Camerata Academica: een uniek
ensemble met even uniek mentor
Radiologie zegen voor geneeskunde
bij erkenning van haar gevaren
Ideale Mozartgroep uit Salzburg
Gemot Sieber jeugdig wonder bij genade
Vebo houdt kerstvee-show
Een specialisme met bijzondere
plaats door algemene invloed
ZATERDAG 8 DECEMBER 1958
„Mozartfeest" in „Semprefeest"
DE ideale Mozart-zon is voor ons opgegaan!
Prof. dr. Bernard Paumgartner, kenner van diens wezen, stijl en uitvoerings
praktijk bij uitnemendheid en lijn „Camerata Academica" uit Salzburg waren
daar om het sublieme waar te maken!
Deze dirigent bezit de wijsheid, de mildheid, de eenvoud ende hoge
eruditie om de sfeer der klaarste zuiverheid te scheppen, waarom Mozart
vraagt en daarbij diens oeuvre op het oneindig hoog niveau te plaatsen, dat
het nageslacht deze geniale Mozart verschuldigd is. Men hoort dat zelden
Een wonder voltrekt zich, gelijk slechts een ensemble van volmaakt op
elkaar ingestelde instrumentalisten uit Salzburg, waar Mozart leefde en in
hoofdzaak leed, bieden kan.
Een kamerorkest zó homogeen van klank en intensiteit de violengroep
bijv. klinkend als één instrument zó superieur afgewogen en uitgebalan
ceerd in alle verhoudingen en meest subtiele nuanceringen, zó verweven met
geest en bedoelingen, zó vervuld van uiterste precisie en accuratesse tot in de
verfijndste pianissimi men denke aan de verrassende inzet der Symfonie
in A gr. t. (K.V. 201 woor hoort men dit en wanneer is het realisatie-
vermogen tot dit summum aan transparant spel voorhanden?
Hofrat Paumgartner, verwant aan Mo
zart als nauwelyks één. is als een be
schermend vader over zijn discipelen, die
deze gracieuze, van souplesse doortrok
ken en dan weer plotseling als een
vlam uitschietende felle en puntige, rit
misch pittige directiewij ze met even zo
vele puntige accenten tot gevolg als het
ware indrinken. Van iedere aanwijzing
beseffen zij het belang, de diepte, de
verrukking. Men luistert gebiolo
geerd, weet zich bij deze interpretaties
met Mozart één en ondergaat de volle
dige Mozart in de onvoorstelbare rijk
dom van al zijn facetten!
Men leeft van het begin tot het eind
mee met deze tegelijkertijd sterke en
tedere muzieken, die tot inspirerende
ontmoetingen met Mozart worden, omdat
zij boven al het klein-menselijke verre
uitstijgen en op een avond als deze
zó gespeeld tot onverwacht nieuwe
ervaringen worden.
En men dankt, omdat waarachtig geluk
sporadisch geboden wordt, deze Mozart-
interpreet, die in een genivelleerde 20ste
eeuw. nog zulke geschenken aan te bie
den heeft, van ganser harte, beseffend,
dat geluksmomenten kostbaar en onver
getelijk zijn!
Het programma: twee symfonieën als
begin en afsluiting. Allereerst die in
Bes gr. t. (van 1779), waarin bewezen
wordt dat Mozart zelfs in Salzburg zijn
gelukkige uren gehad moet hebben. Een
later in Wenen toegevoegd Menuet slaat
ernstiger tonen aan, gevolgd door een
ran levenslust brandende finale, herin
nerend aan een vrolijk dorpsfeest, waar
in alle vroegere fantasie en vrijheid door
een strenge contrapuntische behande
ling toch aan banden wordt gelegd.
Reeds een sprekend en eminent voor
beeld van superieure Mozart-belichting,
zo mogelijk nog overtroffen in de tot
slot opklinkende symfonie in A. gr. t.
(K.V. 201), waarin de opperste fijnzin
nigheid haar climax bereikte.
Wanneer ooit van een ideaal „klei
nood" dat Mozart vermoedelijk reeds in
1774 'dus op 18-jarige leeftijd compo
neerde, gesproken mag worden, dan is
dit hier van toepassing. Betoverend
mysterieus de werking van het Andante
welk een homogeniteit in het unisono-
spel der con sordino spelende eerste vio
len en welk een spiritualiteit in de
Finale, genomen in de snelle vaart,
waarvoor Paumgartner blijkbaar voor
keur heeft, met ook de volle nadruk op
de aanwezige dramatische expressie, on
geëvenaard van uitbeeldingsvermogen.
Men zou zo kunnen doorgaan met de
omschrijving van duizenderlei détails,
die als evenzovele parelen uit de hemel
leken te komen.
Doch bepalen wij ons tot de solistische
prestaties daartussendoor.
De eerst 15-jarige „jongeheer", gelijk
het programma hen. annonceerde, Ger-
not Sieber, leerling van het „Mo-
zarteum". in het pianoconcert in A gr. t.
(K.V. 414), daterend uit zomer of herfst
1782 te Wenen.
WU houden niet van het woord won
derkind" zijn er zelfs huiverig voor.
Maar daar zat „het" toch voor ons: een
échte jongen nog, wanneer hij niet
speelt, een absoluut gerijpte volwassene
in zijn spel.
Wonderbaarlijk is zijn Mozart-affini-
teit. Diep gevoelde voordracht, eerlijke,
innige muzikaliteit, paarden zich aan
een volmaakt, kristal klaar toucher
en een techniek, die in elk opzicht van
een uitzonderlijke scholing getuigde.
Zo ooit, dan was hier een pianist aan
het woord die. ondanks zijn jeugd, alle
verwachtingen in de schaduw stelde,
een, ook naar de geest, perfectie open
barend, welke men voor zijn leeftijd on-
T ijdens het Mozartfeest: van l.n.r.
Sempre-praeses J. H. Geertsema,
prof. dr. Bernard Paumgartnerde
jonge pianist Gernot Lieber en
Jaap Stotijn.
Foto L.D./Van Vliet)
bestaanbaar kon achten. En toch was
het alles aanwezig, men zou kunnen
denken de jonge Mozart zelf te horen!
Een genade!
Afgewacht moet worden, waartoe zijn
ontwikkeling leiden zal: decepties zijn
meer aan de orde geweest. Doch gezien
het milieu waarin hij opgroeit, de stren-
gediscipline, die hem omgeeft kan nau
welijks getwijfeld worden aan een grootse
toekomst!
Uitbundige toejuichingen vielen deze
„knaap", drager van een verbluffend
kunnen, ten deel. Hi; dankte daarvoor in
onbedorven eenvoud, gelijk zijn spel,
dat zonder effectbejag was. Daarin ook
zijn oudere comparanten spontaan be
trekkend.
Als tweede solist: directeur Jaap Sto
tijn, die vanavond Sempre's galaconcert
te Scheveningen dirigeert. Reeds bij zijn
joyeuze entree als oud-vertrouwde al
lerhartelijkst begroet!
Deze over gans de aarde gerenom
meerde hoboïst gaf een reprise van het
reeds eerder door hem met „Sempre"
geblazen virtuoos-briljante hobo-concert
in C gr. t. (K.V. 314 a), door Paumgart-
Aan het einde van de Lage Morsweg,
op het grondgebied van de gemeente
Oegstgeest en in de omgeving van de
trambaanovergang, van dc H.T.M. is er
voor de wielrijders een aanzienlijke
betere verkeerssituatie ontstaan. Het
rijwielpad, dat langs de Rijksweg loopt,
hield daar n.l. op en de fietsers moesten
via de tramweg-overgang de bocht
maken, waar het rijwielpad opnieuw
begon. Thans echter is het fietspad
doorgetrokken, zodat de wielrijders zich
niet meer op de rijweg behoeven te
begeven. De bocht is nu ook veel ge
leidelijker geworden. Komende uit de
richting Leiden moeten de wielrijders
ner ontdekt als voorloper van het be
roemde fluitconcert K.V. 314.
Wie Stotijn kent en wie' kent hem
niet? begrijpt dat hij ook ditmaal
zijn meesterschap demonstreerde op een
voor zijn leeftijd bewonderenswaardige
wijze. Het is verbazingwekkend, hoe Sto
tijn nog steeds tot zulk een krachttoer in
staat is. vooral wat ademtechniek betreft.
En al zijn er dan ook enkele vlekjes:
Stotijn blijft door de jaren heen de
hoboïst, die nauwelijks met één ander
vergelijkbaar is.
Ook voor deze steeds jeugdige Stotijn
stormachtige ovaties van de gelukkig
stampvolle zaal.
Na afloop als verrassing het eerste en
vierde deel van „Eine kleine Nachtmu-
sik", telkenmale door een onverzadig
baar auditorium, dat het applaudisseren
niet moede werd, „afgedwongen" toe
giften. Ook daarin speelde het ensemble
met élan en wervelende vaart, in een
onzegbaar schoon kleed gehuld, zijn
hoogste troeven uit!
Uiteindelijk kon toen Sempres-praeses
J. H. Geertsema zijn diepe erkentelijk
heid uitspreken waarvoor prof. Paum
gartner als oudere de dank overbracht
van de weer „jong-gewordene".
„Sempre" deed er goed aan, de Lei-
denaars ter gelegenheid van dit 125
jarig jubileum deze unieke „Camerata
Academica" met zijn even unieke men
tor te doen kennis maken.
Een hoge eer voor onze stad, die zich
deze eer volledig waardig heeft be
toond. Salzburg behaalde met deze
weergaloze Mozarthulde op alle punten
een zegenrijke overwinning!
H.
juist voor de trambaanovergang de weg
oversteken om op het rijwielpad te ko
men. Het werk is uitgevoerd door de
Rijkswaterstaat. Onze foto geeft een
beeld van de nieuwe situatie; naar links
is richting Den Haag. Aan de linker
zijde ziet men nog juist het geraamte
van het viaduct, dat daar reeds ver
voor de oorlog was geprojecteerd. Dit
plan is echter destijds vervallen, zodat
het viaduct zijn waarde had verloren1
en derhalve niet afgebouwd is.
(Foto L.D.Van Vliet)
De eerste in ons land
De eerste na-oorlogse kerstvee-show
in ons land, en tentoonstelling van
slachtvee, zal volgende week vrijdag
In Lelden worden gehouden.
Het Vebo-bestuur, dat hiertoe het
initiatief heeft genomen heeft zich bij
het organiseren van deze tentoonstelling
door de gedachte laten leiden, dat deze
tijd van het jaar, mede gelet op vraag
en aanbod, vermoedelijk meer geëigend
is. dan de septembermaand, waarin het
gebruikelijk was aan de traditionele
Vebo-fokveedag ook een slachtvee-show
te koppelen.
(Ingez. Med.-Adv.)
voor
nare
dagen 1
Domes, Witte K oir* poeders zijn
een uitkomst. Ze verdrijven pijn
en lusteloosheid. Brengen geen j
maagstoornissen teweeg.
Ook in tablet' en
cochef-vorr»
WITTE KRUIS
Oratie prof. dr. J. R. von Ronnen
Als opvolger van wijlen prof. dr. D. J. Steenhuis aanvaardde dr. J. R. von
Ronnen gistermiddag het ambt van gewoon hoogleraar in de röntgenologie
aan de Leidse Universiteit. Prof. Von Ronnen, die eerst na de bekendmaking
van zijn aanstaande benoeming tot Leids hoogleraar in Utrecht promoveerde
als röntgenoloog, verbonden aan het ziekenhuis Bronovo te Den Haag, wijdde
zijn inaugurele oratie in het Groot Auditorium aan de radiologie en de radio
loog in het teken van een waarschuwing en een pleidooi. Voor deze oratie
bestond een zeer grote belangstelling ook van buiten de Leidse Universitaire
kring.
Geen terrein-grens
Prof. Von Ronnen sprak in zijn oratie
voornamelijk over de radiologie en haar
positie tussen de andere klinische spe
cialismen. De radiologie neemt een bij
zondere plaats onder de specialismen in,
doordat zij zich niet tot een bepaald
gebied beperkt, zelfs niet een zelfstandig
geheel is, doch een diagnosticum en een
therapeuticum vormt ten dienste van de
overige specialismen.
De snelle ontwikkeling van de techni
sche zijde der röntgenologie heeft ver
oorzaakt, dat deze ook buiten de super
visie van de röntgenoloog of de kenner
van de fysische processen bij röntgen-
ologische waarneming of behandeling
werd toegepast. Daarbij werd niet steeds
het gevaar van röntgenologische en me
disch aanverwante straling onderkend.
Via een historisch overzicht over de
ontwikkeling der röntgenologie kwam
prof. Von Ronnen, met vermelding van
Prof. jhr. mr. dr. W. J. Af. van
Eysinga, voorzitter van het bestuur
van de Universiteitsraad (links)
complimenteert prof. Von Ronnen,
terwijl prof. dr. S. E. de Jongh. de
secretaris van de Senaat de echtge
note van de geïnaugureerde hoog
leraar gelukwenst.
Foto L.D./Van Vliet)
de fouten die in het verleden ten aan
zien van haar toepassing zijn gemaakt,
op de thans gebleken noodzaak, de effec
ten van ionen-bestraling en kern-ener
getische bestraling nauwkeurig te ana-
liseren op hun nadelige gevolgen nu
hun therapeutische werking steeds gro
ter blijkt te zijn.
Daarby wees prof. Von Ronnen op
de gevaarlijke invloed, die bestraling
hebben kan wanneer deze de ge
slachtscellen zou kunnen aantasten
met het gevolg van een verhoogde mu
tatie-frequentie.
Verheugende voorzichtigheid
Verheugend is, dat de jongste ont
wikkeling van de röntgenologie een be
perking van de dosis van röntgenstra
ling meebrengt, onder meer door inscha
keling van de röntgenbeeldversterker.
Deze techniek behoeft echter een ver
dere verbetering alvorens de via haar
verkregen resultaten even betrouwbaar
zijn als de via de traditionele weg.
Overgaande tot de toepassing van an
dere bestralingsbronnen constateerde
spreker dat er bij andere radiologische
behandeling verschillende gevaren op
treden zoals besmetting van ruimten en
personen en verontreiniging b.v. van
bodem, water en lucht. Deze gevaren
zijn opzichzelf niet zo groot wanneer het
verantwoorde medische toepassing van
bestraling zou betreffen, doch die be
straling wordt tegenwoordig ook voor
vele niet-medische doeleinden toege
past.
Gevaarlijk misbruik
Spreker waarschuwde in dit ver
band tegen het gebruik van röntgen
stralen voor zulke onnozele doelein
den als het door middel van een door
lichtingsapparaat controleren of een
schoen wel goed past!
In het gehele ingewikkelde complex
voor voor- en nadelen van bestraling,
radiodiagnostiek en radiotherapie speelt
de relatie tussen patiënt en arts een
zeer belangrijke rol. Die relatie is thans
van tijdelijke aard, waardoor controle
in vele opzichten wegvalt en de belang
stelling van de radioloog voor klinische
aspecten wordt verminderd.
Het is volgens spreker niet doenlijk
op dit gebied richtlijnen voor betere
verhoudingen te geven, maar wel achtte
hij het noodzakelijk, dat de andere spe
cialisten op het oordeel en het werk van
de radioloog vertrouwen. Dit vertrouwen
wordt bemoeilijkt door, de omstandig
heid. dat het specialisme van de radio
loog betrekking heeft op het gebied van
alle andere medisch- specialismen..
Niet les van kliniek
Prof. Von Ronnen lichtte enkele van
zün aldus geformuleerde gedachten toe,
door een verhandeling over bestralings
diagnostiek en bestraiings-therapie van
borstaandoeningen. Hij stelde daarbij
als conclusie, dat verder wetenschappe
lijk onderzoek moet uitmaken of het
aanbeveling verdient, de mammografie
bij vrouwen boven de' 45 jaar in te voe
ren bij het algemeen bevolkingsonder
zoek.
In de gebruikelijke toespraken tot
slot van zijn oratie stelde prof. Von
Ronnen zoals ook tijdens zijn 'voor
dracht nadrukkelijk, dat naar zijn me
ning de röntgendiagnostiek bedreigd
wordt door het gevaar, los te raken
van de kliniek. Dit zou de radiologie
als geheel op een dood spoor leiden.
Voorts legde prof. Von Ronnen er de
nadruk op, dat radiologie en röntgenolo
gie niet meer facultatief gesteld mogen
worden in het collegeprogramma van
de medicus-in-opleiding, omdat zij een
essentieel onderdeel moeten zijn in de
medische kennis zowel van de specialist
als de huisarts.
Na de oratie volgde een zeer druk be
zochte receptie in de ontvangstkamer
van de Academie.
Afgaande op de zeer gunstige inschrij
ving, blijkt ook bij de mesters, die voor1
het merendeel in Noord- en Zuid-Hol-;
land hun bedrijf hebben, voor deze
tentoonstelling goede belangstelling te'
bestaan. Niet minder dan 63 koeien!
resp. 52 rood-bont en 11 zwart-bont, 201
vette varkens en vier vette kalveren
zullen deze dag wedijveren om de hoog-,
ste eer. Het ligt in de bedoeling, dat de!
runderen ook nog in groepsverband, zo
mogelijk aangevuld met vee uit andere^
stallen, voor de ogen van de jury zullen
verschijnen.
Met het oog op het jaargetijde zullen
alle voorzorgsmaatregelen worden ge-!
troffen om het vee op een beschutte'
plek van het veemarktterrein (het!
voormalige t.b.c.-vrije gedeelte) onder
te brengen.
De tentoonstelling zal vrijdagochtend'
om tien uur door wethouder D. van der
Kwaak in 't Schuttershof worden ge
opend.
Lezers schrijven....
De dood op de weg
Het was gisteravond, dat ik voor de
vierde maal in korte tijd een ernstig
verkeersongeluk van nabij meemaakte
door één en dezelfde oorzaak, n.l. het
stilstaan van een vrachtauto zonder
achterlicht in het donker op een ver
keersweg.
Eén der hier genoemde ongelukken1
had zelfs ten gevolge, dat vier mensen
hierbij de dood vonden. Slechts automp-
bilisten, die dagelijks op de weg rijden,1
kunnen zich indenken, wat het bete
kent, soms gehinderd door het licht van
een tegenligger, plotseling in het donker j
een stilstaande auto voor zich te zien
opdoemen.
Nu het winterseizoen dikwijls met
natte en gladde wegen weer in aantocht
is .zullen de lezers van uw blad onge- j
twijfeld regelmatig lezen over dergelijke
ernstige auto-ongelukken met veelal
fatale afloop. Wat is de oorzaak van
deze ongelukken en hoe deze te voor-i
komen?
De oorzaak is veelal een elektrische
storing. Een luxe-auto kan soms tussen
twee bomen langs de kant van de wegi
of in elk geval zoveel mogelijk van de
weg afgezet worden. Voor een grote I
vrachtwagen is dit meestal niet moge
lijk, daar hiervoor geen ruimte is, zodat!
deze zonder meer op de weg geparkeerd
blijft.
Deze ongelukken kunnen praktisch j
voorkomen worden, indien elke vracht
wagen-eigenaar/chauffeur zich bewust
wordt van dit grote gevaar en zich de'
kleine uitgave getroost van reflecteren- j
de gevarentekens, die direct na het
stilstaan van de auto op 5 a 100 meter!
achter de auto op de weg geplaatst wor
den, waardoor het achteropkomende j
verkeer tijdig gewaarschuwd wordt.
Als automobilist hoop ik, dat het zo
spoedig mogelijk verplicht wordt deze j
attributen in de cabine te hebben van
elke vrachtauto.
U dankend voor de plaatsruimte,
P. W. te V.
(Ingez. Med -Adv.)
WERKLOOSHEID VAN GERINGE
OMVANG
Het standencijfer van het aanbod (de
arbeidsreserve) wijst uit, dat niettegen- -
staande het najaar, de werkloosheid
nog van geringe omvang is. Het aantal
als geheel werkloos ingeschrevenen be
liep op 1 december 210. Seizoeninvloe- I
den doen zich voorshands nog in zeer
beperkte mate gevoelen. Wrijvingsfac
toren treden wel op ,doch eveneens in
beperkte omvang.
Het aantal geregistreerde aanvragen
vertoonden een stijging t.w. van 405 tot
425, waarvan er 170 betrekking hadden
op jeugdigen (15 t.m. 18 jaar).
Het aanbod van vrouwelijke arbeids
krachten bleef vrijwel gelijk en beliep 85.
De vraag nam iets toe en omvatte op
1 december j.l. 420 geregistreerde aan
vragen.
VOOR HONGAARSE
VLUCHTELINGEN.
Het kerkconcert dat Ex Anima, onlangs
gegeven heeft ten bate van de Hongaar- i
se vluchtelingen, heeft netto f425 op
gebracht.
