Hongarije trotseert intimidatie en staakt en veclit algemeen verder WEERBERICHT Weer deportaties uit Boedapest Nog geen diploma voor brommers weg Hongaarse delegatie liep uit Algemene Vergadering der V.N. OOK IN LITAUEN ONRUST 95ste Jaargang WOENSDAG 12 DECEMBER 1956 No. 29010 LEIDSCH DAGBLAD Directeur: J. W. Henny Hoofdredacteur: J. Brouwer DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN f7.— per kwartaal; f2.35 per maand; f0.55 per week Witte SingeJ i. Leiden - Giro no 57055 Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507 Verbindingen nog verbroken Geruchten over zelfmoord of weg werking van Kadar leken later onbetrouwbaar Terwijl de regering Kadar haar intimidatiepogingen voortzet, een volledige economische ontwrichting voor de deur staat en het gebrek aan brandstoffen en voedsel in sommige delen van Hongarije reeds nijpend wordt, houdt de Hongaarse bevolking met een verbijsterende hardnekkigheid vol: de uitgeroepen proteststaking is vrijwel algemeen, geweld wordt nog steeds met geweld beantwoord, dreigementen en nieuwe deportaties ten spijt. Door het nog steeds ontbreken van telefoonverbindingen is het zeer moeilijk, een algemeen overzicht van de situatie te krijgen, maar vast staat wel dat het verzet tegen de politiek van Kadar en de Rus sische inmenging nog niets aan kracht heeft ingeboet. Verwacht wordt, dat de voor 48 uur afgekondigde algemene sta king na afloop van die termijn door velen zal worden voortgezet. Er gingen gisteren geruchten, dat Kadar de hand aan zichzelf ge slagen zou hebben of door de Russen zou zijn uitgerangeerd, doch latere berichten maken melding van een bespreking van Kadar met arbeidsvertegenwoordigers. Dit is onder anderen gebeurd in de „Mom"-fabrieken voor optische instru menten. in de locomotief-fabriek „Ma- vag" en in de textielbedrijven „Ganz". Het gevolg is dat de Russen en de gehei me staatspolitie 's nachts in de wonin gen van de arbeiders binnendringen en de kopstukken daar arresteren. Boedapest een stad zonder werk (Van onze correspondent te Wenen) Noch de intimidatie pogingen van de politie en van de Russische tanks, noch de oproepen van de regering en Radio- Boedapest om aan het werk te blijven noch de bijna smekende bede van de vakbond, die achter de regering staat, hebben de algemene staking kunnen voorkomen, die nu praktisch in geheel Hongarije is ingezet. De regering tracht de omvang van de staking te verdoezelen door de bericht geving - uitgezonderd die naar Moskou en Praag - af te snijden. Al meldt Ra dio-Moskou dat 18.000 van de 38.000 ar beiders van Csepel op het werk zijn ver schenen en dat bijvoorbeeld een chemi sche fabriek in Borsod aan het werk is gebleven, toch heeft diezelfde, radio toe gegeven dat er vooral in de vierde wijk van Boedapest en ook in andere wijken wordt gestaakt. Het duidelijkst is wel de oproep van de regering aan de postbodes om toch vandaag, woensdag, weer aan het werk te gaan. In Györ en in andere provincieste den is men reeds maandag met de sta king begonnen. Oostenrijks treinpersoneel heeft me degedeeld, dat ook in Hegyeshalom alle bedrijven stil staan. In het stadscentrum van Boedapest verschenen geen autobussen, trams en zelfs geen taxi's. Alleen in de buitenwij ken rijden nog enkele autobussen. Alle winkels zijn gesloten, terwijl in de hoofd straten Russische tanks met Hongaarse soldaten bemand patrouilleren. Toch is het in de hoofdstad over het algemeen rustig. Gaat slaking verder? Een groot gedeelte van de arbeiders schijnt van plan te zijn om de staking ook na de vastgestelde 48 uur nog voort te zetten en Kadar zodoende tot toege ven of aftreden te dwingen. Gevechten in provincie In de provincie worden er gevechten gemeld, vooral in het heuvelachtige ge bied in de omgeving van Pees. Tot kleine schermutselingen is het ver der gekomen in Salgotarjan, Borsod, Ta- tab any a, Dunapentele, Magyarovar en in het gebied rondom het Platten-meer. In de omgeving van Pees hebben onge veer 100 arbeiders en mijnwerkers, die met lichte mitrailleurs en handgranaten zijn bewapend, de strijd met de commu nistische politie aangebonden. In Salgotarjan heeft een grote menig te tegen de arrestatie van de arbeiders raden gedemonstreerd, waarbij 50 perso nen, onder wie 10 vrouwen, om het le ven zijn gekomen, terwijl velen werden gewond. Zelfs in Boedapest en in de voorstad Uj-Pest is het tot schietpartijen geko men. Nieuwe arrestaties De minister van openbare veiligheid, Münnich heeft gisteren 40 tot 60 leden van de centrale arbeidersraad laten ar resteren. Ook elders werden dergelijke pogingen in het werk gesteld, doch de arbeiders verdedigen him bedrijven en hun verte genwoordigers en laten noch de Hon gaarse politie, noch de Russische solda ten binnen. Meer wind De Bilt verwacht tot morgenavond: Aanvankelijk enige regen, later op klaringen, maar ook nog een enkele bui. Overwegend krachtige en langs de kust tijdelijk harde of stormachtige zuidwestelijke wind. (Opgemaakt te 11.15 uur). 13 DECEMBER Zon op: 8.42 uur; onder: 16.30 uur .Maan op: 13.41 uur; onder 3.26 uur. Hoogwater te Katwijk te 11.29 uur. Laagwater te 6.48 en 19.16 urn-. Dit nummer bestaat ott 10 pagina's. Deportaties Volgens berichten van vluchtelingen, die gisteren in Oostenrijk zijn aangeko men. hebben er weer deportaties uit Boedapest plaats gehad. Voor dit doel werd onder andere het station afgezet. Ook hebben Russische soldaten scholen in Boedapest bezet om een aantal leer lingen te arresteren, maar de reactie van de bevolking was zo heftig en dui delijk. dat de scholieren weer werden vrijgelaten. Nood klopt aan de deur Radio Boedapest klaagt er over, dat in geheel Zuid-Hongarije geen benzine voorradig is, en dat de mijnwerkers van Dorog en Tatabanya in plaats van 400 ton steenkolen niets hebben afgeleverd. De ziekenhuizen in Boedapest hebben ten hoogste voor vier dagen brandstof fen, zodat de zalen niet voldoende ver warmd kunnen worden en de warme maaltijden gerantsoeneerd moesten wor den. Op het platteland is het gebrek aan steenkolen nog erger. In de ziekenhuizen aldaar zouden de artsen operaties niet kunnen doorvoeren omdat zij hun in strumenten niet kunnen steriliseren. Een nieuwe illegale zender, die ook in Oostenrijk kon worden gehoord, ver klaarde onder andere dat de arbeiders en boeren eensgezind moeten blijven en dat de tegenpartij het op een open ge vecht wil aansturen, maar dat ondanks de zwakheid de strijd voortgezet zal worden. „Wij arbeiders zijn geen contra-revo lutionairen. Wij hebben gestreden om de vrijheid te verkrijgen. Wij hebben recht matige arbeidersraden gevormd om met de centrale regering te onderhandelen. Nu worden zij als illegalen aan de kaak gesteld". Russen ontevreden over Kadar De Russen schijnen ontevreden over Kadar te zijn omdat zijn nieuwe com munistische partij zo weinig leden telt. Van de 38.000 arbeiders in Csepel zijn slechts 340 communisten. Volgens vluchtelingen zou de wanorde ook de reden zijn waarom de Russen het plan hebben opgevat om in alle gro te fabrieken en bedrijven militaire com mandoposten op te richten, die de arbei ders zouden moeten dwingen om aan het werk te blijven. Volgens een westelijke diplomaat, die dinsdag in Wenen is aangekomen, gin gen er maandag geruchten in Boedapest dat premier Kadèr zelfmoord gepleegd zou hebben of door de Russen „geliqui deerd" zou zijn. Sedert vrijdag was Ka dar niet in het openbaar gezien of voor de radio gehoord. Later echter werd be richt dat Kadèr een onderhoud zou hebben gehad met arbeidersvertegen woordigers. Verbeurdverklaring Radio-Boedapest heeft bericht, dat de Hongaarse regering een besluit heeft uitgevaardigd waarbij alle eigendommen van burgers, die sedert 23 oktober het land hebben verlaten, worden verbeurd verklaard. Binnen drie dagen moeten alle goederen van vluchtelingen bij de autoriteiten worden aangegeven, die ook over hun huizen zullen beschikken. Burgers, die voor 31 maart 1957 terug keren. zullen hun eigendommen terug krijgen, aldus de radio, die evenwel niet repte van hun huizen. Zaterdag a.s. Statuntdag 1956 In Suriname en de Antillen is 15 december een nationale feestdag. Dan wappert de vlag van alle regeringsge bouwen ter herdenking aan de be vestiging door H.M. de Koningin van het Statuut van het Koninkrijk der Nederlanden in 1954. De viering van deze dag zal dit jaar ook in Nederland plaats hebben om in bredere kring meer begrip te wekken voor de nieuwe rechtsorde in ons Koninkrijk. Het centrale punt zal het Koninklijk Instituut voor de Tropen te Amsterdam zijn, waar zaterdag een statuutdag zal worden gehouden onder ere-voorzitter- schap van Z.K.H. Prins Bernhard. Mi nister-president dr. W. Drees zal die dag een radiorede houden, evenals zijn beide ambtgenoten ir. de West Tijdens een bijeenkomst in Den Haag hebben de ge volmachtigde ministers van Suriname en de Nederlandse Antillen gewaagd van de geest van goede samenwerking onderling en met Nederland. Mr. R. H. Pos, gevolmachtigd minister van Suri name zei o.m.: „De vrees voor een mo gelijkheid van 'overstemmen der rijks delen, die bij de opstelling van het sta tuut tot zoveel waakzaamheid had ge leid, is tot dusver meer theorie dan praktijk gebleken, aangezien conflicten in deze twee jaar niet zijn voorgekomen" In deze geest sprak ook de heer W. F. M. Lampe gevolgmachtigd minister van de Nederlandse Antillen, die zeide, dat tot dusver wederzijds de wil had over heerst om elkaar te vinden. Geen maximumsnelheid buiten bebouwde kom (Van onze parlementaire redacteur) Minister Algera heeft gisteren in de Tweede Kamer bij de verdediging van de begroting van Waterstaat en Verkeer meegedeeld, dat hij zijn standpunt nog niet heeft bepaald over het verplichtstellen van een rijdiploma voor brom fietsers, hoewel de „Commissie Veiligheid Verkeer" wel tot een dergelijk diplo ma heeft geadviseerd De minister zal bevorderen, dat de beschermend maat regelen voor voetgangers zo spoedig mogelijk worden ingevoerd, een maximum snelheid in de bebouwde kom kan bijdragen tot vermindering van het aantal ongelukken Voor een maximum-snelheid buiten de bebouwde kom ziet de mi nister vooralsnog geen aanleiding. De maatregel tot beperking van de maximum snelheid voor bromfietsers tot 40 km wil hij eerst eens laten doorwerken om de bromfietsers in de gelegenheid te stellen te tonen, dat een verdere verlaging van de maximum-snelheid niet nodig is. Er komt een wettelijke regeling voor au to-ry scholen indien daar geen grond wettelijke bezwaren tegen bestaan. In dien dat wel het geval zou zijn, is het de bedoeling in het wegenverkeersrege- lement strengere bepalingen op te ne men voor het besturen van auto's onder toezicht. Voor een wettelijke regeling van de verhuur van auto's zonder chauffeur gevoelt minster Algera niet omdat vooralsnog niet is gebleken, dat die huurauto's zich in minder goede staat bevinden dan andere auto's. Over de Belgische maatregel om ter beperking van het benzineverbruik de maximum-snelheid voor auto's te stel len op 70 km per uur, heeft de minister alleen uit de pers kennis genomen. Hij is bereid met de minister van Eco nomische zaken overleg te plegen of deze maatregel ook voor Nederland doeltreffend zou zijn. Zeer onaangenaam had het de minister getroffen, dat voet balsupporters in Venlo een Duitse bus hadden gehuurd om naar een wedstryd in Amsterdam te gaan. De tariefsverhoging bij de Spoorwe gen is hoofdzakelijk een gevolg van de verhoging van de lonen Het gaat erom de rentabiliteit te handhaven. Het ligt niet in de bedoeling van minister Algera tariefsverhogingen van particuliere ver voersondernemingen tegen te houden als de kosten stijgen, maar men moet niet uitgaan v-an enkele kostenstijgingen doch de totale uitkomsten van het be drijf in het oog nemen. De binnenvaarttarieven mogen daarom niet worden verhoogd omdat men in ge breke is een inzicht te geven in het ge heel van de kosten en uitkomsten. De beurtvaart heeft die gegevens wel ver schaft en daarom mogen de beurtvaart- tarieven met ingang van 1 januari met 12%% worden verhoogd. Uit de Kamer was aandrang uitge oefend tal van nieuwe projecten aan te pakken, die vele miljoenen zouden kosten. Al die wensen zou minister Algera liever inwilligen dan weigeren, maar in verband met de noodzake lijke bestedingsbeperkingen zal in de komende tijd het beleid niet zo voort varend kunnen zyn. Indien men zijn verwachtingen hoog stelt zal men worden teleurgesteld, maar indien men niets verwacht, zal het misschien nog meevallen. De Delta-werken zullen niet onder hevig zyn aan de bestedingsbeper kingen of de Zuiderzee-werken worden beperkt is nog een vraag. Gistermiddag heeft dr. W. Drees in het Koninklijk Instituut van de Tropen te Amsterdam de interna tionale tentoonstelling ..5000 jaar Schrift en Schrijven" geopend. Dr. Drees had zeer veel belangstelling voor een machientje uit de eerste dagen van de schrijfmachine, zoals de foto laat zien. Protest tegen „inmenging^ Cabot Lodge: Zo. dat is één sovjetagent minder, laat de anderen ook maar gaan De Hongaarse delegatie bij de Algemene Vergadering van de V.N. heeft gisteren het brutale stukje geleverd, uit de vergadering weg te lopen omdat zij zich niet kon verenigen met de „voortdurende inmenging van de V.N. in de binnenlandse aangelegenheden van Hongarije! De Hongaarse regering en haar delegatie bij de V.N. aldus de leider der delegatie Horvath waren door die inmenging beledigd op een wijze die onverenigbaar was met de Hongaarse souvereiniteit en de nationale eer van het Hongaarse volk De permanente vertegenwoordiger van de Verenigde Staten Cabot Lodge reageerde ondubbelzinnig met de vol gende woorden: „Zo, dat is èèn sov jetagent minder. Het zou heel wat verknoeide tijd besparen, indien alle andere satellieten hetzelfde doen". Opmerkelijke rede Er schijnt niet veel in onle te zijn! „Onder invloed van de gebeurtenissen in Hongarije hebben reactionaire elemen ten in Litauen getracht wantrouwen te zaaien jegens de communistische partij en de Sovjetrussische regering, het burgerlijke tijdvak te idealiseren, de jeugd te misleiden en de Litauers tegen de Russen op te zetten", aldus heeft Snetsjkus, de eerste secretaris van de Litause communistische partij in een rede, geciteerd door hetb lad „Sowjetskaja Litva" voor de opperste Sovjet van deze Baltiscbe republiek verklaard. Snetsjkus gaf te verstaan dat een zui vering onder de studenten noodzakelijk is, omdat zij „bezwijken voor de leugens verspreid door de vijanden van de volks klasse en onder de intellectuelen die de ideologische grondslagen van de party en haar rol in wetenschap en kunst aanvallen". Gistermorgen vond in de Plan tage-K erklaan te Amsterdam een ernstig verkeersongeval plaats: een tramstel van lijn 7 ramde een grote oplegger. Door de zwaarte van de tramtrein boorde deze zich door de opleggerdie als het ware in de motorwagen werd geperstDe foto geeft een overzicht van de situatie. De wagenbestuurder van de tram werd gewond. Van de andere kant erkende Snetsj kus dat het falen van de industrie een van de redenen kan zijn voor de onte vredenheid in Litauen. De industrie - zo merkte hij op - pro duceert bepaalde produkten die wij no dig hebben niet .levert een slechte kwa liteit gebruiksvoorwerpen af en heeft het bouwprogram niet uitgevoerd. Ook de voorziening van de fabrieken is slecht waardoor zij niet het volle rendement opleveren waarvan de lonen weer de weerslag ondervinden. Singapore wil meer vrijheid Lim Yew Hock, eerste-minister van Singapore, die maandagavond in Lon den is aangekomen voor verkennende besprekingen over de toekomst van de kroonkolonie, heeft gisteren verklaard, dat hij volledig binnenlands zelfbe stuur voor Singapore wenst. Op een persconferentie zei hij onder meer: „Ik ben; hier gekomen om de rechten van de bevolking van Singapore op te eisen, niet om deze af te smeken" Singapore eist „vrijheid in vriendschap met het Verenigd Koninkrijk". Engeland kan zyn bases en de con trole over de defensie tegenover het bui tenland behouden. Het mag ook de bui tenlandse zaken van Singapore blijven beheren, echter onder één voorwaarde, namelijk dat wij onze eigen handel kun nen drijven en onze culturele betrekkin gen zelf onderhouden, aldus de eer ste-minister. Singapore telt 1.200.000 inwoners. Stand 777 en 999 hijna 7 miljoen Op de twee girorekeningen ten bate van de hulp aan de Hongaren is tot vanochtend ruim 6,8 miljoen gulden ge stort. De stand is nu: Giro 777: f. 3.611.757,34, giro 999: f. 3.224.389,85. De ontwerp-resolutie over Hongarije, die mede door Nederland was inge diend, is op enkele punten gewijzigd, waarbij een zinssnede uit de overigens vrij algemeen van de hand gewezen In- dia'se resolutie werd overgenomen. De eis tot onmiddellijke terugtrekking van de Russische troepen (die niet in de India'se resolutie geuit werd) werd ove rigens onverkort gehandhaafd. Oostenrijk heeft een resolutie inge diend waarm Hammarskjöld gemach tigd wordt met alle energie en ten dienste staande middelen een con structieve oplossing te bewerkstelligen. Oostenrijk zal echter tevens de beide andere resoluties steunen. Enquêtecommissie wil onderzoek beëindigen De enquêtecommissie regeringsbeleid 19401945 heeft aan de Tweede Kamer verslag van haar werkzaam heden uitgebracht en voorgesteld deze werkzaamheden te beëindigen. Tussen haar eerste verhoor op 17 februari 1948 en haar laatste op 17 juli 1956 heeft zij totaal 1250 getuigen en/of deskundigen gehoord; 100.045 vragen werden gesteld. De acht delen van het verslag om vatten 14.868 bladzijden, waarvan 4228 bladzijden aan het eigenlijke ver slag zijn gewyd, 8656 bladzijden aan verhoren en 1984 bladzijden aan bij lagen. Omtrent de verkoop van de acht delen deelt de commissie o.a. mede: deel 1 (2 boeken) oplaag 4739 afgeleverd 4710, deel 2 (2 boeken) oplaag 3920, afgele verd 3820. deel 3 (2 boeken) opl. 2709, afgeleverd 2585, deel 4 (3 boeken) opl. 4174, afg. 3599, deel 5 (3 boeken) opl. 2656, afg. 2099, deel 6 (2 boeken), opl. 1430, afg. 1409, deel 7 (2 boeken) opl. 1656 afg. 1195, deel 8 (3 boeken) opl. 1718. afg. 1378. Het Rijksinstituut voor Oorlogsdocu mentatie is bezig met hét vervaardigen van een register op deze delen. Eigenlijk moet punt N var het en- quétebesluit (het beleid betreffende de overzeese gebiedsdelen, daaronder be grepen het beleid der Nederlands-Indi sche regeringt. maar de commissie is van oordeel, dat deze opdracht niet meer naar behoren kan worden uitge voerd. Men zou het beleid in een uit gebreider tijdvak dan alleen de oorlogs jaren moeten bestuderen om tot een behoorlijk verantwoorde conclusie te ge raken en in de loop der jaren is reeds gebleken, dat er onoverkomenlijke be zwaren staan om personen te laten getuigen over gebeurtenissen, die ten dele vijftien jaren geleden zijn geschied. Getuigen zowel als commissie worden hierdoor in een moreel onaanvaard bare positie geplaatst. Bovendien kan het wel uitgesloten worden geacht, dat de commissie de gelegenheid zal krijgen Indonesiërs te horen, zodat het beeld te allen tijde onvolledig zou blijven, daarom verzoekt de commis sie de termijn, binnen welke zij ver slag moet uitbrengen en welke laat stelijk verlengd is tot 1 januari 1957, niet meer te verlengen-

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1956 | | pagina 1