Het nieuwe jaar wordt niet zonder optimisme en vertrouwen begonnen Redelijk gunstige berichten uit de Nederlandse bedrijven Staat men in Indonesië op een keerpunt? FILMS VAN DEZE WEEK Zweden luidde het jaar uit met een omstreden politiek gedicht Vol <jo ede voo tnewans uxi. ÓUZB. WüeW Ea butexxm. wltllgk- baxix: cv^eei/ound.*' opnuiuw begonnen.» Een beetje otwaamq bWjOrunüyi ook wtffle acwiovvb wegmate uieek. We ontvangen nog een enkele (Cate) nleuu> - jaajo&wans iS\ v. Ixielfëö 95ste Jaargang Zaterdag 5 januari 1957 Vierde blad no. 29028 (Van onze financiële medewerker) Het jaar 1956 moge dan wat economische ontwikkeling en nationale welvaart betreft, beneden de verwachtingen zijn gebleven, de toestand in binnen- en bui tenland is toch gelukkig niet zodanig dat de prognose voor het nieuwe jaar in mineur luiden. Integendeel - men zou kunnen zeggen dat over het algemeen, ondanks tal van ongunstige factoren, de naaste toekomst met een zeker ver trouwen wordt tegemoet gezien. Ook de effectenbeurzen, zowel die van de V.S., als die van Europa, w.o. ook die van Amsterdam, geven in stemming en koers verloop blijk van een gematigd optimisme. Een van de voornaamste oorzaken hier van is vermoedelijk wel dat men als gevolg van de meer en meer geperfectioneer de statistische wetenschap over een vrij volledige feitenkennis beschikt en hier door in staat wordt gesteld zich de omstandigheden, waaronder moet worden geleefd en gewerkt, ten volle te realiseren. Het Verbond van Nederlandse werkgevers heeft zich nogmaals duidelijk ten gunste van de stabilisatiepolitiek der regering uitgesproken. De moeilijkheden, welke zich op dit terrein zullen voordoen en nu reeds voordoen, mogen intussen niet worden onderschat en zullen ook alleen kunnen worden overwonnen als daad werkelijk gestreefd wordt naar een stabilisatie van de bedrijfskosten en hieraan ook door de werknemers wordt meegewerkt. In zoverre zou het jaar 1957 een jaar van verrassingen kunnen worden. Van pessimisme is in de V.S. geen sprake en de Newvorkse beurs heeft zich dan ook sinds het hachelijk mo ment. waarop men het uitbreken van een derde wereldoorlog vreesde (28 no vember jl.) reeds flink kunnen herstel len. Terwijl begin april 1956 met een in dexcijfer voor industriële aandelen een I hoogste stand van 521.05 werd bereikt en op 28 november j.l. een laagste punt van 466.10. is het afgelopen jaar op een ni veau van 499.47 geëindigd, zodat reeds meer dan de helft van het geleden ver lies kon worden ingehaald. Ongetwijfeld spelen in de V.S. inflationistische fac- 1 toren hierbij een rol, maar dit is voor de effectenbeurs min of meer van se condaire betekenis. Men heeft zich langzamerhand bij een geleidelijke waardevermindering van het geld als bjj een noodzakelijk kwaad neergelegd, ook al doet men voortdu rend pogingen dit kwaad zoveel mo gelijk te beteugelen. Een feit is dat het Indexcijfer voor de grondstoffen in de V.S., dat begin januari nog op 406 stond en in maart zelfs tot 403 kon dalen, in het tweede halfjaar geleidelijk is geste gen, zodat het op de laatste, beursdag van het jaar een hoogtepunt van 442 heeft bereikt. Het is duidelijk dat deze prijsstijging ook voor ons land. dat belangrijke hoe veelheden grondstoffen uit de V.S. im porteert, betekenis heeft en de prijssta- bilisatie zal bemoeilijken. Aan de andere kant zal een verdere toeneming van de kapitaalsuitgaven bij dp Amerikaanse bedrijven en van de particuliere beste dingen de exportmogelijkheden van ons land vergroten, waarbij terloops moge worden opgemerkt dat een beperking van de investeringen in ons land. gelijk de regering thans beoogt, het gevaar op roept dat een vergroting van onze in dustriële produktie daardoor wordt te gengegaan. Na prof. Posthuma heeft ook de Ned. Handel Mpij in haar kwartaals- rapport daarom tegen een belemmering van de investeringen en de kredietverle ning gewaarschuwd, omdat men hier door de bron aantast, waaruit tenslotte de mogelijkheden tot een verhoging van de reëele lonen voor de werknemers moeten ontstaan. Het is uit de bedrijfs- berichten. welke de laatste tijd worden gepubliceerd, wel gebleken dat in vele gevallen alleen door een vergroting van de produktie en de omzet de bedrijfs winsten op peil kunnen worden gehou den en ook dat voor de verdere bedrijfs ontwikkeling veel grotere kapitalen no dig zijn dan voorheen. Zo heeft de di rectie van de Hoogovens bijv. medege deeld dat voor een scheepslading Labra dorerts vóór het uitbreken van de Suez- crisis f. 250.000 aan vracht moest worden betaald en thans f. 450.000. Een tabaks handelaar vertelde ons dezer dagen dat voor eenzelfde partij tabak vroeger f. 20.000, thans het tienvoudige daarvan moet worden neergeteld. Als we daarom voor het nieuwe jaar aan één ding behoefte hebben, dan Is het wel aan een verruiming van de ka pitaalmarkt. welke thans geen ruimte laat voor nieuwe kapitaalsuitgiften bij de bedrijven, nadat 1956 op dit punt reeds een aanmerkelijke teruggang heeft aangewezen. Wat obligaties betreft, ging het bedrag van de nieuwe uitgiften van ruim f. 1 miljard in 1955 tot f. 776.5 miljoen terug, wat de aandelen betreft, van f. 440 miljoen tot f. 145.7 miljoen en nog altijd is de kapitaalmarkt praktisch voor het bedrijfsleven gesloten. Aan de ene kant mag worden ver wacht dat door de beperking van de be stedingen. zowel bij het bedrijfsleven als bij de particulieren, meer kapitaal zal vrijkomen, aan de andere kant is de scherpe teruggang van de spasirinlagen en van de creditsaldi bij de handelsban ken een verschijnsel dat. vooreerst geen daling van de rentestand doet verwach ten. Van invloed hierbij is ook dat de in stitutionele beleggers reeds voor vele maanden in het nieuwe jaar hun ter be schikking komende gelden hebben „ver zegd" en dat de gemeenten hun vlot tende schulden aan het eind van 1956 tot weinig minder dan f. 750 miljoen hebben zien stijgen en met grote finan cieringsmoeilijkheden zitten. Bergen op Zoom heeft reeds kasgeldleningen moe ten opnemen tegen 5 3/8 en men be hoeft niet te vragen welk rentepercenta ge thans voor vaste leningen zal moeten worden betaald. Ook het Rijk is nog steeds slecht bij kas en per saldo kan al- Conference over conference WIM KAN OPNIEUW VOOR DE MICROFOON De conference, die Wim Kan op Oudejaarsavond voor de Vara-micro foon heeft gehouden, heeft bij publiek en pers zoveel belangstelling gewekt, dat de cabaretier de Vara heeft voorgesteld een aparte conference aan de reacties op „het was me het jaartje wel'- te wijden. De Vara is op deze suggestie ingegaan en hedenavond van vijf tot kwart over acht zal Win Kan de re acties op zijn conference bespreken in een conference, die hij de titel heeft gegeven van „Het was me de reactie wel". leen door een verbetering van de beta lingsbalans en derhalve door een herstel van de goud- en deviezereserve bij de Nederlandsche Bank de gewenste ont spanning intreden. Deze laatste is in 1956 met ca. f. 700 miljoen teruggegaan en ook de maand december heeft weer een vermindering doen zien. Er zijn dus ontegenzeglijk moeilijkheden te over winnen, maar een winstpunt is dat men ze thans nuchter onder de ogen ziet. Voor de fondsenbezitters is het be moedigend dat het koerspeil zich bij de gewijzigde omstandigheden heeft aange past. Van 238.17 in mei 1956 is het in dexcijfer voor de aandelen eind novem ber tot 179.17 gedaald, maar sindsdien weer tot omstreeks 200 opgelopen. De over het algemeen niet ongunstige bedrijfsberichten hebben hiertoe bijge dragen, terwijl de jaarswisseling zich voorts door een schuchter optimisme voor Indonesische fondsen heeft geken merkt. De tegenrevolutie op Sumatra en ln enkele andere delen van Indonesië heeft de hoop gewekt dat het toekom stige regeringsbeleid meer zal worden gericht op de medewerking van het bui tenlands en ook van het Nederlands ka pitaal en ook de Nederlandse bedrijven weer een gelijkberechtigde plaats in de Indonesische economie zullen kunnen in nemen. Enkele onverwachte transfers en dividendbetalingen worden reeds als een aanwijzing hiervan beschouwd. De zojuist herbenoemde gouverneur van de Bank Indonesia, Sjaffroeddin Pra- wiranegara. heeft daarover wijze woor den gesproken en de afgetreden direc teur van de Stoomvaart. Mpij „Neder land". mr. Delprat, is blijkens een re cente uitlating van oordeel dat de posi tie van de Nederlanders in Indonesië reeds aan het. beteren is en er voor de Nederlandse ondernemingen aldaar een meer hoopvolle toekomst daagt. Voor positieve uitspraken is het nog te vroeg, maar het nieuwe jaar begint in elk geval met een ietwat verbeterd perspectief, zodat op de Amsterdamse beurs het indexcijfer voor de koersen van Indonesische fondsen van zijn laag ste punt (96.68 op 28 november) tot ca. 103 is gestegen. Het ligt thans nog ca. 90 punten beneden de top van 1955 en als inderdaad voor de Nederlandse be drijven in Indonesië betere tijden op komst zijn, is er voor een verdere koers stijging een ruime speling, daar het ren dement van vele Indonesische aandelen thans 10 a 15 bedraagt. Wie weet Bandido Titel en Theater staan bor voor de sfeer Rex-theater Spanning, vooral in films, die in hoofdzaak daarop en op ontspanning uit zijn, is op het witte doek nu eenmaal in rijke mate te vin den in Amerika. Het mag dan het wilde westen van de vorige eeuw zijn of het modernere Mexico van het begin dezer eeuw: de nieuwe wereld is een uitmun tend gebied voor spannende films, en wanneer het witte projectiedoek in Rex hangt betekent dit een garantie voor avontuurlijkheid, spanning, sensatie en wat dies meer op dat vlak ligt. De film „Bandido" speelt in het. Me xico uit de jaren van de eerste wereld oorlog. Zoals elders ter wereld was het ook in die jaren hier niet zo erg rustig. Het filmverhaal vertelt over opstande lingenacties waarin de hoofdpersonen uit geheel verschillende motieven ver zeild zijn geraakt. Het avontuur en het winstbejag zijn aan geen van die mo tieven vreemd. Onder dergelijke omstan digheden kan men in die heetgebakerde gebieden iets boeiends verwachten. Bij alle stoere en aangrijpende gebeurtenis sen komt de romantiek ook nog om de hoek kijken, en een happy end is uiter aard verzekerd. Wat wilt U meer. om te bekomen van de vermoeienissen van de laatste weken? De Hofnar Danny Kaye op z'n best Luxor „Dit is het verhaal van een vorstelijke moedervlek op de vorstelijke bibs van een vorstelijke baby. Om de sfeer op te voeren speelt het zich af in de zwierige oude tijd in en rond een fraai kasteel. Er komen zeer dappere en oer-slechte mannen in voor en na tuurlijk ook mooie vrouwen. Het begin is bijzonder droevig, maar tegen het einde komt alles weer op zijn pootjes terecht. Wanneer dit de geest is, die de ge sproken introductie van een film ademt, dan weet men, dat men de geschiedenis niet au serieux moet nemen. Temeer wanneer daarin een figuur als Danny Kaye „ronddaast". Anders kan men het De omroep kreeg nogal wat kritiek te horen (Van onze correspondent in Stockholm) De Zweedse omroep heeft het oude jaar met een politiek gedicht van E. Tegner (17821846) uitgeluid. Haast een generatie lang heeft men door Anders de Wahl „De Nieuwjaarsklok" van Ten nyson laten declameren, maar nu deze toneelspeler is overleden, wilde men met iets nieuws voor de dag komen. Of dit uit piëteit werd gedaan is niet meegedeeld, evenmin werd verklaard, waarom de keus juist op „Het Eeuwige" is gevallen. En waarschijnlijk heeft men ook niet met een grote reactie gerekend, zoals thans is ontstaan. „Het Eeuwige" is uit de tijd van Na poleon en wij herkennen in de stijl de dichters uit de zogenaamde .Befreiungs- kriege". Het begint aldus: Wel schiep de sterke met het zwaard een rijk, wel vliegt als een arend zijn trots, maar eens wankelt zijn macht en neemt de wijk en de vogel valt op een rots. wat met geweld wordt gebouwd is kortzichtig en dom en vergaat als een storm zodra het weder slaat om. Voor het neutrale Zweden wil het al veel betekenen, dat dit gedicht te voor schijn werd gehaald. Iedereen weet im mers dat men hiermee doelt op de ge beurtenissen in Hongarije en in andere onderdrukte landen. Intussen vonden vele schrijvers de regels al te roman tisch. Het is een „vrijblijvend heroïsme", schreef „Dagens Nyheter" (lib.), in een hoofdartikel. Hoe vaak worden niet de laatste regels geciteerd bij de avonden voor vluchtelingen uit Polen, Hongarije en uit de Baltische landen, vroeg het blad verder. Hier begint de vlucht van de realiteit naar de ideologie en van ge woon taalgebruik naar metafysische fra seologie. Het orgaan der socialisten „Morgon- Tidningen" laat de schrijver Sivar Arner aan het woord, die in het „intellec tueel gedicht" een kunstfoefje ontdekte. Als de enkeling geweld gebruikt is dit maar van korte duur. Maar als een collectief (een gemeenschap, een staat) het geweld tot zijn ideaal verheft en als het gebruik van geweld zijn mentaliteit is, is dit collectief niet minder eeuwig dan een collectief, dat aan waarheid en gerechtigheid gelooft. Vergelijk eens geweld en recht. Leven beide niet even lang? De schrijver gelooft, dat de resultaten van een met geweld gepleegde handeling blijven bestaan. Ze worden geaccepteerd en kunnen slechts worden veranderd door nieuw gewelddat dan volgens de dichter even kortzichtig en dom is. Als gedicht ziet men de verzer van Tegner natuurlijk heel anders. Het is echter gekozen omdat men veronder stelde, dat het ideologisch in de hui dige situatie paste. Maar daarom moet het ook politiek worden gezien en als zodanig werd het afgekeurd. Twee inwoners van Bodegraven verdronken VRACHAUTO OP DE KOP IN EEN SLOOT De 24-jarige ongehuwde chauffeur J. Vink en de achtjarige Tonnle Tuis bei den uit Bodegraven zijn gisteravond te Gouda om het leven gekomen, toen de vrachtwagen, waarin zij zaten, in een diepe sloot terecht kwam. De chauffeur wilde drie fietsers inhalen en kwam daarbij met de linkervoorwielen van de vrachtwagen in.de berm van de weg te recht. De auto zakte weg. sloeg om en kwam op zijn kop in de brede diepe sloot aan de Voorwillens. De wielrijders, die het ongeluk zagen gebeuren, maar de zwemkunst niet machtig waren, voe ren met een schuitje naar de plaats waar de auto was terechtgekomen, doch zij konden de portieren niet open krij gen, omdat die zich hadden vastgezet in de modder. Binnen een kwartier na het ongeluk waren politie, brandweer en een kraan wagen ter plaatse. De kraanwagen had de vrachtwagen in minder dan twintig minuten boven water, doch de beide in zittenden waren reeds om het leven ge komen. De stoffelijke overschotten zijn naar het Van Ittersonziekenhuis te Gou da vervoerd. Onlangs werden 435 zwanen uit de Theems gehaald, die dreigden het slachtoffer te worden van de olie uit een op de rivier lekgeslagen tankboot. Na een grondige reiniging werden de zwanen weer aan het water toevertrouwd. Een van de grote sierlijke vogels op de terug weg naar zijn element. Aanvaring op het Y VIER DRENKELINGEN 's Avonds is op het. Y. ter hoogte van de Do Ruyterkade bij de jachthaven een aanvaring geschied tussen de Duit se kustvaarder Conrad en een sleep bootje van de Amsterdamse Droogdok Maatschappij „Droogdok 10". dat perso neelsleden van de A.D.M. naar de stad vervoerde. Vier van de opvarenden van het sleepbootje geraakten te water: twee va^hen sprongen in paniek over boord en^le twee anderen vielen tengevolge van de schok in het koude water van het op dat tijdstip van de dag druk be varen Y. Geassisteerd door te hulp ge schoten motorbootjes van de havenpoli tie en de KNMS slaagde men er in de vier drenkelingen uit het water te ha len. Drie van hen kwamen er. zij het met een nat pak, zonder nadelige gevol gen af. De vierde, die met een shock naar het Binnengasthuis werd vervoerd, is later naar zijn huis overgebracht. De kustvaarder, die enige lichte be schadigingen opliep, zal zijn reis naar Duitsland kunnen vervolgen. Ook het sleepbootje is niet ernstig beschadigd. Het onderzoek naar de oorzaak van de aanvaring is nog gaande. Ovatie voor Van Beinum Dr. Eduard van Beinum heeft, bij zijn eerste optreden als nieuwe vaste diri gent en directeur van het Los Angeles Philharmonisch Orkest van een uitver kochte zasl een ware ovatie gekregen voor zijn uitvoering van Hector Berlioz „Symphonie Fantastique". Van Beinum volgde Alfred Wallen- stein als zesde dirigent van het Los Angeles Philharmonisch Orkest, dat in 1919 werd gevormd, op. moeilijk kwalificeren. Als vermeende hofnar heeft hij gelegenheid te over om zijn vele grote komische talenten bot te vieren. Met zijn zeer persoonlijke, bijzonder knappe en uitermate dynamische hu mor holt hij van de ene uitzonderlijke situatie in de andere. Het volkomen pre tentieloze verhaaltje is de kapstok, waaraan hij zijn talloze, vaak uitslui tend mimische grollen en grappen kan ophangen. Hij is de levendige ziel van deze rolprent, waar omheen de anderen slechts figureren. Doch dat is van on dergeschikt belang. Men komt voor Danny Kaye en wat dat betreft komt men volop aan zijn trek. Het is vrolijk heid van een voortreffelijk gehalte. j,Moby Dick" Gigantisch! Lido Eén bleef over, Elia, om de verschrikkelijke historie te vertellen. De historie van kapitein Achab en de reu- zenwalvis Moby Dick. Kapitein Achabs been werd door Moby Dick afgereten. Sindsdien waart nog slechts één bezeten gedachte door zijn somber brein: wraak! Kapitein Achab werft mannen voor zijn schip, waarmee hij opnieuw, gelijk hij dit al veertig jaren deed. ter wal- visjacht wil gaan. Vreemde mannen, die hem trouw zweren, wat kapitein Achab ook van plan is! Dan vangt de bij voorbaat reeds ver doemde tocht over de Oceanen aan, met een kapitein wiens been van walvisbeen slechts 's nachts over het dek klopt, met mannen, die voor niets staan, met één onbuigzaam doel voor ogen: Moby Dick te vinden en te slachten. Het lijkt eeuwen te duren vóór men het geweldige beest ontdekt, om het dan weer te verliezen. Na dagen van wind stilte in tropische hitte, na dagen in een wervelende storm, waarin het schip ten dode lijkt opgeschreven, wordt Moby Dick opnieuw gevonden. Een ontzag wekkende witte walvis, een vervaarlijk, huizenhoog monster, opkomend en on derduikend in de enorme wateren, fon teinen spuitend. Dan gaat de voorspelling van de stuurman in vervulling: de strijd met de walvis eindigt met een vermorzeling van schip en bemanning, in stukken ver pletterd. Een door wraakgevoelens ge teisterde kapitein Achab, in de touwen rond de walvis verstrikt, tracht het dier te doden. Vergeefs: tegen Moby Dick is niemand en niets bestand! Een gigantische film, doortrokken van ongeloofwaardige, niet-aflatende span ning, met Gregory Peck in de rol van kapitein Achab ontrolt zich hier in prachtige kleuren voor het oog en boeit U van het begin tot het eind ademloos. Moby Dick: een naam, die ge niet licht zult vergeten, een verhaal, dat naar het heet op historische gronden is gebaseerd, een walvis, overwinnaar op de man, die zijn dood gezworen had. Het verhaal speelt zich af in 1841'42 en het beval alle elementen, van stem ming; sfeer tot beanstigende dreiging toe, om het tot een onvergetelijke filmi sche belevenis te maken! Aanranding! Goed gespeelde film Trianon De knappe muzieklerares Lois Conway wordt aangerand door een j van de leerlingen van de middelbare j school, waar zij les geeft. Deze knaap 1 had al door middel van briefjes te ken nen gegeven, dat hij verliefd was op zijn lerares en om aan deze situatie een einde te maken besluit Lois in te gaan op een uitnodiging 's avonds laat in de kleedkamers van het stadion te ko men om de jongeman te ontmoeten. Zij wil hem vertellen, dat er niets kan komen van een intiemere verhouding. De jongeman laat zich dit echter niet zo maar gezeggen en valt haar tenslotte lastig. Er ontstaat hierdoor in de school een bijzonder onaangename situatie, en de politie gaat zich ook met het geval bemoeien. De toestand wordt daardoor niet duidelijker, integendeel de positie van Lois wordt er steeds moeilijker door. De hoofdrol wordt gespeeld door Esther Williams, die de rol van de le- lares zeer aannemelijk vertolkt. Haar leerling is een jongeman, die nog niet door de moeilijke jaren heen is en zich toch reeds als volwassen man wil ge dragen: bovendien staat hij sterk onder invloed van zijn vader, eveneens een gecompliceerde persoonlijkheid. Deze laatste twee rollen waren zeer moeilijk, doch werden over het algemeen goed ge speeld. Het slot van de film is misschien wat traditioneel, doch dit kan de goede in druk, die men van de film krijgt, niet wegnemen. Er is voldoende spanning en de opnamen zijn hier en daar bijzon der knap, zoals o.m. in de kleedkamer van het stadion. Een film, die het alles zins waard is gezien te worden. Grote manoeuvres Franse charme Casino Franse charme, gevat in een vrolijk liefdesspel, waarin de fraaie kostuums en de kleurrijke uniformen van het Garde Regiment domineren, maakt René Clairs „Grote manoeuvres" tot een kostelijk produkt van de Franse film industrie. Armand de la Verne is de knappe garde-luitenant. Een Don Juan, die bij de mannen berucht en bij de dames befaamd cn gevreesd is om zijn onstuimige charme, welke tot talrijke liefdesaffaires leidt. In een overmoedige bui gaat Armand met zijn vrienden een weddenschap om een diner aan: vóór de aanvang van de manoeuvres zal hij zijn ware liefde hebben gevonden. Op Rode Kruisavond ontmoet hij de knappe modiste Marie Louise, die zijn hart in vuur en vlam weet te zetten. Hun liefde is wederzijds, doch op het moment, dat Marie Louise er achter komt, dat voor Armand de eigenlijke opzet het winnen van de weddenschap is, twijfelt zij aan zijn liefde en geeft haar woord terug. Een in zijn 'liefde diep teleurgestelde garde-luitenant trekt dan met zijn regi ment op manoeuvreEen vrolijke in technicolor opgenomen film, waarin ook het muzikale element niet ontbreekt. Willem Pijper-herdenking Op 18 maart is het 10 Jaar geleden, dat de Nederlandse componist Willem Pijper overleed. Om dit feit te herden ken is een comité gevormd dat organi serend en coördinerend wil optreden, waar het uitvoeringen van Pijpers werk betreft en deze als een landelijke mani- i festatie te doen geschieden in de maand I maart 1957. Kamermuziekconcerten in i Amsterdam. Den Haag en Utrecht zijn in voorbereiding. i Verschillende orkesten overwegen in verband met deze herdenking werken van de meester ten gehore te brengen. Tevens zijn er plannen voor lezingen en tentoonstellingen te Den Haag. Am- sterdam, Rotterdam en Utrecht over le- j ven en werk van Pijper. lo>57 in 9e kusiste eesten van peettuje dnqva gingen 09 deiM&xisbafc CV- <w- f/ukr 7s wëi i 'v NetiLsje. We doen ons best al. die. goede 000e rvumm, ook. ïW. nog nu. te Ko men

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1957 | | pagina 7