Commandanten in Sumatra zouden
de toestand thans beheersen
India en Israël niet enthousiast over
over liet a.s. „plan-Eisenhowei
WEERBERICHT
Zoekt regering bij communisten
steun als Masjoemi aftreedt?
WEGVERVOER IN ENGELAND
DREIGT SPAAK TE LOPEN
Washington beschouwt verklaring
van 1950 nog als actueel
Bloedbad in Algerije onder de
Europese passagiers van trein
95ste jaargang
VRIJDAG 4 JANUARI 1957
No. 29027
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: J. W. Henny
Hoofdredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f.7.-
VUUK JLIL1L/IL.1N £IN UiVlD I X\i_.IS
per kwartaal; f. 2.35 per maand; f. 0.55 per week
Witte Singel 1, Leiden - Giro no. 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
Bloedvergieten vermijden
Aan de Oosterdokkade te Am
sterdam voltrekken zich grote ver'
anderingen in verband met de
voorbereidingen van de IJ-tunnel-
bouw. Tegenover de Prins Hendrik
kade ivordt een groot stuk van het
Oosterdok opgespoten, waarvan
deze foto een beeld geeft.
De twee territoriale commandanten in Sumatra hebben de chef-staf
van het leger medegedeeld, dat „recht en orde kan worden gehand
haafd en dat zij de toestand beheersen". Het waren de wnd. comman-
datn van het eerste militaire district dat Noord- en Midden-Sumatra
omvat, en de commandant van Zuid-Sumatra.
In een communiqué, dat het hoofdkwartier van het leger gister
middag heeft uitgegeven wordt verder gezegd, dat de chef-staf alle
commandanten en militairen op Sumatra heeft bevolen bloedvergieten
te vermijden.
Verboden wordt, dat een regiment actie tegen een ander regiment
onderneemt. Gezegd wordt, dat de wnd. chef-stal, kolonel Gatot Soe-
broto, naar Medan vertrokken is om een bijeenkomst van chef-staf,
generaal-majoor Nasoetion met de territoriale en regimentscomman
danten op Sumatra voor te bereiden.
Volgens politieke kringen in Djakarta zal premier Ali Sastroamidjojo waar
schijnlijk steun zoeken bij de communisten om aan de regering te kunnen blijven,
indien de Masjoemi zich uit het kabinet terugtrekt.
Verklaard wordt, dat de Masjoemi en de kleine Parkindo-partij (christ.) tegen
het einde van deze week uit het kabinet zullen treden uit protest tegen het re
geringsbeleid inzake de revolte op Sumatra.
De Masjoemi heeft verklaard uit het kabinet te treden indien de andere coalitie
partijen er niet in slagen overeenstemming te bereiken over de ontbinding van
het links georiënteerde kabinet van Sastroamidjojo.
De Masjoemi zou er niet in geslaagd zijn de andere partijen te overtuigen van
de noodzaak collectief hun portefeuilles ter beschikking te stellen om het
kabinet te doen vallen.
Politieke waarnemers zijn het er in
tussen over eens dat niets de Masjoemi
ervan zal weerhouden haar vijf minis
ters terug te trekken.
Premier Sastroamidjojo hoopt nu de
crisis te overleven door steun van de
communisten in het parlement te zoe
ken. Zij vormen de vierde sterkste groep
met 39 zetels.
De orthodox-islamietische partij, de
Nahdatoel Oelama, en de nationalisti
sche partijen zijn vastbesloten de poli
tieke storm met premier Sastroamidjojo
te doorstaan. Hun stemmen met die van
de communisten zouden genoeg zijn om
de premier te redden.
In kringen van de Amerikaanse rege
ring worden de ontwikkelingen in Indo
nesië (en derhalve die op Sumatra) met
meer dan gewone belangstelling gevolgd.
Aan het dreigement dat Sastroamid
jojo zich wellicht tot de communisten
zal wenden om steun te krijgen voor zijn
sinds de opstand van Sumatra wankele
regering, hecht men weinig betekenis. Er
wordt op gewezen dat de communisti
sche steun afhankelijk zou zijn van
voorwaarden, en de mate van dreiging
steekt in deze voorwaarden. Ook herin
nert men eraan dat in de in augustus
1955 afgetreden Indonesische regering de
laatste maanden van zijn bestaan uit
sluitend bij de gratie van de communis
ten, die geen tegendiensten verlangden,
heeft kunnen blijven staan.
In diplomatieke kringen te Washing
ton is men van mening dat enigerlei re
gering in Djakarta slechts een kortston
dig bestaan kan hebben zolang de pro
blemen die tot de opstand op Sumatra
leidden niet zijn opgelost.
Tevens heeft men de indruk dat de
moeilijkheden op Sumatra geen direct
verband hebben met de politieke ma
noeuvres in Djakarta. Groter mate van
zelfbestuur in de verschillende gebieden
is de voornaamste wens, en economische
hervormingen vormen de tweede, even
belangrijke. De ontevredenheid over het
uitblijven van vervulling dezer wensen
heeft zich momenteel op Ali Sastroamid
jojo geconcentreerd, maar men gelooft
niet dat zijn aftreden deze problemen
nader tot hun oplossing zou brengen.
Communisten bewapenen
arbeiders
Vandaag is in Djakarta onthuld, dat
de communisten een aantal bij de com
munistische vakbond „Sarboepri" aan
gesloten ondernemingsarbeiders hebben
bewapend. Men vraagt zich af waar de
communistische partij de wapens van
daan heeft.
Volgens „Lembaga" betreft het hier
ongeveer 150 arbeiders van enkele on
dernemingen in de omgeving van Pe-
mantang Siantar, dat ongeveer 120 kilo
meter ten zuiden van Medan is gelegen.
Volgens hetzelfde blad zouden troe
pen van het derde regiment, dat onder
commando staat van majoor Somosir,
een stelling hebben ingenomen op een
afstand van 175 kilometer van Siantar.
Het derde regiment, had medegedeeld
luitenant-kolonel Ginting niet te zullen
erkennen.
Majoor Samosir, die van Ginting op
dracht had gekregen naar Medan te ko
men, heeft daaraan geen gehoor gege
ven.
De gouverneur van Noord-Sumatra.
Komala Pontas, zeide in Medan er bij
president Soekarno op te hebben aange
drongen naar Noord-Sumatra te komen.
Aanhoudend zacht
De Bilt verwacht tot morgenavond:
Zwaar bewolkt met enige regen of
motregen; langs de kust tijdelijk mist,
overwegend krachtige zuidwestelijke
wind. Zacht voor de tijd van het jaar.
(Opgemaakt te 11.15 uur)
5 JANUARI
Zon op: 8.50 uur; onder: 16.46 uur.
Maan op: 10.23 uur; onder: 21.49 uur.
Hoogwater te Katwijk te 5.47 en
17.58 uur.
Laagwater te 1.36 en 13.49 uur.
Dit nanuses bestaat alt 12 pagina's
Weduwe vermoord?
Vorige loeek vrijdagavond is de 68-
jarige weduwe Sijtje Visser-Koster
in haar café „De Zwaan" te Broek
in Waterland dood aangetroffen. Le
den van de klaverjasclub van het
dorp, die om half acht 's avonds
voor de deur van het café kwamen,
vonden deze gesloten. Na enige ver
geefse pogingen om naar binnen te
komen, riep men de hulp van de
buurman, de heer H. Spaans, in, die
de deur tenslotte forceerde. Men
vond de vrouw in de zaal van het
café op de grond liggen.
De eerste gedachte waren, dat zij was
gestruikeld en tegen de kachel was ge
vallen. Een nader politie-onderzoek gaf
echter het vermoeden dat hier van ge
weldpleging sprake was. De Officier van
Justitie te Amsterdam, mr. W P.
Bakhoven, en hoofd van het Arrondis
sementsparket, liet dr. J. Zeldenrust uit
Den Haag sectie op het lijk verrichten,
dat naar het Stadsziekenhuis te Purme-
rend was vervoerd. Het stoffelijk over
schot werd echter in de loop van maan
dag vrijgegeven voor een normale be
grafenis, weliswaar in een verzegelde
kist, hetgeen echter na elke sectie het
geval is. Bij opening van het testament
van de overledene bleken er geen bij
zondere bepalingen te zijn. Ook geld,
dat men bij het eerste onderzoek in het
café „De Zwaan" vermiste, bleek in het
huis aanwezig te zijn.
De executeur-testamentair, de heer H-
Heiloo, deurwaarder te Purmerend. die
op verzoek van de politie en de familie
de financiële zaken van de weduwe
heeft gecontroleerd, bevond alles in orde.
Zij kreeg circa drie jaar geleden onge
veer 15 mille voor de overdracht van
haar café aan de provincie, omdat dit
in verband met een verbreding van de
provinciale weg te zijner tijd moet ver
dwijnen. Sedert dien had zij het pand
in huur van de provincie. Het geld had
zij indertijd op een bank gezet.
In Engeland is de officiële verlo- huwelijk zal in juni voltrokken wor-
ving bekend gemaakt van Prins den. De Prins is fruitteler in Enge-
Tomislav van Joego-Slavië met land, de Prinses verpleegster in een
Prinses Margarita van Baden. Het Londens ziekenhuis.
Olie-aanvoer uit Amerika te langzaam
Regering wil prodnktie niet verminderen
(Van onze Londense correspondent)
Er heerst in Engeland thans een nieuwe benzinecrisis. Het vervoer op de weg
dreigt spaak te lopen doordat vrachtauto-bedrijven te geringe toewijzingen ont
vangen. Ondanks hun protesten schijnt er geen onmiddellijke oplossing te zijn
aangezien de regering zich uiterst bezorgd maakt over de bevoorrading. Het was
de bedoeling, dat 75 procent van de normale aanvoer zou kunnen worden ge
handhaafd, voornamelijk door te steunen op de in de Ver. Staten gedane aan
kopen, maar het druppelt veel te langzaam binnen. De regering is niet erg
optimistisch over een spoedige vergroting van de Amerikaanse leveranties. Van
daar dat het de vraag is of de Engelse industrie, welke het gebruik van stookolie
met slechts 10 moest verminderen, niet verder zal dienen te worden beknot.
Economie in gevaar
De regering acht echter een vermin
dering van 25 procent te gevaarlijk voor
de Britse economie. In elk geval zal een
verdere besnoeiing zo lang mogelijk wor
den vermeden.
Handhaving van de industriële pro-
duktie blijft het hoofddoel. Maar het is
blijkbaar onvermijdelijk geweest, dat
een aantal vrachtautobedr'jven hun olie
en benzineverbruik met meer dan 25
hebben moeten inkrimpen.
S.E.R. adviseert
Hij dirigeert niet
Prof. dr. mr. F. de Vries, voorzitter
van de Sociaal Economische Raad heeft
vandaag in de openbare vergadering van
de Raad een nieuwjaarsrede uitgespro
ken, waarin hij o.m. nog eens gewezen
heeft op de plaats, welke de raad in het
huidige maatschappelijke bestel in
neemt. De Raad streeft er niet naar een
plaats onder de politieke lichamen te
gaan innemen. Dit zou een miskenning
van zijn wezen zijn. Deze zou dan een
orgaan van de staat en niet van de
maatschappij worden.
De reeering wordt met een advies van
de S.E.R. niet voor een voldongen
feit geplaatst. Een dergelijk advies en
een eventueel daaruit voortvloeiend
overleg is voor haar een gegeven,
waarmede zij bij de bepaling van haar
politiek rekening zal moeten houden.
Als hoedster van het algemeen belang
zal de regering echter van het advies
van de S.E.R. moeten afwijken, wan
neer zij van oordeel is, dat het met
het algemeen belang in botsing komt.
Maar voortdurend worden er advie
zen door de regering gevraagd. Ook in
het streven naar een doeltreffende
loon- en prijspolitiek, die alleen moge
lijk kan zijn met medewerking van
allen die daarbij onmiddellijk betrokken
zijn. Een dergelijke politiek moet steu
nen op hetgeen daaromtrent in ae
maatschappij leeft. Zonder de adviezen
en medewerking van het georganiseerde
bedrijfsleven zal de regering zich hier
over niet het nodige inzicht kunnen
verschaffen. Evenmin kan zij weten ln
hoeverre zij op medewerking kan reke
nen De meningen zullen over zulke
onderwerpen steeds ver uiteenlopen.
Eerst na veel tasten en zoeken zal het
de Raad kunnen gelukken een bevre
digend compromis te vinden. Het be
hoort tot de taak van de Raad. aldus
prof. De Vries, als vertegenwoordigend
lichaam van het bedrijfsleven daarnaar
te streven.
Prof. De Vries wees er verder nog op,
dat meer nog dan de materiële de
sociale en psychologische gevolgen
van werkloosheid gewicht in de schaal
leggen. Handhaving van de werkgele
genheid was daarom volgens hem een
van de voornaamste toetsstenen ge
worden voor de beoordeling van onze
huidige economische orde.
Russische steun voor
Ierse overvallers?
(Van onze Londense correspondent)
Volgens berichten uit Ierland zouden
Russische agenten in Dublin een aan
deel hebben in de steeds weer oplaaien
de overvallen van de IRA (het „Ierse
Republikeinse leger") langs de grens
van Ulster (Noord-Ierland) en Eire. Zij
zouden contact hebben gemaakt met
linkse elementen van de IRA en het
Ierse Republikeinse leger van grote
sommen hebben voorzien. Ook zouden
zij de grens hebben overschreden om in
Noord-Ierland sympathiserende groepen
te organiseren. Verder wordt beweerd
dat enkele Russische instructeurs, die
ervaring op het gebied van guerilla heb
ben, helpen de IRA-mannen op te lel
den. Ulster is er op voorbereid dat de
onrust aan de grens lange tijd zal
duren.
De toekomst van het Midden-Oosten
President Eisenhower zal zijn boodschap over de crisis in het Midden-Oosten
morgen uitspreken in een gemeenschappelijke bijeenkomst van de beide, huizen
van het Congres. De Amerikaanse regering heeft Frankrijk en Engeland intussen
laten weten, dat het de gezamenlijke verklaring van 1950 blijft beschouwen als
een onderdeel van de gezamenlijke politiek in het Midden-Oosten. Deze verkla
ring, uitgegeven in een tijd van grote spanning tussen Israël en de Arabische
landen, wilde een bewapeningswedloop voorkomen. De drie landen beloofden, dat
zij het slachtoffer van agressie in het Arabisch-Israëlische geschil te hulp zou
den komen. Bij hun ingrijpen in Egypte hebben Engeland en Frankrijk deze ver
klaring van 1950 naast zich neergelegd. Zij weigerden Israël als agressor te
beschouwen vanwege de daaraan voorafgaande Egyptische provocaties. In diplo
matieke kringen in Washington gelooft men, dat de omstandigheden een nieuwe
uitleg van de verklaring van 1950 noodzakelijk maken.
„Arabische haat tegen het
Westen", waarschuwt de
Jerusalem Post
De voorlopige reacties op liet aange
kondigde plan van Eisenhower ten aan
zien van het Midden-Oosten zijn niet
bepaald gunstig.
Premier Nehroe van India zou zich
bezorgd hebben getoond. Hij is van ge
voelen, dat elke stap, die tot een ver
hoogde spanning of een scherpe reactie
van de wederpartij zou kunnen leiden,
de toestand slechter kan maken. India
is erop gesteld, dat de toestand in het
Midden-Oosten zo stabiel mogelijk is,
omdat zijn vijfjarenplan slechts kan sla
gen als het verzekerd is van de aanvoer
van belangrijke voorraden door het
SuezkanaalT De Indiase regering meent,
dat via de Ver. Naties een oplossing
voor de vraagstukken van het Midden-
Oosten dient te worden gezocht en dat
geen enkele grote mogendheid een over
heersende positie in dit gebied mag
verkrijgen.
Zowel de rechtse als de linkse Israë
lische bladen staan in toenemende mate
sceptisch en wantrouwend tegenover
Eisenhowers nieuwe plan voor het Mid
den-Oosten.
De in het Engels verschijnende „Jeru
salem Post", die vaak het officiële stand
punt weergeeft, schreef donderdag„Het
is moeilijk aan te nemen, dat het nieuwe
plan-Eisenhower de veiligheid van Is
raël aanzienlijk zal verbeteren.
De gevaarlijkste fout, die de Ameri
kaanse regering bij het opstellen van een
nieuwe politiek voor het Midden-Oosten
zou kunnen begaan, is ervan uit te
gaan, dat het voornaamste bindmiddel
der Arabische landen wordt gevormd
door de gemeenschappelijke haat jegens
Israël, want deze haat is slechts een on
derdeel van de haat, die de Arabieren
jegens het Westen koesteren".
Het blad voegt hieraan toe; „De po
litiek der Engelsen, die dachten een wit
voetje bij de Arabieren te verwerven
door hun nationalisme te steunen en het
Arabische standpunt t.a.v. Israël op nau
welijks verholen wijze goed te keuren,
heeft gefaald. De Amerikanen zullen
evenzeer en spoedig falen, indien zij hun
Algerijnse opstandelingen hebben in de nacht van woensdag op donderdag in
West-Algerije de trein van Oran naar Algiers aangevallen. Zes Europeanen zijn
daarbij om het leven gekomen, tien mensen worden vermist. De lijken van vijf
der slachtoffers zijn verminkt aangetroffen. Vliegtuigen zijn uitgezonden om de
aanvallers op te sporen. De treinverbinding tussen Algiers en Oran is verbroken.
Bjj gevechten in de heuvels ten oosten van Algiers zijn donderdag elf opstan
delingen gesneuveld. Tien Algerijnen werden gevangen genomen. Het aantal op
standelingen, dat sedert dinsdag gesneuveld is, is hiermee gestegen tot 57
Mollet zelf naar V.N. om
Frankrijk te verdedigen?
In Algiers, waar o.a. het Mohamme
daanse tram- en buspersoneel staakt, is
donderdag een hand,granaat in een trol
leybus geworpen, die door een Europeaan
bestuurd werd. Een Europeaan is om het
leven gekomen, elf mensen werden ge
wond.
De staking is een gevolg van de on
lusten die zich vorige week bij de begra
fenis van een vermoorde Europeaanse
burgemeester voordeden en waarbij zes
Mohammedanen door Europeanen ver
moord werden. Ook de brievenbestellers,
het personeel van de reinigingsdienst en
een deel van de havenarbeiders staken.
Elders in het land is weinig gehoor ge
geven aan de stakingsoproep.
Premier Mollet is donderdag in Parijs
besprekingen begonnen met Robert La-
coste, de Franse minister met stand
plaats Algiers. Mollet pleegt met het oog
op de a.s. bespreking van de Algerijnse
kwestie in de Ver. Naties overleg met
Lacoste en zijn andere ministers.
Er doen hardnekkige geruchten de
ronde volgens welke Mollet zelf naar
New York wil gaan om de Franse zaak
voor de Ver. Naties uiteen te zetten.
doch bevestiging hiervan ->n niet ver
kregen worden.
Het Algerijnse „Nationale Bevrijdings
front" is bereid met Frankrijk te onder
handelen over de toekomst van Alge
rije, als dit onder toezicht van de Ver.
Naties geschiedt.
Het front, dat zegt door Frankrijk er
kend te zijn als de enige werkelijke ver
tegenwoordiger van het Algerijnse volk,
verklaart dit in een memorandum aan
de politieke commissie van de Ver. Na
ties over de Frans-Algerijnse besprekin
gen, die vorig jaar zomer zijn gevoerd.
De politieke commissie zal binnenkort de
Algerijnse kwestie bespreken.
In het memorandum wordt voorts ge
zegd, dat de besprekingen van de afge
lopen zomer afgebroken zijn omdat de
Fransen hun beloften niet hielden en
het Algerijnse vertrouwen hebben ge
schonden door een vliegtuig met Alge
rijnse leiders, die op weg waren naar
Tunis, tot een landing in Algiers te
dwingen, waar de leiders gearresteerd
werden. Het Algerijnse volk verlangt vu
rig naar een regeling van het geschil
met Frankrijk en het is niet aan dit
volk te wijten dat die regeling in het af
gelopen jaar niet bereikt is, aldus be
weert het front
politiek ten opzichte van het Midden-
Oosten grondvesten op dezelfde begin
selen. waardoor de Britse politiek werd
geleid".
De Ver. Staten hebben donderdag aan
de Ver. Naties meegedeeld, dat zij be
reid zijn vijf miljoen dollar voor te
schieten voor het vrijmaken van het
Suezkanaal. Noorwegen is bereid één
miljoen dollar voor te schieten. Deze
landen zijn de eerste, die geantwoord
hebben op een verzoek van secretaris
generaal Hammarskjöld aan de V.N.-
leden om tien miljoen dollar bijeen te
brengen om de eerste kosten van het
bergingswerk te betalen. (In gezagheb
bende kringen raamt men de totale
kosten van het bergingswerk op circa
20 miljoen dollars). De Zweedse rege
ring heeft de secretaris-generaal mee
gedeeld, dat zij in beginsel bereid is het
Zweedse parlement om gelden te vragen,
doch zij zou eerst willen weten wat voor
bijdrage van elk der V.N.-leden ver
wacht wordt. Denemarken zou een soort
gelijk antwoord op Hammarskjölds ver
zoek gegeven hebben.
In goedingelichte V. N.-kringen wordt
verwacht, dat de landen, die het meeste
belang bij de vaart door het Suezkanaal
hebben, geld zullen lenen. Een V N.-
afgevaardigde verklaarde donderdag, dat
de hele zaak tot dusver „zeer infor
meel" behandeld is.
Stoffelijk overschot van
Moorehouse geïdentificeerd
Een woordvoerder der Verenigde Na
ties te Port Said heeft medegedeeld, dat
het stoffelijk overschot van de op 11 de
cember j.l. in deze plaats door Egypte-
naren ontvoerde Britse luitenant Moore
house is geïdentifceerd aan de hand van
uit Engeland verkregen gegevens over
het gebit van de dode. Het gelaat van
Moorehouse was reeds onherkenbaar.
Het stoffelijk overschot zal naar het
vliegveld van Aboe Soeweir worden over
gebracht, vanwaar het naar Napels zal
worden overgevlogen, om ter beschikking
van de Britse consulaire autoriteifc-n
te worden gesteld.
