verschrikkelijke koude
teistert thans hongarije
WEERBERICHT
Boedapest zonder vensterglas en brandstoffen
—Toch duurt het passieve verzet nog voort
V.N.-POLITIE HEDEN NAAR
PORT SAID OVERGEBRACHT
Onze Sint Nicolaas - advertentie -
knipselprij s vraag
Worden B. en K.
vervangen
Molotofen Malenkof
mogelijk aan de top
Prinses Beatrix
„Openhaar
over radio-actie
Kunstbezit*"
95ste jaargang
WOENSDAG 21 NOVEMBER 1956
No. 28992
LEIDSCH m DAGBLAD
Directeur: J. W Henny DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Witte 3mgel l' Lelden Glro no 57055
Hoofdredacteur: J. Brouwer f7_ per twartaal; t2.35 per maand; f0.55 per week Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
En hoger stijgt de nood der Magyaren
(Van onze Weense correspondent)
De nood van het Hongaarse volk is nog ge
stegen doordat de koude zich van het gehele
land heeft meester gemaakt. In Boedapest staat
de L "urometer op G en in Szombathety op 10 gra
den onder nul. De grootste ellende heerst in de
hoofdstad, waar men geen vensterglas noch
brandstoffen heeft. Toch duurt het passieve verzet
voort. Het tekort aan stookmateriaal wordt met
de dag sterker voelbaar. Inplaats van 80.000 ton
kolen perd ag worden er in de mijnen van Hon
garije slechts 10.000 ton afgeleverd, met het ge
volg dat ook de elektriciteitsbedrijven nog geen
derde van de benodigde 900.000 kilowatturen
kunnen afleveren. Ook vijfhonderd goederen
wagens met „gaven" uit de Sovjet-Unie werden
nietg elost.
Mongoolse soldaten wanen zich in Egypte
Reizigers, die in de afgelopen dagen door Zuid-Hongarije zijn gereisd, heb
ben verklaard dat het leven aldaar geheel verlamd is. Er rijden enkele treinen
van Boedapest naar de Joegoslavische grens, doch zij hebben Tsjechoslawaaks
personeel.
Deze, in Joego-Slavië aangekomen Hongaarse vluchtelingen, bevestigden,
dat in de afgelopen dagen Sovjetrussische versterkingen en met name infan
terie, in Honganje zijn aangekomen. Een groot gedeelte der Sovjetrussische
militairen, die sinds enige tijd in het zuiden en oosten des lands zijn gele
gerd, zijn door Mongoolse troepen vervangen. Deze Mongolen weten niet goed,
waar zij zich bevinden. Zij zien Tisza voor het Suezkanaal aan!! De stad
Szeged is door verscheidene honderden Sovjetrussische tanks omgeven.
Wet wordt in volle
scherpte toegepast
Enkele van Boeda's gele trams rijden
weer op de westelijke Donauoever en er
rijden ook weer autobussen in de Hon
gaarse hoofdstad. Volgens gewoonlijk be
trouwbare bronnen is de Russische
stadscommandant generaal-majoor Gre-
bennyik in het begin van deze week op
gevolgd door generaal-majoor Latsjenko
en zijn de politieke besprekingen tussen
premier Dak&r en de leiders van andere
partijen op dood spoor gekomen. Ex-
premier Nagy zou zich nog steeds in de
Joegoslavische ambassade ophouden.
De Hongaarse procureur-generaal
heeft alle openbare aanklagers opgedra
gen „de wet in haar volle scherpte toe
te passen op door de Hongaarse politie
gevangen genomen opstandelingen, of
op revolutionairen, die door de Sovjet
russische troepen aan de Hongaarse
autoriteiten zijn uitgeleverd".
Uraniummijnen in handen
van 6000 jonge Hongaren
In Joego-Slavië aangekomen Hongaar
se vluchtelingen hebben medegedeeld,
dat de uraniummijnen in het bergge
bied van Mecsek, in de omgeving van
Pees, nabij de Joegoslavische grens, in
handen zijn van zesduizend jonge Hon
garen, over het algemeen studenten en
ruim tweehonderd mijnwerkers. De
Hongaren zijn door Sovjetrussische troe
pen omsingeld, doch zij zijn overvloe
dig van wapens voorzien en zij kunnen
het geruime tijd uithouden. Volgens deze
vluchtelingen werd nog zaterdag en
zondag j.l. in het gebied van Baja slag
geleverd door opstandelingen en Russi
sche troepen.
Deze Hongaarse vluchtelingen verze
kerden tevens op de meest stellige wijze,
dat in Hongarije deportaties zijn uitge
voerd. Vrijdag j.l. zijn 54 inwoners van
Szeged, voor het grootste deel" leden van
het plaatselijke revolutionaire comité,
dat bij het begin van de opstand werd
ingesteld, gearresteerd en met onbe
kende bestemming weggevoerd.
De burgemeester van Bekesesaba, Paul
Fekete, werd door de Russen gearres
teerd. Zij stelden hem echter weer op
vrije voeten, toen him werd meegedeeld,
dat niet-vrijlating zou leiden tot alge
hele stillegging van alle bedrijvigheid
ter plaatse.
Eén der Hongaarse vluchtelingen ver
klaarde zelf te Szolnok gezien te heb
ben dat een trein met veertig wagons,
waarin zich Hongaarse officieren, stu
denten en arbeiders bevonden, in ooste
lijke richting wegreed.
Hele Hongaarse hogeschool
nam de benen
Beter gaat het de vluchtelingen in het
Oostenrijkse vakantie-oord Sankt Wolf
gang, waar bijna de gehele hogeschool
van Sopron (Ödenburg) is onderge
bracht. Daar bevinden zich in de kweek
school en het meisjespensionaat voor
maatschappelijk werk ongeveer 600 stu
denten met negen professoren, drie do
centen en twintig assistenten. Zij heb
ben op 4 november bii de Russische aan
val Sopron verdedigd, maar toen het
hogeschoolgebouw in brand stond en de
Russen de stad veroverden, vluchten zij
gezamenlijk naar Oostenrijk. In de kam
pen aldaar besloten zij als groep bij el
kaar te blijven. Na aanvankelijke moei
lijkheden worden nu reeds in Sankt
Wolfgang colleges gegeven.
De studenten kunnen in Oostenrijk
weliswaar geen geldige academische
graden behalen, maar zij kunnen hun
wetenschappelijke kennis in elk geval
vergroten en verdiepen. De hogeschool
is gespecialiseerd op bosbouw, bergbouw,
landmeetkunde en geologie, maar voor
lopig trachten de studenten het Duits
meester te worden, omdat deze taal on
der het Russische regiem in Hongarije
niet werd onderwezen. Wel echter Rus
sisch, Engels of Frans. De rector van
deze gevluohte hogeschool, prof. Roller,
deelde ons mede, dat er ook onder zijn
studenten een zogenaamde vluchtelin-
genpsychose heeft geheerst, maar dat
een geregeld collegerooster het beste ge
neesmiddel daarvoor is.
Voor de lichamelijke verzorging zorgt
het Oostenrijkse ministerie van Onder
wijs en het Rode Kruis. Ook het bui
tenland begint zich voor de emigranten-
hogeschool te interesseren. Ons land
heeft aan vijftig studenten studiegele
genheid aangeboden, waarvan veertig
Hongaren gebruik hebben gemaakt. De
meesten echter willen in Oostenrijk blij
ven om zodoende eerder de mogelijkheid
te hebben om naar hun land terug te
keren, zodra de omstandigheden dit toe
laten.
Noren (met blauwe helmen) aan historische
taak begonnen Geruchten over Eden
(Van onze reisredacteur uit Cairo)
Op de schouders van vijftien Noorse officieren en 175 manschap
pen drukte hedenochtend de historische taak om op te treden als
eerste werkelijke internationale politiemacht om het conflict in het
Midden-Oosten te doven. De Noren, die het eerst waren gearriveerd
op liet basis-kamp Aboe Soeweir, werden vanmorgen per trein van
Ismailia naar het door de krijg getroffen Port Said overgebracht,
dwars door de in de felle zon blakerende woestijn, die zich langs het
veelbesproken kanaal uitstrekt, om een begin te maken met het ver
vangen van de in Egypte gelande Brits-Franse troepen. Met strakke
gezichten onder de lichtblauwe V.N.-helmen en, slechts bewapend
met geweren en machinegeweren, vodgden dei n groene uniformen
gestoken Noren majoor Wiik over de staakt-het-vuren-lijn om de reso
luties van de V.N.-assemblee uit te voeren.
Suezkanaal onder internationale con
trole te houden, zijn V.N.-kringen in
Egypte van oordeel, dat Hammerskjöld
niet tot enig compromis dienaangaande
bereid is. De V.N.-politiemacht dient de
Brits-Franse bezetters te vervangen en
zeker niet als een aanvulling te worden
beschouwd. Zij dient slechts te blijven
totdat deze taak vervuld is. Het is het
begin van het einde van het Brits -
Franse vraagstuk en het betekent een
politieke overwinning voor Nasser, ter
wijl juist Eden zich voorgenomen had
hem uit te rangeren. De triomfantelijke
Egyptenaren beweren zelfs dat het te
gendeel eerder waarschijnlijk is
I Tot zover onze reisredacteur.
Britse premier leidt
staatszaken van bed
Dit optreden van de V.N.-politiemacht
betekent een eerste stap op de weg naar
het oplossen van het sleutelprobleem,
geschapen door het Brits-Franse brug-
gehoofd. Alhoewel de Brits-Franse be
slissing om de V.N.-troepen toegang te
verlenen tot het door hen bezette gebied
voedsel gaf aan speculaties, dat zij nog
steeds zouden proberen de V.N.-politie
macht in te schakelen in een poging het
f600,
aan
prijzen
De advertentie-knipselprijsvraag, welke wij gisteren en vandaag ter gelegenheid
van het komende Sint-Nicolaasfeest publiceren, moge dan al van weinig origina
liteit getuigen, zij heeft niettemin in de loop van meerdere jaren haar grote
populariteit bewezen en het is dan ook op veelvuldig verzoek van tal van lezers
zowel als adverteerders, dat wij er nogmaals een afdrukken.
Ten behoeve van hen. die de gebruiksaanwijzing van een dergelijke puzzel niet
mochten kennen, laten wij hieronder de spelregels volgen:
Onze editie van gisteren, die U natuurlijk als gevolg van onze waarschuwing
zorgvuldig heeft bewaard, bevatte een aantal zakelijke advertenties (waaronder
dus niet begrepen de familieberichten, personeels-aanvragen, Sleuteltjes e.d.),
waarvan U vandaag een precies even groot aantal uitknipsels, op één pagina bij
eengebracht. terugvindt.
Deze knipsels zijn genummerd van 1 tot en met 122, zodat U meteen weet hoe
veel advertenties in deze prijsvraag betrokken zijn.
Onze vraag is nu een lijst samen te stellen, genummerd van 1 tot en met 122,
waarin U te kennen geeft aan welke advertenties deze knipsels ontleend zijn.
De oplossingen, welke ondertekend moeten zijn met de naam en het volledig
adres van de inzenders, dienen uiterlijk woensdag 28 november des middags te 2
uur in het bezit zijn van onze Redactie.
Zij moeten gericht zijn aan de Redactie van het Leidsch Dagblad en op de
enveloppe het opschrift ..Knipselprijsvraag" dragen. Later binnenkomende inzen
dingen worden onherroepelijk terzijde gelegd.
Voor de goede oplossingen stellen wfl een bedrag van in totaal
f. 600.- beschikbaar, t.w.:
EEN HOOFDPRIJS VAN
EEN HOOFDPRIJS VAN
EEN HOOFDPRIJS VAN
DRIE HOOFDPRIJZEN VAN
TIEN PRIJZEN VAN
TWINTIG PRUZEN VAN
VEERTIG PRIJZEN VAN
F. 100.-
F. 75.-
F. 50.-
F. 25.- en voorts
F. 10.-
F. 5.- en
F. 2.50
De prijzen zullen, indien enigszins mogelijk, worden uitgereikt vóór 5 december,
in de vorm van bonnen ter waarde van f. 2.50, welke uitsluitend inwisselbaar
zijn bij de adverteerders, die blijkens hun advertenties in ons Blad van gis
teren deelnemen aan deze prijsvraag.
Over de toekenning der prijzen beslist uitsluitend onze Redactie en er kan
daarover geen discussie mogelijk zijn.
Men kan natuurlijk aan zijn of haar inzending de een of andere attraktieve
vorm geven en de mogelijkheid is geenszins uitgesloten, dat wij daarvoor enkele
extra-prijsjes beschikbaar stellen, doch zulks is volstrekt niet noodzakelijk om
op basis van absoluut „democratische" gelijkgerechtigdheid deel te nemen aan
deze prijsvraag.
Wij wensen onze puzzel-grage lezers en lezeressen veel genoegen bij de oplossing
der voor hen liggende moeilijkheden en veel succes bij de daaruit voort
vloeiende winstmogelijkheden.
Een luchtopname van de haven
ingang van Port Said. Op de foto
zfjn verscheidene wrakken zicht-
baar. welke de doorvaart voor
grote schepen versperren, om
zwermd door kleinere vaartuigen
die de situatie opnemen om de op
ruimingswerkzaamheden voor te be
reiden.
Intussen doen in politieke kringen te
Londen talrijke geruchten naar aanlei
ding van Edens ziekte de ronde. Eden
lijdt aan geestelijke en lichamelijke uit
putting maar is organisch gezond. Hij
bevindt zich nog in zijn ambtswoning 10,
Downing Street, waar hij ondanks dok
tersvoorschrift zich nog met de belang
rijkste staatsstukken bezig houdt. Maar
hij is nu tenminste gevrijwaard voor de
dagelijkse door de oppositie op hem ge
richte aanvallen in het Lagerhuis. Ver
wacht wordt, dat Eden over een paar
dagen weer gewoon in actie zal zijn.
Volgens sommige gerucht m zou
Edens ziekte een voorwendsel zijn om
het heengaan van de eerste-minister in
te leiden. Volgens andere geruchten
doch deze schijnen overdreven te zijn
zou Sir Anthony maandagavond in
het kabinet inzake de vraag of de Britse
troepen al dan niet uit Egypte moeten
worden teruggetrokken, de nederlaag
hebben geleden tegen een groep minis
ters onder leiding van Butler, die zich
al van meet af aan tegen de Brits-
Franse interventie in Egypte zou heb
ben verzet.
Hoewel men het. gezien zijn inspan
nende werkzaamheden van de laatste
maanden, begrijpelijk acht. dat de pre
mier overwerkt is. had men uit zijn
jongste optreden in het Lagerhuis toch
niet de indruk gekregen, dat hij spoe
dig een instorting zou krijgen Eden
heeft het nodig geacht zijn Franse
ambtgenoot Mollet in een persoonlijke
boodschap te verzekeren, dat zijn plaats
vervangers geen enkele verandering
zullen brengen in de Frans-Britse be
trekkingen. Men wijst er op. dat de
artsen Eden. nadat hij in 1953 drip
operaties had ondergaan, hadden aan
geraden een kalm leven te leiden. Hier
van is vooral de laatste maanden niet
veel terecht gekomen. Hij heeft al ruim
een jaar geen vakantie gehad.
Bijna 2 miljoen op giro 777
Giro 777 van het hoofdbestuur van
het Ned. Roode Kruis wijst thans
een bedrag van f. 1.927.784.61 aan.
Daaronder is de belangrijke gift van
Hare Koninklijke Hoogheid Prinses
Beatrix, waarvan reeds melding is ge
maakt, begrepen.
Huurverhoging niet
op 1 januari 1957
(Van onze Haagse redactie)
De huurverhoging van 25% zal
op 1 januari 1957 nog niet van
kracht worden. Een wijziging van
de huurwet aangaande deze verho
ging heeft het Parlement nog niet
bereikt en daar vermoedelijk op 21
december de beide Kamers met
Kerstreces zullen gaanontbreekt
de tijd om deze wetswijziging te
behandelen. Omtrent de datum van
ingang bestaat nog geen enkele ze
kerheid. Stemmen zijn opgegaan,
a'at dit zou zijn op 1 juli 1957. doch
dit staat niet vast. Wèl zou het zo
zijn, dat de wetswijziging zo spoe
dig mogelijk zal worden ingediend.
Volgens geruchten gebaseerd op „offi
ciële rapporten uit Moskou", welke in di
plomatieke kringen te Londen circule
ren, zouden premier Boelganin van de
Sovjet-Unie en de eerste secretaris van
de communistische party, Kroesjtsjef,
binnenkort vervangen worden: de eerste
door Molotof, de tweede door Malenkof.
De vervanging zou bekend gemaakt
worden op de bijeenkomst van het Cen-
trale Comité van de communistische
party, die de volgende maand zou kun
nen worden gehouden
Het Britse ministerie van Buitenlandse
Zaken wenste desgevraagd te ontkennen
noch te bevestigen, dat de Engelse rege
ring aanwijzingen uit Moskou met be
trekking tot deze vervanging heeft ont
vangen.
9 Slot op p
Prinses Beatrix heeft gisteravond over
de zender Hilversum II een inleidende
toespraak gehouden bij de actie „Open
baar Kunstbezit".
De Prinses zei-
„Ter inleiding van het project van
de „Stichting van Aestetische Vorming
door middel van de radio, woord en
beeld", wil ik graag enige woorden tot
U richten.
Ik heb my hiertoe bereid verklaard,
omdat ik het doel, dat hier wordt na
gestreefd, zo buitengewoon belangryk
vind.
Men beoogt namelyk, velen, vooral
onder de oudere jeugd, in contact te
brengen met het kunstbezit van de Ne
derlandse musea door middel van we
kelijkse radio-uitzendingen.
Wellicht zyn er verscheidenen onder
U. die reeds eerder voortbrengselen van
onze kunst hebben gezien en leren waar
deren, en anderen, die zich nog nooit
werkelijk gerealiseerd hebben, dat kunst
een vreugde kan betekenen.
In deze uitzendingen en aan de hand
van de voortreffelyk uitgevoerde repro
ducties willen grote kenners trachten U
de schoonheid van onze kunstwerken te
doen begrypen en te doen aanvoelen,
waardoor uw belangstelling gewekt
moge worden.
Hopelyk zal dit een stimulans voor
U zijn om zelf de musea te bezoeken en
van de originele kunstschattten te ge
nieten. waaraan ons land zo rijk is.
Het volgen van de radio-uitzendingen
en het verzamelen der reproducties kun
nen er toe bijdragen de liefde voor de
kunst te doen groeien. De waarde van
deze onuitputtelyke bron van schoon
heid zal dan wellicht meer tot U
spreken.
Hoe belangrijk dit radioproject is.
moge blyken uit het feit, dat de 5 Om
roepverenigingen samenwerken om dit
idee de kunst tot U te brengen te
verwezenlyken.
Het lykt mij bijna overbodig de wens
uit te spreken, dat velen van U van
deze unieke gelegenheid een dankbaar
gebruik zullen maken,"
Meer vorsf
De Bilt verwacht tot. morgenavond:
Droog en zonnig weer met een matige tot
vrii krachtige wind tussen oost en zuid
oost.
Vannacht en morgenochtend lichte
tot matige vorst, morgenmiddag tempe
raturen om het vriespunt.
(Opgemaakt te 1115 uur)
22 NOVEMBER
Zon op: 8.14 uur; onder: 16.42 uur.
Maan op: 2125 uur; onder: 11.53 uur.
Hoogwater te Katwijk te 5.42 en
18.01 uur.
(Laagwater te 1.28 en 13.47 uur).
Dit nummer bestaat uit 16 pagina's
Hel oud van de .Lutine" blijft
lokken, ondanks de vele mislukte
pogingen, welke in het verleden zijn
gedaan om er iets van te bergen.
Gistermiddag werd tijdens een pers
conferentie in Amsterdam het model
getoond van een nieuw betonnen
gevaartewaarmee ir. W. van Wie-
nen rechtseen nieuwe aanval op
de legendarische schatten wil ope
nen. Het drijvende eiland krijgt een
doorsnede van 35 meter en zal
30.000 kilogram wegen. Aan een
kraan kan een duikerklok naar de
zeebodem worden neergelaten.