Leidse hoogleraren protesteren
tegen slepende Kabinetscrisis
Ziet mr. Burger toch nog kans
uit de impasse te geraken?
Amerikanen trachten Suezkwestie op
te lossen in besloten overleg
RODE DELEGATIES VOOR
DEUR VAN PRESIDENT TITO
Open brief aan de voorzitters
van vijf grote Kamer fracties
Moeilijk probleem voor de Veiligheidsraad
Fa. D. KRET Zn.
WEERBERICHT
95ste jaargang
Zaterdag 6 oktober 1956
No. 28953
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: J. W. Henny
Hoofdredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
per kwartaal; f2.35 per maand; f0.55 per week
f7.—
Witte Singel 1, Leiden - Giro no. 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
Vrijwel gehele juridische faculteit
Politieke rekenkunde scherp veroordeeld
Vijf en twintig Leidse hoogleraren, allen deel uitmakend van de juridische
faculteit, hebben hedenochtend aan de voorzitters van de bij de Kabinets
formatie betrokken Kamerfracties schriftelijk hun bezorgdheid doen uitkomen
over de zich voortslepende Kabinetscrisis en daarbij gewezen op de schade
die door de feitelijke regeringloosheid van meer dan drie maanden wordt
berokkend aan de waardering voor het democratische bestel bij ons volk en
ten aanzien van ons land in den vreemde. Tevens wordt in deze open brief
de nadruk gelegd op de noodzaak, dat de partijen zich van hun verantwoor
delijkheid bewust zijn en zich bij hun beslissingen onthouden van voorwaarden
die vreemd zijn aan het algemeen belang doch slechts het partijbelang schijnen
te dienen.
De brief is ondertekend door 25 van de ongeveer dertig leden van de juris-
dïsche faculteit van de Leidse Universiteit, behorend tot uiteenlopende poli
tieke richtingen.
Zeer verontrust
en
geschokt
De Inhoud van het schrijven, dat van
ochtend de voorzitters van de bij de
Kabinetsformatie betrokken Kamer
fracties heeft bereikt, luidt als volgt:
Ten zeerste verontrust en geschokt
door de staat van feitelijke regering
loosheid waarin ons land sinds meer
dan honderd dagen verkeert, voelen
wü ons gedrongen het volgende onder
Uw aandacht te brengen.
Door de wijze waarop nog steeds
verantwoordelijke raadslieden (d.w.z.
Ministers, red. L.D.) aan Hare Majes
teit de Koningin worden onthouden, is
een toestand ontstaan waarin de ge
hechtheid van de bevolking aan ons
democratisch staatsbestel, de eerbied
voor de overheid en het aanzien van
ons land in den vreemde teloor dreigen
te gaan. Tal van dringende voor ons
land en volk belangrijke vraagstukken,
nationale en internationale, wachten
op behandeling. Inmiddels verglijden
de dagen met onmachtig beraad, dat
bij de burgers slechts wrevel en afkeer
wekt.
Politieke partijen hebben tot taak
's lands belang te dienen overeenkom
stig de beginselen en op de wijze, welke
haar aanhangers juist oordelen. Zij
verzaken hun plicht, zo zij zich bü hun
besluiten laten leiden door andere
overwegingen dan de belangen van de
volksgemeenschap als geheel.
Een politieke partij welke geen be
zwaren van principiële aard heeft te
gen een voor een Ministerie ontworpen
regeringsprogram, moet daarom in
beginsel bereid zijn aan de vorming
van dat Kabinet mede te werken.
Het getuigt van een gebrek aan ver
antwoordelijkheidsbesef, als men die
bereidverklaring afhankelijk stelt van
voorwaarden, welke vreemd zijn aan
de behartiging van 's lands belang. Bij
de samenstelling van een Ministerie
heeft men zich te onthouden van be
rekeningen, welke de rekenmeester
zouden sieren maar de staatsman
misstaan".
De ondertekenaars
Het schrijven was ondertekend door de
volgende hoogleraren:
prof. mr. F. M. baron van Asbeck (vol
kenrecht en Internationale politieke ge
schiedenis), prof. dr. VV. Banning (wijs
gerige sociologie), prof. mr. J. M. van
Bemmelen (strafrecht), prof. mr. R. P.
Cleveringa (handelsrecht en burgerlijk
procesrecht), prof. mr. J. Drion (burger
lijk recht en internationaal privaatrecht)
prof. jhr. mr. W. J. M. van Eysinga
(oudhoogleraar en voorzitter van het
bestuur van de Universiteitsraad), prof.
mr. R. Feenstra (Romeins recht), prof.
dr. Sj. Groenman (toegepastesociologie),
prof. mr. G. de Grooth (Angelsaksisch
privaatrecht, prof. dr. F. van Heek (soci
ologie), prof. mr. J. E. Jonkers (straf- en
procesrecht), prof. mr. R. D. Kollewijn
(lngez. Med.-Adv.)
Indon. burg. en conflictenrecht), prof. dr.
V. E. Korn ladatrecht), prof. dr. P. B.
Kreukniet (staathuishoudkunde en sta
tistiek), prof. mr. G. E. Langemeüer
(rechtswetenschap en wijsbegeerte van
het recht), prof. dr. W. L. G. Lemaire
(conflictenrecht en westers privaatrecht
van overzeese rijksdelen en Indonesië),
prof. dr. J. H. A. Logemann (staats- en
administratief recht van overzeese rijks
delen en Indonesië en algemene staats
leer), prof. mr. W. H. Nagel (criminologie
en penologie), prof. mr. A. van Oven
(burgerlijk recht en internationaal pri
vaatrecht). prof. mr. C. H. F. Polak
(administratief en agrarisch recht),
prof. mr. L. W. G. Scholten (parlemen
taire geschiedenis), prof. dr. P. C. van
Traa (westerse economie), prof. mr. M.
H. van der Valk (Chinees recht), prof.
mr. J. V. Rypperda Wierdsma (staats-
en administratiefrecht), en prof. dr. D.
Wiersma (forensische psychiatrie).
Verheugend en jammerlijk
Het is niet voor het eerst, dat Leidse
hoogleraren als zodanig naar buiten ge
tuigenis afleggen van bezorgdheid over
bepaalde buiten de directe universitaire
sfeer liggende gebeurtenissen en om
standigheden die de belangen van ons
gehele volk raken.
Uit de jongste tyd moet b.v. gedacht
worden aan de protestrede van prof.
Cleveringa tegen de Duitse bezetters die
weliswaar voor persoonlijke verantwoor
delijkheid werd uitgesproken, doch stil
zwijgend de goedkeuring wegdroeg van
vrijwel de gehele senaat, en aan de open
brief die door een groot aantal Leidse
hoogleraren gepubliceerd werd naar aan
leiding van de politieke verwikkelingen
in de tijd van de Nederlands-Indonesi
sche crisis in de jaren na de bevrijding.
Enige tijd geleden bevond een aantal
Leidse hoogleraren zich onder de onder
tekenaars van een open brief, waarin
bezorgdheid werd uitgesproken over de
publicaties met betrekking tot de zaak-
Sc'hokking.
Het is evenwel in de jongste tijd "iet
voorgekomen, dat vrijwel de gehele
juridische faculteit (namelijk alle leden
aan wie de vraag de brief te onder
tekenen kon worden voorgelegd) een
dergelijke open brief onderschreef, on
afhankelijk van politieke gezindheid.
Het moge enerzijds verheugend zijn,
dat dit eensgezinde protest tegen een
betreurenswaardige gang van zaken is
geuit, anderzijds is het beschamend
voor de Nederlandse politici dat de
bittere noodzaak hiertoe bestaat. Het
is slechts te hopen, dat dit protest de
verdiende uitwerking niet mist.
Generaal Hasselman naar
Amerika
Gistermiddag heeft zich aan boord
van de „Nieuw Amsterdam" inge
scheept generaal B. R. P. F. Hassel
man, chef van de Generale Staf. Ge
neraal Hasselman zal op 18 en 19,
eventueel ook nog 20 oktober, in Was
hington de vergadering van het mili
taire comité van de Navo landen bij
wonen.
Op de agenda van de vergadering van
het comité staan verschillende onder
werpen, waarover de generaal zich niet
uit kon laten, maar die. wanneer een
maal besluiten zijn gevallen, goedkeu
ring van de NAVO-raad behoeven. Het
is waarschijnlijk dat het comité in
november nogmaals bijeen zal komen,
een bijeenkomst die wordt gevolgd door
een vergadering van de ministers uit de
NAVO-landen.
Op 21 oktober zal generaal Hassel
man Amerika per vliegtuig verlaten om
de daaropvolgende dag op Schiphol
weer in ons land te arriveren.
Ontploffing bij Algiers:
negen doden door bom
Gisteren is een zware tijdbom ont
ploft in een lijnautobus tussen Algiers.
Arba en Tablat. Juist toen de bus bij
het uitrijden van Arba (dat op 29 km
ten zuidoosten van Aliers ligt) voor een
wegcontrole moest stoppen, explodeer
de de bom. Negen inzittenden, allen
Mohammedaen, kwamen om het leven.
De soldaten, die de controle uitoefen
den, bleven ongedeerd.
De president van de republiek
Liberia, die binnenkort een bezoek
aan ons land brengt en daarbij ook
Leiden zal aandoen, brengt thans
een officieel bezoek aan Frankrijk.
I President AI. Tubman tekent het
register in de Are de Triomphe.
Acetyleenfles sprong uit
elkaar
Gistermorgen is de 29-jarige chauf
feur B. H. Capel te Doetinchem. werk
zaam bij de firma Straalman te Doetin
chem om het leven gekqmen doordat
een fles gevuld met acyteleengas, die hij
van zijn vrachtauto af wilde halen, uit
etlkaar sprong.
Twee personen, die in de nabijheid ston
den bleven ongedeerd. Het slachtoffer
werd 10 meter weggeslingerd. De veron
gelukte was gehuwd en vader van twee
kinderen.
Enkele huizen in de omgeving liepen
glas- en pannenschade op. De gespron
gen fles boorde zich dwars door de mor
tor van de auto.
Het geharrewar gaat voort
Streep door rekeningin parlementaire
kringen heerst onbehaaglijke stemming
(Van onze Ha agse redactie)
Tot laat in de avond heeft gisteren informateur Burger zyn overleg „achter
de schermen" met partijgenoten en politici van andere groeperingen voortge
zet. Men zou uit deze hardnekkige pogingen de voorzichtige conclusie kunnen
trekken, dat de socialistische voorman toch nog een mogelijkheid blijft zien, oni
uit de impasse te geraken.
Hij heeft een „voorlopig" gesprek gehad met prof. Zijlstra en de heer Bruins
Slot, die als fractievoorzitter van de AR optreedt. Over de resultaten daarvan
is niets officieels bekend geworden. Dit overleg zou nog niet zijn afgesloten,
omdat van beide zijden prijs gesteld wordt op een nader beraad in eigen kring.
Aangenomen moet worden, dat de AR zal bijjven weigeren de portefeuille van
Overzeese Rijksdelen te accepteren. Ook prof. Donner, die voor deze post was
gepolst, heeft de invitatie van de hand gewezen.
Het „ministerschap zonder portefeuil
le" waarvoor mr. Burger mede op
advies van dr. Drees wel is geporteerd
zou nu een punt van overweging uitma
ken. Ten aanzien van een oplossing in
deze richting stond men in AR-kringen
gisteravond niet by voorbaat afwijzend.
Wat de andere partijen daarvan den
ken en met. name VVD moet nog
worden afgewacht.
Omdat mr. Turger zelf geen woord
over de stand van zaken wil loslaten,
I blijft het voor de journalisten ende
parlementsleden een gissen. Alleen en
kele fractievoorzitters zyn op de hoogte
van de laatste ontwikkelingen. Maar ook
zij zwijgen, zelfs tegenover hun geest
verwanten. Een gevolg mede daarvan is.
dat er in parlementaire kring een vrij
onbehaaglijke stemming heerst. Wan
neer de heer Burger met iemand con
tact heeft gehad, dan schijnt hij de eis
te stellen, dat de betrokkene er naar
buiten het zwijgen moet toe doen
LOODGIETERSBEDR1JF EN
SANITAIRE INSTALLATIES
Hoge Rijndijk 71 - Leiden
Telefoon 20023—24350
Koud
De Bilt verwacht tot morgenavond:
Koud weer met op de meeste plaat
sen enkele buien, afgewisseld door op
klaringen. Vannacht en morgenochtend
hier en daar mist. Langs de kust af en
toe krachtige, elders matige tot zwakke
wind tussen noordwest en noord.
(Opgemaakt te 1155 uur).
7 OKTOBER
Zon op: 6.53 uur; onder: 18.06 uur.
Maan op: 10.56 uur; onder: 19.33 uur.
Hoogwater te Katwijk te 4.59 en 17.19
uur. (8/10 te 5.39 en 17.57 uur).
Dit nummer bestaat uit 12 pagina's
en een Bijvoegsel
(Telegrafisch van onze correspondent te New York)
Onder enorme belangstelling is gistermiddag in de
Veiligheidsraad te New York de behandeling begonnen
van het dispuut rond het Suezkanaal. De grote vraag
is of de Ver. Naties in dit geval machteloos zullen blij
ken te zijn, dan wel of zij in staat zullen zijn een resultaat
te bereiken, waarbij de wereld gebaat zal zijn. De eer
ste dag trad Egypte nog niet in het strijdperk. Aller
aandacht was vrijdagmiddag gevestigd op de tegen-
Deze resolutie is voor Egypte onaanvaardbaar en zal stellig door een Rus
sisch veto om zeep worden gebracht. Verscheidene waarnemers hebben de in
druk, dat sommige kringen in Engeland en Frankrijk een dergelijk resultaat in
derdaad ook beogen. De onbruikbaarheid hiervan zou op deze wijze zijn aan
getoond en genoemde staten zouden daarna vrijer staan om andere pressie
op Egypte uit te oefenen, eventueel zelfs om geweld te gebruiken. Zij, die nog
wel hoop hebben, dat de Veiligheidsraad iets constructiefs zal kunnen uitrichten,
streven er naar een stemming over zulk een scherpe resolutie te voorkomen.
Deze stemming zou immers vrijwel zeker een einde maken aan de eventueel nut
tige rol van de Verenigde Naties in deze zaak. Diplomatiek hebben zowel Amerika
enerzijds als Engeland en Frankrijk anderzijds hoog spel gespeeld om hun doel
te bereiken. Uiterlijk is de eenheid van het westen bewaard en zowel Dulles
als Selwyn Lloyd kunnen althans dit weekeinde voldaan zün over wat zij
hebben bereikt.
er op neer. dat de belangrijkste minis
ters van Buitenlandse Zaken, die de
wereld op het ogenblik bezit, in een be
sloten vergadering kunnen confereren
over dit hoogst ernstige probleem.
Kennelijk is de opzet van de Ame
rikaanse manoeuvre om in besloten
overleg zover te vorderen in de richting
van een compromis, dat de Engels-
Franse resolutie later niet meer ter
sprake zal behoeven te komen.
Wil deze Amerikaanse taktiek echter
slagen dan is beslist de medewerking
van Egypte noodzakelijk. Het feit. dat
Amerika Lloyds resolutie eventueel be
reid is te steunen, kan voor Egypte een
aansporing te meer zijn om een tege
moetkomende houding bij die discussies
aan te nemen.
Tot dusver heeft men in New York de
indruk, dat Egypte de zaak niet langer
op haren en snaren wil stellen.
Felle uitlatingen van
Franse minister
Genoemde staatslieden kwamen gis
terochtend tot het volgende compromis:
Dulles verklaarde zich bereid steun toe
te zeggen aan de ietwat verzachte En
gels-Franse resolutie, doch dan moest
Lloyd beloven de resolutie niet in stem
ming te brengen dan nadat de Veilig
heidsraad eerst één of meer niet-pu-
blieke bijeenkomsten zou hebben gehou
den. Dit laatste is voor zulk een belang
rijke zaak iets nieuws in de geschiede
nis van de Veiligheidsraad. Het komt
Deze dame in Kansas heeft eens
iets nieuws bedacht op het gebied
van hoedjes: een boeket dollar
biljetten. die het geval wel wat
kostbaar voor algemeen gebruik
maken. Alaar dit bloemenboeket
was dan ook bestemd voor. d4
Democratische kandidaat voor het
Amerikaanse presidentschap Ste
venson. die dit blijkbaar ook nog
keurige bloemenhocdje mocht ge
bruiken voor de bekostiging van
zijn verkiezingscampagne.
In VVD-kringen raakt men geprikkeld
over de moeizame pogingen, welke de
informateur (en met hem de PvdA) in
het werk stelt om met de AR tot een
akkoord te komen.
Men kan aannemen, dat twee te
„zware" ministersposten voor de AR, de
animo bij de VVD zal doen dalen.
De opdracht aan mr. Burger vérstrekt
laat de mogelijkheid tóe. dat hij ook de
weg kan banen voor een formateur, om
een Kabinet samen te stellen, waarin
alleen de PvdA, VVD en CHU vertegen
woordigd is.
Aan die mogelijkheid wordt al gedacht,
nu de halsstarrigheid bij de AR zo groot
blijft en de KVP haar houding tot deel
neming afhankelijk heeft gesteld van
de bereidheid der Anti-Revolutionairen.
Dit zou dan een oplossing worden, die
de PvdA niet blij zal stemmen, maar het
zou in ieder geval een oplossing kunnen
zijn.
Het is niet te zeggen of de CHU in
zo'n kabinet vertegenwoordigd zou wil
len zijn. Maar wie in deze christelijke
groepering zijn oor goed te luisteren legt.
zal kunnen vernemen dat velen in de
partij van de heer Tilanus. de eisen van
de anti's wel ietwat buitensporig vinden.
En die opvatting zou wel eens doorslag
gevend kunnen zijn voor de CH. om te
zamen met PvdA en VVD (die zeker niet
beaald onwelwillend staat tegenover een
regering van een zodanice samenstel
ling) het roer van het schip van staat
in handen te nemen.
Maar: zoals al gezegd, de heer Bur
ger hoopt altijd nog op een akkoowï
met de AR en zet zijn pogingen in die
richting voort.
De moeizame ontwikkeling heeft
echter wel een streep door zün reke
ning gehaald. Want hij was maandag
jl. vastbesloten nog deze week zün
werkzaamheden te beëindigen. Dat hy
dit voornemen zal kunnen realiséren,
is op zün minst genomen twijfelachtig.
Bevredigend gesprek van
Spaak met Egyptenaar
België's vertegenwoordiger, Spaak,
heeft een onderhoud gehad met de
stelling in het Westerse kamp tussen Amerika enerzijds
en Engeland en Frankrijk aan de andere kant.
Selwyn Lloyd (Engeland) en Pineau (Frankrijk) hebben
een resolutie ingediend, die Egypte voorstelt onderhan
delingen te openen op basis van de eerste Londense
conferentie. Met andere woorden: men legt opnieuw
aan Nasser de voorstellen voor, waarmede Menzies
geen succes gehad heeft.
Egyptenaar Fawzi en dit gesprek is vrij
bevredigend verlopen. Dulles hoopt dat
zijn opzet zal slagen, doch Engeland en
Frankrijk, die er uiteraard mee inge
nomen zijn dat Amerika heeft toege
zegd hun resolutie te steunen, zullen
niet zonder meer hun poging om die
resolutie ook in stemming te brengen,
opgeven.
Gistermiddag hebben Selwyn Lloyd
en Pineau in uitvoerige betogen het
standpunt hunner regeringen uiteenge
zet. In vele opzichten waren die rede
voeringen gelijk van strekking, doch de
toon van de rede van Pineau was aan
merkelijk scherper dan die van Lloyd.
Algemeen werd verondersteld dat de
openbare mening in Frankrijk alleen
met krachtige termen genoegen zou ne
men.
Ongetwijfeld zal de representant van
Egypte later protesteren tegen sommige
felle uitlatingen van Pineau. doch het
viel op dat Fawzi niet zo vechtlustig
was dat hij onmiddellijk het woord vroeg
teneinde bijvoorbeeld protest aan te te
kenen tegen het feit, dat Pineau Nasser
een dictator had genoemd.
Begin volgende week zal het algemeen
debat worden voortgezet. Na de grote
redevoeringen van de vertegenwoordigers
der voornaamste landen worden de zit
tingen geheim en dan zal moeten blijken
of de Veiligheidsraad een bevredigende
internationale garantie kan ontwerpen,
die zowel voor Egypte als voor de voor
naamste gebruikers van het kanaal aan
vaardbaar zal zijn.
India heeft op het ogenblik geen ze
tel in de Veiligheidsraad, doch achter
de schermen zou Menon, die thans in
Cairo overleg pleegt, een bemiddelaars
rol kunnen spelen.
President Tito van Joego-Slavië is gisteren in Belgrado teruggekeerd van een
verblijf van een week in de Sovjet-Unie, waar hij geheime besprekingen heeft
gevoerd met de Sovjetrussische leiders.
Inmiddels beginnen de delegaties van de communistische partijen in de satel-
lietlanden zich voor de deur van Tito te verdringen. Een delegatie van de Italiaanse
communisten is gisteren reeds onder leiding van de plaatsvervangend secretaris
van de partü, Longo, uit Rome naar Joego-Slavië vertrokken. Het doel is: ..de
ervaringen van de Joegoslavische Communisten bestuderen". Op 15 oktober komt
een afvaardiging van de Hongaarse in Belgrado op bezoek onder leiding van eerste
secretaris Gerö. Ook premier Hegedüs zal deel uitmaken van de groep. Ook andere
communistische partijen in Europa hebben het voornemen een afvaardiging naar
Joego-Slavië te zenden. Er heerst blijkbaar grote belangstelling voor de resultaten
van de besprekingen van Tito met de leiders in Moskou.
Wat Tito en Kroesjtsjef informeel de
afgelopen twee weken hebben besproken
eerst in Joego-Slavië en daarna in
Zuid-Rusland zal waarschijnlijk nooit
volledig bekend worden. Maar wat het
resultaat van het overleg ook moge zijn.
de Joegoslaven hebben afspraken met
andere communistische partijen gemaakt
voor besprekingen, welke beschouwd
worden als de volgende fase in hun
pogingen om op internationale schaal
invloed te winnen voor het Titoisme
In de loop van de maand wordt een
afvaardiging van de Roemeense commu
nistische partij verwacht. Volgens onbe
vestigde berichten zou deze missie wor
den geleid door partijsecretaris Gheor-
ghiu-Dej.
Uit Polen zijn intussen berichten ont
vangen. die er op duiden, dat het Tito
isme ook daar veld wint. Leden van een
Poolse parlementaire delegatie, die on
langs Joego-Slavië heeft bezocht, /.ouden
bij hun terugkeer verscheidene aspecten
van het Titoistische stelsel, zoals de
democratisering en decentralisatie :n
het economische leven, hebben geprezen.
Donderdag meldde het Parij^e partij
loze blad ..France Soirdat binnenkort
ook een delegatie van de Franse commu
nistische partij zich naar Belgrado zal
begeven om de banden met Tito's bewe
ging te versterken.
