR: Een nieuwe militaire revolutie in Oost-Indonesië is uitgebroken; zij heeft Soekarno's illusies over een eenheidsstaat de zoveelste klap toegebracht. Radio-Makassar heeft namelijk bekendgemaakt, dat de militaire commandant van oost-Indonesië, luitenant-kolonel Ventje Soemoeal eigenmachtig een militair bestuur heeft ingesteld over het ooste lijk deel van de Indonesische archipel. Hij was achter bereid onderhandelingen te beginnen met een delegatie van de Centrale regering". In deze bekendmaking werd gezegd, dat de delegatie mandaat van president Soekarno moet hebben in diens kwaliteit van opperbevelhebber van de Indonesische strijdkrachten. De onderhan delingen zouden kunnen leiden tot een regeling van kwesties, die voortkomen uit de proclamatie van zaterdag, aldus Radio-Makassar. In de inleiding van deze proclamatie werd gezegd: Wij Indonesische burgers die ons tenvolle bewust zjjn van de huidige alarmerende toestand in het land, hebben het teneinde verdere achteruitgang en ontbinding van onze staat te voorkomen noodzakelijk geacht, onmiddellijk en vastbesloten op te treden. Het nieuw uitgeroepen militaire bestuur van Oost-Indonesië verzocht volledige autonome rechten te verlenen aan de vier Oost-Indonesische provinices: Cele bes, de kleine Soenda-eilanden met inbegrip van Bali, de IMolukken en West- Irian. Het besloot verder, dat de inkomsten van Oost-Indonesië gebruikt zullen worden door de gebieden zelf. Slechts 30 evermaken? Naar Reuter uit Djakarta meldt, heeft Radio-Makassar bekendgemaakt, dat het nieuwe militaire bestuur van Oost- Indonesië van plan is. voortaan slechts 30% van de inkomsten van het gebied aan de centrale regering af te dragen. De radio maakte bekend, dat alle verbindingen onder militair toezicht zijn geplaatst. Overmaking van baar geld boven een bedrag van 5.000 roepiahs is met ingang van zaterdag verboden. De radio legde er de nadruk op, dat de maatregelen, die door Ventje Soemoeal zijn genomen, niet de „afscheiding van Oost-Indonesië van de Republiek in houden. Er werd echter geen melding gemaakt van de verhouding tussen de Centrale regering en het bestuur van Oost-Indonesië". Handvest voor strijd Ook is een „Handvest voor gemeen schappelijke strijd" bekendgemaakt. Officiële kringen gaven geen com mentaar op de eerste berichten uit Makassar, maar "ij legden er de na druk op, dat de afkondiging van de noodtoestand over een deel van de Archipel onder de bevoegdheid van de Centrale regering valt cn niet onder die van de commandanten van de militaire gebieden. Waarnemers te Djakarta brachten de gebeurtenissen in Noord- en Midden-Sumatra in herinnering. Vrees voor verdere verbrokkeling heeft geleid tot een verwarde politieke situatie in Djakarta. De proclomatie volgde na een samen komst met 52 Oost-Indonesische lei ders te Makassar, die drie uur duur den. Rust in Makassar In Makassar, de hoofdstad van Cele bes, was het gisteren rustig. Volgens in Djakarta ontvangen berichten staat de stad sinds zaterdagavond onder strenge militaire bewaking. De militaire commando-.t in Oost- Indonesië, lt.-kol. Ventje Soemoeal, heeft de civiele gouverneur van Celebes tot militaire gouverneur benoemd. Het zelfde is gebeurd met de gouverneurs van de drie andere Oostindonesische provincies. •Soemoeal heeft in een proclamatie gezegd, dat het oostelijk deel van de Archipel in de strijd van Indonesië om West-Irian een belangrijke rol speelt. De instelling van een militair bestuur was van dwingend belang „om het land te bewaren voor een grote ramp als gevolg van de grote meningsverschillen onder ons". De proclamatie ging niet dieper op de zaak in, maar het is een publiek geheim, dat men in de Oostindonesi sche Archipel ontevreden is over de Centrale regering. Er is herhaaldelijk geklaagd over het „centralisme" van Djakarta, het falen van de Centrale regering in de strijd tegen de corrup tie en bij de uitvoering van haar op- bouwplan. Waarnemers in Djakarta zijn van mening, dat ook de bezorgdheid over een mogelijke communistische deel neming aan de regering, zoals door Soekarno voorgesteld, van invloed kan zijn geweest in het overheersend isla mitische gebied. Soekarno beslist spoedig President Soekarno heeft gisteravond verklaard, dat hij niet van de beginselen der democratie zal afwijken tbij het ten Plaatselijke wolkenvelden De Bilt verwacht tot morgenavond: Overwegend droog weer met plaatse lijke wolkenvelden en hier en daar tij delijk mist. In het midden en zuiden van' het land lagere middagtemperatu- ren. Zwakke tot matige wind aanvanke lijk uit uiteenlopende, later voornamelijk uit oostelijke richtingen. (Opgemaakt te 11.15 uur) 5 maart Zon op: 7.20 uur: onder: 18.28 uur. Maan op: 8.19 uur; onder: 23.01 uur. Hoogwater te Katwijk te 5.28 en 17.41 uur. Laagwater te 1.18 en 13.38 uur. uitvoer brengen van zijn opvatting van een „nationale vrede'1. Zijn plan tot op neming van de communisten in een kabinet van alle partijen, waardoor er geen oppositie meer zou zijn. is vorige week door de krachtige godsdienstige partijen verworpen. Soekarno zei op een massavergadering in Soerabaja, georganiseerd door het plaatselijke comité tot steun voor zijn plan „tot redding van de natie", dat hjj morgen de vertegenwoordigers van de splinterpartijen in het Parlement zal raadplegen en dat hij spoedig daarna zijn definitieve besluit over zijn plan zal meedelen. Soekarno betoogde, dat Indonesië door de uitvoering van zijn plan niet naar links zal gaan. ..Wij zullen onze onaf hankelijke buitenlandse politiek voort zetten'. zei hij. ..Wij willen een natio nale vrede" Over de gebeurtenissen in Makassar repte hij niet. Kritiek van Hotta De voormalige vice-president Hatta heeft zaterdag verklaard, dat het plan van Soekarno tot mislukking is ge doemd. „als hij de communistische partij met de religieuze en nationale partijen in één kabinet wil verenigen". In een artikel in het socialistische blad „Pedoman" zegt Hatta, dat het denkbeeld van de president alleen in praktijk zou kunnen worden gebracht, als alle in het Parlement vertegenwoor digde partijen hetzelfde doel zouden nastreven. Er bestaat echter een prin cipieel verschil tussen de doelstellingen van de religieuze en nationalistische partijen een rechtvaardige en wel varende Indonesische nationale staat en net uiteindelijke doel van de com munistische partij, die in wezen een onderdeel vormt van een internationale beweging, die een wereldrevolutie beoogt, aldus Hatta. Hij noemt het plan van Soekarno „goed en idealistisch", maar nauwelijks te verwezenlijken. Naar de mening van de voormalige vice-president heeft Soekarno beslissen de details verwaarloosd. Daarom schuilt de zwakheid van het plan in zijn een voudigheid. „Soekarno zal altijd oproepen tot een heid. maar zijn droomwereld botst niet de werkelijkheid. Wat in het ver leden is gebeurd, geschiedt nu weer". Hatta oefent ook kritiek op het plan voor de vorming van een Nationale Raad onder leiding van Soekarno zelf, Het MOLENTOCHT IN GEVAAR! Tweede Kamerlid jhr. Van Rijckevorsel heeft indertijd de Rege ring vragen gesteld met betrekking tot de toekomst van de windmolens in dit gebied, maar deze vragen zijn nog steeds niet beantwoord. Besluiten zijn er ook nog niet genomen, doch ver wacht mag worden, dat van de 16 mo lens bij uitvoering van de ruilverkave ling er slechts 6 volledig in gebruik zullen blijven cn 5 molens ingevolge de Dit nummer bestaat oH 12 pagina's Tijdens de zaterdag in Amsterdam gehouden jaarvergadering van de Vereni- ning „De Hollandsche Molen" zie ook elders in dit blad heeft onze stad genoot, de heer A. Bicker Caarten, gesproken over „De poldermolen in het ge bied van het ruilverkavelingsplan Ade (ten noord-oosten van Leiden)". Wanneer we ons, aldus spreker, afvra gen welke streek van ons land het inte ressantste molenland kan worden ge noemd, dan geven we de voorkeur aan de streek ten noord-oosten van Leiden, waar zich een groot aantal in georuik zijnde poldermolens bevindt. Wel is waar vormen de poldermolens van de Kinder dijk bijna 20 in getal een nog veel fraaier en monumentaler groep, maar deze molens dienen, één uitgezonderd, als reserve-maalwerktuigen, terwijl in de streek bij Leiden de meeste poldermo- lens geregeld in bedrijf zijn. Juist het in bedrijf zijn van de molens, het spannen i van de molenzeilen, het draaien van de wieken en het bewonen van de molens door molenaars, die geregeld in actie zijn, dat alles geeft een belangwekkend beeld, dat boeiender en fraaier is dan dat van de z.g. „dode molens", hoezeer ook op prijs dient te worden gesteld, dat molens, die geen functie meer hebben, terwille van het landschap of als monu ment, worden behouden. AANTREKKELIJK MOLENGEBIED. Daar komen nog twee factoren bij, die het molengebied bij Leiden zo aantrek kelijk maken. We hebben in dit gebied in hoofdzaak te doen met z.g. oude pol ders; dat zijn polders, die in vroegere eeuwen ontstaan zijn, doordat de bodem zakte en het water steeg. De oude pol ders, meestal ontstaan door samenvoe ging van een aantal kleine polders, heb ben wonderlijke vormen, waardoor de dijken en boezemwateren aller genoeg lijkst door het land slingeren en kron kelen en een eigen karakter aan het landschap geven, in tegenstelling met de zogenaamde droogmakerijen, ontstaan door ontpoldering van plassen en moerassen, met rechte wegen en vaar ten en daardoor veel minder een eigen karakter hebben. VEEL VARIATIE. Voorts is onder de Rijnlandse polder molens veel variatie. We treffen daar aan ronde stenen molens, twaalfkante stenen molens de enige 12-kanters van ons land getailleerde houten mo lens met rietbedekking, kleine onbewoon de wipmolens en forse wipmolens, die oorspronkelijk ook als woning waren in gericht. Een deel van dit molengebied wordt j thans bedreigd door de uitvoering van i een ruilverkavelingsplan. hel z.g. ruil- j verklavelingsplan Ade, in welk gebied j niet minder dan 16 poldermolens ge- legen zijn. Van deze 16 molens zijn er 13 geregeld in gebruik. zHet gebied wordt begrensd door de Zijl, de Kagerplassen, de Ade, de Ringvaart, de Oude Wetering, het Braassemmermeei de Wijde Aa, de Does en de Dwarswete- ring. Ten westen van Rijpwetering be vinden zich hoofdzakelijk de oude pol- ders, ten oosten grotendeels en droog makerijen. De in aanleg zijnde verkeersweg 4 A Ypenburg—Burgerveen gaat door dit j gebied en dit is de aanleiding tot het maken van de ruilverkavelingsplannen. 1 Wet Bescherming Waterstaatswerken in Oorlogstijd als reserve-maalwerktuigen goed onderhouden zullen worden. De beroemd geworden Molentocht op de schaats, waaraan duizenden personen deelnamen, zal niet meer kunnen wor den gehouden en ook de watersport liefhebbers (roeiers) zullen het ge bied moeten afschrijven vanwege de demping van vaarten. Spreker hield zijn betoog aan de hand van een groot aantal fraaie lichtbeelden en pleitte aan het slot voor het voort bestaan van enkele molens, in het bij zonder van die van de Waterloospolder bij Rijpwetering, die, van een vijzel voor zien. zijn taak goed zou kunnen ver vullen. De drukbezochte vergadering stond onder leiding van de voorzitter, ir. F. Stokhuyzen te Leiden. Aanwezig waren o.m. de Dijkgraaf van Rijnland en de burgemeester van Woubrugge, alsmede vertegenwoordigers van de Cultuur- T°chnische Dienst. Molens, karakteristiek sieraad van het Hollandse landschap.. Krachtig verzet van een tiveetal partijen uit de regeringscoalitie van Ben Goerion Nadat het Israëlische kabinet gisteren vier uur vergaderd had, maakte de I regering bekend, dat zij heden, maandag, bijeen zou komen om een besluit te I nemen over terugtrekking van de Israëlische troepen uit Gaza en het gebied van I de Golf van Akaba. Na die vergadering zou de regering een verklaring afleggen in het parlement. Het vermoeden bestond, dat het dan warm zou toegaan, om dat tenminste twee van Ben Goerions vijf coalitiepartijen tégen terugtrekking zouden zijn. Nu heeft Ben Goerions Mapai-partjj de absolute meerderheid, zjj het slechts met één stem in de 120 leden tellende Knesset, zelfs met de steun van de progressieven en andere kleine partijen, die zich met de Mapai verbonden hebben. Zou Ben Goerion een deel van de steun moeten ontberen, dan zou zijn kabinet mogelijk in gevaar komen. Brief van Eisenhower I President Eisenhower heeft premier Ben Goerion na een onderhoud van J minister Dulles met de Israëlische am bassadeur Abba Eban. een brief gezon den, waarin hij als zyn mening te ken nen gaf, dat Israël op redelijke gron den de hoop kan koesteren, dat de te ontruimen gebieden geen haarden van nieuwe moeilijkheden zullen worden en dat de V.S. er naar zullen streven, dat deze hoop niet fjdel zal zijn. Kort tevo ren zou Eisenhower de Israëlische pre mier ook een schrijven hebben doen toekomen, waarvan de inhoud niet werd bekendgemaakt. Israëlische functionarissen in de Ame rikaanse hoofdstad gaven te kennen, dat de tweede brief beantwoordde aan het Israëlische verzoek om opheldering over de houding van de Amerikaanse regering. Overigens bestonden in Wash ington sterke vermoedens, dat de Is raëlische regering dit verzoek meer met het oog op de binnenlandse politiek had gedaan dan omdat zij werkelijk twijfel zou hebben over de Amerikaanse politiek. Zes Arabische infiltranten zijn ge dood in schermutselingen tussen Israë lische militairen en groepen Arabieren, die van Jordanië naar het gebied van Gaza trokken, aldus heeft een woord voerder van het Israëlische leger zater dag te Tel Aviv meegedeeld. Prinsessen bezochten Weense IJsrevue De prinsessen Beatrix en Irene heb ben zaterdagavond vergezeld door freule R. Röell en mej. Broers, een bezoek ge- 1 bracht aan de Weense IJsrevue in de Haagse overdekte kunst-ijsbaan. „Veelomvattend en vrijmoedig overleg" Minister Luns tevreden over inleidend gesprek met Westduitse regering (Van onze correspondent in Bonn) Toen de Nederlandse minister van Buitenlandse Zaken, mr. J. M. A. Luns, zaterdagmiddag uit de Westduitse hoofdstad Bonn naar Nederland terug keerde, toonde hij ilch zeer tevreden over de resultaten van zijn besprekin gen met zijn collega dr. Heinrich von Brentano over de kwesties tussen beide landen. De gedachtenwisseling droeg een veelomvattend en vrijmoedig ka rakter en werd gedragen door de ge dachte, dat de voortschrijdende eenwor ding van Europa en de samenwerking van de vrije volkeren goede betrekkin gen tussen buurlanden noodzakelijk maken. Zaterdagochtend was de stem ming zeer vriendschappelijk. Aanvanke lijk was de sfeer nog wat stijf en vor melijk, vooral van Duitse zijde, maar met een paar geestige opmerkingen wist minister Luns het ijs te breken, waardoor hij een vrolijke, soms zelfs humoristische noot in de besprekingen bracht. Niettemin werd van Neder landse zijde op krachtige wijze stelling genomen. Er is nog geen vastomlijnde agenda vastgesteld. Zowel in Nederland als in West-Duitsland zullen na de in leidende besprekingen van de ministers, delegaties gevormd worden, die over de hangende problemen moeten onder handelen. Slot op pag. 2 welke gevraagd of ongevraagd het kabinet van advies zou kunnen dienen. Hy is van oordeel, dat er een eenvou diger weg bestaat om tot de .vorming van een regering met gezag te komen en tevens aan het verlangen van Soe karno om zich actief met de rege ringsaangelegenheden bezig te houden tegemoet te komen: 1. een presiden tieel kabinet onder leiding van Soe karno, 2. Soekarno moet alle kabi netsvergaderingen bijwonen en de ministerraad van advies dienen. (Men zie ook elders) Kinderdiefstal in Engeland In Halifax (Yorkshire) is zaterdag een baby van twee weken gestolen uit een kinderwagen, die de ouders voor een warenhuis hadden laten staan toen zy inkopen deden. De politie is nu op zoek naar een „armoedig gekleed" echtpaar, dat bij de kinderwagen gezien is. Dit echtpaar zou met het kind de stad ver laten hebben. De baby, een meisje, dat Jane Hardcastle heet, moet om de twee uur door de moeder gevoed worden. De wanhopige ouders hebben de gehele nacht, geholpen door vrienden, de stad afgezocht. fn het Paleis Soestdijk heeft Ko ningin Juliana zaterdag een depu tatie van Vrijmetselaren ontvangen Ir. C. M. R. Davidson, groot meester van het Grootoosten der Nederlanden, overhandigde haar een boek en een medaille. Bonn betaalt half miljard aan Britten West-Duitsland zal Engeland onge veer een half miljard gulden betalen als bydrage tot de legeringskosten der Britse troepen in de Bondsrepubliek. In een communiqué, dat zondag na onder handelingen van zes weken tussen West duitse en Britse vertegenwoordigers in Bonn is uitgegeven, wordt gezegd, dat de Bondsrepubliek dit bedrag vrijwillig betaalt, tegenover 400 miljoen mark in het lopende jaar volgens het contract, dat 1 april a.s. eindigt. De duur van de periode, waarop de nieuwe bijdrage be trekking heeft, wordt niet genoemd. West-Duitsland zal voorts ongeveer 750 miljoen gulden bij de Engelse Bank deponeren, welke bestemd zijn voor de aflossing van de na-oorlogse schuld aan Engeland. Het bedrag, dat voor de aan koop van wapens in Engeland bestemd is, wordt van 200 tot 300 miljoen gulden verhoogd.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1957 | | pagina 1