„Gehele produktie splijtstoffen moet
voor vredesdoelen dienen"
Communisten denken, dat een grote
overwinning binnen hun bereik is"
WEERBERICHT
Washington bereid tot flinke
stappenmits onder controle
8295
Huidige crisis Midden-Oosten
kan wel eens beslissend
njn.
Soekarno zal „Revolutionaire
Raad" instellen
95ste jaargang
DINSDAG 15 JANUARI 1957
No. 29036
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: J. W. Henny
Hoofdredacteur! J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
t7.-
uDLAL/ VUUK LH1ULIN U1V1C
per kwartaal; f. 2.35 per maand: f. 0.55 per week
Witte Singel 1. Leiden - Giro ao. 57055
Telefoon Directie en Administratie; 25041; Redactie: 21507
Amerika dringt weer aan op ontwapening
Amerika heeft een nieuwe poging gedaan om het ontwapenings-
vraagstuk op te lossen. Gisteren, bij de opening van een debat over dit
probleem in de Politieke Commissie van de Algemene Vergadering der
V.N., diende de Amerikaanse vertegenwoordiger Cabot Lodge een
nieuw plan van vijf punten in, volgens hetwelk de gehele produktie van
splijtstoffen voor vredesdoeleinden moet dienen. Voorts wordt in het
voorstel geopperd het beproeven van intercontinentale onbestuurde
projectielen en andere zich buiten de dampkring bevindende kunst'
matige voorwerpen onder internationaal toezicht te stellen. Alle proe
ven met kernwapens zouden verboden moeten worden, de beperking
van de strijdkrachten zou onder doeltreffende controle moeten worden
geplaatst en er zouden inspectiestelsels moeten worden ingesteld om
de mogelijkheid van onverwachte aanvallen uit te schakelen. Lodge zei,
dat Amerika bereid is flinke stappen te doen in de richting van een
beperking van de bewapening, maar hij zei, dat dergelijke stappen,
van Amerika en andere landen, aan een doeltreffende inspectie onder
hevig moeten zijn.
rijk, de V.S., de Sovjet-Unie en Canada
zitting hebben, zal de details nader
kunnen bespreken, aldus Lodge, die er
aan toevoegde dat Amerika in toene
mende mate hoeveelheden splijtbare
stoffen voor vreedzame doeleinden ter
beschikking zal stellen en andere lan
den zal aansporen volledige bijdragen
te leveren tot het constructieve gebruik
van kernenergie. Indien een dergelijk
akkoord van kracht zou kunnen worden,
zou het mogelijk zijn proef ontploffin
gen van kernwapens te beperken en uit
eindelijk ermee op te houden.
Wat de beperking van de mankracht
betreft noemde Lodge voor de Sovjet-
Unie en de Ver. Staten elk 2.500.000 man
en 750.000 voor Groot-Brittannië en voor
Frankrijk.
„Voorzieningen tegen
verrassende aanval"
De vijf oogmerken van het Ame
rikaanse voorstel voor hernieuwde
onderhandelingen zijn:
het tegengaan van de neiging om
steeds grotere voorraden kernwa
pens aan te leggen en het vermin
deren van de kans op een atoom
oorlog;
het treffen van voorzieningen te
gen een verrassende overval en zo
doende een oorlog op grote schaal
te voorkomen;
het verminderen van de last der
bewapening en het verhogen van de
levensstandaard;
de verzekering, dat de ontwikke
ling van toestellen, bestemd voor
vluchten buiten de aardse damp
kring, uitsluitend voor wetenschap
pelijke en vreedzame doeleinden is
bestemd;
het doen afnemen van de span
ning en het bereiken van oplossin
gen in moeilijke politieke vraagstuk
ken te vergemakkelijken.
De subcommissie voor de ontwape
ning, waarin Groot-Brittannië, Frank-
LAATSTE DAG
STROOM VAN
OPLOSSINGEN
Tot de laatste dag voor de sluiting
van de inzendingstermijn leek het
er op dat de tiendelige kerstprijs
vraag dit jaar te moeilijk was ge
weest en dat het aantal ingezonden
oplossingen ver beneden dat van
vorige jaren zou liggen. Zondag
avond begon echter een stroom op
lossingen binnen te komen, die eerst
gistermiddag eindigde na het totaal
aantal puzzeloplossingen op aan
zienlijk meer dan achtduizend te
hebben gebracht. De ervaring heeft
geleerd dat het aantal in een enve
loppe gesloten oplossingen lang niet
altijd overeenstemt met het aantal,
dat door de inzender buiten op de
enveloppe is vermeld, terwijl ook
andere factoren nog invloed op de
definitieve cijfers* kunnen hebben.
Maar voorlopig is het resultaat van
de telling, dat we
puzzeloplossingen moeten gaan na
zien. Dat vergt heel wat tijd en
werk. Wij zullen dus nog even uw
geduld op de proef moeten stellen
voor wij U de oplossingen en de
namen der prijswinnaars kunnen
voorzetten. Ondanks het feit dat er
ruim 2500 oplossingen meer dan
vorig jaar werden ontvangen, hopen
wij die duizenden puzzels toch in
dezelfde tijd te kunnen controleren
en U in de loop van volgende week
de definitieve uitslag te kunnen
mededelen.
Winters weer
De Bilt verwacht tot morgenavond:
Vrij veel bewolking met plaatselijk en
kele lichte sneeuwbuien. Matige, af en
toe vrij krachtige wind in hoofdzaak
tussen noordoost en noord. Lichte vorst
tot temperatuur om het vriespunt.
(Opgemaakt te 11.15 uur)
16 JANUARI.
Zon op: 8.43 uur; onder: 17.01 uur.
Maan op: 17.55 uur; onder: 8.19 uur.
Hoogwater te Katwijk te 3.02 en 15.18 u
Laagwater te 11.14 en 23.37 uur.
Dit nummer bestaat alt 19 pagina's.
Rus trekt van ieer
Na de rede van Lodge hield Koez-
netsof, de plaatsvervangende Sovjetrus-
sische minister van Buitenlandse Zaken,
een lange toespraak, waarin hij fel van
leer trok tegen de Amerikaanse politiek
in het Midden-Oosten, die hij een po
ging tot hervestiging van het kolonialis
me noemde. Aan het eind van zijn rede
vroeg Koeznetsof om een speciale zit
ting van de V.N.--Assemblee over het
vraagstuk van de ontwapening en deelde
hij mede, dat de Sovjet-Unie het Ame
rikaanse plan zorgvuldig zal bestuderen.
De Rus noemde Boelganins voorstel
len van 17 november een goede grond
slag voor de onderhandelingen. Hij dien
de een resolutie in ter ondersteuning
van de Russische eis tot een onmiddel
lijk verbod van proeven met kernwa
pens en deed de volgende voorstellen:
de beperking in 1957 van de strijd
krachten der Ver. Staten, de Sovjet-
Unie, Groot-Brittannië en Frankrijk,
die in Duitsland zijn gelegerd, met een
derde;
een aanzienlijke beperking in 1957 van
de strijdkrachten der drie Westelijke
landen in de NAVO-landen en van de
Sovjet-Unie in de landen van het Ver
drag van Warschau:
de opheffing binnen twee jaar van alle
militaire bases op het grondgebied van
andere landen;
een vermindering in de loop van twee
jaar van de militaire uitgaven;
de instelling van een streng en doel
treffend internationaal toezicht op de
naleving van de ontwapeningsverplich
tingen.
Emigratie in 1956
Volgens de voorlopige cijfers van de
emigratie in 1956, emigreerden in dat
jaar ongeveer 32000 Nederlanders. Een
vermeerdering van 3000 in vergelijking
met 1955, in welk jaar ruim 29000
Nederlanders emigreerden.
In 1956 werden in totaal ruim 54000
aanmeldingen voor emigratie ontvan
gen, tegen ruim 48000 in 1955.
Naar Canada vertrokken in 1956 on
geveer 7600 Nederlanders (6500 in 1955)
Naar Australië vertrokken ongeveer
11000 Nederlanders, tegen ruim 13000
in 1955.
Naar Nieuw Zeeland gingen ruim 1300
Nederlanders in 1956, tegen ruim 1200
in 1955.
Voor de overige landen zijn de cijfers:
de Ver. Staten 9500 in 1956 (4000 in
1955); Zuid-Afrika 1800 in 1956 (2800);
Brazilië ongeveer 300 (440)Rhodesia
350 (440); overige landen 150 (in 1955
geen).
Michiel de Ruyter-
herdenking
1957
Onder grote belangstelling, in het
bijzonder uit rederskringen, is giste
ren in Den Haag opgericht een Na
tionaal Comité tot herdenking van
de 350ste geboortedag van admiraal
Michiel Adriaansz. de Ruyter.
Het initiatief daartoe was genomen
door vice-admiraal b.d. J. Callenfels en
de heer D. Hudig. De ministers van
Onderwijs. Kunsten en Wetenschappen
en van Verkeer en Waterstaat waren
vertegenwoordigd door de secretarissen-
generaal. dr. J. H. Wesselings en mr. D.
G. W. Spitzen. De directeur-generaal
van Scheepvaart had een vertegenwoor
diger gezonden. Kolonel W. van den
Donker trad op als ver tegen woordigei
van de bevelhebber Zeestrijdkrachten,
vice-admiraal H. H. L. Pröpper.
Naar werd meegedeeld, zal het hoofd
bestuur der PTT een De Ruyter-zegel
uitgeven.
In Amsterdam en daarna in Vlissin-
gen zal een grote De Ruyter-ten toon
stelling worden georganiseerd. De heer
Van der Leede heeft een boek geschre
ven over het leven van Michiel
Adriaansz. de Ruyter en de sociale toe
standen van diens tijd.
Als voorzitter van het nationaal
comité werd benoemd de heer G.
Ritmeester en tot secretaris-penning
meester schout bij nacht b.d. E. A.
Vreede. Het secretariaat is gevestigd
Stationsweg 135 te Den Haag.
V)
Foster Dulles waarschuwt vrije wereld
Mevr. Fanny Blankers-Koen heeft
nog eens een horde genomen, al
heeft zij dan ook afscheid genomen
van de wedstrijdsport. Dit was een
gebeurtenis waar geen chronometer
aan te pas kwam. Zij opende met
deze sprong gisterochtend de sport-
vakbeurs in het RAl-gebouw te Am
sterdam.
De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, John Foster
Dulles, heeft gisteren bij een bespreking van de „Eisenhower-doctrine"
op een gemeenschappelijke vergadering van de Senaatscommissie voor
buitenlandse betrekkingen en de strijdkrachten verklaard, dat de hui
dige crisis in het Midden-Oosten wel eens van beslissende betekenis
in de strijd tussen communisme en vrijheid zou kunnen zijn.
In gebieden die aan het Midden-Oosten grenzen Bulgarije, de
Zwarte Zee, de Oekraïne, de Kaukasus en Midden-Azië zijn Sovjet-
russische land-, zee- en luchtstrijdkrachten zodanig opgesteld dat zij op
elk gewenst ogenblik kunnen ingrijpen. Dit feit is niet nieuw, aldus
Dulles, doch onder de huidige omstandigheden heeft het een nieuwe
betekenis gekregen.
Belemmeringen zijn
nu weggevallen
De Russische heersers hebben al
tijd het Midden-Oosten willen bezit
ten, aldus Dulles. „Nu schijnt het de
communistische heersers toe, dat de
gebeurtenissen meewerken en dat
een grote overwinning zo goed als
binnen hun bereik is. Hun vertrou
wen is niet zonder grond".
Kennelijk verwijzend naar Engeland
en Frankrijk vervolgde de minister, dat
er een wijziging is gekomen in de mo
gelijke afschrikwekkende rol van be
paalde Westeuropese landen in het Mid
den-Oosten, die tot voor kort een ern
stige belemmering voor een communis
tische aanval was. Als gevolg van psy
chologische, financiële en politieke om
standigheden bestaat die belemmering
niet meer.
Er zijn bewijzen, dat de communisti
sche heersers nu wellicht denken aan de
mogelijkheid van operaties van „vrijwil
ligers" in het Midden-Oosten. Niemand
kan voorspellen of, en zo ja wanneer, de
communisten zullen aanvallen, doch wel
is hekend, dat zij het vermogen bezitten,
dat er een sterke verleiding bestaat en
morele remmingen ontbreken.
Talrijke bewijzen
Monaco begint zicli voor te be
reiden op de blijde gebeurtenis,
welke het staatje een troonopvolger
of opvolgster geven zal. Een van de
in schilderachtige uniformer, gesto
ken militairen controleert het kanon,
dat binnenkort 101 of 21 schoten
zal afvuren.
Tezelfder tijd loopt het Midden-Oos
ten gevaar door een snel groeiende fi
nanciële en economische crisis als ge
volg van het sluiten van het Suezkanaal
en het afsluiten van de olietoevoer via
pijpleidingen. Er zijn talrijke bewijzen
van communistische infiltratie, in het
bijzonder onder de georganiseerde arbei
ders. Er zijn samenzweringen voor
moordaanslagen en sabotage met com
munistische doeleinden. Een speciaal
doel voor de krachtig werkende commu
nistische propaganda zijn de circa één
miljoen Arabische vluchtelingen.
Dit alles, aldus Dulles, heeft, de Ver.
Staten ertoe gebracht alle geschikte
maatregelen te nemen om aan het nieu
we. grote gevaar het hoofd te bieden.
Die maatregelen mogen geen herinne-
rmg opwekken aan het kolonialisme of
mandigheid inhouden ten aanzien van
de verlangens van de volken in het Mid
den-Oosten.
Dulles verklaarde voorts, dat de Ver.
Staten bereid blijven een grote bijdrage
te leveren voor regeling van basisproble
men der Arabisch-Israëlische betrekkin
gen. w.o. het vaststellen van permanente
grenzen, hervestiging van vluchtelingen
en grote bevloeiingsprojecten. Een der
gelijk program zou door de Senaat goed
gekeurde verdragen en toewijzingen door
het Congres vereisen, doch daarvoor is
jammer genoeg de tijd nog niet geko
men. zo zei hij.
Elk. risico
Aan het slot van zijn tevoren opge
stelde verklaring zei de minister, dat het
afgelopen jaar in veel opzichten een
verzwakking van het internationale
communisme op verscheidene fronten te
zien heeft gegeven. Ooch in de huidige
omstandigheden wint hij, die het laatst
wint, alles. „Ik kan U verzekeren", zo
besloot Dulles, „dat de leiders van het
internationale communisme elk risico
dat zij aandurven, zullen nemen om het
Midden-Oosten te winnen. Zij hebben
dat reeds duidelijk gemaakt".
In antwoord op vragen stelde Dulles
het volgende:
1. De Ver. Staten overwegen thans
niet Egypte economische hulp te verle
nen. Meer in het bijzonder is de Ame
rikaanse regering niet voornemens de
bouw van de Nijldam bij Assoean te hel
pen bekostigen.
2. „Ik wil niet voorstellen, dat de VS
thans zonder meer de subsidie, die Jor
danië jaarlijks van Groot-Brittannië
■kreeg, moeten verlenen. Aan de andere
kant; wil ik Jordanië niet uitsluiten van
de landen, die mogelijk voor Ameri
kaanse hulpverlening in het Midden-
Oosten in aanmerking komen", aldus
Foster Dulles.
3. ,,De regering heeft gedacht aan het
eventueel in het leven roepen van een
gezagsorgaan, dat met de uitvoering van
ont.wikkelings-projecten in het Midden-
Oosten zou kunnen worden belast en dat
onder meer gelden zou ontvangen door
bijdragen der olie uitvoerende landen.
Doch er bestaat onenigheid onder de
Arabische landen en dat maakt de uit
voering van een dergelijk voorstel moei
lijk". aldus de Amerikaanse minister van
Buitenlandse Zaken.
Britse versterking
naar Noord-Ierland
Het Britse ministerie van Oorlog heeft
besloten eind deze week een regiment
artillerie naar Noord-Ierland te zenden
ter versterking van de 3 a 4000 man
Britse troepen in dat gebied. Het regi
ment telt 650 man.
In de Ierse hoofdstad Dublin zijn gis
teren veertien mannen wegens vergrij
pen tegen de staat veroordeeld tot zes
maanden gevangenisstraf. Zij waren on
langs in de Ierse republiek gearresteerd
tijdens de overvallen van het verboden
Ierse Republikeinse leger op kazernes en
politieposten in Noord-Ierland.
De Ierse regering is weliswaar tegen de
gedeeldheid van het eiland, maar wil
geen geweld gebruikt zien om daar een
eind aan te maken.
Een politiegebouwtje te Upperlands in
het Noordierse graafschap Derry is in de
nacht van maandag op dinsdag in de
lucht gevlogen, kort nadat de twaalf per
sonen, die zich erin bevonden, het had
den verlaten. Er werd niemand gewond.
Het gebouwtje werd op last van een
politieman verlaten, die buiten had ho
ren lopen. De ontploffing wordt toege
schreven aan het optreden van de ille
gale organisatie „Het Ierse Republi
keinse leger".
Naar cle dictatuur?
Een autonome provincie Midden-Celebes?
Het in Djakarta verschijnende nationalistische dagblad „Merdeka"
meldt, dat president Soekarno binnenkort de instelling van een „revo
lutionaire raad" zal bekend maken, welke onder zijn eigen leiding zal
staan. Dit gewoonlijk welingelichte blad voegde hieraan toe, dat de
instelling van deze raad zal worden voorafgegaan door de afkondiging
van de staat van oorlog en beleg voor de gehele Indonesische Archipel.
Naar „betrouwbare bronnen" aan „Merdeka" mededelen, zal vol
gens bet plan van de president, de regering, die normaal zal kunnen
blijven voortbestaan, verantwoording verschuldigd zijn aan de Revo
lutionaire Raad, en niet langer aan het Parlement.
Het bericht van „Merdeka" verscheen
na aanhoudende geruchten in de hoofd
stad, dat de president zou overwegen een
raad van leiders in te stellen, onder zijn
aanvoering, om de huidige verwarring,
welke de grepen naar de macht door het
leger op Sumatra hebben veroorzaakt,
te boven te komen. Naar verluidt, legt
de president thans de laatste hand aan
zijn ontwerp voor de raad.
Het onafhankelijke dagblad „Indo
nesia Raya" waarschuwt er in een
hoofdartikel voor, dat het Indonesi
sche volk nooit een dictatuur of eni
gerlei regering, die gebaseerd zou zijn
op de zogenaamde „geleide democra
tie" zal aanvaarden.
Kortgeleden had d». president er bij
de politieke leiders op aangedrongen
alle partijen „te begraven". Wat de
jonge republiek op het ogenblik nodig
had, was volgens hem een „geleide
democratie".
Volgens vandaag in Djakarta uit
Makassar ontvangen berichten,- wor
den door drie regentschappen in Mid
den-Celebes voorbereidingen getrof
fen voor het uitroepen van een auto
nome provincie Midden-Celebes.
Het in Makassar verschijnende dag
blad „Pedoman Rakjat" meldde, dat
de regentschrppen Gorontalo, Dong-
gala en Posso voornemens zijn om op
23 januari de autonome provincie
Midden-Celebes uit te roepen. Deze be
richten werden bevestigd door een
woordvoerder van het provinciaal be
stuur van Celebes. die zeide dat de
stap van de bevolking van Djambi in
Midden-Sumatra, die de vorige week
voor haar gebied de status van pro
vincie heeft afgekondigd kennelijk als
voorbeeld heef: gediend.
De woordvoerder zeide de planner
van de bedoelde regentschappen eer.
schending van de bestaande wetten te
achten. Hij voegde er echter aan toe,
dat het provinciaal bestuur reeds her
haaldelijk bij de regering voorstellen had
ingediend om de plannen tot het ver
lenen van autonomie aan verschillende
gebieden uit te voeren. Deze suggesties
waren echter door Djakarta genegeerd.
Intussen is een delegatie van de be
volking van het oostelijk ceel van noor-
Sumatra van daag in Djakarta aange
komen, om besprekingen te voeren over
de eisen van oost-Sumatra voor de sta
tus van provinci-
Perti uit kabinet
De islamitische, regeringspartij Perti
heeft bekend gemaakt haar minister uit
het kabinet te zullen terugtrekken.
Naar verluidt zal de minister van deze
partij. Roesli Abdoella (minister van
Staat voor Algemene Zaken) het kabi
net tijdens de vanavond te houden mi
nisterraad van het besluit van zijn par
tij op de hoogte stellen.
Roesli zal dan de zevende minister
zijn. die na het militaire ingrijpen op
Sumatra vandaag in Djakarta aange-
islamitische dagblad „Doeta Masjara-
kat" voorspel, dat het besluit van de
Perti van grote invloed zal zijn op de
Nahdatoel Oelama en de P.S.I.I., de twee
islamitische partijen die tot dusver het
Kabinet nog steunen.
