ikM Diverse bezuinigingen op komst Britse regering en oppositie nn feller dan ooit tegenover elkaar Strenge beperking bestedingen is nu onafwendbaar geworden LANGE STERKE NAGELS Londen niet kritiekloos achter Amerikazei Eden in Lagërhuis 95ste jaargang Donderdag 1 november 1956 Derde blad no. 28975 Beschouwingen van minister Hofstra bedraagt Tekort betalingsbalans eerste halfjaar 1956 200 miljoen gulden In de Memorie van Antwoord inzake de financiële beschouwingen over de begroting 1957 merkt de nieuwe minister van Financiën, de heer Hofstra, op, dat op dit ogenblik, waarop het nieuwe kabinet nog nauwelijks zijn werkzaamheden heeft aangevangen, een tot in details uitgewerkt plan inzake de te voeren financiële politiek nog niet ter tafel kan worden gebracht. Deze politiek is immers zozeer verweven met het overige beleid, dat over tal van beleidsvragen uitvoerig overleg nodig is binnen het kabinet. De gunstige conjunctuur heeft bijgedragen tot economische verster king en tot verruiming van de mogelijkheden de verdeling van het nationale inkomen tussen de verschillende bevolkingsgroepen op een meer bevredigend vlak te brengen. Nochtans brengt de hoogconjunctuur haar eigen problemen mede. voort vloeiende uit een overspanning van de economie en uit de schaarste aan arbeids krachten en kapitaal. Ook uit andere verschijnselen, zoals dé stijging der prijzen in sommige sectoren, met name de bouwsector, blijkt de aanwezigheid van span ningen. Voorts zijn de nationale bestedingen de laatste jaren te sterk gsetegen en overtreffen zij thans de middelen, hetgeen tot een verzwakking van fle betalings balans heeft geleid. bestedingen dient mede aandacht te worden besteed aan de tarieven der overheidsbedrijven en aan de consumen tensubsidies. Het probleem van een herziening van sommige tarieven is in onderzoek. Mocht daarbij blijken, dat de rentabiliteit van bepaalde bedrijven onvoldoende moet worden geacht, dan zullen maatregelen om die rentabiliteit te verhogen, niet achterwege kunnen blijven. Huurverhoging Verruiming deviezenreserves De noodzaak van een bevredigende betalingsbalans wordt algemeen aan vaard. Indien men wil voldoen aan diverse verplichtingen (aflossing van buitenlandse Staatsschuld, giften aan Overzeese Rijksdelen e.d.) en de reser ves althans enigszins relatief op peil wil houden is, bij een normale voorraad- vorming. een betalingsbalansoverschot op lopende rekening van circa V2 miljard gulden 's jaars vereist, In jaren van hoogconjunctuur is een groter overschot ter wille van de vorming van conjunctu rele reserves wenselijk. De lopende rekening van de betalings balans op transactie-basis voor het eerste halfjaar 1956 vertoonde evenwel een tekort van circa 200 miljoen gul den. terwijl ook voor het gehele jaar een tekort kan worden verwacht. Zowel voor de handhaving van een vrij handels- en betalingsverkeer als met het oog op een eventuele terugslag in de conjunctuur dient verruiming van de deviezenreserves in de huidige hausse te worden nagestreefd. Ook de situatie ten aanzien van de kapitaalmarkt biedt zorgen. Financiering woningbouw De regering wil er naar streven aan de woningbouw een hoge prioriteit te verlenen. Dit zal met name eisen, dat de financiering van deze sector onbe lemmerd voortgang zal kunnen vinden. Daarenboven is als gevolg van de spanningen op de kapitaalmarkt een stijging van de rentevoet opgetreden, welke gevolgen heeft voor het huurpeil van nieuwe woningen. Aangenomen kan worden, dat voor de woningwetbouw een stijging van de rentevoet met een half procent 's jaars bij gelijkblijvende Rijksbijdrage globaal een huurverho ging van f. 0.90 k f. 1.25 per week met zich brengt. De minister aoht het noodzakelijk het rentegamma te handhaven, onder meer ter voorkoming van een verdere op waartse druk op het huurpeil uit dezen hoofde. Een vrij laten van dit rentegam ma zal bovendien naar zijn oordeel niet leiden tot een vergroting van de bespa ringen. Beperking bestedingen Bij dit alles ziet minister Hofstra het als een van zijn belangrijkste taken, te waken tegen een inflatoire finan ciering van de overheidshuishouding. In het door hem te voeren financieel- economisch beleid zal het streven naar gezond geld een centrale plaats innemen. In het licht van bovenstaande be schouwingen is een duidelijke beper king van de bestedingen thans onaf wendbaar, waarbij alle bestedingscate gorieën onder het oog zullen moeten worden gezien. De afremming der bestedingen zal in het algemeen op zodanige wijze dienen te geschieden, dat de structurele ont wikkeling zo weinig mogelijk wordt ge schaad. Bij het doorvoeren van de be perkingen zullen fysieke controles slechts in speciale gevallen als middel worden toegepast, zodat in het kader van de te nemen maatregelen een be langrijke rol zal toekomen aan het algemeen financiële beleid. Inzake het vraagstuk van de beper king der bestedingen is advies gevraagd aan de S.E.R. Daarover kan thans nog niet worden beschikt. Nu het rapport van de Raad evenwel binnen enkele weken kan worden verwacht, wil de regering definitieve beslissingen, welke op het op te stellen plan prejudiciëren, slechts nemen, voorzover deze geen uit stel kunnen lijden. Naar de mening van de minister is het echter duidelijk, dat ook de overheid haar aandeel in de beperking van de bestedingen zal moeten leveren. Vermindering tekort Onder het voorbehoud dat een defi nitief oordeel pas zal kunnen worden uitgesproken, nadat het advies van de S.E.R. zal zijn uitgebracht, is de mi nister aan de hand van de thans ter beschikking staande cijfers, van me ning, dat onder de huidige omstandig heden, mede ter vermijding van grote schokken in het economisch gebeuren, de wenselijke vermindering van het tekort op de Rijksbegroting ten op zichte van de ontwerp-begroting om de gedachten te bepalen voorshands kan worden gesteld op een bedrag in de orde van grootte van 400 a 500 miljoen op jaarbasis. In de eerste plaats zal daarom moeten worden nagegaan welke gewone uit gaven kunnen worden verlaagd. Het is tevens wenselijk dat eventueel on vermijdelijke nieuwe uitgaven zoveel mogelijk worden getemporiseerd en dat met kracht wordt gestreefd naar verbetering van de efficiency van het apparaat. Voorts zal gestreefd worden naar een beperking van de kapitaalsuitgaven van de overheid. Overleg om te komen tot een vermindering van ci le Rijksin vesteringen. welke minder rendabel kun nen worden geacht, is gaande. Hoewel omtrent de juiste datum van ingang van de aangekondigde huur verhoging nog geen mededelingen kunnen worden gedaan, is het streven van de regering er op gericht de in voering van deze verhoging zoveel mogelijk te bespoedigen. De regering meent zich haar stand punt omtrent de door haar In de naaste toekomst te voeren loonpolitiek te moeten voorbehouden tot dat zij kennis zal hebben genomen van het door de S.E.R. uit te brengen advies. Sociale uitkeringen Ter motivering van het uitgangspunt dat bij dr subsidies aan instellingen en de sociale uitkeringen geen rekening is gehouden met loonsverhogingen, deelt de minister mede. dat naar zijn mening instellingen, welke eigen inkomsten hebben, met name indien deze verkrij gen worden door rechtstreekse bijdra gen van belanghebbenden, de kosten stijging zoveel mogelijk dienen op te vangen door vermeerdering van inkom sten. zodat het overheidssubsidie nomi naal gelijk kan blijven. In een aantal gevallen, met name waar weinig moge lijkheden voor eigen inkomsten zijn. zal een hoger Rijkssubsidie onvermijdelijk kunnen zijn. Ten aanzien van de sociale uitkerin gen behoeft verhoging of verlaging van de lonen niet rechtstreeks te leiden tot een recht evenredige stijging of daling van deze uitkeringen, omdat ten aan zien van de lonen sedert 1954 een recht streeks verband wordt gelegd niet de wijziging van het nationale inkomen, terwijl de sociale uitkeringen meer zijn afgestemd ófc> de kosten van levenson derhoud. Wel ondergaat uiteraard het begrip noodzakelijk levensonderhoud de geleidelijke invloed van een stijging of daling der welvaart. Het betreft hier echter een beleidsvraagstuk, dat ln samenhang met andere vraagstukken door de regering zal worden bezien. Kapitaalmarkt Hoewel het Rijk dit jaar maar een bescheiden beroep op de kapitaalmarkt heeft gedaan (280 miljoen vrij geld tegen 547 miljoen in 1955) kan aan de stijgende vraag van de legenover- heden, het bedrijfsleven en de particu lieren nauwelijks worden voldaan. De toestand dreigt zo te worden, dat de lagere organen, het bedrijfsleven en particulieren het gehele, waarlijk niet geringe kapitaalaanbod absorberen, daarbij geen ruimte latend voor de centrale overheid ter dekking van haar tekort. Met name neemt de vraag der lagere organen sterk toe. Voor de eerste drie kwartalen van dit jaar kan het netto beroep van deze organen globaal worden geraamd op drie kwart miljard gulden, terwijl het in het gehele jaar 1955 690 miljoen beliep en 660 miljoen in 1954. In het algemeen gesproken is het voor de handhaving van het monetaire evenwicht nodig, dat het tekort op de staatshuishouding en de financiering van de investeringen der overige sectoren worden gedekt uit het aan bod van besparingen. I Russische troepen blijven in Polen In welingelichte kringen te Warschau verwacht men. dat, tijdens het bezoek van de Poolse communistische leider Gomoelka. aan Moskou een verdrag zal worden opgesteld over de Russische troepen in Polen. Men gelooft, dat toe komstige bewegingen van de Russische troepen strikt beperkt zullen zijn en dat geen manoeuvres zonder Poolse toestem ming zullen worden gehouden. Gomoelka en premier Cvrankiewicz hebben gezegd, dat de Russische troe pen noodzakelijk zijn omdat er in West- Duitsland NAVO-bases zijn, West- Duitsland zich herbewapent en er een campagne is om de Duits-Poolse grens te wijzigen. De Polen wensen echter zo weinig mogelijk Russische troepen in hun land. aldus een correspondent van Reuter. In sommige kringen is gezegd, dat de Russen ingestemd hebben met de poli tiek om Russische officieren uit Poolse sleutelposities terug te trekken. Ons defensieplafond Hoewel in verband met de in 1957 in te leiden reorganisatie van de Land macht momenteel de basis voor een nauwkeurige kostenberekening voor alsnog ontbreekt, is de minister voor Defensie van mening, dat de verho ging van het oorspronkelijke defen sieplafond in 1957 ad f. 1.350 miljoen met f. 100 miljoen en de indiening van een suppletoir begrotingsvoorstel 1956 het mogelijk zullen maken, de defensie-inspanning in materiële zin voort te zetten, zoals deze oorspron kelijk tot en met 1957 werd voorzien. Niettemin zal binnen dit niveau zich ongetwijfeld de noodzaak voordoen tot het stellen van zekere prioriteiten, gelet op de nieuwe ontwikkelingen, waarmede bij de defensieprogrammering thans rekening moet worden gehouden en welke veelal niet financieel kunnen wor den gecompenseerd door dienovereen komstige bezuinigingen, aldus minister Hofstra in zijn Memorie van Antwoord Rijksbegroting 1957. (Ingez. Med.-Adv.) Schoonheidsspecialiste/".,. Ann Seymour schrijft ln(u,tKt,, ..Woman and Beauty": ..Nagels die breken en splij ten hebben behoefte aan een speciale olie. genaamd NuNale. die onder de nagel riem doordringt, snelle groei bevordert en broos heid voorkomt." Nu ook ln Nederland -ƒ1.80 per flacon. maakt broze nagels sterk Zelfbeperking Coördinatie van de vraag naar kapi taal van het Rijk en de lagere publiek rechtelijke organen bestaat reeds in de vorm van de voor laatstgenoemde cate gorie gegeven rentenormen, waaraan ook het Rijk zich houdt bij de door hem uitgegeven of gegarandeerde leningen. De minister is van mening, dat de overwinning van de thans op de kapi taalmarkt optredende spanningen zal kunnen worden bevorderd doordat cen trale lagere overheid zich enige zelf beperking opleggen bij het entameren van kapitaalsuitgaven. Over het vraagstuk van de in het voorlopig verslag bepleitte coördinatie en meldingsplicht stelt de minister zich voor overleg te plegen met zijn ambtge noten van volkshuisvesting en bouw nijverheid en van binnenlandse zaken. Rampzalige dwaasheidzegt Gaitshell Labour overweegt demonstraties Labour is van plan overal in het land demonstraties te houden om de wereld duidelijk te maken, dat miljoenen En gelsen het oneens zfjn met het optreden van de regering. Deze voorgenomen campagne, al is zij geen rechtstreekse sabotage van de militaire inspanning, kan zo wordt gevreesd het moreel van de troepen ondermijnen De oppo sitie wil door beïnvloeding van de (Van onze correspondent in Londen.) De Britse regering heeft besloten de zitting van het parlement, welke vandaag zou eindigen, tot maandagmiddag te verlengen. Dinsdag a.s. zal Koningin Elizabethovereenkomstig het oorspronkelijk voornemen, j openbare mening zodanige druk op de de nieuwe parlementaire zitting openen. j regering uitoefenen, dat zij haar tegen- Regering en oppositie staan'feller dan ooit tegenover elkaar. Premier "clUk 'fs gebleken, welk eeifïfgrond "r Sir Antony Eden verklaarde gisteren bij de voortzetting van het debat1 ten opzichte van het Midden-Oosten bestaat tussen do Franse en Britse cialistische partijen! De Conservatieven juichen, dat 't Britse leiderschap in de wereld thans eindelijk hersteld is. Er moest in het Midden- Oosten tenslotte worden opgetreden en zo wordt betoogd Engeland was daarvoor het aangewezen land. omdat het in dit gebied nu eenmaal historisch een bijzondere verantwoordelijkheid draagt. Eden maakte nog eens dui delijk. dat het bondgenootschap met de Ver. Staten zeker niet betekent, dat Groot-Brittannië kritiekloos altijd met Amerika zou dienen mee te gaan. over de gebeurtenissen in het Midden-Oosten, dat de door de regering ingeslagen weg de enig juiste is. Het tot Egypte gerichte aanbod om tijdelijke bezetting van de kanaal-zone toe te staan, is nog steeds van kracht en vormt het beste middel om de vijandelijkheden ie beëindigen en uitbreiding van het conflict te voorkomen, aldus Eden. De socialistische oppositieleider Hugh Gaitskell achtte de Britse interventie van de regering in Egypte een rampzalige dwaasheid, een inbreuk op het Handvest van de Ver. Naties en een slag in het gezicht van de Veiligheidsraad. Het komt bovendien op het ogenblik, dat Polen en Hongarije de vrije wereld de grootste bemoediging in jaren hebben gegeven. De oppositie diende gister avond een motie van afkeuring in, waarin in de scherpste bewoordingen kri tiek wordt uitgeoefend op de manier, waarop de Britse regering de crisis in het Midden-Oosten heeft aangepakt. Verder beschuldigt Labour de regering ervan, dat zij het Britse volk en het Britse Gemenebest onderling verdeeld heeft en het bondgenootschap met de Ver. Staten in gevaar heeft gebracht. Olie onder het polderland (III) De beitel moet bewijs leveren, dat er olie in de grond zit (Speciale berichtgeving) Bij de gedachte aan olievelden gaan de gedachten onwillekeurig uit naar hoge torens, die bij het boren worden gebruikt. Deze torens hebben echter niets te maken met de winning zelve. Zij dienen slechts om aan te tonen of zich inderdaad olie in economisch verantwoorde hoeveelheden op de door de seismoloog uitgerekende plaats bevindt. Zodra hierover voldoende gegevens be kend zijn, kan de toren weer verdwijnen om plaats te maken voor een afsluiter, een „ja-knikker" of helemaal niets. In het kader van de beperking aer heen is gegaan. Het boren geschiedt met een beitel aan het eind van aan elkaar geschroefde pijpen. Hoe dieper men komt, hoe meer pijpen (elk van 9 meter lengte) moeten worden aangebracht. De bovenste boor- pijp (de z,g. meeneemstang) is vier kant en past in een gat in het midden van de draaitafel op de boorvloer (en kele meters boven de grondDeze bo venste pijp is bevestigd aan een haak, welke met kabels aan het kroonblok in de top van de toren hangt. Dieselmoto ren brengen de draaitafel in beweging, zodat de beitel zijn weg kan zoeken, honderden, duizenden meters diep. Deze motoren zorgen ook voor het naar be neden pompen van een mengsel van klei en water door de holle pijpen. Deze spoeling, waarmee het boorgat dus voortdurend gevuld is, keert weer terug naar de oppervlakte en voert daarbij het bij het boren verkregen gesteente- gruis mee. Al dit gruis wordt door een zeef opgevangen, de aldus gereinigde spoelmodder kan weer naar beneden en de geologen kunnen de opgehoorde gesteenten gaan onderzoeken om zo doende meer gegevens te verkrijgen om trent de aardlagen waar de beitel door- Completeerde vroeger de wind molen het typisch Hollandse beeld van weiland met wilgen, thans ver schijnt de boortoren als leverancier van energie in het mistige polder land. Wordt tenslotte olie aangetoond, dan is men waar men wezen wil. Dikwijls blijkt echter alleen maar zout water aanwezig op de onderzochte anticli- naalen dan kan men ergens anders weer opnieuw beginnen. Ook voor koeling De spoeling dient ook tot koeling van de beitel en om onder hoge druk staan de vloeistoffen of gassen, die worden aangeboord, in bedwang te houden. Mocht die druk groter zijn dan het ge wicht van de spoeling, dan kan het boorgat onmiddellijk worden afgesloten met hydraulisch bediende afsluiters. De hoogte van de toren, ongeveer 40 meter, houdt verband met de wen selijkheid om bfj het wisselen van de Arbeidsveld der N.A.M. De olieproduktie in Nederland is in handen van de Nederlandse Aardolie Maatschappij, een in 1947 opgerichte N.V. waarin de BPM en tie Standard Oil Company (New Jersey) elk voor 50 procent deel nemen. Haar belangrijkste conces sie is nog steeds het in 1944 ont dekte Schoonebeekveld (93.000 ha.), dat nu echter met ruim 300 putten is afgeboord en wélks produktie thans terugloopt. De Schoonebeek- concessie levert ook gas (Coevor- den, De Wijk, Wanneperveen en Staphorst), terwijl twee andere gas- relden (Tubbergen en Denekamp) in een aparte, 17.700 ha. grote con cessie in Overijssel zijn gelegen. Het aardgas wordt aan de staat gele verd: De NAM garandeert 400.000 m3 per dag en gedurende 20 jaar. De eerste commerciële vondst van aardolie buiten Schoonebeek werd nabij Rijswijk gedaan in 1953. Op grond hiervan werd een concessie van 16.650 ha. tussen Rotterdam en Den Haag verkregen. De NAM hoopt deze concessie thans uit te breiden tot de gehele provincie Zuid-Holland. iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii beitel drie pijpen tegelijk uit het gat te kunnen trekken. Indien de pijpen één voor één zouden moeten worden losge schroefd, zou onnodig tijd en geld ver spild worden. Ongeveer 40 meter is alom ter we reld gebleken de meest economische hoogte te zijn. Voor exploitatie-borin gen van geringe diepte in bekende olie velden, maakt men gebruik van ver rijdbare installaties, boormasten die op auto's worden vervoerd. Deze wor den eveneens veel gebruikt bij het schoonmaken van vervuilde putten. R was de eerste produktieve boring in het Rijswijkveld. Men vond een spuiter en de kerstboom kwam daar als afsluiter bovenop. Deze boortoren staat in Parijs, waar men zich de kosten (en de ruimtevan een groot aantal gas houders wil besparen door het uit cokes verkregen gas diep onder de grond op te bergen boven een olie- laag. Men boort daar - op enkele honderden meters afstand van de pas gebouwde flats - dwars door de zandlaag, waar Parijs een groot gedeelte van zijn drinkwater van betrekt. Gewefdiq tumult Er ontstond geweldig tumult op de Labour-banken, toen Eden bij de ope ning van het debat weigerde te ont hullen of de militaire operaties tegen Egypte al of niet begonnen waren. He» enige, dat Eden zei, was dat de rege ring niet van haar beslissing afweek. D» oppositie wond zich hoe langer hoé meer over het uitblijven van verdere informaties op. Zij wilde, als de actie namelijk nog niet begonnen was. de kans niet laten voorbijgaan om een oorlog met Egypte op het laatste ogen blik te voorkomen. Selwvn Lloyd, de Britse minister van Buitenlandse Zaken, bevestigde later in het Lagerhuis, dat de luoht-operatie tot vliegvelden zou worden beperkt. De Egyntische burgerbevolking is door het geallieerde opperbevel met alle be schikbare middelen, o.a. via de radio, gewaarschuwd om zich verre van deze doelen te houden. Lloyd ontkende het door Radio-Cairo verspreide bericht, dat de Britten Cairo zouden hebben gebom bardeerd. Londen steunt Israël Eden werd tot tweemasu toe door de oppositie uitgejouwd en Herhaaldelijk geïnterrumpeerd. De Britse premier maakte duidelijk, dat de regering ee- weigerd heeft Israël in de Veiligheids raad van agressie te beschuldigen met het oog op de voorafgaande agressie door de Egyptische campagne tegen Israël, tegen Engeland en tegen het Westen. Het nieuwe ln de situatie is thans, dat Engeland, hoewel het officieel nog neutraal wenst te blijven in het conflict tussen de Arabische landen en Israël, in feite Israël morele en Indirecte on dersteuning heeft gegeven, want Israël mag volgens het Britse uftimatum 160 km. binnen Egyptisch grondgebied blij ven, terwijl Egypte zich 160 km. van de eigen grens moet terugtrekken. In Londen verwacht men. dat Israël zich thans zal trachten meester te ma ken van de strook bU Gaza, die voor het land steeds een bedreiging in de rug heeft betekend. Conclusies Uit Edens verklaring en de daarop gevolgde gedachtenwisseling met. de socialistische oppositie kunnen de volgende conclusies worden getrokken: 1. De Brits-Franse beslissing om de Suezkanaal-zone te bezetten na de Egyptische verwerping van het verzoek, om zulks te mogen doen, is onherroepelijk: 2. Engeland en Frankrijk achten het een zaak van bijzonder belang, dat Egypte niet alleen het beheer over het Suezkanaal in handen houdt; 3. om verwezenlijking van dit tweede punt te bereiken, zijn beide landen ten volle bereid kritiek en veroordeling, uit welk gedeelte der wereld ook, te aanvaarden. Togoland wordt onafhankelijk Togoland, een Frans mandaat onarr toezicht van de Verenigde Naties, heeft zich met grote meerderheid voor on afhankelijkheid uitgesproken. De autoriteiten zeggen dat. nu vru- wel alle stemmen geteld zijn blijkt dat ongeveer 71 procent van de 313.000 kie zers hun stem hebben uitgebracht ten gunste van onafhankelijkheid. Deze verkiezingen, waarin vele uitsla gen uit afgelegen streken binnenkomen per kano. kenmerken de eerste Franse stap naar het vrij opgeven van eeu vroeger koloniaal gebied zonder dat he' eerst tot bloedvergieten of demonstraties gekomen is.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1956 | | pagina 5