IN KAMER EN TUIN
Jean Louis Bernadotte wilde
een „mannenleven" leiden
Geslaagde ontvluchting
WEKELIJKS BIJVOEGSEL
PAGINA 2
Bewogen Leven
Hij had hart voor zijn soldaten
Kijkje* in de Natuur
Vlaamse gaai genoot IV2 jaar gastvrijheid
A'
De witte Aronskelk, een mooie kamerplant
Toen hij ging zeiden duizenden dat ze
hun vader verloren hadden
In de jeugd van Theroigne de Méricourt waren geen belangrijke tekenen die er op
wezen dat ze over de ganse wereld eens bekend zou worden. Zij werd bekend
ondanks zichzelf. De tijdgeest greep haar, had haar nodig. De tijdgeest speelde met
haar en verwoestte haar toen hij het spelen beu was.
Dank zij haar gevoeligheid, haar ontvankelijkheid, haar - zo men wil - hartstochte
lijkheid, kreeg de tijdgeest vat op haar. Waarlijke grootheid leefde in haar niet.
GEHEEL anders is dit bij Jean Bernadotte. eens een
gewoon soldaat in het leger der Revolutie, later
maarschalk onder Napoleon en tenslotteKoning
van Zweden. In hem is de kracht van de persoonlijkheid,
hij is geen prooi van de maalstroom In zijn tijd, zeer
doelbewust gaat hij daar soms tegen inen met succes.
Hij was bijvoorbeeld een der weinige hooggeplaatste
officieren die Napoleon niet hielp bij zijn Staatsgreep,
omdat hij die gevaarlijk vond voor het Franse volk. Zijn
vijanden hebben wel beweerd omdat hij Bonaparte niet
mocht, aangezien deze Désireé Clary, een dochter van een
rijke zijdekoopman uit Marseille „had versmaad" terwille
van de „Creoolse" Josephine de Beauharnais. Doch is dit
verwijt niet onlogisch? Bernadotte had Désireé getrouwd,
en behoefde zich volstrekt geen wreker te gevoelen voor
zijn vrouw, want Désireé en Bonaparte waren in de beste
harmonie gescheiden. Wat ook de bewuste of onbewuste
beweegredenen van Bernadotte geweest mogen zijn,
wij erkennen gaarne, dat de wegen rond het pad der
liefde daar niet altijd logisch op aansluiten zijn be
sluit om Bonaparte n i e t te helpen getuigde van een
eigen wil en van grote moed.
Napoleon werd geboren toen zijn vaderland stierf, zo
zei hij zelf en deze uitspraak weerspiegelt zijn persoon
lijkheid, zijn genialiteit. Wat was dat voor een vaderland,
dat gestorven was? Corsica, voor het gevoel van ieder een
armelijk, onaanzienlijk gebied. Maar èlles wat Napoleon
aanraakte werd „geëlictriseerd door zijn persoonlijkheid".
Bernadotte werd geboren in het Zuidfranse stadje Pau,
in Carnavalstijd. Men zegt zelfs dat gemaskerde carna
valsvierders. die zijn moeder vreselijk lieten schrikken,
zijn geboorte hebben verhaast.
Zijn vader was advocaat, behoorde dus tot de midden
stand. tot de stand der gegoede burgerij, zo men wil. En
in die stand was het de gewoonte dat men het pasgeboren
kind aan een min gaf, die het moest voeden en opvoeden.
Jean Louis werd geboren in 1163, in de tijd dus van de
Verlichting. Rousseau, die zich de profetenmantel der
Natuur had omgehangen, fulmineerde in ongeveer dezelf
de tijd tegen het onnatuurlijke systeem in de opvoeding.
Waarom, als de Natuur het kind uit de moeder geboren
liet worden en haar melk gaf, gaf die moeder het aan een
ander die niet de ideale voeding kon hebben noch de
ideale opvoeding kon geven?
Wij weten dat Jean Louis, ouder geworden, zijn min
vaak heeft bezocht en haar zijn ganse leven niet heeft
vergeten.
]EAN LOUIS was een levendige jongen, die volslagen
ongeschikt was om op een kantoorkruk te zitten. Maar
wat móest hij? Zijn vader wilde dat ook hij advocaat
zou worden. Tegen een vaderlijk gebod ingaan? Dat ge
beurde zelden in die tijd.
Wel kon hij proberen zijn vader duidelijk te tonen hoe
groot zijn ongeschiktheid wel was en dat deed hij dan
ook, bij elke gelegenheid die hem geboden werd.
Hij was haantje de voorste in zijn vriendenkring. Hij
maakte goede sier. Er kwamen zelfs mensen die hem een
losbol noemden, doch als ze zich tegenover hem bevonden
waagden ze het niet dit te zeggen. Uit de heldere ogen
straalde zulk een energie, uit zijn houding sprak zulk een
zelfverzekerheid, dat een woord van kritiek de aanschou
wer op de lippen bestierf.
Hij leefde in een roes van vrolijkheid, maar daar achter
lag de ernst.
Toen zijn vader stierf, hfl was toen zeventien jaar,
kwam die ernst plotseling naar voren. Duidelijk zag hij
in, dat hij twee jaar van zijn leven had verknoeid. Wel
had hü iets van de wet en recht opgestoken, dat hem
later zeker te pas zou komen, doch hij had niets gedaan
voor zijn toekomst.
Hij had eerzucht genoeg. Hij wilde een belangrijk man
worden. Maar niet door de pen of het woord, veeleer
door de kracht van zijn geest en door weergaloze moed.
Hij wilde geen klerkenleven, doch een „mannenleven".
O'
Toen hij eens met zijn legerafdeling, die hij naar
Napoleon moest brengen, die in Italië streed, door het
gebied trok waarin velen van zijn soldaten geboren waren,
gaf hij hun permissie hun familie te bezoeken, onder
voorwaarde, dat ze zich op een afgesproken plaats weer
bij hem zouden voegen.
Duizenden verlieten het leger, bepakt en bewapend.
Niet een ontbrak later op het appèl. En dat in een tijd
waarin desertie aan de orde van de dag was.
Onder de generaals der revolutie was Bernadotte een
der eersten. Hij was meer dan een uitnemend generaal,
hij was ook een goed bestuurder. Dat bleek in Triënt,
waar hij korte tijd gouverneur was. Daar werd hij wel
dra door de bevolking op de handen gedragen.
Hfl was ook een goed organisator, dat bleek toen hij,
tijdens het Directoire, minister van Oorlog was. Er
ging een roep van hem uit in alle legers. Bernadotte
was de man die hart had voor soldaten. Hij zorgde voor
hun welzijn!
NAPOLEON kwam uit Egypte terug. Het volk had
geroepen om de verbannen held. Napoleon bereidde
een Staatsgreep voor. Hij wilde het Directoire omver
werpen en een nieuwe regering stichten, die Frankrijk
machtig zou makenen welvaart geven.
Bernadotte. de minister van Oorlog had een machtige
steun voor Napoleon kunnen zijn. Doch hij weigerde zijn
medewerking.
Hij zag in die Staatsgreep een gevaarende
karakters der beide mannen harmonieerden niet. Het
genie is onberekenbaar, uiteindelijk geeft het alleen koers
aan eigen leven en niet aan de gemeenschap, die het
beweert te dienen.
Napoleon heeft Désirée bewerkt. Het hielp hem niet.
Zij. die met twee Bonapartes verloofd was geweest, eerst
met Josef, daarna met Napoleon, kon de held aan wie
ze zich eindelijk had toevertrouwd, niet bewegen tot ander
inzicht. Bernadotte trotseerde Napoleon en toen de
Staatsgreep was gelukt, kreeg hij zijn ontslag.
Toen zelden duizenden soldaten, dat ze hun vader
verloren hadden.
REIN BROUWER.
KOM vooruit! schiet een beetje
op. Daar moet je geen ge
woonte van gaan maken!" Dat
zei ik tegen Gijs, mijn Vlaamse Gaai,
terwijl ik hem van mijn schouder
afschudde, met de bedoeling, dat hij
zijn hok weer zou binnenvliegen.
Maar wat enige keren goed was ge
lukt, vlotte deze keer niet. De vogel
wipte de verkeerde (voor hem de
goede) kant op en schoot over mijn
hoofd heen, de tuin door en beland
de met een forminabele gaaienkrijs
in een topje van een hoge larlx.
En met deze onverwachte sprong
naar de vrijheid was zeer abrupt een
einde gekomen aan een langdurige
vriendschap tussen ons beiden. Hoewel
.vriendschap", hij was per slot
van rekening mijn gevangene. Ruim
anderhalf Jaar geleden heb ik eens
geschreven over een jonge vlaamse
gaai, waarover ik me had ontfermd.
Had' moeten ontfermen, want er was
voor mij weinig keus, toen het diertje,
verwaarloosd en schreeuwend van hon
ger, me in de handen werd gedrukt.
Zijn vlerken waren stuk geknipt.
Kwajongenswerk, dat was duidelijk.
Het is nu ongeveer winter, terwijl ik
dit schrijf, dus de meimaand is nog
ver. De maand van het schooieren
langs de houtwallen en de struiken.
Dan worden de jonge vogels weer ver
kwanseld en volgstopt met brood, dan
worden hun vleugels verprutst en als
de lieve jeugd genoeg heeft van het
levend speelgoed, kijkt ze er niet meer
naar om en dan mag een ander, nee!
dan moet iemand anders er zich over
ontfermen, pit is gewoonlijk de gang
van zaken. Nu kan men van mening
zijn, dat kraaien, eksters en gaaien
schadelijke vogels zijn en dat het dus
niet. zo erg is. als men deze dieren
slecht behandelt, maar dit is een foute
redenering.
Mjjn stelregel is: wie een dier on
der zjjn hoede neemt, is verplicht
het te verzorgen, zo goed, als maar
in zyn vermogen ligt.
Met schadelijk of nuttig heeft dit
niets te maken: deze begrippen zijn
trouwens menselijke bedenksels, waar
over heel wat verschil van mening be
staat. Het zou goed zijn, als menig
va dei* en moeder deze stelregel over
nam en ze als eis hun spruiten voor
hield, wanneer deze met een vogel
thuiskomen.
NDERHALF JAAR hebben we
onze Gijs gehad. Van een onge
lukkig verfrommeld scharminkel
is hij in die tijd opgegroeid tot een
prachtige, kerngezonde vogel, waaraan
tenslotte nog slechts één ding ontbrak
n.l. de vrijheid. En deze moeilijkheid
heeft hij nu zelf opgelost. Waarom zó
lang?, zal men vragen. Het antwoord
is niet zo moeilijk te geven: de vogel
was immers gekortwiekt, dat wil zeg
gen, de lange vleugelpennen waren
rits-rats tot op de helft afgeknipt, dus
dit betekende, dat we een jaar moes
ten wachten tot hü na de zomerrui zijn
niernve veren had gekregen.
Dit gebeurde inderdaad. Midden in
de zomer komt zo'n eerste jaarsvogel
zo dun in zijn veren te zitten, dat Je
jezelf ongerust afvraagt, waar dat op
uit moet draaien. Kraaien en eksters
vertonen dezelfde ruimoeilfjkheden,
maar ook zij komen die tijd glansrijk
door en prijken daarna met een veren
kleed, gla-nzender en intenser van
kleuren dan ooit te voren.
Er is echter een „maar aan verbon
den. Een vogel komt alleen goed door
de rui heen, als zijn levensomstandig
heden gunstig zijn, hetgeen vooral be
tekent: als zijn voedsel goed is. De in
het wild levende vogel weet precies,
wat hij moet eten en hoeveel. Maar
de verzorger van een jonge vogel weet
dat meestal niet en zeker niet een
kind, dat zo'n beetje op goed geluk
knoeit met geweekt brood, wormen en
gekookte aardappels, want daarop
komt het doorgaans neer.
Een jonge gaai gaat er vast en zeker
aan dood. We moeten immers niet ver-
P een dag weerklonk de werftrom in Pau. Bernadotte
voelde dat die trom voor hém werd geslagen. Hij
ging naar de werfofficier en gaf zich op. Een
adspirant-soldaat met de maarschalkstaf in zijn ransel...
Moeilijk zou de weg zijn van soldaat tot maarschalk.
Maar omdat liet de weg van zijn leven was aanvaardde
hij de moeilijkheden als iets vanzelfsprekends.
Een soldaat in die voór-revolutietijd was niet hoog in
aanzien Dit ondervond hij op een kwade dag in Mar
seille. Hij was toen nog in het regiment Royal la Marine
en begaf zich met een inkwartieringsbrief naar het huis
van een welgesteld burger. Er waren veel soldaten in
Marseille, de kazernes waren te klein. Doch de bewoner
van het deftige huis toonde zich volstrekt niet ingenomen
met de soldaat. Hij gaf hem dan ook een brief voor zijn
regimentschef. waarin hij die mededeelde, dat hij gaarne
een officier in zijn huis op zou nemen, doch dat aan het
opnemen van een soldaat vele bezwaren waren verbonden.
Bernadotte kon gaanom vele jaren later terug te
komenvragend om de hand van een der dochters
uit dat huis. Désirée Clary. Vaak heeft Koningin Dési-
derla van Zweden dit verhaal verteld. Toen ze oud was
vertelde ze het aan een ieder die het maar horen wilde.
Ze vertelde het -Isof ze er by was geweest, en dit kan
zo geweest zijn ook, doch dan moet ze nog wel heel
erg jong geweest zijn. Want de geschiedenis hier bedoeld
kan zich hebben afgespeeld in 1782 of eerder. Niet later
dus en ln 1782 was de lieftallige Désiréevijf jaar...
BERNADOTTE was een ridderlijke figuur, iemand die
bewogen werd door het zien van mensen in nood.
Zijn helder verstand, zijn persoonlijke moed. zijn
volslagen eerlijkheid, maakten, dat hij al spoedig bevor
derd werd. En als de Revolutie gekomen is. treffen we
hem weldra aan als generaal.
Aan een generaal van toen werden andere eisen gesteld
dan aan een generaal van nu.
Toen hij eens met zijn leger het riviertje de Piave door
moest waden het was in de veldtocht tegen Oostenrijk
stortte hij zichzelf het eerst in de kokende, buiten de
oever getreden stroom. En de twee die hem blindelings
nasprongen, een prooi werden van het kolkende water
geweld. redde hij. ten aanschouwe van zijn leger van een
wisse verdrinkingsdood. Zulk een generaal kan veel met
zijn mensen doen!
De Aronskelk ln volle bloei.
De witte Aronskelk is niet alleen
een zeer mooie snijbloem, doch ook
een uitstekende kamerplant; een plant
waarvan men veel bloemen kan ver
wachten, doch die op de juiste manier
verzorgd wenst te worden. De meeste
planten bloeien slecht <en soms hele
maal niet), omdat men vergeet dat ze
beslist rust nodig heeft. Neen nu niet,
doch in het vroege voorjaar of meer in
de voorzomer. De plant moet na half
mei niet meer begoten worden en dan
krijgt ze ook geen kamerplantenkunst-
mest meer. Het blad zal dan geel wor
den en afvallen en dat is juist hetgeen
U moet zien te bereiken. Laat de plant
dan ongeveer tot half juni rusten en
haal haar dan uit de pot. Alle oude en
droge grond dient men dan te verwij
deren en een plantgat in de volle
grond van de tuin is dan al in ge
reedheid gebracht. Daar moet ze dan
een zeer voedzaam grondmengsel heb
ben en de tuingrond dient dus extra
bemest te worden. Oude koemest is
voor dit doel uitstekend, doch men kan
ook heel goede resultaten bereiken met
de bekende kamerplantenkunstmest.
Heeft de plant een zonnig plekje, dan
zal zich in de loop van de zomer veel
blad ontwikkelen. Tegen eind septem
ber neemt U de plant met een flinke
grondkluit op en dan wordt ze direct
in een ruime pot geplaatst in voedza
me grond. Laat haar een paar weken
buiten staan en tegen half oktober
moet ze dan naar binnen.
Een aronskelk ontwikkelt veel blad
en uit die bladscheden komen de
bloemknoppen te voorschijn en zonder
blad dus ook weinig of helemaal geen
bloemen. Daarom dient ook 's winters
veel bemest te worden en wekelijks
zult U haar dus een weinig moeten be
mesten. Een Aronskelk verlangt ook
een vochtige atmosfeer. Als het goed
is. moet er 's morgens aan de uiteinden
van het blad een druppel water han
gen: dat is dan voor U een teken dat
de atmosfeer voldoende vocht bevat
en dat de plant het naai- haar zin
heeft. Gewone kamertemperatuur is
misschien net iets te veel van het goe
de. doch als ze voor het venster ge
plaatst wordt, zal ze daar toch wel vol
doen. In december kan ze dan al wel
enkele bloemen voortbrengen, doch in
januari-februari kunt U de meeste
bloemen verwachten. Ik geef toe: het
is een plant, die nogal wat ruimte ver
langt. doch als ze met een paai- bloe
men prijkt, is het toch ook echt iets
bijzonders.
O. KROMDIJK
geten, dat hij door zijn eigen ouders
in de eerste weken wordt gevoerd met
zacht vlees, n.l. van jonge vogeltjes,
die door vader en moeder gaai uit de
nesten worden gehaald, een manier
van doen. die hun een plaats op de
zwarte lijst heeft bezorgd.
Het zou me te ver voeren,als ik uit
en ter na ging beschrijven, hoe we
onze jonge vogel zo prachtig hebben
gekregen. Wie dat wil weten, kan van
mij alle inlichtingen 'krijgen. Een ding
wil ik echter vermelden en wel dit:
toen hü kind-af was, gaf hü om rauw
vlees veel minder dan om pinda's,
eikels, beukennootjes, bessen van aller
lei soort, krenten en rozijnen. Zo sterk
bleek deze voorkeur, dat ik de vlaamse
gaai (buiten de maanden van broed-
zorg) eerder een vruóhteter zou willen
noemen, dan een vleeseter!
WAAROM zo lang een vogel hou
den?, vraagt de lezer. De vraag
of ik hem tenslotte zou houden
of loslaten heeft me erg beziggehou
den. We weten allemaal te goed. hoe
gebeten de mensen op hem zijn, van
wege dat nestplunderen. Vreebdtoch:
een kind rooft een nest leeg zonder
enige noodzaak en niemand geeft een
kik. Een vogel doet hetzelfde uit le
vensnoodzaak en hü wordt vogelvrü
verklaard
Ondertussen heeft onze Gü's zelf het
heft in handen genomen, maar hü
deed het wel op een heel slecht ogen
blik, aan het begin van een plotselinge
hevige vorstperiode. Dit is dan ook de
reden, waarom we ons ernstig ongerust
maken. Dat is toóh niet abnormaal als
je bezorgd 'bent over een dier, dat. ie
zo lange tü'd da.g aan dag hebt ver
zorgd, dat op je hand kwam zitten of
op je schouder en waarmee je je zo
vaak hebt vermaakt, Weinigen onder
de lezers zullen namelük weten, dat
een vlaamse gaai heel lieflük kan zin
gen. heel zaöht en zuiver, en dat hü
meesterlük de meest uiteenlopende ge
luiden kan nabootsen, van het kef
fende buurhondje tot de welluidende
wielewalenroep.
Nu staat zijn hok leeg en doods,
en de pinda's, die ik er bovenop heb
gelegd, blüven onaangeroerd. Ik mis
de veelkleurige gekwiekste banjer be
slist en ook de kleine samenspraak-
jes. die we dagelijks even hielden.
Van samenspraak jes gesproken: de
laatste tijd kreeg hij dikwijls bezoek
van een wilde gaai, die hem dan
tegen het gaas van zqn hok aange
drukt, aandachtig zat te bestuderen.
Zou die de hand in het spel heb
ben gehad?
SJOUKE VAN DER ZEE
MALLE GEVALLEN
Een dievenbende, die vijf jaar lang be
zig was geweest, met het graven van
een gang via een riool naar de kluis
van een bank in Noviliguri (een klei
ne plaats niet ver van Genua), heeft
op het laatste ogenblik haar poging
tot roof verijdeld gezien tengevolge
van een wolkbreuk. Volgens de thans
eerst door de politie gedane mede
delingen was de tunnel tegen Kerst
mis gereed gekomen. Drie bendele
den hadden zich op de avond voor
Kerstmis via deze tunnel toegang
tot de kluis verschaft en waren op
het punt de brandkast, waarin zich
een waarde van ruim viereneenhalf
miljoen gulden bevond, te forceren,
toen een wolkbreuk losbarstte. Het
riool en de tunnel raakten vol water
en liepen over zodat de inbrekers
zich genoodzaakt zagen hals over
kop te vluchten. Zeven mannen, die
de tunnel hadden gegraven, werden
gearresteerd.
In het Britse Brighton deden de
school tand artsen tot nu toe vergeef
se pogingen de jongelui ertoe te be
wegen appels te eten omdat die zo
foed zün voor het gebit. Hun jeug-
ige klanten hadden liever chocolade.
Een van de artsen is nu op een
schitterend idee gekomen. Volgende
maand zullen kinderen gratis cho
colade krijgen als ze er een appel bij
nemen en die onmiddellijk opeten
wanneer 't laatste stukje chocolade
in de mond is gesmolten.
Eddie Williams in Detroit heeft leer
geld betaald. Nooit meer neemt hü
onbekenden na een borrelpraatje in
een café mee naar huis. Dat zit zo.
Onlangs nodigde hij drie mannen
uit. met wie hij enkele uurtjes aller
genoeglijkst had doorgebracht in een
café. .bü bpm thuis naar een late 1
levisieuitzending te komen küken.
Eddie had er al gauw genoeg van en
viel in slaap. Toen hij weer wakker
werd waren zijn bezoekers verdwe
nen. Het televisietoestel ook.
