KAMER EN TUIN
Anne Joséphe:
„de bruingelokte, hartstochtelijke"
EEN ONTDEKKING
ZA TER DA G 24 NO VEMBER
WEKELIJKS BIJVOEGSEL
PAGINA 2
Beuogen Leven
Boerenkind uit Luxemburg:
zou rol spelen in revolutie
Kijkjes in de Natuur
ten bate van de vogelstand
Tradescantia's of eendagsbloemen
ROMANSCHRIJVERS en historici hebben ontelbare malen nagegaan of de grootheid
van de uitzonderlijken reeds in kiem op te sporen is in hun jeugd. Vanzelfspre
kend moet een geniaal mens in zijn jeugd ook reeds de sporen van genialiteit verto
nen, doch in de meeste gevallen helpt de bevolking van de stad of de streek waar
de held geboren is, een handje mee bij het onderzoek. Niet eens met boze bedoelingen.
De vrouw of de man om wie het gaat, heeft immers zijn geboorteoord belangrijk
gemaakt. Even heeft zij of hij het grauwe bestaan der anderen opgeheven. Het is
toch logisch dat dan de gemeenschap zo'n mens tot de sterren beurt!
Dit proces is met een glimlach op de lippen gade te slaan omdat het zorgeloos
is, zo onbewust vaak, maar ook zo direct.Wat dus ontstaat, moet vanzelfsprekend
door ieder geloofd worden, aanvaard en wie er mee spot plaatst zich buiten de
gemeenschap.
die haar vader in beslag nam. Tegen die vrouw kon ze
niet vriendelijk zijn. Zo Jong als ze was gaf ze zich niet.
Ten einde raad bracht haar vader haar naar haar tante.
Na deze tante ..versleet" ze er nóg een. Haar tantes waren
hopeloos ouderwets. Zij kon niet ademen in de burger
lijke sfeer van deze mensen, die het zo goed met haar
bedoelden en daarom verhuurde ze zich als koeherderin
in Limburg.
Grote eerzucht leefde dus niet in haar. Het verlangen
om vrij te zijn. om te kunnen doen en laten wat ze wilde,
beheerste haar.
Nu was ze dagelijks achter de koelen. In de eerste
maanden kon ze haar geluk niet op.
Ze was vrij. stralend vriendelijk was ze tegen een ieder.
En wie zou niet vriendelijk tegen haar zijn? Zij was het
mooiste koeherderinnetje dat het dorp ooit had gezien!
Doch op een dag vond ze het werk niet prettig meer.
omdat ze aan bepaalde mensen had gevoeld, dat het zo
nederig was. Die mensen waren nederbuigend vriendelijk
tegen haar en dat drukte haar.
Zij zou een baan gaan zoeken waarin ze mooie kleren
kon dragen, waarin ze zó voordelig uit zou komen, dat
ieder gesteld zou zijn op haar glimlach.
ZE werd naaister en wat ze had willen bereiken, be
reikte ze. Ieder keek haar vol bewondering na. Dat
stemde haar heel prettig en ztJ moet stellig wel een
buitengewoon meisje geweest zijn, omdat én vrouwen
en mannen zeer op haar waren gesteld. Dit nu komt
zelden voor.
Het geluk werd haar in eerste instantie gebracht door
een vrouw. Een Engelse dame kwam zo onder de beko
ring van haar, dat ze haar in dienst nam. Ze verkwikte
zich aan het levenslustige, geestige kind, dat van
nature een beschaving had meegekregen, waardoor ze
in geen enkel gezelschap stoorde.
In haar ogen sprak het leven. Niet het leven gebed in
bepaalde principes, dogma's, doch het spontane leven!
Met haar meesteres, die haar bijna tot vriendin werd,
reisde ze door België naarLonden. Ze zou de grote
wereld zien. Altijd al had ze dit voorvoeld.
ZE ging geheel op ln het leven van de grote stad. Dit
leven, was dit nu het werkelijke leven? Dan ging het
werkelijke leven over rozen. Ze leerde de liefde ken
nen. Een héél andere liefde dan boerenliefde. Een liefde
met wijde wiekslag. Met woorden zo zoet en teer dat ze
ervan duizelde.
Doch de adellijke Jongeling, die haar het hof maakte
verloor op een kwade dag zijn Intense belangstelling voor
haar. Toen gaf hij haar honderdduizend gulden en ging
weg.
Eerst was ze vreselijk bedroefd, doch het geld nam ze
aan. Met dat geld ging ze naar Parijs en daar maakte
ze goede sier. Niet dat ze het met handen vol wegsmeet.
Daarvoor had ze uiteindelijk teveel boerenaard. Nee. ze
bezocht schouwburger. vertoonde zich bij alle concerten,
want ze was zeer muzikaal.
Talrijke invloedrijke en rijke vrienden kreeg ze en we
hebben geen reden aan te nemen, dat ze ingetogener
leefde dan haar omgeving. In Frankrijk was de ingeto
genheid in de voorname kringen al Jaren zoek.
ZE leefde als grote dame in Parijs, het koeherderin*
netje uit Limburg, het boerenkind uit Luxemburg.
En ze bewoog zich met een vlotheid, die menig ge
boren aristocraat haar benijdde. Uiteindelijk leefde ze
zoals ze was.
Toen het eerste gerommel van de grote revolutie werd
gehoord was zij In Rome. Doch dit gerommel was voor
haar de muziek van de trom, die de ganse stam tot
oorlog roept. Zij kon het in Rome niet meer harden en
ging naar Parijs. Om de verdrukten mee te bevrijden,
de armen die al eeuwen waren vertrapt. Zij had in
haar jeugd de nood gekend. Zou ze dan niet gaan en
helpen?
Haar besluit was niet genomen op grond van sterk
ethische motleven, of principes, die zij had doorgevoerd
In haar leven.
Nee, ze wilde het meemaken, zij wilde mee,.doen". want
een wereld die miljoenen mensen laat verkommeren is
slecht
REIN BROUWER.
HET ZAL U lezeressen en lezers
wel niet verbazen, als Ik U toe
vertrouw, dat het schrijven van
een artikel mij in deze novemberdagen
meer hoofdbrekens kost, dan het me
ooit heeft gedaan. Sinds enige jaren is
er iedere week een artikel uit m'n pen
gevloeid, waarin een of ander dier of
een plant, ook wel eens de mens, even
tjes in het licht werd gezet. Hoge top
pen der wetenschap heb ik bU regelma
tige arbeid nooit beklommen, want het
waren de dingen om ons heen, die even
de aandacht vroegen, vaak kleinighe
den in de levende natuur, ondanks hun
geringe belangrijkheid echter wel aan
trekkelijk en toch altijd de moeite
waard, er even bU stil te staan.
En nu zit ik voor mijn witte papier,
want de krant verwacht een stuk, de
krant heeft honger, altijd en iedere dag
opnieuw honger naar nieuws, dat met
grote brandende koppen de lezers tege
moet slaat. Dat nieuws kan ik niet ge
ven, het wordt ook niet van me ver
wacht. Maar hoe kan een mens schrij
ven over kevertjes en vlinders, terwijl
de wereld op barsten staat, hoe kan hij
in de stilte staan luisteren naar een vo
gelgeluid, terwijl enige honderden kilo
meters van hem af de aarde dreunt
onder een geweld, waarbij zyn voor
stellingsvermogen tekort schiet!
Toch doet die mens dat, we doen het
allemaal, dat aandacht geven aan klei
nigheden. ook wel aan beuzelarijen, die
we nog belangrijk vinden ook.
Wie zal zeggen of dit geen vlucht is
van de menselijke geest, omdat de
spanning anders niet te dragen is.
Zo bezien doet de gewone dagelijkse
onbenullige muziek misschien nog
dienst doen als veiligheidsklep voor
onze geest en zal het zijn nut wel
hebben, dat we in onze dagelijkse
krantenlectuur nog wat anders vinden
dan vernieling en razernij.
Zal ik dan toch maar proberen mijn
wekelijkse bijdrage te leveren, ook al
ben ik ervan overtuigd, dat al onze
aandacht alleen maar op de ellende der
mensen is gericht en de dieren zich
voortaan maar weer zelf moeten red
den?
IN dit licht bezien en met deze rea
liteit voor ogen doet het belachelijk
aan, nog iets te zeggen over de ach
teruitgang van de zwaluwen in West-
Europa. Ik heb er indertijd over ge
schreven en er waren velen, die be
langstelling voor dat probleem hadden
en speciaal voor de kunstmesten, die
kort geleden zijn uitgevonden. Jammer
is het. dat ik in mijn stukje over die
zwaluwen wel een naam noemde, maar
geen adres. Dit verzuim wil ik hierbij
even herstellen. Inlichtingen over die
OM de persoon in kwestie wordt de legende geweven.
Een duizend ellen lang gewaad, ragfijn, wordt om
de persoon geslagen, met kunstige wendingen en
het is een bijna hopeloze taak voor de latere onderzoeker
die mens weer „uit te pellen". Men schrikt soms als de
laatste windsels zijn verwijderd. Uit het roemruchte
weefselgewaad komt soms een dief of een rover tevoor
schijn, een karakterloze spionne of een overspelige vrouw.
Hoe kan het volk nu een doodgewone dief eren. alleen
maar „omdat hij een smakker van hun dorpke" was?
Hoe kan men dwepen met een vrouw, die haar eer ver
kocht voor geld, omdat zij uit een wereld stamt die velen
prikkelt?
Wij geloven, dat zij. die ontdaan van hun legende
gewaad niet meer lijken dan dief. moordenaar of over
spelige vrouw, toch in wezen meer geweest zijn.
In een tijd van revolutie en reactie worden er mensen
onsterfelijk, die in normale tijden slechts een grauw
bestaan zouden hebben gekend. In een revolutietijd
wordt niet de wetenschap gekroond, daarvoor is de tijd
te rumoerig, te dynamisch.
Wel kan er een nieuwe adel ontstaan: die van de
welsprekendheid, de list, de moed. Hartstochtelijke be
wondering. beter nog: hysterische aanbidding en de
diepste uit haat geboren verguizing, zijn de polen
waartussen zich een revolutie beweegt.
TWEE figuren zullen we uit. de grote Franse Revolutie
nemen, een man en een vrouw, die we nog niet heb
ben behandeld.
Op de 13e augustus van het jaar 1762 werd er in
Méricourt aan de Ourthe. in Luxemburg, een meisje ge
boren van wie later de hele wereld zou spreken.
De omstandigheden waaronder zij geboren werd waren
gewoon, het milieu waartoe ze behoorde was een boeren-
milieu. Haar vader. Pierre Terwaine, was in zijn jeugd
welgesteld, doch hij behoorde tot die typen van mensen,
die zich gauw te kort gedaan gevoelen en dan alles op
het spel zetten om recht te verkrijgen. Processen voeren
was bij Pierre aan de orde van de dag, en soms won hij
ook. Dan had hij het heerlijke gevoel van de mens, die
al lang wist, dat hij gelijk had en het nu ook eindelijk
kreeg, in het volle licht van de openbaarheid.
Een bijkomstigheid bij dit alles was. dat hij er zijn
ganse vermogen bij verspeelde.
Anne Joséphe groeide voorspoedig op. ZiJ werd een
heerlijk kind, met een natuurlijke charme, een leven
digheid. die ieder, die haar zag, verkwikte. En wel
niemand, die haar spelen zag, in haar heldere, leven
dige ogen keek. haar anderen zag troosten die verdriet
hadden, had kunnen voorzien, dat Thomas Carlyle, de
grote historicus, haar in zijn werk over de Franse
revolutie zou afschilderen als de „bruingelokte, licht
zinnige en hartstochtelijke".
Carlyle had trouwens ook niet voldoende gegevens om
haar helemaal uit de verf te krijgen. Pas na de eerste
wereldoorlog kwamen er in Wenen zoveel documenten
aan het licht, dat men in staat werd gesteld een be
hoorlijk betrouwbaar globaal beeld van haar karakter
te verkrijgen.
ZIJ was vrolijk ln haar kinderjaren, intens blij. en
plotseling ook intens bedroefd. Haar levendige fan
tasie hield zich met alle mogelijke en onmogelijke
dingen bezig. Dat ze later verre reizen zou ondernemen,
vond ze vanzelfsprekend. Zij wilde de wereld zien. vol
strekt niet in haar dorpje blijven, want buiten dat dorpje
was het ..grote leven".
Haar moeder stierf toen ze nog erg Jong was. Zes jaar
bleef haar vader weduwnaar. Toen trouwde hij opnieuw.
Tot schrik van Anne Joséphe. Er kwam 'n andere vrouw.
Tradescantia voor de tuin.
Tradescantia's zyn vrij algemeen be
kende kamerplanten; misschien wel
een beetje ouderwets, doch toch wel
mooi. Prettig dat ze zo gemakkelijk
zijn voort te kweken door middel van
stekken en dat kan men zowel 's zo
mers als in de deze tyd van het Jaar
doen.
Toch wilde ik het deze maal niet spe
ciaal over die kamer-Tradescantia's
hebben, ik heb nu iets anders voor u
op het oog. Tradescantia virginiana of
meer algemeen bekend als ééndags-
bloem is een ideale tuinplant en wan
neer ze goed wordt toegepast, zult u
van deze mooie plant veel plezier heb
ben. Er zijn soorten met blauwe, met
witte en met purperen bloempjes,
doch de blauwe zal u wel het mpest
voldoen. De bloempjes bloeien slechts
één dag en dat voelt u misschien als
een bezwaar; toch is dat niet zo: er
verschijnen dagelijks vele nieuwe
bloempjes en de plant bloeit de ganse
zomer door.
Deze Tradescantia is eigenlijk een
echte geheel aparte verschijning; ik
geloof niet dat ze zo voldoet in de
bloemenborder; haar gehele groeiwijze
leent zich niet zo best voor dit doel.
U zult er echter wel heel goede resul
taten mee bereiken, indien ze in
groepjes van drie of vijf in het gazon
worden gepoot. Dan kan men van
echte solitairplanten spreken en dan
zullen ze ook wel de aandacht trekken.
Deze Tradescantia's voldoen ook uit
stekend. indien ze naast een houten
regenton gepoot worden en vooral te
gen een groen geschilderde regenton.
Misschien dat ze by u in de tuin meer
aan de voet van het stenen trapje tot
hun recht zouden komen en zo zyn er
nog wel meer mogelijkheden te vinden;
aan u de taak daar zelf voor te zorgen.
Deze planten kunt u nu nog bestel
len en dan dienen ze zo spoedig moge
lijk na ontvangst ook op de voor hen
bestemde plaats gepoot te worden. Ze
houden wel van een zeer zonnig plek
je: in de schaduw zullen de mooie zeer
aparte bloempjes niet helemaal open
komen. Ze houden ook van een zeer
voedzame grond en men zal dus wel
wat mest onder moeten spitten: verse
koemest maar liever niet gebruiken,
doch wanneer wat oude mest wordt
onder gespit, zal hun dat wel een ge
noegen doen. Indien de grond vol
doende bumus bevat, kan men ook heel
goede resultaten bereiken met de be
kende roze tuin- en gazonkorrelmest.
Die kunt u dan volgend voorjaar wel
strooien en later kan dan nog eens een
lichte overbemesting gegeven worden.
Deze Tradescantia is vrijwel winter
hard, doch om alle risico te vermijden,
verdient het wel aanbeveling ze af te
dekken met een laagje turfmolm.
G. Kromdyk.
zwaluwnesten zijn namelijk te krijgen
bij de heer J. Taapken, Utrechtse
straat 43 m te Hilversum.
Dat nieuws over die kunstnesten had
ik gelezen in het zeer goede boek „Wiek
en sneb", het „tijdschrift voor vogel
studie en vogelbescherming" .waarvan
genoemde heer Taapken een der re
dacteuren is.
In dat blad las ik nog Jets. dat vast
en zeker voor velen van de lezers van
belang is, en dat ik daarom hier wil
vermelden.
IEDEREEN weet, dat jaarlijks een
groot aantal vogels omkomt door
het met grote kracht vliegen tegen
glazen ruiten in gebouwen, veranda's,
windschermen en dergelijke. Vogels
zien blijkbaar niet tijdig genoeg, dat
er plotseling zo'n groot glasvlak op hun
baan verschijnt, vermoedelijk doordat
de blauwe lucht en de wolken er zich
bedrieglijk in weerspiegelen. Het ge
weld. waarmee de kleine lichaampjes
er tegenaan smakken, is meestal zo
hevig, dat de dieren niet lang meer
leven.
Nu heeft iemand in Duitsland, met
name in.de stad Freiburg, een ontdek
king gedaan, die eigenlyk heel eenvou
dig is (het kenmerk van de meeste ont
dekkingen) en die voor de vogelstand
over de hele wereld van grote beteke
nis zal kunnen worden. Kunnen! Want
de praktijk zal het laatste woord krij
gen.
Hier is de uitvinding.
Op papier tekent men de silhouetten,
dus de omtrekfiguren, van enige roof
vogels. Niet in zittende houding, maar
in actie, dus in de vluoht, zoals we die
kunnen zien, als zij hun prooi achter
volgen Deze tekeningen knipt men uit
en plakt ze op de bewuste dodelijke
ruiten.
Dat is alles!
De bedoeling is duidelijk: kleine vo
gels zyn bang voor roofvogels, ze ken
nen de roofvogelfiguur in de lucht
wonderwel. Letten we maar eens op
het gedrag van kippen op een open
boerenerf. Zodra er een jagende roof
vogel zich vertoont zoeken ze onmid
dellijk dekking onder struiken en in
hokken. Nu vliegen kippen niet tegen
een ruit, maar zangvogels doen dat wel,
duiven eveneens.
Zien zij nu plotseling voor zich het
hun bekende beeld van een roofvogel,
een beeld waar ze ontzag voor hebben,
dan zwenken ze bliksemsnel af om aan
het gevaar te ontkomen.
In de mededeling van het tijdschrift
„Wiek en sneb" werd niet vermeld,
welke kleur het plakpapier moet heb
ben. Ik zou de kleur wit gebruiken, om
dat deze het duidelijkst afsteekt, maar
ik geloof, dat hier voor de liefhebbers
een aardig terrein ligt voor proefne
mingen met verschillende kleuren.
Ik vermeld nog, dat u geen blokjes
of ruitjes behoeft te nemen, want die
hebben geen succes opgeleverd.
Een bezwaar kan nog worden geop
perd tegen dit wel zeer eenvoudige
middel en wel: „Als iemand niet kan
tekenen, hoe moet hij dan aan zijn
vogelknipfiguren komen"? Is dit eigen
lijk niet een bezwaar? Er is in uw om
geving toch altijd wel iemand te vin
den. die voor u uit een vogelboek een
goede figuur weet na te tekenen? Een
havikbeeld of een valkenbeeld
Wie eenmaal een afbeelding heeft
(vooral niet te klein!) kan zelf met
omtrekken de rest wel doen.
En dan voor degenen, die pleizier in
dit geval hebben: wat een mooie gele
genheid om zo'n dood stuk glas met
twee zuiver getekende vogelfiguren
smaakvol te versieren!
Zo dadelijk de nieuwsberichten! Als
die ons niet al te zeer uit ons even
wicht brengen, kunnen we meteen aan
de slag! Misschien een goede afleiding
in deze zorgelijke dagen.
SJOUKE VAN DER ZEE.
