SAMEN
Baiiaangariiaal (ruim 20 cm, lang)
doet dienst aan Dollarfront
Haaien en zaagvissen gaan
meteen overboord
Vijfmaal groter vangsten mogelijk
WOORD
VAN
BEZINNING
MALLE GEVALLEN
Zodra een visser op een over
vloed van garnalen stuit, geeft
hij zijn minder fortuinlijke
collega's een radio-seintje. Na
korte tyd is dan de gehele
vloot „op de goede plek".
En de Australiërs zijn maar al te
gaarne bereid om hun vlezige gar
nalen te ruilen tegen harde dollars.
DE gamalenindustrie is in Bunda-
berg in korte tijd „uit zee" op
geschoten. Zij geeft heel wat
(vrouwelijke) handen werk en brood.
Een vlijtige arbeidster kan „in de gar
nalen" tot f. 30.daags verdienen.
Het seizoen duurt van april tot
oktober, zeven maanden dus. Dan is
het een en al leven en bedrijf in
Australië's „gamalenstad". Ook van
elders komen.de vissers dan naar Bun-
daberg. Ja. reeds kocht een aantal van
elders afkomstige vissers daar een
een huis om zich blijvend ter plaatse
te vestigen. Wat de garnalen doen
tussen oktober en april? Waar zij dan
blijven? Ik vroeg het aan een der vis
sers. De man keek mij een beetje
meewarig aan en zei: „Tja, waar blij
ven de garnalen? En waar blijven de
Deze Koningsgarnaal of Jumbo-garnalen zijn nog groter dan de Banaangarnaal; ze bereiken een lengte
van bijna 30 centimeter
(Bijzondere medewerking)
Onlangs kwam er in Amerika een schip vol garnalen uit
Australië aan. Het was een zichtzending. Het ging er om, de Ameri
kanen te laten proeven, hoe goed de kwaliteit is der nabij Bundaberg
(in Queensland) voor de kust op enige tijd geleden ontdekte „gama-
lengronden" gevangen geleedpotige lekkernij. Langs de kust tussen
de Hervey Baai in Queensland en Greenwell Point in Nieuw-Zuid-
Wales liggen namelijk uiterst „vruchtbare gamalenakkers", die jaar
lijks ongeveer drie miljoen kilogram garnalen opleveren. De laatste
jaren is aan deze, „oogst" grote bekendheid gegeven. Het resultaat
was, dat vertegenwoordigers van grote Europese en vooral van Ame
rikaanse handelsfirma's ter plaatse een kijkje kwamen nemen. Zij
kregen een uitstekende indruk, zodat Australië in de komende tijden
een grote garnalen-exporteur zal worden en daardoor heel wat dollars
zal verdienen.
Ja, men zegt reeds, dat er nabij Bundaberg een onuitputtelijke
dollarbron in de zee is. Tot dusver kwamen de meeste garnalen, die
de Amerikanen (zo graag) verorberen, uit de Golf van Mexico. Het
ziet er naar uit, dat de Australische garnaal de ,Slag om Amerika' van
zijn Mexicaanse neefjes zal winnen.
HET brandpunt van de zich snel
ontplooiende Queenslandse gar-
nalenindustrie is in de zowat 320
km ten noorden van Brisbane aan de
monding der Bumett-rivler gelegen
plaats Bundaberg. Bundaberg heeft C
reeds bekendheid door de suikerraffi
naderijen en rumstokerijen, die er
zijn. De laatste twee jaar zijn de vis
sers. die Bundaberg's ongeveer tachtig
schepen tellende gamalenvloot be
mannen. een even normaal verschijn
sel in het stadsbeeld als de rietsnijders
die in de oogsttijd komen om het
suikerriet op de nabije plantages te
snijden. Een kort gesprek met zo'n
garnalenvisser is reeds voldoende om
te ervaren, dat er enige maatschap
pijen zijn. die zich op de exploitatie
der gamalenakkers toeleggen en dat
zij onderling wedijveren om de gar-
nalenrace te winnen door betere vis-
methoden en betere garnaalverwerking
uit te denken. Voor exportdoeleinden
wijzigde men zelfs reeds de soortnaam
der garnalen banaangarnaal in
„Australische Witte Garnaal", omdat
men van oordeel is, dat de met dollars
betalende Amerikanen liever een
„Australische Witte" dan een „banaan,
garnaal" zullen eten. Niet alleen het
oog en de tong van de koper zijn be
langrijk (zegt men), ook zijn oor wil
gestreeld worden.
Zo'n „banaangamaal" is heel wat
forcer dan de soort, die onze Hol
landse vissers vangen. Hij is onge
veer 20 centimeter lang en 2% een-
timeter dik. Een hele knaap dus! De
Amerikanen vinden hem vleziger en
smakelijker dan andere Australische
soorten, ja, zelfs appetij tel ijker dan
de garnalen uit de Golf van Mexico,
LAAT Iemand gerust God
als hoogste hulp beschou
wen, maar je medemen
sen zijn er toch ook nog".
Dit was, in een gesprek, de
reactie op een persoonlijk en
welgemeend getuigenis: „men
sen hebben mij steeds teleurge
steld, God is mijn enige steun
gebleven".
Onomwonden heb ik de man.
die tegen deze op zichzelf vol
komen betrouwbare uitlating
protesteerde, gelijk gegeven.
Mensen zijn nu eenmaal op
elkaar aangewezen.
Samen leven wij in een be
trekkelijk kleine wereld. En
juist wanneer God onze hoogste
helper is, zullen medemensen
onze interesse hebben.
De man, die protesteerde, had
zelf allesbehalve een gemakke
lijk leven. Maar hij spande zich
ln, ondanks herhaalde teleur
stellingen, om het contact, de
samenwerking en het samen
leven met zijn naaste omgeving
nog zo goed mogelijk te hand
haven.
Van dat „samen" geeft ook
de film „Het trottoir" een in
drukwekkend beeld.
Ook daar ontbreekt het tegen
deel niet.
Het gezin van een rijke
fabrieksdirecteur mist iedere
saamhorigheid. Een aantal een
zame mensen in een luxueus
ingericht huis.
vliegen in de winter? Ik weet het
niet!"
DE VANGST
HET werk van zo'n garnalenvisser
is even zwaar als dat van een
dwangarbeider op het Duivels
eiland. Een paar dagen mee ter vangst
leerden mij, welke risico's hij moet
nemen, hoe lang zijn arbeidsdag is en
hoe zwaar zijn werk aleer hij de op de
zeebodem geoogste garnalen aan land
heeft gebracht.
De vaartuigen lopen wat model en
afmetingen betreft sterk uiteen. Som
mige hebben f. 15.000 gekost, andere
f. 80.000. Er zijn er bij, die iets weg
hebben van de Arke Noachs. maar
daarnaast ziet men op plezierboten lij
kende schepen. De bemanning per
boot bestaat uit twee, drie of vier man.
In Bundaberg nemen zij levensmidde-
den, brandstof en vooral ijs (ongeveer
een ton per boot) in. Daarna vertrek
ken zij naar zee, soms voor vier dagen
achtereen.
Een aantal van die garnalenboten is
uitgerust met radio-zend- en ontvangst
installaties, zodat zij voortdurend met
elkaar en met de wal in contact kun
nen zijn. Dank zij de radio kunnen zij
het element „geluk" een heel eind uit
schakelen. Stuit een der vissers name
lijk op een overvloed garnalen, dan
geeft hij de andere schepen een radio
Eenzaamheid vind je ook in
de groezelige achterbuurt, waar
een dochter van de fabrikant
zich afslooft om mensen „uit
de goot" te halen. Het lijkt on
begonnen werk.
In de buurtkroeg geldt ook de
keiharde regel: ieder zorgt voor
zichzelf. Medemensen misbrui
ken desnoods andere medemen
sen om hun hartstochten en
hun geldzucht te bevredigen.
Een „samen" dat je alle ver
trouwen in mensen zou doen
verliezen.
De fabrikantsdochter is ver
loofd met een jonge dokter. Veel
steun geven zij elkaar niet. Zij
gaat „op" in haar werk en hij
wacht met bewonderenswaardig
geduld of eindelijk zijn liefde
tal worden beantwoord.
Geen „samen".
Tot de laatste zeer gespannen,
echt menselijke episoden van
de film een wending aan het
verhaal geven waardoor wél
mensen onafscheidelijk bij el
kaar worden gebracht. Het zou
mij toch niet gelukken om dit
„happy end" te beschrijven. Dat
kan alleen de film zelf in volle
omvang en in volle diepte laten
zien. Maar het is in meer dan
één opzicht: samen.
In tegenstelling met het ge
sprek. dat eerst werd genoemd,
valt in „Het trottoir" nergens
een woord over godsdienst of
geloof.
Dat is volgens mij ook niet
noodzakelijk.
Wanneer je voor jezelf, zonder
dat Je dit kon verwachten of
vermoeden, maar weer gezet
wordt voor het feit waarmee elk
samenleven van welk formaat,
ook de wil en de wilskracht om
medemensen met daden te hel
pen en te redden, ondanks alles,
mogelijk wordt: ik zie de ander,
wij zijn samen in deze wanho
pig verdeelde wereld. Ik ben
verantwoordelijk als mens. En
bovenal als christen, want God
wil de mensen niet alleen per
soonlijk aan Zich binden. Hij
wil ook dat zij, misschien na
harde ervaringen en ondanks
verlammende teleurstellingen,
blijven strijden voor een over
tuigend, daadwerkelijk „Samen"
P. L. SCHOONHEIM.
predikant bijzonder kerkewerk
Hervormde Gemeente Leiden.
seintje. Na korte tijd is dan de gehele
vloot „op de goede plek" verzameld.
De garnalen vangt men met grond-
sleepnetten. Na iedere trawl of trek
(die tot drie kwartier kan duren)
wordt het net aan boord gehesen en
geleegd. Onmiddellijk wordt het dan
weer te water gelaten om geen tijd te
verliezen. Intussen keurt en schift men
de vangst. Die omvat vaak onaange
name vissen. De giftvissen worden om
zichtig gedood. De haaien, roggen en
zaagvissen echter werpt men weer in
zee. Dit geldt ook voor het kleingoed,
zeer tot vreugde van de krijsende
meeuwen, die elke boot in zwermen
begeleiden. De garnalen worden snel
naar de grootte gesorteerd en dan op
ijs gezet.
DE VISSERS
DE vissers beginnen te werken te
gen zonsopgang en houden pas
op na het invallen der duister
nis. Hun taak is veelzijdig en daarom
moeten zij van vele markten thuis
zijn. Zij moeten hun netten en de
vangst verzorgen. Zij moeten kunnen
omgaan met motoren, want anders zijn
zij al te afhankelijk van de grillen van
weer en wind en water. Zij moeten zelf
hun maaltijden koken in een kleine
kombuis. Zij brengen het grootste deel
van him leven door aan dek en voorts
in lage, vochtige ruimten. Zij moeten
iets weten van werktuigkunde, van
timmeren, loodgieten en schilderen.
En natuurlijk moeten zij de zee en de
vaarkunst kennen als hun vestzak.
Zouden zij niet over die veelzijdige
kennis en vaardigheid beschikken, dan
zouden zij niet in staat zijn om zich
te hoeden tegen lichamelijk onheil en
financieel nadeel. Bovendien moeten
zij voldoende goedsmoeds zijn om zon
der hun humeur te verliezen vier da
gen op zee te zijn en dan zonder één
enkele garnaal huistoe te varen. Zij
moeten de weelde van een vangst van
f. 800 per reis van enige dagen kunnen
verdragen, maar ook opgewassen zijn
tegen een schade van gelijke grootte
aan hun schepen.
Die garnalen vissers zijn zeer zelf
standige, onafhankelijke kerels, stoer
gastvrij, vriendschappelijk en altijd
bereid om een maat, die het moei
lijk heeft, voor honderd procent te
helpen. ZU zijn, kort gezegd, de
steunpilaren van Australië's garna
lenvisserij.
Zonder twijfel gaat de Australische
garnalenexport een zeer goede toe
komst tegemoet. Reeds is op grond
van onderzoekingen komen vast te
staan, dat vangsten vijfmaal zo
groot als de huidige zeer wel moge
lijk zijn. Dan zijn er voldoende gar
nalen om de binnenlandse markt te
bedienen en aanmerkelijke hoeveel
heden voor export over te houden.
Kortom, de banaangarnaal - „neen"
zei een der vissers, „voor U als
vreemdeling, de Australische Witte! -
doet thans dienst aan het Dollar
front en staat er zijn mannetje.
(Nadruk verboden)
Het wilde maar met vlotten met het
roosteren van brood op de elektrische
rooster van een inwoner van Salinas
in de Amerikaanse staat Californië,
Een elektriciën had het euvel gauw
gevonden. In het apparaat bevond
zich een slang van 60 centimeter
lengte. Geroosterd, maar niet om te
eten!
In een ziekenhuis te Los Angeies heeft
men enige tijd geleden een luidspre
ker-installatie laten aanbrengen
waardoor trotse vaders de eerste
kreet van hun spruit kunnen horen.
Men is nog één stapje verder gegaan.
Er wordt nu een grammofoonplaat
gemaakt van het eerste kreetje die
als blijk van service aan de vade*
wordt geschonken.
„Kip, ik heb je", zei de Lonüense po
litie. Dat is maar beeldspraak. In
werkelijkheid was het een bankrover
die in z'n kraag werd gegrepen.
Spannend was de arrestatie in geen
geval. De man was bi) de overval op
het bankgebouw op de toonbank ge
sprongen om een hoop bankbiljetten
weg te grissen Op dat moment
duwde de bediende de lade dicht,
zodat de oneerlijke met zijn handen
klem kwam te zitten. Klanten hiel
den zijn voeten vast tot de politie
kwam
4e Jaargang no. 47
Zaterdag 24 november 1956
WÊÊÊÊSKM
mmmmm
