HONGAARSE REGERING KADAR
KONDIGT HERVORMINGEN AAN
Breuk in P.E.N. Centrum
Nederland d oor Hongarije
Egypte en
Russen tot
Syrië waren
de tanden
door de
bewapend
WEERBERICHT
Hier en daar wordt nog gevochtenmaar
Russen hongeren verzetsstrijders uit
Eden overweegt thans openlijke
verklaring af te leggen
Amerika verzet zieh tegen alle
vrijwilligers Midden-Oosten
95ste jaargang
MAANDAG 12 NOVEMBER 1956
No. 28984
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: J W Henny
Hoofdredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
per kwartaal; f2.35 per maand; f0.55 per week
f7.—
Witte Singel 1, Leiden - Giro no. 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
Marionettenbewind zoekt hulp bij Nagy
Het was gisteren nog steeds onrustig in enkele delen
van Hongarije: Radio-Boedapest meldde gisteravond,
dat er in de provincie Györ, in het bijzonder langs de
hoofdweg van Boedapest naar Oostenrijk hevige
gevechten waren uitgebroken. In de provincie Vac ten
noorden van Boedapest vernielden opstandelingen ver
bindingen en hielden zij auto's en treinen met levens
middelen voor de hoofdstad aan, aldus deze zender.
Verder zou gisteren te Dunapentele, Peet en Ujpest, een
voorstad van Boedapest, nog hevig zijn gestreden.
Arbeiders van een van de grote fabrieken op het eiland
Csepel bij Boedapest hebben veertien Russische tanks
Gaat gehate geheime politie verdwijnen?
Intussen poogt de regering-Kadar „aan te pappen" met Imre Nagy, Kadars
voorganger. De bedoeling is steun te verkrijgen van de bevolking, die nog altijd
volkomen afwijzend staat tegenover het nieuwe bewind, dat uit Russische ma
rionetten bestaat. Kadar heeft zondag in een radiorede een aantal hervormingen
aangekondigd, zoals: verhoging van lonen en salarissen, invoering van het Kos-
suths embleem in de nationale vlag, instelling van een speciale volkspolitie ter
vervanging van de gehate geheime politie, vrije talenkeuze voor studenten, ver
mindering van het aantal hoge communistische autoriteiten. Overigens kwam hjj
weer met de bekende leugen voor de dag over „witte terreur", waardoor wel moest
worden ingegrepen. Eadar vergat erbij te zeggen, dat zelfs tal van Russische mi
litairen in een gewetensconflict waren geraakt, toen zjj zagen, dat niet de „witte
terreur" moest worden neergeslagen, maar dat zij tegenover arbeiders kwamen
te staan. De premier verklaarde verder, dat „Westelijke hulp via het Rode Kruis
zeer waardevol zal zijn".
in brand gestoken door die door middel van brandslan
gen met benzine te bespuiten. Radio-Boedapest meldde
gisteravond, dat er gisteren nog is gevochten op het
Calvijnplein in het centrum van Boedapest. Volgens
berichten van vluchtelingen en radio-zenders der op
standelingen draagt de Russische ,,uithongeringsblok-
kade" meer bij tot de ineenstorting van de overgeble
ven verzetscentra dan de militaire macht der Sovjet-
Unie. Russische troepen houden voedselkonvooien, die
op weg zijn naar de hoofdstad tegen en zullen deze pas
doorlaten als alle verzet is beëindigd en de mensen weer
aan het werk zijn gegaan
litie belette hen de toegang tot het ge
lere betogers lie-
Held van Boedapest
zou ontsnapt zijn
Hongaarse vluchtelingendie
zondag in het Oostenrijkse grens-
plaatsje Klingenbach aankwamen,
hebben medegedeeld, dat generaal
Pal Maleter. bijgenaamd „de held
van Boedapesfzaterdag uit Rus
sische gevangenschap is ontsnapt
Koningin in ons land terug
Zaterdagavond omstreeks zes uur is
H.M. de Koningin per vliegtuig op
Soesterberg aangekomen. Z.K.H. de
Prins der Nederlanden was ter ont
vangst op het vliegveld aanwezig.
H.M. de Koningin is zoals bekend,
enige weken met vakantie geweest in
Taormina op Sicilië.
Een uur loon voor
Hongarije
Gemeenschappelijke
verklaring
Van directies en werknemers van een
groot aantal ondernemingen uit alle
streken van het land bereiken het
Nationaal Comité hulpverlening aan
het Hongaarse volk en het bestuur van
de Stichting van de Arbeid suggesties
inzake hulp aan de slachtoffers van de
agressie in Hongarije.
Deze suggesties betreffen, naar men
ons van de zijde der Stichting mede
deelt, veelal het afstaan van een uur
loon door de werknemers en het bij
passen van een gelijk bedrag der
werknemer door de ondernemers.
De Stichting van de Arbeid, waarin
de centrale werkgevers-, middenstands-
en boerenorganisaties. alsmede de drie
vakcentralen samenwerken, en het na-
tionaalcomité hulpverlening aan het
Hongaarse volk, stemmen gaarne in met
deze spontane en sympathieke sug
gesties en wekken alle werknemers en
ondernemers in Nederland op. aanslui
tend aan de massademonstraties van
maandag j.l. en de drie minuten stilte
van donderdag j.l. op nationale wijze
daadwerkelijk medeleven met de slacht
offers van deze vrijheidsstrijd in Hon
garije te tonen.
De Stichting van de arbeid laat het
gaarne over aan het per bedrijfstak of
per onderneming te plegen overleg, om
de meest doeltreffende wijze van uitvoe
ring van de inzameling vast te stellen.
Men gelieve de verzamelde gelden te
storten op girorekening nummer 999
van de penningmeester van het Natio
naal Comité Hulpverlening voor het
Hongaarse volk te Amsterdam.
Iets kouder
De Bilt verwacht tot morgenavond:
Veel bewolking met plaatselijk mist.
Geen regen van betekenis. Zwakke tot
matige wind tussen noord en noord
oost. Iets kouder.
(Opgemaakt te 11.15 uur).
13 NOVEMBER
Zon op: 7.38 uur; onder: 16.54 uur.
Maan op: 14.32 uur; onder: 2.18 uur.
Hoogwater te Katwijk te 11.27 uur.
en zich bij een groep opstandelin
gen heeft gevoegd. Maleter was
minister van Defensie in het laat
ste kabinet van Nagy.
Een Hongaarse luitenant is de Oosten
rijkse grens overgekomen in een luxueuze
zes ton wegende auto, die naar zijn zeg
gen aan Rakosi behoord heeft, de afge
zette Stalinistische partijchef. De wagen
is zwaar gepantserd en de ruiten zijn
van kogelvrij glas.
Zaterdag hebben nog 2000 mensen
kans gezien uit Hongarije naar Oosten
rijk te vluchten, zo heeft een zegsman
van de vluchtelingenorganisatie meege
deeld. Een functionaris van deze orga
nisatie noemde het contingent vluchte
lingen van zaterdag het meest tragische,
dat hij ooit tijdens zijn werkzaamheden
had gezien. Het waren vrouwen met kin
deren van wie de mannen gesneuveld.
bouw te forceren. Andere
pen de gehele dag met Italiaanse en
Hongaarse vlaggen doo. de hoofdstraten
van Perugia.
„Wij eisen van de regering in Moskou
de waarheid, wij eisen de vernietiging
van het gordijn van stilzwijgen, wij eisen
het einde van een bezetting, die in strijd
Onze correspondent
veilig in Wenen
j Onze Weense correspondent
E prof. dr N. Greitemann, die er E
in geslaagd was Boedapest te
bereiken, maar daar overvallen 1
E werd door het Russische ver-g
raad van zondag4 november. g
E is gisteren in een konvooi uit E
1 de geteisterde Hongaarse E
hoofdstad in Wenen terugge-1
keerd. Tot dit konvooi behoor-
1 den zeven Nederlandse jour- E
1 nalisten behalve onze corres-E
pondent de heren Baljon. Eerd-1
1 mans, Sandberg. Van Sprang
en Hofland en de echtgenote g
Evan laatstgenoemde) en vier e
1 particulieren, onder wie de heer j|
E Wichers van de KLM en mej. g
E Gerrits.
J Op pag. 2 treft men de eer-
E ste indrukken aan. die de heer g
1 Greitemann ons hedenochtend E
telefonisch mededeelde.
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiü
is met het menselijke recht, met de be
langen van het socialisme in Hongarije
en met het belang en het prestige van
de Sovjet-Unie", schreef Pietro Nenni,
de secretaris van de Italiaanse links-so
cialistische partij, in een artikel, dat het
partijorgaan „l'Avanti" zondagochtend
publiceerde.
Anti - communistische auteurs treden uit
Na fel bewogen vergadering
Tijdens een zaterdag te Amsterdam gehouden felbewogen vergadering van
vier uur van het P.E.N. Centrum voor Nederland is na langdurige discussies
een geamendeerde resolutie aangenomen, waarin het lidmaatschap van het
Pen Centrum voor Nederland ontoelaatbaar wordt verklaard voor hen, die het
optreden van de U.S.S.R. in Hongarije voorstaan, goedkeuren of verontschuldi
gen. Een aantal schrijvers is echter uitgetreden, omdat zij deze resolutie welis
waar wel sympathiek vinden, doch er het onoverkomelijke bezwaar tegen
hebben, dat deze niet een bruikbare regeling bevat, om het P.E.N. Centrum
voor Nederland te ontdoen van communisten en leden van communistische
mantelorganisaties.
Deze uitgetreden leden zijn: H. G. Cannegieter, S. Carmiggelt, Cola Debrot,
Maurits Dekker, Max Dendermonde, Pierre H. Dubois, Henri A. Ett, H. A.
Gomperts, mevrouw E. J Hannema—van Maasdijk, S. P. Huygens, David de
Jong, J. J. Klant. H. A. A. R. Knap, Reïnold Kuipers, Manuel van Loggem,
Adriaan Morriën, Max Nord, Max Schuchart J,. W. SchulteNordholt, Jan
Spierdijk, mevrouw M. A Szekely—Lulofs, Adriaan van der Veen, Aar van
der Werfhorst, H. Wielek en Ben van Eysselsteijn. Verwacht wordt, dat nog
vele andere leden uit het Pen-Centrum zullen treden.
Op deze vergadering onder voorzitter
schap van dr. Victor van Vriesland
waren ongeveer 50 van de 250 leden van
het Pen-Centrum Nederland aanwezig.
Het Pen-Centrum is een afdeling van
de Internationale schrijversorganisatie.
In behandeling was gekomen een
voorstel van zes auteurs waartoe deze
(Van onze correspondent in Londen)
De Britse regering heeft thans de bedoelingen van de Sovjet-Unie in het
Midden-Oosten ontmaskerd en daarmede verklaard waarom onmiddellijk Brits-
Frans ingrijpen noodzakelijk was om een oorlog op grote schaal in dit gebied
te voorkomen. De Russen en hun vazallen hadden in ruim een jaar tijd Egypte
voor 150 miljoen pond sterling aan wapens gezonden. Duizend Russische en
Tsjechische technici en instructeurs waren gereed voor actie.
Gezien de overvloed van oorlogsmateriaal komt men tot de slotsom, dat
deze duizend technici de kern vormden van een volledige Sovjetrussische
strijdmacht.
Met deze enorme wapenvoorraden in Egypte en Syrië wordt de Russische
bedreiging om vrijwilligers naar het Midden-Oosten te zenden in Londen als
hoogst ernstig opgevat, al beseft men dat dit tevens een onderdeel vormt
gefusilleerd of gevangengenomen waren, j van jg Zenuwoorlog, welke de Russen op het ogenblik tegen het Westen voeren.
Het aantal vluchtelingen, dat Oostenrijk
Breuk met Amerika
is binnengekomen wordt nu op ongeveer
17.000 geschat.
Betogingen in Perugia
Tijdens het congr.s van de Italiaanse
communistische partij te Perugia, zijn
zondag heftige anti-communistische be
togingen gehouden. Duizenden betogers
hebben vergeefs getracht de versperrin
gen rond de plaats, waar het congres
werd gehouden, te doorbreken. Daarna
trokken de betogers naar de zetel van
de communistische partij maar de po-
spoedig herstellen
De Russische bedreigingen, welke naar
men hoopt door de Amerikaanse verkla
ringen zijn genautraliseerd, hebben ken
nelijk ten doel gebruik te maken van de
in Engeland heersende onenigheid en
om de Britten en Fransen in een soort
paniek-stemming te doen besluiten hals
overkop her Suezkanaal-gebied te ver-
Dit nummer bestaat alt 12 pagina's
Duidelijk zijn de vermoeienissen
van de laatste dagen af Ie lezen
van het gezicht en uit de gebaren
van Sir Anthony Eden tijdens zijn
toespraak bij het diner, aangeboden
door de nieuwe Lord-Mayor.van
Londen, links naast hem zittend.
laten, nog voordat het waarnemingsle-
ger van de Ver. Naties in voldoende
sterkte aanwezig zal zijn.
Engeland blijft echter vastbesloten, en
rekent daarbij op Frankrijks steun, om
de Russen in dit opzicht een propagan
da-overwinning te onthouden.
De Britse politiek is nog steeds, dat
de Engelsen niet eerder uit Egypte ver
trekken zullen voordat een werkelijk
doelmatige politiemacht ter plaatse zal
zijn.
Geen twijfel over
De theorie, al of niet door de Britse
regering geïnspireerd, welke thans in
Londen opgeld doet, is dat alle twijfel
over de uiteindelijke Russische bedoe
lingen in het Midden-Oosten was weg
genomen toen bij de arrestatie vorige
maand van de vijf Algerijnse rebellen
leiders in Noord-Afrika belangrijke do
cumenten in handen van de Fransen
waren gevallen, welke het onomstotelijke
bewijsmateriaal leverden, dat reusach
tige hoeveelheden Russische oorlogstuig
het Midden-Oosten binnenstroomden,
waarbij tevens de bedoeling aan het
licht kwam over het gebruik van deze
wapens!!
De Russen rekenden er op, dat het
bedreigde Israël binnen enkele maan
den, waarschijnlijk niet later dan maart
volgend jaar, gedwongen zou zijn toe te
slaan en zij waren gereed om het te
vernietigen, daarbij beseffende dat de
vrije wereld Israël niet in de steek kon
laten.
Selwyn Lloyd, de Britse minister van
Buitenlandse Zaken, zou een en ander
hebben laten doorschemeren, toen hij
voor de stemming over Labour's motie
van afkeuring de aarzelende conserva
tieve Lagerhuisfractie in een besloten
bijeenkomst toesprak.
Ook in zijn radiorede zinspeelde Lloyd
op het bestaande Russische plan.
Eden overweegt thans hierover 'n open
lijke verklaring af te leggen om de wereld
duidelijk te maken dat de Russische sa
menzwering in het Midden-Oosten het
hoofdmotief heeft gevormd voor de
Brits-Franse actie.
In oppositiekringen is men nog ge
neigd dit als een uitvlucht te beschou
wen aangezien pas na Israëls overwin
ning in de Sinaï de omvang van de
Sovjetrussische wapenuitrusting geble
ken zou zijn.
Voor de Britse regering schijnt de
oorlogsbuit echter niet meer dan een be
vestiging geweest te zijn van de plan
nen, waarvan zij eerder de lucht had
gekregen.
Nasser ontving van de communistische
landen ten minste vijftig Iljoeslin twee-
motorige straalbommenwerpers, en ten
minste honderd M.I.G.-15 straaljagers,
verder ongeveer 300 middelzware en
zware tanks, waaronder vele reusachtige
T-34's, meer dan honderd pantserwagens
tussen de 400 en 500 kanonnen, twee
destroyers, vier mijnenvegers, 15 tot 20
motortorpedoboten en nog enkele klei
nere schepen en 1 duikboot, terwijl waar
schijnlijk nog verscheidene onderweg
waren.
Raketten
Voorts ontving het Midden-Oosten
aanzienlijke hoeveelheden radar-appara-
tuur en radio-materiaal alsmede een
belangrijk aantal toestellen voor het af
schieten van raketten. Hoewel een groot
deel van dit materiaal thans aan Israël
of door vernietiging verloren is gegaan,
kan het vrij gemakkelijk door de Russen
worden vervangen.
Er waren geen nieuwe Russische tech
nici meer bijgekomen sinds de Brits-
Franse actie begon. Ongeveer 300 hun
ner, onder wie vliegtiPigbemanningen
en monteurs deed waarschijnlijk of het
Egypte via de Soedan verliet, even na
het beein der operaties.
De Egyptische bommenwerpers zijn
nooit gebruikt en de meeste daarvan
schijnen het land verlaten te hebben.
De Iljoesjin bommenwerpers zouden een
toevlucht in Saoedi-Arabië hebben ge
vonden. Indien dit juist is, dan moeten
de Russen in dat gebied een eigen lucht
basis hebben aangelegd, omdat bekend
is dat alleen de Amerikanen daar lucht-
bases bezitten.
De vraae is echter hoe het mogelijk
was voor de Russen om daar een steun
punt op te bouwen, zonder dat dit door
de geallieerden ontdekt is.
De Sovjetrussische hulp aan Syrië in
de afgelopen twaalf maanden beliep
f. 200.000.000Er werden ten minste 100
middelzware tanks. 100 gepantserde per-
soneelwagens en ongeveer 250 kanon
nen geleverd. Syrië wordt door de Rus
sen kennelijk als schakel met Egypte be
schouwd.
In Londen is men van oordeel, dat het
er thans voor alles op aan komt het
bondgenootschap met de Verenigde Sta
ten te herstellen.
Plicht van V.N. zich tegen dergelijke
actie te verzettenzei Eisenhower
Egypte kreeg aanbiedingen
uit Moskou en Peking
De Amerikaanse regering zal zich met
alle wettige middelen verzetten tegen
het vertrek van Amerikaanse „vrijwilli
gers" voor het Midden-Oosten, zo he^ft
het Amerikaanse departement van Bui
tenlandse Zaken zaterdag bekendge
maakt.
Het verzet der Amerikaanse regering
geldt alle vrijwilligers, onverschillig
aan welke zijde zij in het Midden-Oos
ten willen vechten.
De verklaring werd uitgegeven enige
minuten nadat Radio-Mo6kou had mee
gedeeld. dat. indien dé Franse. Britse en
Israëlische strijdkrachten niet uit Egyp
te zouden worden teruggetrokken, de
Sovjetrussische autoriteiten „vrijwilli
gers" niet zouden beletten Egypte te
hulp te snellen.
Ambtenaren van het ministerie van
Buitenlandse Zaken zeiden, dat de ver
klaring van de Amerikaanse regering
was uitgegeven naar aanleiding van een
beweging in Europa om vrijwilligers voor
de Israëliscche strijdkrachten te verkrij
gen.
Een woordvoerder van het Ameri
kaanse ministerie van Buitenlandse
Zaken verklaarde later nog, dat de
vergadering speciaal was uitgeschreven
waarin werd aangedrongen op roye
ment van de leden van de C.P.N. en
haar mantelorganisaties. Dit voorstel
werd toegelicht door de heer A. Morriën.
die o.a. verklaarde dat men niet tege
lijkertijd communistische schrijvers in
de P.E.N. kan dulden en tevens zich
solidair verklaren kan met cte Hongaar
se schrijvers, die hun bijdrage leverden
om in Hongarije de vrijheid tot stand
te brengen.
Na langdurige discussie bracht het
bestuur tenslotte de volgende resolutie
in stemming:
„Het Centrum voor Nederland van de
Internationale Penclub op 10 november
1956 te Amsterdam bijeen op een bui
tengewone algemene ledenvergadering:
betuigt zijn instemming met het
telegram, door het hoofdbestuur van de
Internationale Penclub aan alle centra
gezonden, luidepde als volgt: „Londen.
6 november. Radio Vrij Europa meldt
een beroep te hebben ontvangen van da
Hongaarse Penclub. gedaan op de schrij
vers van de gehele wereld. Wij dringen
aan op het onmiddellijk geven van
uitdrukking van volledige solidariteit
met de Hongaarse schrijvers en intel
lectuelen in hun verschrikkelijk lot.
Getekend André Chamson, Internatio
naal president, David Carver, Intern.
Seecrtaris;
heeft met afschuw kennis genomen
van de gebeurtenissen op 4 november
1956 in Hongarije, waar met geweld
door de U.S.S.R. een einde is gemaakt
aan de zojuist bevochten vrijheid van
het Hongaarse volk, tot stand gekomen
mede door activiteit van een aantal
vooraanstaande Hongaarse schrijvers:
verklaart opnieuw zijn onvoorwaarde
lijke trouw aan het charter van de
Internationale Penclub, gelijk dit ia
weergegeven in artikel 2 en artikel 3 lid
1 tot en met 4 van de statuten van het
Centrum voor Nederland;
acht mitsdien de in voornoemd char
ter gestelde beginselen bindend voor al
zijn leden en verplicht hen deze naar
eer en geweten aan te hangen en door
to voeren;
verklaart derhalve dat het lidmaat
schap van het Pen-Centrum voor Ne
derland ontoelaatbaar is voor hen, die
het optreden van de U.S.S.R. in Hon
garije voorstaan, goedkeuren of veront
schuldigen."
Van bestuurszijde werd meegedeeld,
dat de leden, die niet voldoen aan het
gestelde in deze resolutie zullen worden
geroyeerd, voor zover zij zelf al niet de
consequentie daaruit hebben getrokken.
Deze resolutie werd aangenomen, docb
als protest hiertegen zqn bovenge
noemde leden uitgetreden, omdat
haar niet ver genoeg vonden gaan, ln
casu omdat er thans geen maatregelen
kunnen worden genomen tegen P.E.N. -
leden, die na het gebeurde in Hon
garije. toch aan de C.P.N. en haar
mantelorganisaties getrouw blijven.
Tijdens de discussies sprak o.a. mr.
H. P. L. Wiessing langdurig over de
„burgerlijke en fascistische elementen",
die in Hongarije in opstand waren ge
komen, waarop een groot aantal PEN-
leden de zaal verliet. Prof. dr. J. M.
Romein wees op de „grote verschuivin
gen". die in het communisme kunnen
plaatsvinden, de auteur Theun de Vries
uitte weliswaar zijn afschuw over de
gebeurtenissen in Hongarije, maar hij
had „geen duidelijk oordeel over de
oorzaken".
De voorzitter, dr. Van Vriesland, gaf
andersdenkenden nauwelijks gelegen
heid tot repliek, zich daarbij beroepend
op tijdgebrek.
Een voorstel van de heer S. Carmig
gelt. om de P E.N.-leden verklaringen
te laten tekenen, waarin zij hun af
schuw over het gebeuren ln Hongarije
kenbaar maken en in geval van weige
ring tot royement over te gaan. werd
door de voorzitter afgewezen, omdat het
bestuur vond. dat dit de kant van de
„inquisitie" uitging.
Ver. Staten zich onder alle omstan
digheden zullen verzetten tegen het
zenden van Sovjetrussische vrijwil
ligers naar Egypte.
In een commentaar op de in Mos
kou uitgegeven verklaring verwees
de ivoordvoerder naar een vroegere
verklaring van president Eisenhower
dat het overbrengen van nieuwe
strijdkrachten naar Egypte in strijd
zou zijn met het Handvest der V.N.
en dat het de plicht van de leden
der V.N., met inbegrip van de V.S.,
zou zün zich tegen een dergelijke ac
tie te verzetten. Eisenhower zei dit
op 5 november.
Intussen heeft een woordvoerder van
de Egyptische ambassade in Moskou ge
zegd. dat reeds duizenden aanbiedingen
van Russische ..vrijwilligers" waren ont
vangen. In Moskou zijn berichten uit
Peking ontvangen, dat 250.000 Chinezen
bereid zijn in Egypte te vechten.