HULP:
Solio, internationaal brandpunt
in de wereldstad Londen
Vroeger joegen edelen er op hazen
Zaterdag 10 november 1956
4e Jaargang no. 45
LEVEN betekent voor talloze
mensen lijden.
Wanneer de dagen en de
weken zonder al te opzienbarende
gebeurtenissen voorbijgaan, ligt
heel veel leed, vlakbij ons. maar
ook mijlenver van eigen huis, bui
ten de gezichtskring.
Wij horen, soms zelfs toevallig,
zoals dat heet, dat buren ziekte of
verdriet hebben. Even dringt dat
leed van anderen bij ons binnen,
maar even spoedig worden wij
weer meegenomen in de stroom van
eigen milieu. Dat kan ook niet
anders. Een mensenhoofd en een
mensenhart zijn tenslotte klein. Je
kunt onmogelijk alles en iedereen
In Je denken en doen betrekken.
Onze hulp heeft grenzen.
Zelfs ln onze samenleving, die
vele wetten en maatregelen kent
om zwakken te beschermen en
hulpelozen te helpen, stuit je tel
kens op afzonderlijke mensen of
groepen, die vrijwel onbereikbaar
voor ons zijn.
Een zakenman moet door om
standigheden, die buiten zijn toe
doen ontstaan zijn, alles prijsgeven
waarvoor hij, misschien met vrouw
en kinderen, een lang leven ge
ploeterd heeft. Tragisch, maar on
danks goede wil. begrip en mee
leven onvermijdelijk.
Een flinke huisvrouw, de onver
moeibare kracht van haar gezin,
wordt plotseling geestesziek. Zij
kan niet meer thuis blijven en
ondanks alle prachtige, moderne
geneesmethoden volgt geen beter
schap. Voor het gezin worden voor
zieningen getroffen. Maar herstel is
WOORD
VAN
BEZINNING
eigenlijk nooit meer mogelijk. Onze
hulp is maar zeer gebrekkig.
Misschien vindt U dit moeilijk of
misschien wel onprettig, maar ik
wil hier ook nog herinneren aan de
pijnigende momenten, dat wij stil-
geslagen bij een stervende verke
ren. Woorden baten niet meer.
Misschien kan nog een laatste,
slechts povere verlichting worden
gegeven. Verder niets dan zwijgen
en afwachten, waarbij de minuten
en uren samenvloeien met een
onmetelijke, ledige eeuwigheid. Dik
wijls verleent een geestelijke in
zulke donkere en spannende ogen
blikken bijstand. Dat wordt ge
waardeerd. Het brengt troost en
maakt sterk. Ma&r het harde feit
van de dood wordt ook daarmee
niet ongedaan gemaakt. Onze hulp
wordt onder de voet gelopen door
een overmachtige hulpeloosheid.
Leven betekent voor talloze men
sen lijden.
De laatste week werden onze
gedachten en onze gesprekken ge
heel beheerst door afgrijselijke en
angstwekkende wereldgebeurtenis
sen. De berichten werkten verlam
mend. Het werk kon dikwijls niet
normaal doorgaan.
Anderzijds laaide activiteit om te
helpen hoog op.
Deden wij genoeg? Hebben wij
als verstandige mensen, hoewel wij
in de spontaneïteit van geldinza
melingen en demonstratieve bij
eenkomsten werden meegesleept,
zorgvuldig de grenzen van onze
persoonlijke hulp in het oog ge
houden. Gebeurde dat ook natio
naal en internationaal? Hebben wij
in gebeden misschien te eenzijdig
gesmeekt: God helpe allen, die in
ellende en doodsangst zijn gewor
pen?
De wil om hulp te geven is uit
zonderlijk groot maar schuilt er
gens bij ons ook niet een schaam
te. dat wij ondanks alles niet veel
radicaler konden en durfden hel
pen? Kwelde ons ook een ondraag
bare ergernis, dat juist nu eigen
gestelde of door de omstandighe
den geboden grenzen ons belem
meren de noodkreten consequent,
met alle dreigende risico's voor
onszelf en voor de gehele wereld,
te beantwoorden?
Voor talloze mensen, ouderen en
kinderen, in meer dan één land,
betekent leven: lijden.
De mogelijkheden om werkelijk
te helpen blijven beperkt en ge
brekkig, maar is meelijden, ook
meeleven moreel en financieel, de
uiterste grens van ons helpen? Of
moeten wij nog verder: in de rich
ting van zelfopoffering naar het
voorbeeld van Jezus, die gelden
mag als de onbegrensde HULP?
P. L. SCHOONHEIM.
Herv. predikant voor het
Buitenkerkelijke Werk
meer dan drie eeuwen lang Soho een
toevluchtsoord is geweest voor men
sen, die hun vaderland om politieke
of godsdienstige redenen moesten ver
laten. Soho was in den beginne nog
geen stadswijk. De vluchtelingen bouw
den huizen buiten de poorten van de
City. Dit had tot gevolg, dat destreek
die voordien een gezocht jachtter
rein was van edelen en andere grote
heren door de jagers zowel als door
de hazen verlaten werd. De kreet „so
hoeen haas", waarmede de jagers
hun honden aanmoedigden, werd
steeds minder gehoord naarmate er
meer vreemdelingen kwamen. De des
kundigen zijn het er over eens, dat
Soho zijn naam aan die oude jacht-
roep dankt. Het lijkt mü wel wat
vreemd, maar ik weet geen betere ver
klaring.
Hoe dit zij, omstreeks 1680 begon
Soho ook by deftige Engelsen in trek
te komen. De hertog van Monmouth,
de later op het schavot gestorven na-
tuurlyke zoon van de Engelse Koning,
bouwde er omstreeks 1680 een groot
landhuis. Twintig jaren bleef Soho ais
woonwijk in de mode. Toen kwam de
klad er in. Een deel van Soho werd
amusementswijk. Een ander deel, ten
zuiden van Leicester Square, werd
daarentegen heel ernstig. Daar ves
tigden zich nameiyk tal van gegoede
Fransen, die als Protestanten zich ge
dwongen hadden gezien om Frankryk
te verlaten. Sedertdien heeft Soho een
Frans karakter behouden. Reeds in
1711 woonden er het blijkt uit de
kerkeboeken ruim zeshonderd Fran
sen. Hun aantal nam gestadig toe.
nog heden ten dage oefent Soho een
grote aantrekkingskracht uit op de
Fransen. Zy ontmoeten elkaar in de
„York Minster", het koffiehuis van de
familie Berlemont. Beroemde Fransen
de bokser Carpentier, de filmspeier
Chevalier, een Franse president, mi
nisters, diplomaten lieten als her
innering aan hun bezoek aan Soho
in de „York Minster" hun portretten
met handtekeningen hangen.
Twee invasies
ALS U een praatje maakt met de
heer Berlemont of met enige
andere restaurateur in Soho, dan
zult U vernemen, dat de gasten beho
ren tot twaalf a twintig verschillende
nationaliteiten. Er komen ook Engel
sen zei een Franse kelner maar
vrywel uitsluitend slechts Engelsen, die
graag him kennis van een vreemde
taal willen opfrissen of luchten! De
mensen zyn nu eenmaal overal wat
ij del, voegde die kelner er wysgerig
aan toe.
Toch heeft Soho in deze eeuw zyn
sterk Frans karakter verloren. Er
kwamen nameiyk nieuwe verover
aars. Reeds vóór 1914 ondernamen
de Italianen met succes een inva
sie. Vlak vóór de tweede wereldoor
log kwamen de Grieken opzetten
Ook hun invasie slaagde. En na dc
laatste oorlog stroomden veel men
sen van heinde en ver toe: uit Afri
ka en West-Indië, uit India, China
en andere landen van Azië, uit Cy
prus en Spanje, ja, eigenlek overal
vandaan. Zo werd Soho meer en
meer tot een internationaal brand
punt in de boezem van de Engelse
hoofdstad.
De restaurants en winkels weerspie
gelen het internationale wezen van
Soho. Geen gerecht, of U kunt het m
een der talloos vele restaurants eten.
Natuurlijk moet U een beetje de weg
weten in die straatjes. Wat de winkels
betreft, er zyn weinig waren en vooral
weinig etenswaren, die niet in Soho
te koop zijn. Ik heb er 30 tot 40 ver
schillende kaassoorten geteld. Spece
rijen in groten getale. In een der win
kels liet men mij, toen ik een kilo
ryst kocht, kiezen uit achttien ver
schillende soorten. En worsten enwy-
nen! Het aantal soorten is legio. Kort
om, alle winkels tezamen maken Soho
tot één Grote Winkel van Sinkel!
Soho, met zijn restaurants, winkels,
boekenstalletjes, straten, stegen en
niet te vergeten zyn paar rustige
hoekjes (als St. Anne's Square) is een
brokje „wereld" midden in Londen.
Niets is er vreemd. Niemand is er
vreemd. Niets en niemand worden er
vreemd gevonden. Zakenmensen, toe
risten, kunstenaars en „gewone" men
sen dwarrelen er dooreen. Een ge
moedelijke neger poetst uw schoenen.
Zingende (Italiaanse) kelners reiken
U de begeerde spijzen.
Rust vindt men er op de paar
pleintjes en in de figuur van een paar
stevige politiemannen, die het gedoe
en gedraaf gadeslaan. Rust straalt ook
uit van het standbeeld van de be
roemde Engelsman die even buiten
Soho peinzend en hoog op zyn voet
stuk de toegang tot het drukke, bi
zarre Soho bewaakt.
(Nadruk verboden)
Soho kent ook zijn ..donkere" schoenpoetsers"Ruim 40 jaar geleden
kwam deze reus uit West-Afrika naar Londen. Na in vele restaurants
als bordenwasser werkzaam te zijn geweest, verdient hij nu zijn brood
met schoenpoetsen. En als er een ogenblik géén klanten zijn. U ziet het
opnieuv bevestigde een dagb'ad kan men niet missen, geen énkele dao.
(Byzondere medewerking)
Ik deed een stap opzij om plaats te maken voor een Spaanse (of
was het een Italiaanse vrouw met een baby op de arm en twee
jochies vastgeklampt aan haar rokken. Het viertal stapte kordaat een
delicatessenwinkel binnen. Op het trottoir was een donkere schone
van Jamaica in een druk gesprek gewikkeld met een Chinees.
Woorden kwamen er vrijwel niet aan te pas. De gebarentaal was de
enige mogelijkheid voor dat gesprek. En toen ik aan de overkant
van de nauwe straat de Patisserie Francaise binnenstapte, werd ik -
na te zijn gestruikeld over een Arabier of Bedouien, die de winkel
verliet - overrompeld door golven van vreemde woorden in vele talen.
De lucht in de patisserie was dik van de sigarenrook. Zure haringen
en knoflook deden voorts het hunne om de atmosfeer nog „ingewik
kelder" te maken.
HEUS, ik beleefde dit alles niet in
Marseille of Portsaid, noch in Tan-
ger of welke andere exotische stad
ook, doch in Londen. En wel op korte
afstand van het West End en de voor
naamheid van Piccadilly Circus. Ik
was in Soho. In Soho, dat ook wel
Londen's „Klein Europa" of „Quartier
Latin" heet. Beide bijnamen komen
mij te rustig voor. In feite is Soho een
internationaal brandpunt, een inter
nationale bijenkorf in het hart van
de Britse hoofdstad. Het is een his
torisch plekje grond met een opper
vlakte van een kleine drie vierkante
kilometer. Het is een doolhof, een
warnet van straatjes en straten. En
in die straten ziet U mensen uit alle
landen en hoeken der aarde.
Internationale lekkerbekken
Hoe reageert de Londenaar op Soho?
Verschillend. Er zyn Londenaars, die
nooit in hun leven de onzichtbare
grenzen overschryden, die Soho van
de rest van de hoofdstad scheiden.
Er zyn er echter ook, die vaak en
graag naar Soho gaan, omdat men
er in honderden exotische restau
rants alle bestaande spijzen en Iek-
kernyen kan nuttigen. Soho is na
melijk een dorado voor smulpapen,
voor internationale lekkerbekken
vooral
En dan zijn er nog Londenaars zy
zyn het talrijkst die zo nu en dan
een paar dubbeltjes offeren voor een
buskaartje om een rit door Soho te
maken, alleen maar om de illusie te
hebben, in het buitenland te vertoeven.
Geschiedenis
TAL van vreemdelingen, die zich
in Engeland vestigen, kiezen So
ho als eerste station, als ope
ratie-basis. En velen blyven er wonen.
Hoe komt dit? Het staat vast, dat al
Straatkunstenaars vrolijken het
leven in Soho op. Muzikanten en
schilders geven er hun kunst ten
beste. En niet alleen de ouderen,
ook de jeugd geniet ervan.
De promotor van bokswedstrijden heeft in Soho zijn kantoor. Hij ontvangt wekelijks veie
telegrammen uit alle hoofdsteden van de wereld en telefoneert bijna dagelijks met Amerika en
Australië. Maar de Sohose gemoedelijkheid en eenvoud heeft hij niet aan de kant gedaan.
Doolhof van straatjes,
dorado voor smulpapen
Ben ik hier in Londen vroeg
ik aan een vriend, toen ik voor
de eerste maal in Soho kwam.
Ja - zei hy - je bent in Londen,
maar eigenlyk niet in Enge
land. Want groter wirwar van
mensen, talen, huidskleuren,
spyzen, geuren en wat al niet
vindt nien nergens op aarde op
een zo klein oppervlak. En wat
de styl betreft, nu, die is in
Soho allesbehalve Engels
