ISRAËLISCH LEGER RUKT OP NAAR HET SUEZKANAAL
HONGAREN WANTROUWEN
RUSSISCHE BELOFTEN
DE
Op drie plaatsen werd vanochtend
gevochten Britten in actie
WEERBERICHT
Eerst wapens inleveren en dan
vertrek! Cordon om Boedapest
Soekarno wenst ontbinding van
de politieke partijen
95ste jaargang
DINSDAG 30 OKTOBER 1956
No. 28973
LEIDSCH DAGBLAD
Directeur: J. W. Henny
Hoofdredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f7.— per kwartaal: f2.35 per maand; f0.55 per week
Witte Singel 1, Leiden - Giro no. 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
Twee Israëlische legergroepen overschreden
gistermiddag de Egyptische grens op het schier
eiland van de Sinai en begonnen een aanval. Op
drie plaatsen Koentilla, Timit en Nachal
werd hedenochtend vroeg gevochten tussen Israë
liërs en „de voorhoede der Egyptische strijd
krachten", zoals een woordvoerder in Cairo mede
deelde. De Israëlische radio meldde, dat reeds
Egyptische stellingen op twintig km. afstand van
het Suezkanaal waren aangevallen. Intussen trekt
de Israëlische strijdmacht, waaronder pantserwa
gens en gemechaniseerde troepen over een front
van dertig km. in de richting van het kanaal. Zij
bevinden zich op een afstand van 120 km. van
hun uitgangspunt. Een der voornaamste doelen,
Ras el Naoueb, liqt tien km ten noorden van de
Golf van Akaba. De bezetting van deze sterkte
vrijwaart, volgens militaire deskundigen in Tel
Aviv, Israëls zuidelijkste post Eilath voor bezet
ting door Egypte. Israël heeft te kennen gegeven,
dat zijn aanval, „die het midden houdt tussen een
vergeldingsaanval en een oorlog" (dat hangt van
de Egyptische reactie af), het antwoord is op
Egyptische aanvallen op verbindingen te land en
ter zee. Egyptische commando's waren weer be-
cionnen met terreurdaden, als gevolg waarvan de
"^elopen week 24 Israëliërs in het Negebgebied
of n~y--
Veiligheidsraad in spoed zitting hijeen
Onze Londense correspondent telefoneerde ons hedenochtend, dat het in Londen
niet uitgesloten werd geacht, dat Engeland de Suezkanaalzone opnieuw zal be
zetten. indien blijkt, dat de Israëlische aanval een invasie op grote schaal be
tekent. Deze mogelijkheid werd gisteravond in een spoedvergadering van een
aantal ministers in Downing Street onder ogen gezien. Hedenochtend zou het
voltallige Britse Kabinet over de crisis in het Midden-Oosten beraadslagen. Het
belangrijkste motief voor een herbezetting zou zijn, dat Engeland, hoewel neu
traal, als een buffer zou fungeren om de gevechten te stoppen.
De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, Foster Dulles, heeft Enge
land en Frankrijk vandaag voorgesteld „onmiddellijk stappen" te ondernemen
om de Israëlische aanval voor de Veiligheidsraad te brengen. De Raad zou he
denochtend om 11 uur pl. tijd vergaderen. De Amerikaanse delegatie was van
plan een resolutie in te dienen, waarin men Israël verzoekt zijn troepen uit Egypte
terug te trekken. De Amerikaanse resolutie voorziet in strenge sancties ingeval
Israël weigert, aldus AFP. President Eisenhower deelde in een spoedzitting van
zijn voornaamste adviseurs mede, dat de V.S. hun belofte zullen nakomen „om
het slachtoffer van een agressie in het Midden-Oosten te helpen".
Onze correspondent in Washington
telegrafeerde ons hedenochtend:
De Amerikaanse regering bevindt zich
een week voor de verkiezingen in een
uitermate moeilijk parket, want als Is
raël de militaire actie doorzet, zou Ei
senhower er niet langer op kunnen bo
gen de vrede in de wereld gehandhaafd
te hebben.
Bovendien zouden de republikeinen
vrijwel alle Joden in Amerika tegen zich
krijgen, indien de huidige regering Is
raël van agressie beschuldigde en tegen
maatregelen beraamde.
Het merendeel der vijf miljoen Ame
rikaanse Joden is weliswaar democra
tisch, doch de Republikeinen kunnen
niettemin in de staat New York moeilijk
de steun ontberen van de Joden, die re
publikeins zijn georiënteerd. Anderzijds
dient evenwel te worden opgemerkt, dat
vele Amerikanen het liefst generaal Ei
senhower president zouden zien, indien
Amerika betrokken dreigde te geraken
in een nieuwe oorlog. Het zou beslist
onjuist zijn de maatregelen der Ame
rikaanse regering alleen te verklaren uit
een oogpunt van de komende verkiezin
gen. maar gezien deze verkiezingen moet
de actie van Israël de Amerikaanse re
gering wel bijzonder weinig welkom zijn.
Israël heeft er waarschijnlijk op gespe
culeerd, dat Amerika moeilijk in de week
voor de verkiezingen tot interventie kon
overgaan tegen de Joodse staat.
Maandagavond heeft Amerika nog
maals een energieke poging ondernomen
Israël beducht te maken voor Ameri
kaanse interventie.
Kennelijk had men toen in Washing
ton nog enige hoop Israël alsnog te kun
nen doen afzien van een al te flagrante,
grootscheepse agressie. Deze hoop was
echter klein.
Onmiddellijk na zijn terugkeer van
een verkiezingstournee, vergaderde de
president anderhalf uur met de minis
ter van Buitenlandse Zaken Dulles, de
minister van Defensie Wilson, het hoofd
van de stafchefs, admiraal Radford en
andere topfiguren. Halverwege deze ver-
Pineau en Hollet in
Britse hoofdstad
De Franse minister van Buitenlandse
Zaken, Pineau, is vanochtend per vlieg
tuig naar Londen vertrokken voor over
leg met de Britse leiders over de crisis
in het Midden-Oosten.
Volgens welingelichte kringen te Pa
rijs zal ook premier Mollet zich vandaag
naar de Britse hoofdstad begeven. Pi
neau had voor zijn vertrek een gesprek
met Mollet. waarbij ook de minister van
Defensie, Bourgès-Manoury. aanwezig
was
Tengevolge van dit gesprek werd de
bijeenkomst van het kabinet, dat door
president Coty tegen half tien in spe
ciale zitting was bijeengeroepen, ver
traagd.
Nog kouder
De Bilt verwacht tot morgenavond:
Vrij veel bewolking met nu en dan
enige regen of natte sneeuw. Noordoos
telijke wind. overwegend matig, maar
aan de kust aanvankelijk af en toe
krachtig. Koud weer.
(Opgemaakt te 11.15 uur)
31 OKTOBER
Zon op: 7.35 uur; onder: 17.16 uur.
Maan op: 4.52 uur; onder: 15.57 uur.
Hoogwater te Katwijk te 1.02 en 13.28 u.
Dit nummer bestaat uit 14 pagina's
gadering verscheen de gehele groep in
het portiek van het Witte Huis teneinde
zich daar met bijzonder ernstige gezich
ten te doen fotograferen.
Deze fotoscène maakte het wel zeer
duidelijk, dat men alles deed teneinde
Israël te intimideren. Intussen mene
men niet dat Amerika slechts dreigend
doet zonder het te menen.
Economische blokkade?
Allereerst zal men de zaak heden in
de Veiligheidsraad brengen, maar Eisen
hower liet ook in het communiqué door
schemeren dat de mogelijkheid bestaat,
dat het congres zal worden bijeengeroe
pen. Dit zou betekenen, dat de president
het Congres om een volmacht zou vra
gen om eventueeel in te grijpen.
In 1950 hebben Engeland, Frankrijk en
Amerika zich verplicht steun te verle
nen aan een slachtoffer van eventuele
agressie in het Midden-Oosten. Steun
voor het slachtoffer behoeft overigens
nog geen gewapende interventie te bete
kenen, een economische blokkade be
hoort zeker ook tot de mogelijkheden en
zou voor Israël zeer ernstig kunnen zijn,
daar deze staat aan de landzijde reeds
omringd is door Arabieren.
Egyptisch luchtdoelgeschut heeft van
daag op een hoog boven Port Said vlie
gend toestel gevuurd. Het vliegtuig vloog
weg naar het oosten na ogenschijnlijk
de haven verkend te hebben Talrijke
Egyptische toeschouwers juichten toen
de granaten van het geschut rondom het
beschoten vliegtuig ontploften.
Een inwoner van Boedapest koelt i
zijn woede op het grote Stalin-1
standbeeld, dat door de demon
stranten tijdens de gevechten ver
nield werd, door met een zakzaagje
de snor af te zagen. Een aantal
stadgenoten ziet geïnteresseerd toe.
(A.N.P.-telefoto.)
Hedenmiddag om halfeen meldde
Reuter:
De generale staf van het Israëlische
leger bewaart diep stilzwijgen aangaan
de de vorderingen van de Israëlische
kolonnes op Egyptisch gebied.
In legerkringen weigerde men geruch
ten tegen te spreken of te bevestigen,
volgens welke de Israëlische troepen al
bij het Suezkanaal waren aangekomen.
9 Slot op pag. 2
Toestand in Hongarije ondoorzichtig
(Van onze Weense correspondent)
De situatie in Hongarije is nog uiterst ondoorzichtig. Hoewel gisteren
in tal van berichten gesproken werd van een terugtocht van de Rus
sische troepen uit de Hongaarse hoofdstad, maakte Radio-Boedapest,
na eerst geklaagd te hebben dat zich nog steeds Russische tanks in de
hoofdstad ophielden, later bekend, dat de Russen niet zouden weg
trekken vóór alle opstandelingen hun wapens hadden afgegeven aan
de nieuwe militie, die de zo gehate geheime politie gaat vervangen. De
Russische minister van Buitenlandse Zaken, Sjepilof, stelde maandag
avond dezelfde eis. Hij liet bovendien doorschemeren, dat de Russen
niet van plan zijn het land geheel te verlaten. Daarop riepen de zen
ders van de opstandelingen de bevolking van de hoofdstad op, niet
voor Nagy te capituleren, maar de wapens te behouden.
In een ziekenhuis te Boedapast verplegen opstandelingen Russische
gewonden, die tot onderdelen behoren, welke enige dagen geleden nog
in Roemenië waren gestationeerd.
Terreur van nieuwe veiligheidspolitie
Volgens woordvoerders van de opstandelingen is het de bedoeling van de
Russen te wachten tot de opstandelingen gebrek aan munitie krijgen. Deze ver
schieten hun munitie nu in gevechten met de communistische veiligheidspoli
tie. De Hongaarse regering heeft maandag bekendgemaakt, dat het korps vei
ligheidspolitie is ontbonden ingevolge de wensen der opstandelingen. Doch vol
gens de woordvoerders dezer opstandelingen hebben de leden van dit korps öf
andere uniformen öf burgerkleding aangetrokken en oefenen zij in de binnen
stad van Boedapest, waar hier en daar nog groepen opstandelingen zitten, ter
reur uit door op willekeurige personen te schieten.
De Russische troepen hebben een breed, hermetisch gesloten cordon om
de stad gelegd en bepalen zich ertoe ervoor te zorgen, dat geen wapens en mu
nitie de stad binnenkomen. Alleen personen en autos met medicamenten en
dergelijke worden door hen doorgelaten.
„Weltpresse" meldde gisteren onder een
kop met letters van vijf centimeter
dat de Russen sinds maandagochtend
„met hun wapens, doden en gewonden
in eindeloze colonnes Boedapest verla
ten". De berichten zyn dus wel erg
tegenstrijdig.
De algemene staking duurt nog steeds
voort. De hongersnood in Boedapest
schijnt een grote omvang aangenomen
te hebben. Volgens ooggetuigen is tij
dens de verdeling van een wagonlading
aardappelen onder de hongerige, wach
tende menigte een verbitterde vecht
partij ontstaan.
Volgens geruchten bevindt zich sedert
kort de plaatsvervangende Russische
minister-president Mikojan in Boeda
pest. Aangezien men het in Wenen voor
mogelijk houdt, dat vele communisten,
onder wie leden van de geheime politie,
naar Oostenrijk zullen proberen uit te
Hongerige menigten
vechten om voedsel
Een geheime zender in het noordoos
ten van Hongarije verzocht maandag
middag dringend om hulp „aangezien
verscheidene pantserdivisies en gemoto
riseerde eenheden van het Russisch»,
derde leger de Russisch-Hongaarse grens
overschreden hebben en nu snel naar
het binnenland optrekken". Uit ver
scheidene berichten valt op te maken,
dat de gevechten in Boedapest nog wor
den voortgezet De Russen bestooktei
met tanks en zware artillerie een dooi
de opstandelingen bezette kazerne. In
middels stromen onophoudelijk verster
kingen van de opstandelingen de hoofd
stad binnen.
Het Weense socialistische dagblad
wijken, zijn pantser- en infanterie-een-
heden van het Oostenrijkse leger, ruim
3,5 duizend man, naar de Oostenrjjks-
Ilongaarse grens gedirigeerd, waar nu
ononderbroken gepatrouilleerd wordt.
Een 60-tal vluchtelingen is inmiddels
al gearriveerd, in voorlopige hechtenis
genomen en door de politie verhoord.
Anderzijds zijn verscheidene in Duits
land en Oostenrijk levende Hongaren
naar hun land teruggekeerd, onder wie
zestig leerlingen van het gymnasium in
Insbruck om zich bij de opstandelingen
aan te sluiten.
In Wenen komt uit tientallen landen
een stroom van medicamenen, levens
middelen en kledingstukken aan, be
stemd voor het Hongaarse volk. Een
groots opgezette Oostenrijkse hulpactie
neemt nog steeds groter vormen aan.
De goederen worden in lange colonnes
naar de grens gebracht, vaak zelfs een
belangrijk eind het Hongaarse binnen
land in.
Niet meer „kameraad"
Radio-Boedapest riep hedenochtend
om. dat de Hongaarse ambassades in
het buitenland opdracht hebben gekre
gen de Hongaarse vlag met de Sovjet-
russische ster te vervangen door de
nieuwe met het embleem van de vrij
heidsheld Kossuth.
De gemeenteraad van Boedapest heeft
gisteren bevel gegeven onmiddellijk alle
standbeelden van Stalin op te ruimen.
Ook de naar Stalin genoemde straat en
brug in de hoofdstad zullen van naam
veranderen en voortaan bekend staan
als de „Straat van de Hongaarse jeugd"
en Arpadbrug (Arpad was een nationale
held uit de negende eeuw). De stad
Boedapest krijgt haar oude wapen terug.
Radio-Boedapest heeft voorts een
dagorder van de ministers van Defensie
en Binnenlandse Zaken uitgezonden,
waarin wordt gezegd, dat de leden van
de strijkrachten en de politie elkaar van
maandag af niet meer met „elvtars"
(kameraad) aanspreken, maar met
„bajtars" (vriend in de nood).
Maandag: zjjn in Zurich twee afgezan
ten van de opstandelingen uit Boeda
pest aangekomen. Zij waren op weg naar
Londen, waar zij contact willen opnemen
met het Britse ministerie van Buiten
landse Zaken. De namen van de afge
zanten zijn niet bekend en men weet
ook niet welke groep opstandelingen zij
vertegenwoordigen.
De afgezanten hebben na aankomst in
Ziirich besprekingen gevoerd met Zwit
serse soriaal-demoeraten. Later op de
dag hebben zjj hun reis naar Londen
voortgezet, aldus deze bron. In hun ge
sprek met Zwitserse socialisten lieten zjj
zich ..optimistisch" uit over de kansen
van de opstand. Volgens hen was voor
namelijk gevochten tussen opstandelin
gen en Hongaarse veiligheidspolitie. In
sommige gevallen hadden de Russische
troepen zich afzijdig gehouden en ge
weigerd op de opstandelingen te schie
ten, zo zouden zjj hebben verklaard.
Komt er een greep naar de macht?
Zijn verklaringen wekken grote beroering
Nadat president Soekarno in een redevoering een beroep had ge-
daan „om de politieke partyen te begraven" en hij een waarschuwing
had laten horen, dat de huidige onenigheid onder de partijen een ge
vaar voor het land oplevert, is er teDjakarta een grote beroering ont
staan. Soekarno's verklaring verscheen gisteren in grote opmaak op
de voorpagina's van vrijwel alle bladen in Indonesië.
Een vooraanstaande politicus van de
„Masjoemi" zeide, dat Soekarno's ver
klaring de indruk wekt, dat de president
in het geheel niet meer voelt voor
het stelsel van het bestaan van ver
schillende partijen als een der uitingen
van de democratie. De leider van de
Masjoemi, Ali Akpar zei, niet te begrij
pen, dat Soekarno deze verklaring heeft
kunnen afleggen als president van onze
Republiek, waarin het parlementaire de
mocratische systeem als leidend beginsel
geldt.
De voormalige revolutionaire leider
Soetomo, van de Nationale Volkspartij,
zeide niet te kunnen geloven, dat Soe
karno de „bedrijfsleider en eigenaar"
zou willen zijn van de Indonesische Re
publiek. Soetomo is van mening, dat de
president het met zijn verklaring niet
ernstig meent.
Soetomo wenst opheldering over de
verklaring, van Soekarno. Hij drong er
op aan, dat de president de belangrijk
ste leiders van politieke partijen zal bij
eenroepen. Ook zeide hij, dat er een op
merkelijke overeenkomst is te bespeuren
tussen wat Soekarno hier heeft gezegd
enerzijds en aan de andere kant de
wensen van een groepering in het leger,
die de ontbinding wenst van alle par
tijen en van het Parlement.
Mangoesarkora, vice-voorzitter van
de PNT. de partij van minister-president
Ali Sastroa mid jojo was van mening.dat
de partijen dienen te worden verbeterd,
doch niet geliquideerd.
Alleen de voorzitter van de commu
nistische partij zou hebben gezegd dat
hij zich met Soekarno's denkbeeld wel
kon verenigen, mits het ten doel
heeft, de partijen te rationaliseren Hij
legde er de nadruk op, dat eenheid on
der de partijen o.m. noodzakelijk is met
het oog op de nasleep van de opzegging
der RTC-overeenkomsten met Neder
land.
Blijft Hetfa
Intussen heeft vice-president Moh.
Hatta nogmaals zijn voornemen te
kennen gegeven, zijn ambt neer te
leggen onmiddellijk na het het tot
stand komen van de grondwetgevende
vergadering.
In een toespraak tot een volksver
gadering in Zuid-Borneo zeide Moh.
Hatta: „Het ambt van Staatshoofd
heeft in Indonesië slechts een tijde
lijk karakter".
Op een vraag of hij bereid is, zich
te laten benoemen tot kandidaat voor
Russische tanks
schieten weer
liet radiostation van de verzetsbewe
ging te Miskole maakte vanochtend he
kend. dat Sovjetrussischv. pantserstrijd-
kraehten de afgelopen nacht kazernes
en huizen in het negende en tiende dis
trict van Boedapest hebben aangevallen,
waar de, verzetsstrijders zich hebben
verschanst.
Het station voegde hieraan toe, dat
het revolutionaire comité van studenten
en arbeiders aan afgezanten van de re-
gering-Nagy heeft meegedeeld, dat zij de
wapens niet zullen neerleggen, voordat
de Russen zich zullen hebben terugge
trokken.
het presidentschap, antwoordde Moh.
Hatta slechts, dat hij voor de gemeen
schap wenst te werken.
Positie buitenlandse
ondernemingen
Bij een bespreking van actuele vraag
stukken verklaarde Moh. Hatta, te kun
nen instemmen met de „Indonesianisa-
tie" van buitenlandse ondernemingen"
op voorwaarde dat geen terugslag in het
economische leven daarvan het gevolg
zal zijn". Het volk moet wat dit betreft
geen niet-verantwoorde handelingen
plegen, zoals b.v. de wens uiten tot na
tionalisering van de olie-ondernemin
gen van de Koninklijke Shell-groep op
een ogenblik, waarop er nog geen Indo
nesische deskundigen te vinden zijn, om
dat bedrijf op zich te nemen.
10% verhoging
sociale uitkeringen
O
(Van onze Haagse redactie)
Naar wij vernemen, zal de minister
van Sociale Zaken en Volksgezondheid
op advies van de Stichting van de
Arbeid, binnenkort bij de Tweede Ka
mer enige wetsvoorstellen indienen
met betrekking tot verhoging van uit
keringen ingevolge de sociale verze
keringswetten. De verhoging zal, naar
men aanneemt. 10% gaan bedragcry
Verder ligt het in de bedoeling om de
trekkers van de „noodwet-Drees" een
maand extra uit te keren, voordat op
1 januari deze regeling vervalt, waar
voor dan in de plaats komt de alge
mene ouderdomsverzekering. Het be
treft voorts de ongevallenwet, de in
validiteitswet, de kinderbijslagwet, de
ziektewet en de werkloosheidswet.
In zijn Memorie van Antwoord op het
voorlopige verslag zal de minister bin
nen zeer afzienbare tijd nadere mece-
delingen inzake deze wetsvoorstellen
doen.
Deze nieuwe regeling zou met ingang
van 1 september j.l. van kracht worden.
„De Hoop" terug van
oktoberreis
Gisteren is het hospitaalkerkschip „De
Hoop van zijn vijfde reis van dit jaar
naar de haringvisgronden in de haven
van Hoek van Holland teruggekeerd Op
zijn oktoberreis heeft de bemanning van
het hospitaalkerkschip vele malen hulp
aan vissers moeten bieden.
..Soms", zo vertelde kapitein W F.
Rog van de „De Hoop", lag een grote
vloot van vissersschepen om ons heen te
wachten op doktershulp Dan leek dat
stukje Noordzee wel de wachtkamer van
een drukke dokterspraktijk".
Op 6 november a s. zal het hospitaal
kerkschip weer van Rotterdam, waar het
een dokbeurt krijgt, voor zijn laatste reis
van dit haringseizoen vertrekken. Via
Oostende gaat De Hooq naar Dieppe,
waar de Nederlandse loggervloot zich in
de laatste weken van het jaar concen
treert.
