IN TUIN EN KAMER
Na vijf jaar gruwelen van Dsjengis
Klian openden zich Pekings poorten
EEN HARIGE EZAU
ZATERDAG 29 SEPTEMBER
WEKELIJKS BIJVOEGSEL
PAGINA 2
Bewogen Leven
De eerste eenhoorn als levensreddér
Kijkjes in de Natuur
Volgens de wil der God en mochten ze zó niet verder gaan....
J} e legers van Dsjengis Khan stormen naar Peking Voor het eerst wordt de grote
Kha-Khan bang. Deze enorme vesting is onneembaar. Het is zinneloos zijn ruiterlegers
tegen de muren te keren. En het is gevaarlijk gelegerd te zijn, zo diep in vijandelijk
gebied.
Vier grote legers, talrijker dan de zijne, heeft hij reeds verslagen. Wat heeft het
hem gebaat? Hij weet niet hoeveel legers men nog tegen hem formeren kan.
Peking door list innemen gaat niet. Aan het bedenken van originele listen is een
eind. Zo héél vindingrijk is de mens heus niet. Zou men anders onze jeugd nog ver
maken met de geschiedenis van het turfschip van Breda, dat bijna vier eeuwen geleden
de vesting binnenvoer?
Eens zo vertelt alweer de sage had Dsjengis Khan
een vesting door list ingenomen.
„Lever my duizend levende zwaluwen en duizend le
vende katten uit de vesting" zo zou hy gezegd hebben,
„en ik zal het beleg opbreken".
Toen hij ze had, liet hy de zwaluwen en katten bran
dende stoffen aan de staart binden en schonk de arme
dieren daarna de vrijheid. Weldra brandde de stad op
vele plaatsen. Aangezien de gebouwen grotendeels van
hout waren, viel er aan blussen niet te denken
Hoe die katten weer in de vesting kwamen, vertelt het
verhaal niet. Wel schildert het ons in felle kleuren hoe de
ganse vesting een prooi der vlammen werd en de vluch
tende bevolking door de Mongolen werd gedood.
DE vesting Peking was op haar hoede. Van de muur
af kon men de Mongolen zien ryden, buiten schots
afstand. Elke dag verwachtte men een aanval, doch
die bleef uit. Op een dag zag men met verbazing dat
de legers zich verzamelden om weg te trekken. Wat be
tekende dit? Was er een ontzettingsleger in aantocht,
van vazallen van de Keizer? Wat voerden die Mongolen
in hun schild? Wie vertrekt er nu als hij vier legers
vernietigd heeft en tot de muren van zyn grootste
vijand is doorgedrongen?
De Keizer van Chin zond een parlementair, die de be
doelingen van de Kha-Khan uit moest vissen. Doch in het
uithoren bleek Dsjengis Khan een grootmeester te zyn
en zo kon het gebeuren dat de Kha-Khan, die zo juist
zijn onderneming als hopeloos had opgegeven, nu met
nieuwe moed begon!
De parlementair was iemand van vorstelyke bloede,
zijn voorvaderen waren eens souvereinen geweest in
Chitan. Doch de Liao-dynastie was door de Keizer van
Chin overwonnen en schatplichtig gemaakt. Naarmate de
parlementair meer bewijzen kreeg van de kracht van deze
Nomaden, groeide zijn mededeelzaamheid.
Wat was Dsjengis Khan's bedoeling? Wilde hy alleen
maar een rooftocht houden, of wilde hij werkelijk wat
nog niemand had gekund, de Keizer vail Chin ten onder
brengen? Zo dit laatste zijn bedoeling was zouden ze
elkaar passen, onder voorwaarde dat de Liao-dynastie
weer in Chitan zou regeren!
De Kha-Khan hulde zich lang in stilzwijgen en knikte
tenslotte, ten teken dat het goed was. Men zegt van hem
dat hij altyd zijn woord heeft gehouden.
WELDRA brak er opstand in Chitan uit. Toen de
„onderdrukte" volkeren van de Keizer van Chin
zagen dat de Kha-Khan ook machtig genoeg was
om zyn woord te houden, braken overal opstanden uit.
Toen Hannibal in de Po-vlakte landde met het doei
Rome te vernietigen, de aartsvijand van zijn vaderstad,
traden de pas door de Romeinen onderworpen Galliërs
by hopen in zyn dienst, nadat hij twee Romeinse legers
verpletterend verslagen had.
Zo was het dus ook hier.
Verdeel en heers, de spreuk van Caesar, was ook de
spreuk van Dsjengis Khan, en zal de spreuk van ieder
een zijn, die de wereld veroveren wil.
Maar een Nomaden-hoofdman moet véél verdelen, wil
hu duurzaam regeren over een volk van 50.000.000 zielen.
De jaren die volgen zijn dan ook jaren van bloed en
tranen, van oog om oog en tand om tand!
De meeste zorg baarden hem de vestingen, die prak
tisch onneembaar waren. Voordat hij kwam hadden de
vestingen de weerbare mannen van het land rondom
binnen haar muren genomen.
De Mongolen wisten wel raad. Zij dreven de vrouwen
en kinderen dezer lieden voor zich uit naar de muren
en verlamden zo de kracht der verdedigers.
Vyf jaar duurden de gruwelen. Toen openden zich ein
delijk de poorten van Peking. Onmetelijke schatten von
den hun weg naar de grote tentenstad aan de Onon, van
de heersers aller heersers.
De Mongolen hadden in het oosten het einde der we
reld bereikt. Daar was water en niets dan water! Nu zou
men in het westen ook nog het einde der wereld moeten
bereiken. De legerscharen waren gegroeid, talryk waren
de gezinnen der Nomaden en talryker de vreemdelingen
die meevochten in de legers.
NAARMATE de Kha-Khan ouder werd, werd hy zwijg
zamer. En zijn volk zag hem hoe langer meer als
„de zoon van de eeuwige blauwe hemel".
Opdat zijn groot Ryk ook onder zijn opvolgers bijeen
zou blijven, maakte hij een wet waarin de rechten en
plichten van vorst en volk werden geregeld. Wie deze
wet niet zou houden, moest zwaar worden gestraft!
Aan de westelyke grenzen lag de Mohammedaanse we
reld. Door spionnen kwam Dsjengis Khan op de hoogte
van de toestand daarin. De Sjah van Choresm leefde
in onenigheid met de Kalief van Bagdad.
Dsjengis Khan glimlachte toen hy het hoorde. Naar
mate hy meer landen veroverde, begreep hy dat de men
sen in wezen gelyk zijn.
Deze Muzelmannen, zo fel, zo onverdraagzaam op gods
dienstig terrein, in tegenstelling tot de Mongolen, hadden
hetzelfde probleem dat hij eens had gehad en dat in de
christelijke landen bekend stond als het probleem: Keizer
en Paus.
Wie moet de wereld regeren, de Caesar of de opper
priester?
Dsjengis Khan was eens party geweest in dit conflict.
Hy had zyn opperpriester, toen deze den volke duidelyk
getoond had, dat hij de eerste moest zijn en het Ryk, de
ruggegraat laten breken.
In het conflict tussen de Sjah en de Kalief koos hy de
zyde van de Kalief. Om velerlei redenen. Niet in hetminsi
omdat hij gaarne de „priesters" van deze nieuwe gods
dienst met zich had.
WÉÉR wordt het een oorlog van gescheiden oprukken
en verenigd slag leveren. Wéér wordt het een oor
log van grote gruwelen op die punten waar weer
stand wordt geboden. Tenslotte werd de Sjah aan de Indus
verpletterend verslagen. Voorlopig redde hij zich door
de vlucht, Doch de Mongoolse ruiters volgden hem
tot het hun verveelde. Toen loofden ze "een grote prys
uit, die uitbetaald zou worden als iemand de Sjah levend
bracht, en van dat moment af was elke rotspleet voor de
Sjah te ondiep, elke grot te licht.
Spoedig grepen inboorlingen de eens zo machtige Sjah.
En weldra was het met hem gedaan
DE sage vertelt ons dat Dsjengis Khan spoedig daarna
op jacht een heel vreemd dier zag dat spreken kon.
Het had ongeveer de grootte van een hert, was groen
van kleur, had een paardestaart, en één hoorn op zyn kop.
Het dier opende zyn mond, keek de Kha Khan aan en
zei: „Ga niet naar het zuiden, laat Indië vry. Het is slécht
nodeloos bloed te vergieten".
Hier duikt dus eensklaps de eenhoorn op, die ook in
het vroege Christendom een rol speelde. De rol van red
der en behouder. In christeiyke verhalen was de een
zame, soms zelfs schuwe eenhoorn, het symbool van de
Heilige Geest. Toen hjj Maria zag, legde hu zjjn schuw
heid af en werd héél rustig. Op een dag legde hij zelfs
zjjn hoorn in haar schoot.
Ook hier was de eenhoorn redder van het leven! Het
verhaal zegt dat Dsjengis Khan na ztfn verschünen nóg
ernstiger geworden is. Direct daarop brak er onder zijn
ruiters een vreselijke ziekte uit, waaraan duizenden
stierven!
Het klimaat was te warm voor de steppenruiters. Zij
zaten ook te ingepakt. Kennelijk was het de wil der
goden dat ze niet verder mochten gaan!
REIN BROUWER
IS U wel eens thuis gekomen met een
spin? Niet zo een van de kermis
aan een elastiekje met na maak po
ten, maar een echte, levende spin, een
harige knaap met acht harige benen!
Nu, die stunt heb ik onlangs uitge
haald en, achteraf moet ik bekennen,
dat ik toch wel wat over de schreef
ben gegaan. Er zijn per slot van re
kening grenzen aan wat moeder de
vrouw in haar huis wil ontvangen.
HET verbaasde me dan ook hele
maal niet. dat ik op mijn opge
wekte mededeling: „Nou. dan ga
ik onze gast maar even halen hoor: je
maakt de logeerkamer wel klaar?" al
leen maar ten antwoord kreeg: „O!"
Want ook maar een kriezeltje geest
drift mocht ik niet verwachten voor
de ontvangst van een Surinaamse vo
gelspin, metende ruim 5 cm met .een
potenspanning van een kleine dm.
Toch, al klinkt het onwaarschyn-
lyk, onze immigrant is nu, na een
week al aardig ingeburgerd. Hij heeft
een plaatsje op m'n bureau, waar hij
in zijn glazen huis een zeer rustig be
staan leidt en waar hij me al heel wat
uurtjes van m'n werk heeft gehou
denEn als dat zo uitkomt, ver
zamelt hij daar de hele familie 'm'n
vrouw incluis) vrienden en bekenden
om zich heen. als hij een of ander in
teressant nummertje vertoont.
Hoe we aan hem komen? Uit een
bananentransport. Er is altijd wel een
goede kennis ergens aanwezig, die zich
herinnert, dat ik op zon biologisch
buitenkansje erg gesteld ben. Even een
seintje en dan verschijn ik zo gauw
mogelijk, in dit geval gewapend met
een goed sluitende weckfles.
U zult zich misschien afvragen:
„Maar wat heb je nu toch in 's he
melsnaam aan een vogelspin, aan
zo'n grote griezel! Mooi is hij niet,
hy is niet lief, je kunt niet met 'm
gaan wandelen. En stel je voor, dat
hy ontsnapt(hier rillen we
even in koor).
Ik weet niet, wat ik hierop moet
antwoorden. Ik weet niet, waarom
ik bu deze aanbieding dadeiyk
„Graag!" zei, ik weet niet waarom
deze harige Ezau me toch boeit en
ook niet,, waarom iedere morgen
mijn eerste gang is naar m'n werk
tafel, naar m'n spin.
En toch is het zo. Dat grote donker
bruine achtpotige dier. die harige en
gerd. boeit me ondanks alles, wat U
(en wat ik zelf) tegen hem in heb te
brengen. Daarby is het ook nog inte
ressant, de reactie van allerhande be
zoekers te bestuderen. Vooral van be
zoeksters. Ik zou byv. een aardig lystje
van lelyke woorden kunnen aanleg
gen.
HET is een feit, dat een spin by
het mensdom niet in de gunst
staat. Hy heeft zyn ulterlyk niet
mee. zijn manier van doen bevalt ons
niet, spinnen lopen zo hard, ze geven
geen geluid, laten we het maar eerlyk
bekennen: we zyn bang voor ze!
Ik zal geen moeite doen, de lezer van
die angst af te helpen, dat lukt me
toch niet. Hy gelooft me al dadeiyk
niet. als ik zeg. dat onze Nederlandse
spinnen volstrekt ongevaarlyk zyn en
dat van de 30.000 soorten, die op aarde
zijn beschreven, slechts een 12-tal
soorten wel gevaarlyk zijn voor de
mens( dit laatste heb ik gelezen).
En het geeft ook al niet, of ik de le
zer verzeker, dat de spinnen in de
stryd tegen de insecten aan de kant
van de mensen staan. Hy zegt hard
nekkig: „Een spin is een griezel - weg
spin!"
Anemone de Caen in verschillende kleuren
Anemonen, een schat
van bloemen
Die prachtige anemonen, die de
bloemenkoopman elke voorzomer U
aan te bicden heeft, kunnen ook met
succes in eigen tuin gekweekt worden.
Die kleine knolletjes kan men nu wel
bestellen: ze kunnen echter ook vol
gend voorjaar eerst gepoot worden. Er
zyn allerlei soorten, doch Anemone de
Caen is toch wel bijzonder aantrek-
kelyk; prachtige sny bloemen in alle
mogelijke kleuren en vooral dat don
kere rood en dat mooie blauw doen
het samen zo goed. Wanneer nu in de
herfst gepoot zou worden, dient U er
wel rekening mee te houden, dat ze
niet helemaal winterhard zijn en dat
het dus wel aanbeveling verdient ze
met een dun laagje turfmolm af te
dekken. Wanneer vroeg gepoot wordt.
komt het loof zelfs voor de winter nog
te voorschyn en alleen om die reden
worden ze ook dikwyls pas in het
vroege voorjaar in de grond gestopt.
Anemonen verlangen wel een zonnig
plekje en een voedzame grond. Oude
mest kan men best onder spitten,
doch verse koemest kan men maar
beter niet gebruiken. Overigens stel
len zij niet zo veel eisen en met de
bekende roze tuin- en gazonkorrel-
mest kan men ook heel goede resul
taten bereiken.
Behalve deze anemonen zijn er nog
vele andere soorten: Anemone Pulsa
tilla tegenwoordig bekend als Pul
satilla vulgaris is een allerliefste
tuinplant. Vroeg in het voorjaar bloeit
deze plant al met prachtige purper
kleurige bloemen, die later gevolgd
worden door een donzig zaadpluis, dat
ook als een sieraad beschouwd kan
worden. Zorg vooral voor een zonnig
plekje; een kalkachtige grond is voor
haar wel gewenst.
Anemone nemerosa ziet men slechts
zelden in kleine tuintjes en dat is toch
wel jammer; ze kan zo goed tegen de
schaduw. De kleine dunne wortelstok
jes zyn erg breekbaar en men dient
er dus bij het poten wel voorzichtig
mee om te gaan. Onder de hoog op
gaande bomen van oude buitenplaat
sen worden deze vroege voorjaarsane
moontjes veel aangetroffen. Ze woe
keren steeds verder, doch omdat ze
toch zo teer en lief zijn, kan men hen
dat niet euvel duiden. Ze zyn volko
men winterhard en het is dus niet
nodig hen tegen de koude nog extra
te beschermen.
Tenslotte dan nog iets over de
herfst-anemoon; Anemone japonica,
die men ook in verschillende kleuren
kan bestellen. Roze en wit komen het
meest voor. Echte vaste planten, die
tegen het invallen van de winter dus
met een flinke laag molm afgedekt
moeten worden.
G. Kromdijk.
Daar zit lk dus moederziel alleen met
onze vrind van verre. Een tropisch oer
woud kon ik hem niet verschaffen,
noch een steenachtige bodem, waar hy
zich in hoeken en gaten kan verstop
pen, of een lange gang graven, van
waar uit hy zyn prooi in een bliksem
snelle ren kan bespringen. Hij staat op
een verwarmingsplaat, die dag en
nacht de juiste temperatuur houdt,
terwyi een wollen draad uit een bakje
water hem druppelsgewys het nodige
vocht verschaft. Zyn voedsel moet ik
hem natuuriyk ook verschaffen. Le
vend voedsel, want als alle spinnen
reageert hy alleen op bewegende prooi.
Deze prooi brengt me vanzelf op zyn
naam. Die vreemde naam „vogelspin",
ALGEMEEN verbreid is de me
ning, dat dit dier zich met vo
gels voedt, een mening die door
de waarnemingen van onderzoekers
helemaal niet wordt gedekt. We mogen
veilig aannemen, dat de indrukwek
kende en romantische plaat in de oude
„Brehm" er schuld aan heeft, en dat
we die hele vogelvangerij naar het ryk
der sprookjes mogen verwyzen. Het zal
echter wel eens voorkomen, dat een op
de grond verdwaald vogeltje wordt ge
grepen, maar dat geldt voor elk levend
wezen, dat in de nabyheid van deze
jachtspin komt. Dus ook van muizen
en hagedissen.
Intussen heet hy vogelspin en zo zal
het tot in lengte van dagen blijven.
We laten ons zo'n mooie romantische
naam toch zeker niet ontnemen!
Wat ik hem voorzet? Insecten zoals
oorwormen, bromvliegen, sprinkhanen,
meelwormen en wespen. Zelfs wespen,
gewapend en weerbaar als ze zijn,
maar volkomen weerloos in de kaken
van deze bruine doder.
Met ontzag zit ik dan te kyken naar
het ondoorgrondelijke wezen, dat van
schijnbaar levenloos en volkomen on
beweeglijk als een bliksemschicht uit
schiet, twee gifdolken in zijn slacht
offer slaat (proeft U de romantiek?)
en dan weer terugvalt in een be we
genloos staan op hoge gekromde poten,
waarby het bij tussenpozen door het
optrekken van zyn kaaktasters me een
blik gunt in zijn ingewikkeld mondap-
paraat, waarin als in een machine
vreemde onderdelen geheimzinnig be
wegen.
Van m'n spin dwaalt mijn blik dan
wel eens naar mijn vissen én ik betrap
mezelf er op, dat ik naar deze sierlij
ke, kleurige wezens met sympathie
kijk. Toch gaat het witte wormpje, dat
ik in hun midden laat zakken een even
snelle dood tegemoet als de vlieg in de
gifkaken van de spin. En als ik naar
buiten kyk zie ik in de tuin onze trou
we huismerel, die een wormsliert hup!
uit de grond trekt en hem met woeste
snavelhouwen vierendeelt. Mijn spin
wordt een uitzuiger genoemd, maar
zijn slachtoffer is na de snelle gifinjec
tie vast en zeker eerder buiten wes
ten dan die uit elkaar gerukte worm.
ZIJN wy mensen niet een beetje
erg partijdig? En overgevoelig?
En zyn we meestal niet volkomen
er naast met ons oordeel en veroor
deel?
Ik heb iemand gekend, die een grote
vogelspin met twee vlugge vingers van
boven aanvatte, hem onderste boven
hield en met 'n potloodpunt uit de
spintepels van het achterlijf een vlok
kig weefsel drukte. Deze grondspin
maakt wel geen vangweb. zoals onze
Nederlandse kruisspin, maar bekleedt
de binnenkant van zijn loopgang met
een zijde-achtig weefsel. Ik zal dit
grapje toch maar niet nadoen, ook
niet al lees ik in een boek. dat de kin
deren van Surinaamse Indianen een
vogelspin wel als „speelgoed" gebrui
ken. Ze binden een draad aan een van
de poten en laten het bruine monster
tje lopen. „Duszegt U: „je kunt
er toch'mee wandelen!"
Maar ik zeg: „Dank Una U!"
Sjouke van eer Zee
MALLE GEVALLEN
Landbouwer David Lloyd in de Britse
stad Daventry keek raar op toen hy
dezer dagen van het ministerie van
Landbouw een cheque ontving voor
de somma van £-/-/-. Op het papier
stond, dat het bedrag zad worden
uitbetaald als de cheque binnen drie
maanden wordt aangeboden.
Lloyd ging eens goed nadenken en
toen herinnerde hy zich, dat hy
enige tyd geleden zes vaarzen had
verkocht voor welke dieren de land
bouwers een minimumprijs per pond
door het ministerie wordt gegaran
deerd. Zijn vaarzen hadden echter
meer opgebracht zodat hy geen
recht op de opslag had. Stipt navol
gen van de reglementen, is echter
het devies van het ministerie en het
stuurde toch een cheque, die nu in
een keurig lystje boven David's bed
