Stadhouder Prins Maurits gaf zijn
naam aan eiland vol contrasten
De kerk van mijn dromen
Ster en sleutel van Indische Oceaan
4e Jaargang no. 42
Zaterdag 20 oktober 1956
HUIVEREND, dan weer gloei
end heet, met pijnsteken
in mijn hoofd, lig ik in
bed dit koortsig artikeltje te
schryven. U heeft het al gera
den: de griep heeft mij te pak
ken. Ik hoop wanneer ik zater
dag dit Woord van Bezinning
lees, koortsvrij te zijn. Zover is
het, nu ik dit schrijf, woensdag
avond, niet. Belofte maakt
schuld: de redacteur is beloofd
dat hü donderdagmorgen dit
stukje in zijn bezit zal hebben.
Wel, hU zal het hebben. Koortsig
of niet.
WOORD
VAN
BEZINNING
de zin voor historie tezamen met
de goede smaak van de Angli
caanse kerk;
de nadruk gelegd op de recht
vaardiging door het geloof en de
behoedzame zorg van de Luther
se kerk;
de liefde voor de Bijbel en de
nadruk gelegd op de Soeverei-
Acht U dit alles een koorts
droom van een griep-patiënt?
Ik ben waarachtig benieuwd
hoe ik dit artikeltje zaterdag
avond zal lezen, als ik weer
koortsvrij ben. Dan zullen wij
weer de lange predikbeurten-
lijst zien, waarin de sectarische
geest van Leiden en omstreken
rondwaart.
Wat zou de gehele kerk on
eindig verrijkt worden als al
deze bijzondere kenmerken het
gemeenschappelijk bezit waren
van alle christelijke kerken.
En toch! Credo (ik geloof) de
ene, heilige, katholieke en
apostolische kerk.
V
Eens (wanneer doet er niet
toe) heeft een Dominus (naam
doet er niet toe) op een confe
rentie (plaats doet er niet toe)
het volgende gezegd: (en dat
doet het er wel toe)
De kerk zoals zij zou moeten
zijn
de kerk van mijn dromen,
de kerk der toekomst, waar
naar ik vurig verlang, zal be
zitten:
de heldenmoed en standvastig
heid van de Oosters-Orthodoxe
kerk;
de doeltreffende organisatie en
geest van gehoorzaamheid der
Rooms-Katholieke kerk;
niteit Gods van de Presbyteri
aanse kerk;
de bezielende ijver en de warme
liefde van de Methodisten-kerk;
de onderwerpingsgeest van de
Congregationalisten
de eenvoud en vrijheidsliefde van
de Baptisten;
de Zendingsijver van ongeluk-
kigen, van het Heilsleger;
de geestelijke rust, het maat
schappelijk meeleven, het in
nerlijk leven der Quakers.
De opvatting dat men zich
niet „aansluit" bij de kerk van
God, maar een lid van die kerk
wordt door wedergeboorte.
Credo: diat ben ik niet alleen,
maar het is het ik van allen, die
in Christus geloven. Hoe ver
deeld die kerk ook is, zij is toch
één. Christus is haar eenheid.
HU kent de Zynen. En ach, een
kindje van 7 jaar weet al wie de
Goede Herder is. Het herkent
Hem aan Zijn stem.
Dat is geen koortsdroom. Het
is geloof.
Tot de volgende (en tevens
laatste) keer, lezers!
Ds. H. J. A. HAAN.
evang. luth. predikant
te Leiden.
De groente- en fruitmarkt op Mauritius maakt niet bepaald een groots4
indruk, al dient vermelddat de uitgestalte waren niet zomaar op
de grond liggen doch op jute-zakken zijn uitgespreid.
lijkheden) nauwelijks hoger gemaakt
worden dan zij thans is (ruim 500.000
ton per jaar).
De bevolking neemt echter in snel
tempo toe, zodat het nationale inko
men per hoofd eerlang een tendenz
tot daling moet gaan vertonen. Ver
arming lijkt onvermijdelijk. Dit is
het grote probleem, waarmede Mau
ritius in de komende jaren te kam
pen zal krijgen.
Eén ding is er. waardoor Mauritius
zich gunstig onderscheidt van vrijwel
alle andere gebieden op aarde. Men
kan daar nog echt „vrij" zijn, men
kan er nog genieten van een zalig
niets doen zonder aan alle praktische
dingen te moeten denken, die het leven
in Europa zo „bezet" doen zijn. Bo
vendien zijn er (bij de huizen der rij
ken, die doen denken aan Franse kas
teeltjes) prachtige tuinen en (in de
bevolkingscentra) mooie parken vol
bloemen. Verse groente is er volop te
koop. Daar zorgen de Fransen en de
Indiërs voor. De „Franse keuken" is
er uitstekend en Franse wijnen drinkt
men „vanzelfsprekend".
Oost en west ontmoetten en ontmoe
ten elkaar op Mauritius. Tot dusver
heeft die ontmoeting, ondanks vele
contrasten, niet tot hevige botsingen
geleid. Daarom ook zijn zij, die het
eiland en de bevolking goed kennen,
tamelijk optimistisch wat de toekomst
betreft. De Ster en de Sleutel van de
Indische Oceaan (zoals Mauritius ge
noemd word) zal een goede plaats in
de zon weten te behouden, menen zij.
(Nadruk verboden)
Capitulatie van 1810 drukte stempel op
ontwikkeling
(Bijzondere medewerking)
Een kort bezoek acm Port Louis, de hoofdstad van Mauritius, is
reeds voldoende om te begrijpen,' hoe groot de tegenstellingen in de
bevolking zijn. Wie langer op het eiland vertoeft, krijgt ze herhaalde
lijk in den brede uitgemeten. Enige cijfers. De Chinezen zijn tweemaal,
de gemengd-bloedigen vijfmaal en de Indiërs zestienmaal zo talrijk
als de op het eiland wonende Europeanen. De Indiërs zijn tweemaal
zo talrijk als alle andere bevolkingsgroepen samen. En zowel de
Europeanen als de gemengd-bloedigen, de Chinezen en de Indiërs
stellen hun groepsbelangen op de eerste plaats. Ieder denkt en
oordeelt naar eigen, door afstamming en beschaving bepaalde
normen. En slechts weinigen gevoelen zich allereerst Mauritianen.
Hierbij komt nog, dat de Europeanen, dus de Engelsen en de Frans-
Mauritianen in meerderheid behoren tot het welgestelde deel der
bevolking, terwijl de meeste Chinezen en Indiërs tot de mingegoeden,
ja, deels tot de armen behoren. Aan conflitstof en tegenstellingen is
dus geen gebrek.
MEN heeft Mauritius wel eens een
„rassen-heksenketel" genoemd,
doch tot dusver is die ketel niet
overgekookt. Ja, eigenlijk is het, gelet
op alle contrasten, merkwaardig rus
tig op dat eiland. Misschien komt dit,
omdat het klimaat zo voortreffelijk is
en omdat de zon er vrijwel het gehele
jaar schijnt. In ieder geval is het so
ciale klimaat er nog steeds dragelijk.
Dit bleek in 1942 duidelijk, toen de
papierschaarste ook op Mauritius de
pers belemmerde in haar taak.
In dat jaar - vertelde de Mauri -
tiaanse journalist Aunat Beejadhur -
was het onmogelijk, dat de belangrijk
ste drie bladen 'allemaal verschenen.
De directies en redacties besloten toen
tot samenwerking. Zo gebeurde het,
dat de Fransen (met een conservatie
ve krant), de Indiërs (met een socia
listisch blad) en de overige bevolkings
groepen (met een liberaal georiënteerd
orgaan) een tijdlang één krant geza
menlijk uitgaven. In de kop stonden
de namen der drie bladen vermeld. En
de redacties hadden het recht om elk
op tevoren afgesproken dagen de eigen
zienswijze in artikelen neer te leggen
en propaganda te maken voor eigen
ideologie en program.
HISTORIE
MAURITIUS, 1800 km2 groot, be
slaat een oppervlakte als die
van de helft der provincies
Utrecht en Groningen samen. Het ei
land is van vulkanische oorsprong.
Omtrent de alleroudste geschiedenis is
weinig bekend, al staat wel vast, dat
de Phoeniciërs er zowat twintig eeu
wen geleden geweest zijn. Zowat acht
honderd jaren later begonnen Arabi
sche zeevaarders het eiland aan te lo
pen. Voorzover wij weten, troffen zij
er geen daar wonende mensen aan. De
Europeanen trokken Mauritius binnen
de kring der bekende wereld omstreeks
1510. Het waren de Portugezen, die als
pioniers optraden. Een Portugese kolo
nie is het eiland nooit geworden, al
kreeg het wel een Portugese naam, na
melijk Cirne.
In 1598 namen de Hollanders Cirne
over van de Portugezen. Zij her
doopten het en noemden het, naar
prins Maurits. Mauritius. Wel deden
onze voorvaderen pogingen om Mau
ritius tot een vaste basis te maken,
doch anders dan in Zuid-Afrika
faalde die poging op Mauritius. Toen
de Hollanders het eiland verlieten,
was bet enige jaren een toevluchts
oord voor zeerovers. In 1715 vestig
den de Fransen er zich en noemden
Mauritius Isle de France.
Langer dan een eeuw bleef het el-
land niet in Franse handen. In de ja
ren. volgende op de revolutie van 1789,
was Isle de France een schuilplaats
voor zeerovers geworden, die de Britse
handel op Azië schade berokkenden.
Daarom namen de Engelsen het eiland
in 1810 in bezit. De Fransen kregen
aantrekkelijke capitulatievoorwaarden.
Alle Franse strijdkrachten mochten
naar Frankrijk terugkeren. Franse
burgers, die zulks wensten, mochten
binnen twee jaar ongehinderd het ei
land verlaten. Zij die bleven, kregen de
garantie, dat zij hun taal, religie en
gewoonten zouden behouden. En toen,
na de Napoleontische oorlogen, Mauri
tius definitief aan Engeland werd
overgedragen, bleven de capitulatie
voorwaarden van 1810 gehandhaafd.
Die voorwaarden bepaalden sedert
dien het sociale klimaat en de eco
nomische verhoudingen op Mauritius
omdat zij de Franse inslag, de Fran
se geest, de Franse taal en een aan
tal Franse geslachten tot op de hui
dige dag een toonaangevende positie
bezorgden.
I -f-
4
-
Een Mauritiaan met een bundel versgeplukte tabaksbladeren op de rug.
Oost en West ontmoeten elkaar
op Mauritius, op het eiland In
de Indische Oceaan met zijn
bewogen historie, ztfn bont-ge
schakeerde bevolking en zyn
voortreffelijk klimaat.
Eens was Mauritius een deel
van het Ryk der Oost-Indische
Compagnie. Thans is het een
politiek, economisch en sociaal
probleem, welks oplossing veel
tact en beleid vergt.
PROBLEMEN
MAURITIUS was in vroeger eeu
wen bekend als „suiker-eiland".
De suikercultuur geschiedde
met behulp van slaven. Toen de sla
vernij in de vorige eeuw werd afge
schaft. zaten de planters met de han
den in het haar. Immers, de bevrijde
slaven bleven niet als vrije arbeiders
werken. De meesten hunner namen de
vlucht, omdat z:j niet geloofden in hun
vrijheid en vreesden, opnieuw te zul
len worden gedwongen om te werken.
De planters vonden een oplossing door
arbeidskrachten contract-arbeiders
in India aan te werven. Deze proef
lukte. De suikercultuur kwam de cri
sis te boven. Het aantal Indiase arbei
ders nam gestadig toe. Meer en meer
brachten zij hun gezinnen mee. Thans
- wii wezen er reeds op - zijn twee
derden der 500.000 op Mauritius wo
nende mensen van Indiase herkomst.
Het beginsel der Franse Revolutie,
dat iedereen gelijk is voor de wet, gold
en geldt op Mauritius. De Frans-Mau-
ritianen houden met hand en tand
vast aan hun taal - Frans wordt meer
gesproken op het eiland dan Engels -
en cultuur. In de kringen der Indiërs
wekt dit reacties, die neerkomen op de
eis tot gelijke rechten voor de Indiase
cultuur en religie. Het contrast is te
scherper, omdat er op Mauritius nog
een aantal rijke families woont, die af
stammen van Franse aristocratische
geslachten van vóór de Revolutie
en aan wie veel van de gevolgen van
die Revolutie voorbij is gegaan. Zij
denken „prerevolutionair", vormen een
(politiek) uiterst-rechtse groepering,
die beducht is voor de toekenning van
politieke zeggenschap aan de talrijke,
deels behoeftige Indiërs.
Ondanks die tegenstand is Mauri
tius reeds een eind voortgeschreden op
de weg naar zelfbestuur. In 1947 kwam
er een begin van een volksvertegen
woordiging, een Wetgevende Raad met
deels gekozen, deels (door de gouver
neur) benoemde of ambtshalve zitting
hebbende leden. Thans staat een ver
dere stap op het program, die Mauri
tius eigen ministers en in 1958 tevens
het algemeen kiesrecht zal brengen.
Het zal heel moeilijk zijn om een
systeem van vertegenwoordiging vast
tè stellen, dat aan de belangen van
alle bevolkingsgroepen recht doet we
dervaren zonder al te grote weerstan
den in een of meer van die groepen te
wekken. Het is met dit probleem, dat
de Britse autoriteiten thans op het po
litieke vlak worstelen.
ARMER WORDEN
ONVERMIJDELIJK?
MISSCHIEN is toch het economi
sche probleem op Mauritius nog
groter dan het politiek-sociale.
Suiker is nog steeds het voornaamste
produkt van het eiland, al zijn daar
de laatste jaren vooral ook de aloë-ve-
zel, tabak, maïs en grondnoten bij ge
komen. Delfstoffen heeft Mauritius
niet. Industrieën zouden er een slech
te kans maken. De suikerproduktie
kan (mede om redenen van afzetmoei-
WÈËÊr
Een kijkje in een plantage te Black River, het voornaamste produktiecentrum van de aloë-vezel.
