ENGELS-FRANSE ACTIE IN EGYPTE! De Russische troepen trekken weg uit het zwaar gehavende Boedapest Nasser verwierp ultimatum9 maar invasiegeruchten uiterst vaag WEERBERICHT DE WERELD VROEG ZICH IN SPANNING AF: AMERIKA TELEURGESTELD OVER GEBRUIK VAN GEWELD Iinre Nagy voorgoed onmogelijk! Ultimatum van de luchtmacht 95ste jaargang WOENSDAG 31 OKTOBER 1956 No. 28974 LEIDSCH m DAGBLAD J 111 Directeur: J. W Henny DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Witte SingeJ u Leiden Glro no 57055 HoofdredacteurJ. Brouwer f7.— per kwartaal; f2.35 per maand; fo.55 per week Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507 Volgens het Franse blad „France Soir" zijn Britse en Franse strijdkrachten hedenochtend bij het aanbreken van de dag een gezamenlijke ope ratie in de Suezkanaal-zone begonnen. Om half zes Ned. tijd voerde een grote luchtvloot, waar onder enkele honderden Franse jachtbommenwer pers, een bombardement uit, aldus dit blad. Dit was vrijwel de enige bron over de verwachte Brits Franse actie in het gebied van het Suezkanaal. Ook een ongeïdentificeerd radiostation, waar van Reuters luisterdienst in Londen vanochtend een uitzending in het Arabisch opving, heeft om streeks 6 uur omgeroepen, dat „Britse en Franse troepen op het ogenblik Egypte binnenvallen". Dit zelfde radiostation, dat al eerder tegen Nasser gerichte boodschappen omriep, raadde de Egyptenaren aan, uit de grote steden te blijven, met name uit Cairo en Alexandrië. De omroeper zei: „Egyptenaren, help die verrader Nasser kwijt te raken". Het Britse ministerie van Defensie gaf hedenochtend te kennen, dat er geen verklaring zal worden uitgegeven over de activiteit van de Britse strijdkrachten, voordat premier Eden van middag het woord zou nemen in het Lagerhuis. ten, aldus de woordvoerder. Het Israëli sche leger deelde later mede, dat on geveer 250 bemanningsleden van de tor pedoboot jager gevangen zijn genomen. De commandant had zich aan de Is raëliërs overgegeven na een gevecht met Israëlische Marineschepen. De „Ibra him el Awal" werd tijdens het gevecht getroffen en begon te zinken. Men trachtte het hedenochtend de haven in te slerien. In het dichtbevolkte gebied van de kuststrook van Tel Aviv weer klonk vannacht tweemaal luchtalarm. Noodtoestand in Jordanië afgekondigd Het hoofd van de Egyptische veiligheidsdienst, generaal-majoor Abdel Aziz Sawfat, deelde vanochtend mede, dat „tot half negen plaatselijke tijd alles rustig is in de gehele republiek. Wij zijn op alles voorbereid". Berichten over landingen van Britse en Franse troepen in Egypte waren niet ontvangen, aldus de generaal- majoor. Wel was er hedenochtend in Cairo tweemaal luchtalarm. Voorts is bekend geworden, dat een groot aantal transportvliegtuigen van de Royal Air Force en de Franse luchtmacht van Cyprus waren opgestegen met „onbekende zuidelijke bestemming". In het oostelijk deel van de Middellandse Zee heerste hedenochtend in elk geval grote activiteit ter zee en in de lucht. Het luchtverkeer boven de Arabische landen is intussen voor buitenlandse vliegtuigen geheel stilgelegd tengevolge van do beperkingen, die de regeringen van deze landen hebben opgelegd na het uitbreken van het Israëlisch-Egyptische conflict. Geen enkel buitenlands vliegtuig mag op een Arabisch vliegveld landen of over Arabisch gebied vliegen. In Jordanië is vannacht de noodtoestand afgekondigd. De regering heeft het benzineverbruik beperkt: taxi's en ander vervoer, dat niet van wezenlijk belang is, mogen niet rijden. Het Jordaanse kabinet is vrijwel onophoudelijk in spoed zitting bijeen. Deze militaire actie van Engelsen en Fransen volgt op een ultimatum, waar in deze landen gisteren aan Egypte de eis stelden, dat het zou instemmen met tijdelijke bezetting van sleutelposities in Port Said. Ismaillia en Suez. Dit ultima tum (met een duur van twaalf uur) liep hedenochtend om half zes Ned. tijd af. Het was door Londen en Parijs gesteld ..om de oorlogvoerenden te scheiden en de vrije vaart door het Suezkanaal te verzekeren aldus zei Eden gisteren in het Lagerhuis. In het ultimatum werd tevens de eis gesteld, dat alle actie, te land, ter zee en in de lucht, stopgezet zou moeten worden. De strijdkrachten vaij Egypte en Israël zouden terugge trokken moeten worden tot op 16 km van het Suezkanaal. President Nasser verwierp dit ultimatum, omdat het „on der alle omstandigheden onaanvaard baar" werd geacht als een „aanval op de rechten en de waardigheid van Egypte en een flagrante schending van het Handvest der Ver. Naties". De Israëli sche regering toonde zich echter bereid deze eisen te aanvaarden mits ook Egyp te dat zou doen. Parlementaire steun De Franse regering behaalde gist en in het parlement een grote overwinning bij een stemming over de gemeenschap pelijke Brits-Franse politiek ten opzich te van Egypte. De stemverhouding was 380 tegen 191. Ook in het Britse Lager huis kwam de nieuwe ontwikkeling ter sprake: de regering boekte een zege met 270 tegen 218 stemmen: het besluit van de regering om troepen naar het Suez kanaal te sturen als Egypte en Israël de vijandelijkheden niet staken, werd met deze stemverhouding goedgekeurd. Dubbel veto In de Veiligheidsraad is uitvoerig ge debatteerd over de Israëlische actie. Er werden tenslotte twee resoluties inge diend: een Amerikaanse en een Russi sche. Beide werden door het tegenstem men van Engeland en Frankrijk en der halve door een dubbel veto verworpen. In de Amerikaanse resolutie werden alle landen opgewekt zich te onthouden van geweld en dreigementen in Egypte. De Russische resolutie verzocht Israël zijn strijdkrachten onmiddellijk achter de bestandslinie terug te trekken. Er wer den enkele hartige woorden gesproken tiidens het debat: de Brit Sir Pierson Dixon zei, dat hét aanhoudend uitoefe nen van het vetorecht door een perma nent lid van de Veiligheidsraad (natuur lijk werd hiermede de Sovjet-Unie be doeld) er veel toe had bijgedragen de toestand in het Midden-Oosten ingewik keld te maken. De Sovjetrussische afge vaardigde Sobolef merkte op, dat Enge land en Frankrijk munt uit de toestand wilden slaan „ten behoeve van hun ei gen zelfzuchtige belangen". President Eisenhower deed gisteren een dringend beroep op de premiers van En geland en Frankrijk om een vreedzame oplossing van de crisis in het Midden- Zeer koud De Bilt verwacht tot morgenavond: Droog weer met weinig bewolking. Tot matig of zwakke fnemende wind uit oostelijke richtingen. Vannacht en morgenochtend op de meeste plaatsen lichte vorst. Morgenmiddag ongeveer dezelfde temperaturen als vandaag. (Opgemaakt te 11.15 uur). 1 november Zon op: 7.37 uur; onder: 17.14 uur. Maan op: 6.09 uur; onder: 16.23 uur. Hoogwater te Katwijk te 1.50 en 14.10 uur. Oosten mogelijk te maken. Dulles sprak zijn misnoegen uit over het Engels- Franse besluit om militaire maatregelen in het gebied van het Suezkanaal te ne men. De berichten over*de strijd tussen de Israëlische en Egyptische troepen geven nog geen helder beeld van het verloop der gevechten. Over en weer worden successen gemeld. Radio-Cairo meldde gistermiddag. dat ..de vijandelijke strijdkrachten, die zich ten westen van Nakhl bevinden, geheel zijn vernie tigd". De Egyptische plaats Nakhl ligt ongeveer 115* km van de Israëlische grens. Boven Gaza werd een Israëlische straaljager door afweergeschut neerge schoten. aldus werd van Egyptische mi litaire zijde medegedeeld. Voorts heb ben vier Egyptische jagers strijd gele verd met acht Israëlische vliegtuigen en een van deze toestellen neergeschoten Boven het kanaal zouden luchtgevech ten worden geleverd, aldus meldde de Israëlische radio, die tevens berichtte, dat er een luchtaanval op Tel Aviv is gedaan. Bijzonderheden over de schade werden niet verstrekt. Hedenochtend deelde een woordvoer der van het Israëlische leger mede, dat de Egyptische torpedobootjager „Ibra him el Awal" in de baai van Haifa door schepen van de Israëlische Marine is veroverd. Dit schip had vannacht Haifa beschoten, maar er waren geen slacht offers gevallen en geen schade aange richt. Twee Egyptische „Vampires" (straalvliegtuigen) werden neergescho- Half-militaire eenheden in Egypte paraat Intussen zijn aan alle eenheden van de Egyptische Nationale garde en „het Nationale bevrijdingsleger" wapens en munitie uitgereikt. Deze twee paramili taire organisaties hebben bovendien in structie gekregen zich op alle gebeurlijk heden voorbereid te houden. Alle vrij willigers wier opleiding voltooid is, zijn thans onder de wapenen en klaar om behulpzaam te zijn bij de verdediging van het land en het handhaven van de orde. Tot bovengenoemde maatregelen is gisteren te Cairo besloten bij besprekin gen tussen de commandant van het Na tionale bevrijdingsleger. Kamal Eddine Hoessein met de leiders van de ver schillende districten met het 002 op de 1 organisatie van de algemene mobilisatie Sovjet-Rusland en de satellietlanden Fouten en misverstanden De Sovjetrussische regering is bereid de positie van haar troepen in Honga rije. Polen en Roemenië te herzien, al dus een speciale verklaring, die giste ren door Radio-Moskou is omgeroepen. Er hebben zich fouten en misverstan - len voorgedaan in de na-oorlogse betrek kingen tussen de Sovjet-Unie en andere „socialistische" (d.i. communistische) staten. In de kwestie van de Sovjetrus sische troepen kan de regering in Mos kou niet eenzijdig beslissen, aldus de verklaring, die vervolgens zegt. dat te rugtrekking van Sovjetrussische troe pen uit bevriend gebied, waar zij bases hebben, volgens het Verdrag van War schau slechts mogelijk is „als alle onder tekenaars van het Verdrag het daarmee eens zijn" Overal m Israël worden de troe-1 gebracht voor eventuele zwaardere met nieuw opgekomen troepen pen gemobiliseerd en in gereedheid gevechten. Een transporttrein wordt geladen. „Te mooi om waar te zijn Washington vreest ee Egyptische guerilla (Van onze correspondent in Washington) De hoogste Amerikaanse autoriteiten zyn diep gegriefd over het feit, dat zij uit persberichten kennis moesten nemen van het ultimatum, dat Londen en Parijs aan Israël en Egypte hebben ge steld. Men is in Amerika diep teleurge steld en tegelijk verbitterd over deze gang van zaken. Binnen zesendertig uur bleek, dat niet alleen Israël, doch te vens twee grote mogendheden, die een vaste zetel in de Veiligheidsraad heb ben, overgingen of althans bereid waren over te gaan tot het gebruik van geweld, hoewel dit kennelijk in druiste tegen de richtlijnen, die de V.N. nog kort geleden had gegeven. Israël werd geacht onder controle van de Ver enigde Naties de wapenstilstand te res pecteren, en Engeland en Frankrijk had den ruim twee weken geleden op aan drang van Hammarskjöld enige princi pes aanvaard ter bevordering van ver der overleg met Egypte. De acties, die Israël, Engeland en Frankrijk thans hebben ondernomen, hebben zo meent men in de Verenigde Staten de we reld-organisatie een schade berokkend, die niet is te overzien. De wolkenkrab ber van de Verenigde Naties is tot in zijn fundamenten geschokt en eerst de toekomst zal uitwijzen hoezeer dit ge bouw hierdoor is ondermijnd. Vrijwel algemeen is men er in Ame rika van overtuigd, dat Engeland en Frankrijk samen Israël heimelijk de ge legenheid hebben gegeven gewapend in te grijpen in Egypte. Hoezeer de Amerikaanse regering door deze handelwijze is geschokt en gegriefd, bleek overduidelijk toen Amerika's ver tegenwoordiger in de Veiligheidsraad vierkant stelling nam tegen de repre sentanten van Engeland en Frankrijk. In felle onomwonden taal verklaarde Cabot Lodge dat het Engels-Franse ul timatum onverenigbaar is met het Handvest van de Verenigde Naties. Toen daarop Lodge een resolutie in diende, waarin aan alle staten werd ver zocht zich van het gebruik van geweld te onthouden, spraken Engeland en Frankrijk daarover hun veto uit. Dit eerste Engelse veto in de Verenigde Na ties onderstreepte de breuk der Anglo- Amerikaanse verbondenheid. De Ame rikanen zijn van oordeel, dat Engeiand en Frankrijk zich als zij inderdaad tot daden overgaan storten in een oorlog, die als guerilla onafzienbaar lang kan duren en die de Arabieren voorgoed tot vijanden van het Westen en tot bondgenoten van de communis ten zal maken. De weinigen in Wash ington. die enig begrip willen tonen voor de politiek van militaire actie van Is raël, Engeland en Frankrijk, wijzen er op dat alle drie staten in een min of meer wanhopige positie waren geraakt Dit nummer bestaat alt 12 pagina's (Van onze Weense correspondent, prof. dr. N. Greitemann, thans in Boedapest) Het is werkelijk waar, men kan uit Boedapest met het buitenland telefoneren Daarom durft men ook te geloven aan het bericht uit Moskou, dat de Russische troepen niet alleen uit Hongarije, maar ook uit Polen en Roemenië vertrekken Weliswaar voegde Moskou er aan toe: „Wanneer de regering dit wenst!" maar wat Hongarije betreft behoeft men daaraan zeker niet te twijfelen De gehele nacht heeft het in de straten van Boedapest geda verd van de wegtrekkende Russische tanks! Zij waren vergezeld van vele vrachtauto's, volkomen afgeladen met mensen in burger. Waar schijnlijk handlangers die nu naar het Oosten vluchten te verlaten. In Boedapest is men in ieder geval zeer opgelucht. Er heerst uitbundige vreugde, ivelke slechts getemperd wordt door de gedachte, dat het grote nieuws - de bekend making van Nagy, dat de Russen de stad verlaten en een nieuwe coalitie regering gevormd is - „te mooi is om roaar te zijn". De man op de straat tioijfelt nog steeds Het is te begrijpen, na zeven dagen van leu gen Maar de vijftig Russische tanks, die ik gisteren nog voor het parle ment zag staan, zijn nu verdwenen. Op die plaatsen staan nu de tanks van het Hongaarse leger, die zelfs met geweld de Russen verder uit het land willen jagen. Er ivordt op dit moment ook nog geschotenmaar het kan het nationale leger zijn, dat achter de Russen aan zit Het verzet in de Hongaarse hoofdstad werd met het uur sterker, de geheime staatspolitie (A.V.H.) werd steeds zwak ker. Het beste bewijs daarvan werd wel geleverd door de poging van hoge offi cieren van de staatspolitie om op het laatste ogenblik nog met een vliegtuig van het Rode Kruis te vluchten. Een poging, welke overigens door de verzets lieden werd verijdeld Thans heeft ook de luchtmacht zich bij de opstandelingen aangesloten, net ultimatum, dat de Russen Hongarije moeten verlaten of de luchtmacht zal het vuur op de troepen openen, loopt vanmiddag om twee uur af Of de Russen ook uit heel Honga rije trekken is hier nog niet bekend, maar volgens de radio van de op standelingen zouden zij ook in het noordoosten begonnen zijn het land De schoten in Boedapest zijn bijna verstomd, maar het straat beeld getuigt nog van de zware trijd. welke ^gevoerd moest worden om de vrijheid te herwinnen. Tussen liet puin staat ergens op een kruis punt een spoorwagon, die ais barri cade bij de strijd heeft dienst gedaan. Uit de eerste hand Onze correspondent in Wenen, prof. dr. N. Greitemann, is er met levensgevaar in geslaagd Boedapest te bereiken. Veel moeite heeft hij zich moeten getroosten om tot de Hongaarse hoofdstad door te drin gen, waar hij tot zyn grote vreugde mocht ervaren, dat hij telefonisch verbinding kon krijgen met ons land Vanmorgen gaf hjj ons zijn indrukken. Uit de eerste hand dus. Tegenover mijn hotel ligt een Donau- schip dat reeds onder stoom is. De men sen ruimen de straten op en praten veel rustiger dan gisteren. Vijf partijen De regering-Nagy heeft elke dag meer toegegeven. Zij belooft thans alles, zelfs de oprichting van vijf nieuwe partijen, namelijk socialisten, kleine boeren, na tionale boerenbond, communisten en li beralen. De nationale comité's in de verschil lende provincies hebben dezelfde demo cratische arbeids- en levensvoorwaarden voor de arbeiders geëist als in het Wes ten. Ook op dit punt zal de regering toe geven. Spoedig zullen vrije verkiezingen vol gen en dan zal blijken wat het commu nisme nog waard is. Bij echte vrije ver kiezingen zullen de communisten naar mag worden aangenomen, intussen nog geen vijfduizend stemmen krijgen Nagy is voor altijd onmogelijk gewor den Vandaag reeds hebben besprekingen tussen de verschillende toekomstige par tijen plaats. Ook een christelijke boeren partij wordt georganiseerd en zoekt con tact met kardinaal Mindszenty. Voorlo pig wordt overal nog gestaakt, eerst noodgedwongen omdat er geen verkeers middelen zijn. verder omdat de mensen, na zeven dagen niet te hebben geslapen, nu tot rust moeten komen, en tenslotte omdat men met deze staking Imre Nagy Kos en Kadar daarmee tot aftreden te willen dwingen. Heel her land staakt Kinderen weten waar het om gaat en waarom het gegaan is. Ook op het plat teland en in de provinciesteden is het verzet allengs sterker geworden geduren de de laatste dagen, vooral in de vorm van stakingen. De Russen konden zich in Boedapest alleen nog met geweld handhaven. Met hun tanks waren zij echter machteloos in de guerilla-oorlog van straat tot straat en van huis tot huis. Artillerie hadden zij in de Hongaarse hoofdstad niet ter beschikking. De stad konden zij derhalve alleen nog bedwingen door haar te bombarderen, maar daarvan hebben zij afgezien. Slot op pag. 2

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1956 | | pagina 1