GOMOELKA ONDANKS DRUK VAN
MOSKOU PARTIJSECRETARIS
WEERBERICHT
Maarschalk Rokossofski niet herkozen in het
politieke bureau Dreigementen over en weer
Gevaar van economische debacle
Ontploffing richt grote ravage
in Rotterdamse kledingzaak aan
FRANKRIJK TORPEDEERT DE
EUROPESE EENHEIDSMARKT
Weer vijf doden door het verkeer
95ste jaargang
MAANDAG 22 OKTOBER 1956
No. 28966
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: J. W. Henny
Hoofdredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f7.—
\U VUUK L. UIL/II IN H1N W1V1D 1 IN^I
per kwartaalf2.35 per maand; f0.55 per week
Witte Singel 1, Lelden - Giro no. 67055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
Pools vrijlieidsstreven aan winnende hand
Kroesjtsjef was door
liet dolle heen
Als het bliksembezoek van de vier Kremlin-leiders
aan de Poolse hoofdstad Warschau inderdaad ten doel
heeft gehad te verhinderen, dat de kortgeleden in ere
herstelde Gomoelka weer een vooraanstaande plaats in
de leiding van de Poolse communistische partij zou
innemen en dat maarschalk Rokossofski daaruit verwij
derd zou worden, dan is die opzet van Kroesjtsjef en de
zijnen ten enenmale mislukt. Gomoelka is namelijk tot
eerste secretaris van de communistische partij in Polen
benoemd en Rokossofski, de in Polen geboren maar
thans Russische opperbevelhebber van het Poolse leger,
is niet in het „politieke bureau" herkozen. Volgens Reu
ter werd zaterdagavond in Poolse kringen in Warschau
Naar uit Poolse bron verluidt, zouden de Russische leiders vrijdag j.l. niet eens
de kans gekregen hebben de aan de gang zijnde vergadering van het centrale
comité van de Poolse partij bij te wonen. De vergadering werd geschorst en
benoemde een delegatie om met de Russen te sprekenVolgens onbevestigde
geruchten zouden de aan Gomoelka getrouwe Poolse troepen Warschau en het
radio-station van de stad bezet hebben. De Warschause correspondent van het
Parijse blad „Le Monde" meldt het minder geruststellende nieuws, dat Russische
troepen en achthonderd tanks uit andere delen van Polen op weg zouden zijn
naar Warschau. De toestand noemde hij uiterst verward en gespannnen..
In economische kringen in Londen zijn berichten ontvangen, dat Polen zich
aan de rand van de economische ineenstorting zou bevinden. De Poolse leiders
zouden tot de slotsom zijn gekomen, dat buitenlandse hulp nodig is om de toestand
te redden en dat deze hulp alleen maar van het Westen kan komen. De commu
nistische partij zou haar greep op de bevolking hebben verloren.
deed op het Poolse landbouwkundige en
industriële beleid. Onomwonden gaf hij
van zijn sympathie blijk met de arbei
ders, die in juni van dit jaar in Poznan
in opstand kwamen. Gomoelka, zei dat
de betogingen in Poznan niet door bui
tenlandse agenten waren uitgelokt. De
werkelijke oorzaak van „Poznan" was
het gegoochel van de Poolse regering
met statistieken met de bedoeling aan te
tonen, dat de lonen van de arbeiders in
de afgelopen zes jaar met ruim een
kwart waren gestegen. Over de landbouw
zei Gomoelka, dat de individueel geleide
boerderijen over het algemeen betere
resultaten opleverden dan de collectieve
en dat de toestand op het gebied van de
huisvesting „ontstellend" was. Slechts
tweevijfde van de volgens plan te bou
wen 900.000 kamers waren werkelijkheid
geworden.
Intussen heeft de „Prawda" in Sov
jet-Rusland scherpe kritiek ge
oefend op de Poolse pers. een aanval,
waarvan westelijke waarnemers in
Moskou aannemen, dat deze alleen kan
zijn geschied op last van het hoogste
niveau, waarschijnlijk van Kroesjtsjef
zelf en andere leiders. De verschillen
tussen de Russische en Poolse leiders
zouden zo belangrijk zijn, dat eerstge-
noemden het nodig vonden ze in 3e
Russische pers tot uitdrukking te doen
komen.
President Eisenhower van de Ver.
Staten heeft zaterdag bij monde van
zijn perssecretaris verklaard, dat „alle
vrienden van 't Poolse volk sympatiseren
met zijn traditioneel verlangen naar
vrijheid en onafhankelijkheid". Er waren
talloze berichten uit Polen ontvangen,
die duidden op onrust en gisting.
De Amerikaanse minister van Buiten
landse Zaken, John Foster Dulles, heeft
zondagavond in een vraaggesprek voor
de televisie over de toestand in Polen
verklaard dat de Kremlin-leiders voor
een „ernstig dilemma" staan. Zy trach
ten een libéralere politiek in te voeren
dan die onder Stalin. Dit wekt krachten
die niet tegengehouden kunnen worden,
aldus Dulles
Gevraagd of de Amerikaanse regering
de ontwikkeling van wat nu „nationaal
gezegd, dat Kroesjtsjef gedreigd zou hebben Russische
troepen naar Polen te zenden als Rokossofski uit het
politieke bureau verwijderd zou worden. De Polen lieten
zich evenwel niet intimideren: Gomoelka stelde de Rus
sen kortweg een ultimatum. Er zou opstand komen als
de Russen de eis van een zekere mate van onafhanke
lijkheid niet zouden inwilligen. Gomoelka kreeg o.m.
steun van de communistische leider Ochab, die dreigde,
dat alle contact met de Sovjet-Unie verbroken zou
worden als het Russische voornemen om een divisie naar
Warschau te sturen, niet werd opgegeven, aldus de
„New York Times".
Communisme" wordt genoemd, toe
juicht antwoordde Dulles: „het belang
rijkste in onze ogen is het verbrokkelen
van de zuilen structuur van het Sovjet-
russische rijk". Het binnenrukken van
Sovjetrussische troepen in Polen be
schouwt Dulles niet als agressie: hij wees
erop dat Polen deel uitmaakt van het
Verdrag van Warschau en dat de Sov
jet-Unie daaraan het recht ontleent
troepen in Polen te houden".
De Warschause correspondent van „Le
Monde" had nog van ooggetuigen ver
nomen, dat Kroesjtsjef zijn zelfbeheer
sing volkomen verloor toen hij vrijdag
in de Poolse hoofdstad aankwam. Nau
welijks uit het vliegtuig riep hij de Pool
se leiders toe: „Wij hebben ons bloed
gestort om dit land te bevrijden en nu
willen jullie het aan de Amerikanen ge
ven. Maar dat zal niet gebeuren". De
andere Russische leiders waren even op
gewonden. Kroesjtsjef, aldus de corres
pondent van „Le Monde", beschuldigde
de Poolse leiders van een samenzwering
met de Zionisten en de Amerikanen om
Polen uit het oostelijk blok te krijgen..
De Polen bleven volmaakt kalm. Go
moelka en Ochab wezen de beschuldi
gingen van de hand en zeiden, dat Po
len van plan was in het Sovjetrussische
kamp te blijven. In de grote steden zijn
volgens de correspondent wapens uitge
deeld aan arbeiders en studenten.
Incidenten
De „New York Times" berichtte za
terdag dat. volgens zijn correspondent
in Warschau, Poolse grenstroepen „een
poging van een Sovjetrussisch regiment
om Stettin vanuit Oost-Duitsland bin
nen té trekken met kanonvuur hebben
verhinderd. Deze poging zou in de nacht
van vrijdag op zaterdag zijn onderno
men. Er zouden tijdens de schermutse
lingen slachtoffers zijn gevallen. Het
blad deelt, mede ,dat de Russische sol
daten eerst verlof vroegen Polen binnen
te trekken en toen dit werd geweigerd
met geweld trachtten de grens te over
schrijden. „De Poolse troepen openden
het vuur." aldus het blad, „waarna de
Russen zich terugtrokken."
De correspondent van het blad be
richt. dat dit incident by Stettin het
„ernstigste" was van de drie waarbij het
Sovjetrussische leger in Polen in de af
gelopen dagen betrokken is geweest. De
andere incidenten zouden hebben
plaatsgevonden tussen regeringsgetrouwe
Poolse troepen en een „grote concentra
tie" van Russische troepen in het ge
bied van Sochabeztycz ongeveer 96 km
ten westen van Warchau en in West-
Polen, waar in de nacht van donderdag
op vrijdag een deel van de Russische
strijdkrachten in grote haast van het
gebied om Poznan naar Warschau trok.
De correspondent deelt mede, dat zijn
inlichtingen van Poolse communistische
leiders afkomstig zijn.
Duidelijke taal.
In Warschau stromen uit alle delen
van het land resoluties binnen, waarin
aan de „democratisering" van Polen
steun wordt toegezegd en de terugkeer
van Gomoelka aan de top van de Poolse
regering wordt toegejuicht. Gomoelka
zelf heeft zaterdag een rede gehouden,
waarin hij een vernietigende aanval
Gewonde nachtwaker ontkomen
Feest in Warschau Tussen
Nauwelijks was het bericht betref
fende de verwijdering van Rokossofski
uit het politburo" der communistische
party door de radio bekend geworden,
of een ware feest-orgie brak in de Poolse
hoofdstad en door het gehele land los
Rokossofski. de held van het Rode leger
maar ook het symbool van de Russische
heerschappij, was verwijderd. De radio
bracht het bericht om 23 uur 's avonds
en binnen een half uur waren er speciale
edities der kranten op straat. Bij dui
zenden stroomden de mensen, die de
ganse avond aan hun radiotoestellen ge
kluisterd hadden gezeten, naar buiten,
rukten de krantenverkopers de exempla
ren uit de vingers. De straten waren
vol opgewonden gepraat en feestelijke
geluiden. De mensen groepten samen
onder de straatlantaarns, verslonden het
nieuws, en stormden dan weg om snel
een vriend te waarschuwen.
En opeens verschenen er extra auto
bussen. die de menigte in dichte drom
men naar het midden van de stad
brachten. En daar. voor het geweldige,
torenhose. „paleis der cultuur" «"door de
Sovjet-Unie aan Polen na de oorlog ge
schonken) barstte een uitgelaten beto
ging der menigte los, die kennelijk ver
heugd was over de „omwenteling".
een
bergen glas en
P.T.T. monteur
kalk
de
hl us te
brand
(Speciale berichtgeving)
Dat de 74-jarige nachtwaker H. L. Schmidt uit de Bellevoysstraat te Rot
terdam gistermorgen levend uit het pand van de firma H. Both aan de Kei
zerstraat te Rotterdam is gekomen mag een groot wonder heten! Een hevige
ontploffing heeft terwijl de man zicli in de keuken annex kantine de
haard van de ontploffing bevond, een groot gedeelte van het interieur en 30
grote etalage-ruiten vernield. De heer Schmidt, die brand- en snijwonden had
opgelopen, is naar het Coolsingelziekenhuis overgebracht, waar hij ter obser
vatie is opgenomen.
Er is grote schade aangericht aan zowel het pand zelf als aan dameskle
ding, stoffen en nouveaute's en perzische tapijten, welke goederen in de etalages
of in de verkoopruimte waren geëxposeerd. De totale schade bedraagt zeker
vele tienduizenden guldens. Dank zy het kordate optreden van een monteur van
de PTT, die van het hoofdpostkantoor op weg was naar huis, is de brand, die
ns; de ontploffing ontstond,' in de kiem gesmoord.
De nachtwaker Schmidt, die reeds
meer dan 30 jaren in dienst is van de
Uirma Both had z«terdagavond om
streeks acht uur thee gezet in de keuken
annex kantine, die op een tussen-etage
aan de achterzijde van het pand is ge
legen. Daarna is de oude man terugge
gaan naar de verkoopruimte op de par-
Zuidwestelijke wind
De Bilt verwacht tot morgenavond:
Droog weer met veel bewolking, in het
zuiden van het land vannacht hier en
daar mist. Matige tot vry krachtige
zuidwestelijke wind. Weinig verande
ring in temperatuur. (Opgemaakt te
11.15 uur).
23 OKTOBER.
Zon op: 7.21 uur; onder: 17.31 uur.
Maan op: 20.00 uur; onder: 11.37 uur.
Hoogwater te Katwijk te 5.11 en 17.29 u.
Dit nummer bestaat uit 12 pagina's
Indertijd heeft de beeldhouwer L.
H. Sondaar een bronzen borstbeeld
gemaakt van de acteur Eduard
Verkade, dat thans een plaats heeft
gevonden in de Amsterdamse Stads
schouwburg. Zaterdagmiddag heeft
Parijs wilde zelfs na aanloopperiode
van vier jaar slag om de arm houden
(Van onze Parijse correspondent;
Hoewel niemand hem ook maar het geringste verwijt zou mogen maken,
moet niettemin wel worden erkend, dat minister Luns het afgelopen weekeinde
in Parijs geen gelukkig debuut heeft gemaakt als opvolger van zyn ambtsgenoot
mr. Beyen in diens functie van pleitbezorger, zo geen vaandeldrager, van de
Europese eenheid. Zaterdagmorgen werd op de Quai d' Orsay in Parijs namelyk
de tweedaagse conferentie tussen de zes ministers van Buitenlandse Zaken van
de landen van Klein-Europa gehouden met de bedoeling de Europese eenheids-
markt en de Europese atoomgemeenschap weer eens een stapje dichterbij te
brengen. Nadat de ministers van Frankrijk, West-Duitsland. Italië en de Bene
lux de eerste dag met de Euratom aardig schenen te zijn opgeschoten, stokte
het beraad gisteren weer volkomen toen de Europese eenheidsmarkt het troe
telkind van ex-minister Beyen werd behandeld.
Dubbele teleurstelling omdat
huidig Frans bewind
Europees.gezind is
Op Frankrijk na waren alle landen
het er tenslotte over eens, dat, na een
aanloopperiode van ongeveer vier jaar,
die eenheidsmarkt wel rijp moet zijn
voor verwezenlijking. Minister Pineau
wenste echter met het oog op de hoge
tolmuren die de Franse economie tegen
het buitenland moeten beschermen zo
veel slagen om de arm te houden, dat
zijn land ook na die periode nog vrij
zou blijven zich eventueel alsnog terug
te kunnen trekken. In feite zou Frank
rijk een soort vetorecht krijgen Op aan
dringen van zijn collega heeft Pineau
nog gistermiddag telefonisch contact
opgenomen met premier Guv Mollet, die
in Besanpon een monument moest ont
hullen. Maar ook de minister-president
achtte het niet geoorloofd Frankrijk
hechter te binden, zolang het parlement
zich over deze zaak nog niet duidelijk
heeft uitgesproken. De zes ministers
konden toen weer weinig anders doen
dan de Europese eenheidsmarkt maar
weer terug te sturen naar de commissie
var, deskundigen en afscheid te nemen
tot een volgende gelegenheid, waarvan
de datum echter nog niet eens kon wor
den vastgesteld.
Een zoveelste terugslag dus op de
moeizame weg naar de Europese een
heid! Een terugslag die des te teleurstel
lender is, omdat Frankrijk thans een
kabinet bezit, dat, met Mollet aan het
hoofd en Pineau aan Buitenlandse Zaken
zeker lot de meest Europees-gezinde re
geringen behoort, die ooit in Parys heb
ben gezeteld!! Men kon zich dan ook
gemakkelijk voorstellen waarom mi
nister Luns gisteravond de Quai d' Orsay
met zo'n lang gezicht verliet en de Ne
derlandse journalisten weinig nieuws had
te vertellen. Met zyn eerste stappen op
terre, waar hij een harmonicabed had
staan. In gezelschap van zijn hond heeft
hij nog een ronde gemaakt, voordat hij
zich tebed begaf. Zondagmorgen tegen
half zeven wilde de nachtwaker weer
thee gaan zetten. Hij begaf zich naar
de kantine om dit plan uit te voeren.
Hoe het mogelijk is dat hij de sterke
gaslucht. die in de kantine heeft ge
hangen. niet heeft geroken, is nog een
raadsel. Hij stak een lucifer bij het
komfoor aan.
De gevolgen waren ontzettend. Er
weerklonk een enorme klap en vrijwel
op hetzelfde moment sprongen met
een hevig gerinkel metershoge etalage
ruiten. Er werden stukken binnenmuur
weggeslagen, de kalk stortte uit tal
rijke gaten in de plafonds op zowel de
parterre, de tussenverdieping en op
de eerste etage. Temidden van deze
chaos lag de oude nachtwaker, die
tegen de grond was geslagen. Ondanks
de snij- en brandwonden, die hij had
opgelopen wist hij via de deur van de
expeditieruimte het gebouw te verla
ten. Hij had nauwelijks enige stappen
gedaan, of hy zakte in elkaar.
De balletgroep van het Moskouse
Bolsjoi-theater. welke op het ogen
blik in Londen zoveel succes oogst,
heeft een uitstapje gemaakt naar
het historische Windsor Castle,
waar de dames en heren zich bij
zonder vermaakten met de stram
paraderende schildwacht.
Koningin Juliana in
Catania (Sicilië)
Koningin Juliana is gisteravond in
Catania op Sicilië aangekomen. Zy
werd op het vliegveld van Fontana
Rossa door de autoriteiten van de
stad ontvangen en reed daarop naar
haar hotel in Taormina.
Door etalage naar binnen
De 32-jarige monteur van de PTT, de
neer G. van der Grift, was op weg naar
zijn huis aan de van der Takstraat, toen
hij op de Blaak de hevige klap hoorde.
Toen hij in de richting van het pand
van Both keek, zag hij vuur. In allerijl
rende hy er op af. Rond heel hei ge
bouw was de straat bezaaid met glas en
in de uitstalkasten lagen kostbare
bontmantels en japonnen kris-kras door
elkaar gesmeten. De heer Van der Grift
bedacht zich geen moment. Hij ging door
een vernielde etalage het gebouw bin
nen. In het trappenhuis was inmiddels
brand uitgebroken maar hij ging verder,
naar de kantine op de tussen-etage,
waar de gordijnen in brand waren ge
raakt. De monteur sloot in deze ruimte,
waar een zware gaslucht hing, de hoofd
kraan van het gas, naast het tweepit6
komfoor af. Toen greep hij een melk
koker vulde deze met water en smeet
dit tegen de brandende gordijnen, waar
na hy ze van de roe rukte. Het water
plensde door het venster, waaruit de
ruit was geslagen en viel gedeeltelijk op
de nachtwaker, die op de straat lag. De
heer Van der Grift vulde hierna, aldus
vertelde hij ons. de melkkoker opnieuw
om ook het vuur in het trappenhuis te
blussen. Hij had zich geen tijd gegund
een blik te werpen op de enorme chaos,
die in het gebouw was aangericht. Dat
deed hij eerst nadat de brand was be
dwongen
Slot op pag. 2
wethouder mr. A. de Roos in tegen
woordigheid van de acteur en vele
belangstellenden dit beeld onthuld.
Op de foto zien ive tweemaal
Eduard Verkade: in levenden lijve
I en in brons.
Joyrideriverd uit wrakstukken gehaald
door de in de richting Amersfoort op d«
Rijksweg rijdende auto uit Amsterdam.
Het slachtoffer, dat sedert kort in Naar-
den woonde overleed ter plaatse. D«
bestuurder verklaarde later aan de poli
tie, dat de dame zo plotseling voor zijn
wagen was verschenen, dat hij niet wis|
of zij van links of rechts kwam.
De 23-jarige J. Verhoef uit Maastricht
is 's nachts met een te Geleen gesto
len bestelauto op de Rijksweg bij het
vliegveld Zuid-Limburg verongelukt.
Hy is met ernstige verwondingen en
fracturen in een ziekenhuis te Maas
tricht opgenomen. De man is gehuwd
en vader van 2 kinderen.
Verhoef, die zaterdagavond by zijn
ouders te Geleen op bezoek was, heeft
de bestelwagen van een terrein van
een wegenbouwer weggenomen met
de bedoeling naar huis te rijden. Hij
vloog in volle vaart van de weg af en
schoot over het fietspad, een greppel
en de afrastering van een boomgaard
tegen een stevige kerseboom. die tot
op de stuurkolor.i in de wagen door
drong. Met veel moeite is de man, di«
volgens de politie niet kon rijden, uit
de wrakstukken gehaald.
Zaterdagmiddag is de 73-jarige wiel
rijder F. van der Biessen te Nuland
(N. Br.) op de Rijksweg door een auto
aangereden. Hij werd ernstig gewond
naar het Sint Carolusziekenhuis te
's Hertogenbosch overgebracht, waar
hij kort daarop aan de verwondingen
overleed.
Gisterochtend omstreeks half acht
werd de 59-jarige wielrijder H. Daamen
uit 's Hertogenbosch op de Van der
Weeghensingei te 's Hertogenbosch door
een auto gegrepen. Hy overleed tijdens
het vervoer naar het Groot Ziekengast-
huis.
In de St. Jorisstraat te 's Hertogen
bosch reed gistermiddag een bestelauto,
die onder toezicht door een dame zondei
rijbewijs bestuurd werd. Ter hoogte van
het Paleis van Justitie raakte zij de
macht over het stuur kwijt en reed aan
de overzijde tegen een gevel op. juist
toen daar twee kinderen passeerden.
Het driejarig meisje W. Jansen uit
's Hertogenbosch raakte zo danig tegen
de muur bekneld, dat zij tijdens het ver
voer naar het Groot Ziekengasthuis
overleed Haar zusje, de 14-jarige Th.
Jansen liep inwendige kneuzingen op.
Zaterdagmorgen om ongeveer zes uur
is de 30-jarige A. de Koning uit Zeven
bergen ter hoógte van Kalishoek nabij
Zevenbergen met zijn bromfiets tegen
een 50-jarige voetganger opgereden
Hierdoor kwam hij zelf te vallen. Met
een schedelbasisfractuur werd hij naar
het ziekenhuis te Breda overgebracht,
waar hij 's middags is overleden. De
Koning was gehuwd en vader van een
kind.
Zaterdagmiddag stak de 72-jarige
mevrouw C. M. Wielingde Jong plot
seling het kruispunt Brediusweg—Rijks
weg no. 1 te Bussum over zonder op het
verkeer te letten. Zij werd aangereden
het glibberige vlak van de Europese po
litiek heeft hij al wel moeten ondervin
den, dat voortvarendheid hier nog altijd
niet bepaald als het leidende beginsel
is aanvaard.
Drie Israëlische
soldaten omgekomen
Egyptische mijnen lagen bij
Joodse kolonie
Drie Israëlische soldaten zjjn om het
leven gekomen en 21 gewond, toen de
militaire voertuigen, waarin zij zich be
vonden. ten noordwesten van El Auja
op door Egyptenaren gelegde mijnen re
den, aldus een Israëlische woordvoerder.
Hij voegde hieraan toe, dat de mijnen
op geruime afstand van de grens op Is
raëlisch gebied waren gelegd, en wel
nabij de kolonie Kzioth. in het gebied
van Matzana. een zuiden van de streek
van Gaza. De toestand van zes der ge
wonden is ernstig.
