Kardinaal Wyszynski in functie van Poolse primaat hersteld RUSSISCHE TROEPEN TREKKEN ZICH TERUG UIT HONGAARSE HOOFDSTAD Het normale leven begint zich te! herstellen Zevenduizend doden? WEERBERICHT Uitgaansverbod vandaag verlicht Maarschalk Rokossofski heeft thans het land verlaten ISRAEL MOBILISEERT ZIJN TROEPEN GEDEELTELIJK 95ste jaargang MAANDAG 29 OKTOBER 1956 No. 28972 LEIDSCH m DAGBLAD Directeur1 J.W. Hemir DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN 'W— Witte Singel l. Lelden - ®ro n°. 57055 Hoofdredacteur: J. Brouwer n_ per kwartaals f 2.35 per maand! 10.65 per week Telefoon Directie en Administratie: 25041; Eedactie: 21507 Naar het schijnt heeft het bloed van de Hon gaarse opstandelingen niet tevergeefs gevloeid: volgens het Hongaarse nieuwsbureau zijn de Rus sische troepen gisteravond begonnen Boedapest te verlaten, hetgeen de eerste stap zou zijn naar terugtrekking van deze eenheden op haar bases en tenslotte zelfs naar definitieve evacuatie uit het Hongaarse land. De radio deelde voorts mede, dat de Hongaarse uraniummijnen niet meer door de Russen worden geëxploiteerd, maar nu eindelijk aan het Hon gaarse volk behoren. De olievelden zouden door de verzetstrijders zijn bezet. De Hongaarse premier Nagy heeft door de radio bekendgemaakt, dat nie mand, die deelgenomen heeft aan de gevechten, gestraft zal worden. De regering heeft staking van de strijd bevolen en inlevering van de wa pens. De geheime politie wordt ontbonden en er wordt een nieuwe politiemacht gevormd. Het aantal slachtoffers van de opstand zou alleen reeds in de hoofdstad zevenduizend bedragen. Radio-Boedapest heeft toegegeven, dat er in de ziekenhuizen 3500 gewonden zijn behandeld. De directies van een groot aantal bedrijven in Boeda pest heeft via de radio laten bekendmaken, dat het werk vandaag zou worden hervat Ook het spoorwegpersoneel is opgeroepen vandaag weer aan 't werk te gaan. Gezien de verbetering van de 'oestand werd het uitgaansverbod vandaag ver licht: de bevolking van de hoofdstad mocht zich 'an 9 tot 16 uur op straat bevinden, maar samen- icholingen waren verboden. Nog geruchten over Russische opmars Intussen is de regering gewijzigd: vyftien vooraanstaande communisten zijn verdwenen en voor het merendeel vervangen door partijleden, die gematigde opvattingen schijnen te zijn toegedaan. De leider van de Boerenpartij, Kovacs, heeft de portefeuille van Landbouw gekregen. Als minister van Staat is opge nomen Zoltan Tildy, voormalig president van de republiek. Radio-Miskolcz, een zender van de opstandelingen, heeft eveneens opgeroepen tot beëindiging van de strijd. „De nationale opstand heeft de overwinning be haald. De Russische troepen hebben gecapituleerd, de regering zal onze eisen inwilligen, schiet niet meer op de regeringstroepen". En ofschoon een groot deel van het land vast in handen schijnt te zijn van de opstandelingen, zijn er toch nog waarnemers, die van mening zijn, dat de toestand nog niet helemaal duidelijk is. Er zijn namelijk nog steeds berichten in omloop over het oprukken van Sov- jetrussische tanks uit Roemenië en de Oekranië in de richting van de Hongaarse hoofdstad. Zaterdag werd er hier en daar nog hard gevochten, ook in de hoofd stad. De ommekeer zou dus wel heel plotseling in zijn werk zijn gegaan. Tekenend voor de gezindheid van de opstandelingen is overigens wel, dat volgens Radio- Miskolcz, die in hun handen is, de plaatselijke arbeidersraden alle organisaties der communistische partij in het gewest Borsod hebben ontbonden. De boeren van Borsod hebben de leiders der staatsboerderijen verjaagd en zijn overgegaan tot herverdeling der akkers. de provincies ten westen van de Donau Sovjetrussische en Hongaarse tanks te genover elkaar gezien. Geschoten werd er niet. De correspondent heeft gespro ken met opstandelingen en Russen. Een Russische militair, die hem trachtte neer te schieten, werd zelf in een vuur gevecht getroffen. De correspondent is van mening, dat de revolutionairen globaal in twee groe pen kunnen worden verdeeld: de na tionale (Titoistische) communisten en de anti-communisten. Volgens de eerste groep heeft de opstand alles en volgens de tweede niets tot stand gebracht. Ver dere vragen waarover de revolutionairen fundamenteel van mening verschillen zijn volgens de correspondent: kan de communist Imre Nagy premier blijven? Moeten al degenen, die met het bewind van de laatste elf jaar te maken hebben gehad plaats maken voor een voorlopige regering, die slechts aan het bewind zal blijven totdat vrije verkiezingen gehou den kunnen worden? En moeten de Rus sische troepen in Hongarije - die op 80.000 man geschat worden - met alle mogelijke beschikbare wapens aangeval len of met rust gelaten worden? Vrolijk, maar nerveus „Wij hebben de toestand hier vast in handen. Hier hebben de communisten „Twee categorieën opstandelingen" Volgens het Oostenrijkse persbureau APA, dat Hongaarse spoorweglieden aanhaalt, zouden Hongaarse opstande lingen de dezer dagen afgezette eerste secretaris van de communistische partij, Ernö Gerö, hebben doodgeschoten. Radio-Miskolcz, het omroepstation der opstandelingen in Hongarije, meldt, dat opstandelingen in de nacht van vrijdag op zaterdag de gevangenis van Boeda pest hebben bestormd. Hierin waren de oud-minister van Nationale Defensie. Michel Farkas, en zijn zoon Wladimir, oud-kolonel van de politieke politie, op gesloten. De opstandelingen fusilleerden hen in hun cellen, aldus de radio. Michel Farkas was een communist van de ..oude garde". In juli van dit jaar meldde de correspondent in Boedapest van het Joegoslavische blad „Borba" dat een commissie een onderzoek instelde naar zijn verantwoordelijkheid in de „onwettige arrestaties" van 1949 tot 1953. Zijn zoon Wladimir, bijgenaamd „de foiteraar", ondervroeg bepaalde slacht offers van de grote processen, met name Rajk en kardinaal Mindszenty. Een correspondent van Reuter bij de revolutionaire strijdkrachten in Honga rije heeft op een tocht van 18 uur door Koud weer De Bilt verwacht tot morgenavond! Veel bewolking met buien. Matige tot krachtige, langs de kust nu en dan harde wind tussen noordwest en noord oost. Koud weer. (Opgemaakt te 1-15 uur). 30 OKTOBER Zon op: 7.33 uur; onder: 17.18 uur. Maan op: 3.34 uur; onder: 15.33 uur. Hoogwater te Katwijk te plm. 0.27 en 13.00 uur. Bit nummer bestaat uit 14 pagina's niets meer te vertellen. Sopron is vrij, mijnheer. Vertelt U dat maar in Uw land". Het was een Hongaarse soldaat van het garnizoen van Sopron. die dit ver telde aan een Nederlandse journalist, die gistermiddag een korte reis heeft gemaakt door het in handen der op standelingen zijnde westelijk Hongarije. Sopron. ongeveer twintig kilometer van de Oostenrijkse grens ïn het Hongaarse burgenland. telt ongeveer 70.000 inwo ners. De mensen zijn er vrolijk en fees telijk. doch tevens zeer nerveus. Zij zwaaien en lachten naar iedereen, die langs komt, maar hebben toch nog niet het volle vertrouwen dat de zaak nu is afgelopen. En terecht, want gistermid dag om half vijf zijn drie Russische tanks, waarschijnlijk uit een naburig garnizoen, de stad binnengerold. De Hongaarse politie en militairen begon nen direct onderhandelingen met de Russen met het doel de tanks de stad weer uit te krijgen. Deze onderhande lingen verliepen zeer stroef en er was bepaald nog geen overeenstemming in zicht, toen de Nederlander de stad om kwart over vijf verliet. Sopron is ge huld in vlaggen. Overal wappert het na tionale rood-wit-groen uit vensters, van daken en op torens. Bijna evenveel an dere vlaggen hangen er naast: geheel zwarte, die zijn uitgestoken ten teken van rouw over hen, die zijn gevallen. Scholen weer open In Wenen had men gisteren nog de indruk, dat de Russen grote versterïon- gen verzamelen om de zich nog in han den der opstandelingen bevindende ge bieden te heroveren als de toestand in Boedapest eenmaal is opgehelderd en definitieve orders uit Moskou zijn ont vangen. De opstandelingenradio „vrijheid" te Gyoer meldde zondag, dat de voedsel voorziening in de plaatsen in het noord westen van Hongarije verbetert. Van daag zouden de scholen weer opengaan. Van de zijde der opstandelingen is ver der gezegd, dat zeven Hongaarse divisies klaar staan om de Russische versterkin gen. die uit het noorden en noordwesten naar Boedapest oprukken, het hoofd te bieden. In de westelijke provincies aan de Oostenrijkse grens zouden de Russen, naar de opstandelingen zeggen, van hen afhankelijk zijn wat betreft levensmid delen. De Russen zouden deze krijgen op voorwaarde, dat zij niet van de wa pens gebruik maken. Kardinaal Stefan Wyszynski, de verbannen rooms-katliolieke primaat van Polen, is in Warschau teruggekeerd en weer in functie, zo wordt officieel in Warschau meegedeeld. Het Poolse persbureau zegt verder, dat besloten is in de naaste toekomst een commissie van vertegenwoordigers van regering en kerk in te stellen om de hangende problemen op te lossen. Dit besluit is genomen tij dens een bespreking tussen de kardinaal en vertegenwoordigers van de regering en de communistische partij. De thans 55-jarige primaat is in september 1953 gearresteerd op beschuldiging van „misbruik van gezag en activiteit tegen de staat". Hij is nooit berecht maar meer dan twee jaar werd by in hechtenis gehouden en daarna verbannen naar een klooster bij Prezemysl. Dit is een van de berichten uit Polen, die duidelijk de veranderde lijn aange ven, welke momenteel wordt gevolgd. Volgens de Londense pers zou de Rus sische vazal, maarschalk Rokossofski, het land nu verlaten hebben. Dezelfde bladen weten te melden, dat de maar schalk binnenkort zal worden benoemd tot opperbevelhebber van het Verdrag van Warschau. Steeds meer hoge partijfunctionarissen worden gedwongen ontslag te nemen naar aanleiding van hun verzet tegen de „democratisering". Zo zijn de eerste secretarissen van de partijbesturen te Warschau, Danzig, Stettin en Lublin van het toneel verdwenen. Verwacht wordt, dat deze zuivering in alle gele- Met twee Dakota's vanaf het I naar Wenen, vanuit welke stad de vliegveld Valkenburg heeft het partij verder zal worden vervoerd Nederlandse Rode Kruis zondagnaar Hongarije, waar ongeveer 1000 2160 sets bloedplasma verzonden getroffenen ermee kunnen worden geholpen. De foto geeft een beeld van het vastsjorren van de lading in een van de vliegtuigen. Hongarije te voorkomen. De Oostdultse minister-president Grotewohl heeft zich gehaast te verklaren, dat de regering van plan is de Tweede Kamer meer be voegdheid te geven en voorbereidingen treft voor een nieuw Wetboek van Strafrecht. Maar, zo verklaarde de eer ste secretaris van de Oostduitse commu nistische party, Ulbricht, het had in Hongarije nooit zo ver gekomen, als de partij en de regering het volk maar „de gehele waarheid" had verteld over de economische moeilijkheden. Dat deze opmerking de nodige over tuiging mist blijkt uit de mededelingen van reizigers uit Oost-Duitsland, waar in gezegd wordt, dat Oostduitse militai ren langs de hoofdwegen patrouilleren en dat de politiebewaking op belang rijke punten, zoals by bruggen en knoop punten van wegen, is versterkt. Ook langs de spooriynen zyn militairen ge zien. Reizigers en vooral jeugdige per sonen werden ondervraagd naar het doel van hun reis. dingen van de party zal worden voort gezet. Er zijn meer berichten in deze geest: alle Poolse voetbal, en atletiekorgani- saties krijgen zelfbestuur, nadat ze twaalf jaar gewerkt hebben naar Russisch model onder een te War schau streng gecontroleerde gecentra liseerde leiding; de Poolse regering heeft besloten tot opheffing van win kels voor bevoorrechte personen, deze worden nu voor het publiek openge steld en de journalisten eisen meer vrijheid op journalistiek en literair ge bied. Aangedrongen wordt op beëin diging van de officiële voogdij over de „steeds meer steriele'' vereniging van Poolse schrijvers. Radio-Warschau deelde zaterdagavond mede, dat alle Sovjetrussische militairen ln Polen thans in hun kazernes zijn teruggekeerd. De leider van de Poolse communisten, Gomoelka, heeft naar men in Warschau meende zyn be zoek aan Moskou in dit weekeinde uit gesteld met het oog op de gebeurtenis sen in Hongarye. Voorzorgsmaatregelen in Oost-Duits'and Ook elders zyn de communistische leiders actief om een opstand zoals in Washington ongerust over Midden-Oosten President Eisenhoirer maant Tel Aviv en de Arabische landen tot kalmte Hoe spannend de toestand in Oost-Europa moge zyn, in het Midden-Oosten is zij dat niet minder. Israël heeft bekendgemaakt, dat het gedeeltelijk gaat mo biliseren met het oog op de Iraakse troepenconcentratie langs de Jordaanse grens en omdat Jordanië deel uitmaakt van een gemeenschappelijk opperbevel onder leiding van Egypte. Dat ook Amerika de toestand in het Midden-Oosten als ernstig beschouwt, blykt uit het feit, dat president Eisenhower er zondag by de premier van Israël, Ben Goerion en by de leiders van de Arabische landen op heeft aangedrongen niets te doen. dat de vrede in gevaar kan brengen. Er zullen met spoed bespre kingen met Frankryk en Engeland over de toestand in het Midden-Oosten worden gevoerd. Het Amerikaanse departement van Buitenlandse Zaken heeft er by de Ameri kanen in het Midden-Oosten op aangedrongen dat gebied verlaten als hur aanwezigheid daar niet strikt noodzakelijk is. Russen in Tsjecho-Slowakije Uit Tsjecho-Slowakye wordt ge meld, dat troepen met tanks en zware artillerie zaterdagavond het gebied langs de Hongaarse grens bij Bratis- lawa zyn binnengetrokken. Hongaarse grenswachten voegden er aan toe, dat er Russische officieren aan het hoofd staan van deze Tsjechislowaakse troe pen. In het Westen was er niets van bekend, dat er Russische militairen in Tsjecho-Slowakije waren gestatio neerd. Joego-Slavië en Roemenië hebben In middels een akkoord getekend, waarin verklaard wordt, dat vele wegen leiden naar de opbouw van het socialisme. Be halve tussen communistische partyen moet er ook samengewerkt kunnen wor den met socialistische partyen en an dere „progressieve bewegingen". Tevens werden economische overeenkomsten en een akkoord over culturele samenwer king tussen beide landen getekend door president Tito en de eerste secretaris van de Roemeense communistisohe par ty, Gheorghiu Dej. Vrij plotselinge ommekeer in Boedapest Koningin Juliana blijft op Sicilië Koningin Juliana heeft besloten haar vakantie in Taormina op Oost-Sicilië met een week te verlengen. Hoewel aanvankelyk was medegedeeld dat zij had besloten vrijdag naar Venetië te vliegen en vandaar per auto naar Cortina d'Ampezzo te rei zen, is zij niet vertrokken. PRIJS VAN F. 25.000 In de 533e Staatslotery. Ie klasse. Ie lyst is een prijs gevallen van f. 25.000 op no. 14584. Een dramatische foto uit Boeda pest: Russische tanks in actie, rook op de achtergrond en een groepje personen, dat op de hoek van een straat staat te kijken.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1956 | | pagina 1