Nieuwe fase in liet Suez-conflict:
er wordt met dollars gestreden
Schmidt betuigt zijn volslagen
onschuld in uitvoerig pleidooi
WEERBERICHT
Amerika stelt financiële hulp in uitzicht voor
dekking van extra-kosten om de Kaap
Achtergebleven loodsen zagen
kans vaart gaande te houden
„IZe heb aan geen enkele actie
deelgenomenen slechts orde
en rust helpen handhaven
95ste jaargang MAANDAG 17 SEPTEMBER 1956 No. 28937
LEIDSCH m DAGBLAD
Directeur: J. W. Herrny DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Wltte Smg6111 Lelden - Glro n0 57055
Hoofdredacteur: J. Brouwer t7._ per Kwartaal; f2.35 per maand; f0.55 per ween Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redacoe: 21507
(Van onze Londense correspondent
De Suez-crisis heeft thans een nieuwe fase bereikt.
Het denkbeeld van oorlog tegen Nasser is bezig te
wijken. In plaats daarvan zal hij met dollars worden
bestreden.
De Ver. Staten hebben namelijk financiële hulp tot een
bedrag van 178 miljoen pond sterling in uitzicht gesteld
voor de financiering van olie-aankopen in de Verenigde
Staten en andere dollar-landen en als gedeeltelijke dek
king van de extra-kosten verbonden aan de vaart om
de Kaap. Het nemen van economische maatregelen is
in overeenstemming met de openbare mening in Enge-»,
land. Dat Nasser de uitvoering van het plan voor een
kanaalgebruikersvereniging ook maar de minste kans zaP'
geven, is, gezien zijn reacties, onwaarschijnlijk. (Zie ver
der in dit bericht).
Intussen hebben de Egyptische en andere loodsen, die aan het werk zün geble
ven, kans gezien zaterdag j.l. 42 schepen door het Suez-kanaal te doen varen.
Gisteren waren het er 36: een konvooi van 22 Schepen in zuidelijke en een van
14 schepen in noordelijke richting. Er zijn eind vorige week vijftien Sovjetrussische
en vier Joegoslavische loodsen in Cairo aangekomen, hetgeen een golf van opti
misme deed ontstaan. Op de Amerikaanse politiek rekende men in Egyptische
regeringskringen al enige tijd niet meer, maar tot voor enkele dagen leidde men
ertoe, dat ook Moskou Egypte in de steek had gelaten. De aankomst van de
Russische loodsen er zullen er nog tien bijkomen heeft de stemming doen
omslaan. De Sovjet-Unie wordt hierdoor de natie, die na Egypte de meeste loodsen
in het Suezkanaal zal hebben. Een Europese diplomaat merkte zaterdag op, dat
Moskou nu „een blijvend motief zal hebben om in de Suez-kwestie tussenbeide
te komen, n.l. de bescherming van zjjn onderdanen. Voorts heeft de Sovjet-Unie
zaterdag aan de Egyptische regering een nota overhandigd, waarin het vage
Egyptische voorstel voor een internationale bijeenkomst ter herziening van de
Conventie van 1888 scherper is geformuleerd: zo worden o.m. de landen genoemd,
die aan deze internationale conferentie zouden moeten deelnemen.
Andere koers van Londen?
Door kanaalboycot wordt gehoopt dat
60 tot 70 procent van het normale ka
naalverkeer om de Kaap zal worden ver
legd. De komst van Dulles in Londen,
waarheen hij vandaag vertrekt, zal moe
ten ophelderen waar de Ver. Staten pre
cies staan en ook wat het nog altijd veel
te vage Britse standpunt in werkelijk
heid betekent. De verwarring aan de top
in Engeland schijnt nog voort te duren
in deze achtste week van de Suezcrisis.
Het probleem, wanneer tegen Nasser ge
weld dient te worden gebruikt, is nog
niet opgelost.
Eden hield in het Lagerhuisdebat nog
genoeg slagen om de arm. Er heerst
verdeeldheid in het Kabinet. Butler, de
vroegere kanselier van de schatkist, be
hoort tot de vleugel van de partij, die
er voorstander van is het conflict aan
de Veiligheidsraad voor te leggen. En
geland zal eindelijk zijn besluiteloosheid
en vooral de overschatting van de ei
gen positie moeten prijsgeven en dui
delijk maken, dat het samen met de
Ver. Staten zal optrekken in geval van
uitvoering van een boycot.
Geen proefkonvooi
door het kanaal?
„Wij zullen de door het Westen voor
gestelde vereniging van kanaalgebrui
kers niet toestaan in het Suezkanaal
werkzaam te zijn", aldus een uitlating
van president Nasser van Egypte in een
interview, dat hij zondagavond te Cairo
aan de correspondent van een dagblad
concern in India heeft toegestaan. „Wij
Egyptenaren zullen het kanaal goed en
efficient laten functioneren. Als niette
min de vereniging van kanaal gebrui
kers zich een weg door het Suezkanaal
forceert zou dat agressie betekenen en
zou het als zodanig worden behandeld".
Gevraagd of hij gelooft dat de huidige
Suezkanaalcrisis op een oorlog zal uitlo
pen, zei president Nasser: „Dat weet ik
niet. Als verantwoordelijk man moet ik
paraat zijn. Ik kan de agressieve Weste
lijke verklaringen niet louter als bluf
beschouwen".
In een exclusief onderhoud met de
„Sunday Express" liet Nasser doorsche
meren dat hij, wanneer een konvooi van
de vereniging het kanaal zou binnenva
ren. mogelijk uit tegengestelde richting
een ander konvooi zou laten vertrekken,
waardoor het kanaal geblokkeerd zou
worden, hetgeen dan volgens Nasser de
schuld van het Westen zou zijn. Nasser
kan ook een konvooi stoppen door een
voudig te verklaren, dat de papieren van
de loodsen niet in orde zijn. Hij kan de
kanaal gebruikers ook in hun hemd la
ten staan door technische medewerking
nodig voor de functionering van signa
len en dergelijke te weigeren.
Maar er is zo weinig geestdrift voor
een kanaalgebruikersvereniging onder
de achttien landen, welke het oorspron
kelijke plan voor internationaal beheer
steunden en woensdag opnieuw naar
Londen zullen komen, dat het hoogst
onwaarschijnlijk lijkt, dat een proef
konvooi door het kanaal zal worden ge
stuurd, hetgeen zo goed als zeker tot
een nieuwe vernedering van de ini
tiatiefnemers zal leiden. Zo als de zaken
op het ogenblik staan, zal het vermoe
delijk uitdraaien op een boycot van het
kanaal met een gelijktijdig beroep op
de Veiligheidsraad. Vooral met de wen
sen van Noorwegen, dat de belangrijkste
gebruiker van het kanaal is na Enge
land, zal terdege rekening moeten wor
den gehouden. De drie Scandinavische
landen hebben namelijk te kennen ge
geven, dat de eerstvolgende stap inder
daad een beroep op de Veiligheidsraad
behoort te zijn.
Reeds een Indonesisch
gouverneur voor Nw. Guinea!
De sultan van Tidore, Zainal Abidin
Sjah, zal eind september worden ge
ïnstalleerd tot eerste gouverneur van de
„Provincie West-Irian".
De nieuwe provincie bestaat uit het
gebied Nederlands Nieuw-Guinea en
enige aangrenzende Indonesische eilan
den, die vroeger behoorden tot de pro
vincie Molukken.
Droog weer
norgenai
Perioden met zonneschijn en drog weer.
Zwakke tot matige wind uit noordelijke
richtingen. Weinig verandering in tem
peratuur. (Opgemaakt te 11.15 uur).
18 SEPTEMBER
Zoi. op: 6.21 uur; onder: 18.50 uur.
Maan op: 17.46 uur; onder: 4.35 uur.
Hoogwater te Katwijk te 2.21 en
14.42 uur.
Dit nummer bestaat uit 12 pagina's
Na prof. de Gaay
Fortmans mislukking
Prof. mr. de Gaay Fortman heeft
na zijn informatieve arbeid zaterdag
ochtend een afsluitend bezoek ge
bracht aan de minister-president van
het demissionaire kabinet, dr. W.
Drees.
H.M. de Koningin heeft zaterdagoch
tend voor een conferentie te Soestdijk
ontvangen achtereenvolgens de frac
tievoorzitters van de P. v. d. A. en van
de K V.P., mr. J. A. W. Burger en prof.
mr. C. P M. Romme. Zaterdagmiddag
heeft de Koningin achtereenvolgens
ontvangen de fractievoorzitter van de
A R. partij, van de V VD. en van de
C.H.U.. prof. dr. J. Zijlstra. prof. mr.
P. J. Oud en de heer H. W. Tilanus.
Het wordt in kringen, die van het be
gin af scherpe kritiek op de regering
hebben uitgeoefend, noodzakelijk geacht,
dat Engeland en de Ver. Staten einde
lijk in volle eendracht optreden en dat
vooral zullen doen. wanneer zij zich tot
de Veiligheidsraad wenden. Maar eerst
zal het Britse standpunt helder moeten
worden uiteengezet; het waandenkbeeld,
dat Engeland en Frankrijk zonodig al
leen zullen optreden, zal langzamerhand
wel worden opgegeven, al moet worden
erkend, dat hun aanvankelijke vasthou
dendheid een heilzame uitwerking heeft
gehad, niet zozeer op Nasser, als wel op
Dulles. Want de Ver. Staten, wier afzij
digheid funest zou zijn, gaan langza
merhand de hoofdrol spelen in dit con
flict. Zoals Eden in Indo-China Dulles
van de oorlogsafgrond heeft gered, zo
zal Dulles thans Eden er van weerhou
den tot het uiterste te gaan.
Slot op pag. 2
Hoogste rechter is niet te misleiden
Vertrouwen, dat het recht zal zegevieren
De heer Schmidt heeft heden te Djakarta in de tegen hem aanhangig gemaakte
zaak een persoonlijk pleidooi gehouden, dat gelijk bekend oorspronkelijk
verleden week maandag door hem zou worden uitgesproken, doch waarvan
dcor de rechter een vertaling in het Indonesisch werd geëist.
Schmidt zeide, na lang nadenken waarvoor hij ruimschoots de tijd had
gehad tot de conclusie te zijn gekomen, dat de zaken, die hem ten laste
zijn gelegd, moeten zijn opgezet door enkele personen, oorspronkelijk met het
doel hieruit goede munt te slaan voor zichzelf. Het is deze personen aldus
Schmidt gelukt, de wind in de zeilen te krijgen, hetzij door hun meerderen
een rad voor ogen te draaien, hetzij door de steun te verwerven van de een
of andere groep, die hierin politiek voordeel zag, de kans n.l. deze zaken te
gebruiken als wapen tegen de algemeen erkende buitenlandse tegennstander,
Nederland, zowel als intern tegen binnenlandse tegenstanders, die hiermede
verdacht konden worden gemaakt.
In ztfn uitvoerige persoonlijke verdedi
ging verklaarde Schmidt, dat hij zichzelf
rekent tot de grote groep in Indonesië,
die men „blijvers uit inclinatie" kan noe
men. Na enig zoeken had hij een werk
kring gevonden, die hem beviel, zodat hij
„in dit land van eeuwige zonneschijn"
zonder zich met de politiek te bemoeien
gehoopt had een rustig leven te kun
nen slijten, totdat hij op 18 december
De kinderen Zandvliet zijn thuis.
Als verstekelingen kwamen zij uit
Australië aan boord van een Engels
schipwaar zij uiteraard ontdekt
werden, maar toch mochten blijven
Met een Nederlands schip kwamen
zij uit Engeland naar ons land.
waar zij herenigd werden met hun
moeder. Berichten dat hun moeder
ziek zou zijn. hadden hen tot hun
ondernemende reis verleid. Op de
foto de Zandvlietjes met de kapitein
van het Engelse schip.
1953 was gearresteerd. „Naar de eigen
lijke aanleiding tot mijn arrestatie kan
ik eigenlijk alleen maar raden", zei
Schmidt. „Ik was volkomen verbijsterd
en verwilderd, toen ik op mijn bromfiets
gezeten op Djalan Was toeken tj ana
staande werd gehouden door inspecteur
Endoeh, die mij een pistool op de borst
richtte met de woorden, dat hij mij
arresteerde als zijnde de beruchte bende
leider kapitein Smith. Voor mij leek het
een misverstand van de hoogste orde.
Had de politie mij dan niet eerst, voor
tot deze stap over te gaan, geobserveerd?
Had zij dan geen inlichtingen ingewon
nen? Het laatste bleek wel gebeurd te
zijn, want twee dagen later vertelde
Commissaris Joenoes, die mij overbracht
van Bandoeng naar Djakarta, dat hij
aan het twijfelen was gebracht toen uit
alle inlichtingen van hem bleek, dat ik
als een zeer goed mens bekend stond.
Echter naar zijn mening zou ik
potentieel in staat kunnen zijn, verzet te
leiden.
Maar ik zat en bleef zitten, hoewel
overtuigd, dat er geen spoor van bewijs
of aanwijzing tegen mij kon worden ge
produceerd.
Persoonswisseling
Schmidt betoogde voorts, dat het poli
tieke aspect van zijn arrestatie al spoe
dig bleek, waarbü hü verwees naar de
door de politie gelanceerde berichten,
dat hü, gekleed in uniform, zou zijn
aangehouden in een auto van het Ne
derlandse Commissariaat. Uitvoerig
ging hij in op de kwestie van de per
soonsverwisseling met de bendeleider
Smit. „In de Glodok gevangenis had
ik al gehoord, dat ik ai de derde per
soon was, aldaar opgesloten geweest
met de naam Smit of Schmitt, die er
van verdacht werd de beruchte bende
leider te zijn". Op 11 februari werd ik
geconfronteerd met een reeks getuigen,
van wie ik mij herinner Manoch,
Zwartjes. Reynst en Haris. die met
strakke gezichten de grootst moge
lijke onzin uitbraakten.
Schmidt betoogde voorts, dat de levens
beschrijving, die hij op verzoek in de
gevangenis had gemaakt, schromelijk
werd misbruikt om fouten in reeds afge
legde getuigenverklaringen weg te wer
ken.
Hij voerde aan, dat de logica in deze
zaak volkomen zoek is en dat ook het
steeds weer noemen van de naam Wes
terling slechts geschied kan zijn om de
sentimenten te doen oplaaien. -In de
getuigenverklaringen wordt deze naam
er herhaaldelijk met de haren bijgesleept.
Zelfs werden geheel nieuwe getuigen, die
nog niet op de lijst voorkwamen, erbij
gehaald, in wier verklaringen geen ander
nut te zien is dan het maar steeds hame
ren op dit aambeeld".
Drieërlei getuigen
In zijn verdediging zei Schmidt de
getuigen in zijn zaak In drie groepen
te verdelen:
1. getuigen, die de waarheid spreken;
2. getuigen, die te goeder trouw een
valse getuigenis afleggen en 3. getui
gen, die bewust liegen.
De overgrote meerderheid behoorde
tot de derde groep, zo zei hij. „Uit wat
deze ter zitting zeiden bleek, dat zü.
zowel voor hun verschijning en ook
nadat zü hun voor de politie afgelegde
verklaringen herroepen hadden, her
haaldelijk en intensief door de Djaksa
Tinggi Soenario zelf, meestal bij hem
thuis werden verhoord, waarbij hun
dan nadrukkelijk werd ingebracht, wat
diens visie op de waarheid was. Deze
intensieve bemoeienis, waarbij tape
recorder enz. te pas kwamen, gebeurde
alleen, naar de Djaksa Tinggi Soenario
zelf zei, om achter de waarheid te ko
men. Ik vraag mij dan af, waarom hij
mij nooit eens persoonlijk heeft ver
hoord".
Slot op pag. 2
De minister van Binnenlandse
Zaken ad interim prof. mr. J. C.
van Oven uit Leiden heelt zaterdag-
middag in naam van de Koningin
de zitting der Staten Generaal ge
sloten. Minister Van Oven arriveert
bij de vergaderzaal van de Eerste
Kamer.
(Foto L.D./Van Vliet.)
Gespannen atmosfeer
Schmidt toonde geen emotie
De zitting van het Landgerecht te
Djakarta waar Schmidt verklaarde
onschuldig te zijn, verliep in een ge
spannen atmosfeer.
De zaal was zeer vol, toen rechter
Rochjani de zitting om half elf, an
derhalf uur later dan de bedoeling
was, opende.
Honderden jongeren wachtten bui
ten. Zij waren vroeg in de ochtend
naar het Gerechtsgebouw gekomen en
bedekten de hekken en muren met
plakkaten, waarin de doodstraf voor
Schmidt werd gevraagd. Bewapende
politie bewaakte de rechtszaal en het
erf voor hel gebouw. De politie was
versterkt na de vijandige uitbarstin
gen tüden« de zitting van de vorige
week, toen naar beklaagde gespuwd
werd en met stenen werd gegooid.
De menigU kon luisteren, daar de
Radio Republik Indonesia op ver
schillende punten luidsprekers had ge
plaatst.
Een van de plakkaten op het erf van
het gerechtsgebouw luidde:
„De dood aan terrorist Schmidt". Op
anderen stond te lezen: „Er is geen
plaats voor Schmidt in Indonesië". „Wij
willen het bloed van Schmidt"; ..Schmidt
is de moordenaar van de wereld".
Dergelijke leuzen waren met krijt op
de trottoirs geschreven, zelfs in Keba-
joran, de satellietstad van Djakarta,
waar de Europese gemeenschap leeft.
Vlugschriften in het Nederlands. Engels,
Indonesisch en soedanees waren overal
door de stad op gebouwen geplakt. Het
Communistische blad „Harian Rakjat"
beweerde zelfs dat zij ook op de schepen
in de haven var Tandjong Priok en op
de auto's en huizen van Nederlanders in
Djakarta-stad waren geplakt.
Mevrouw Buuman verzocht de rech
ter haar cliënt toe te staan zün plei
dooi in het Nederlands voor te lezen,
daar hü slechts passieve kennis van
de Indonesische taal had. De rechter
besliste, dat mevrouw Bouman het
pleidooi van Schmidt in het Indone
sisch kon voorlezen en dat Schmidt
het daarna in het Nederkuids kon
Geen jazz-show meer
in Leiden en Utrecht
Gevolg van houding der
jazz-vlegels
Naar het impresariaat, dat in ver
schillende steden jazz-shows organiseert
ons mededeelde, zullen de steden Leiden
en Utrecht worden uitgesloten van jazz-
evenementen in de toekomst. Oorzaak is
het meer dan schandalige gedrag van
een klein gedeelte van het jeugdige pu
bliek. De jazz-fans in deze twee steden
zullen de „jazz-vlegels" nu niet be
paald dankbaar zijn voor hun optreden,
aldus het impressariaat. Voorts worden
nadere maatregelen beraamd ter „op
voeding" van „onrijpe" Amerika-na-
apende jazz-minnaars en zal de menta
liteit van de jazz-jeugd in ons land on
der de loep worden genomen.
(Wij verheugen ons over deze beslis
sing. want zolang enkelingen door hun
houding de sfeer bederven, is er voor do
anderen toch geen aardigheid aan! -
Red. L.D.).
Koningin wint adviezen in
H.M. de Koningin heeft vanmorgen
in het Huis ten Bosch ontvangen do
vice-president van de Raad van State
dr. A. A. L. Rutgers. De Koningin zal
heden voorts achtereenvolgens ont
vangen prof. dr. L. J. M. Beel, prof. dr.
A. M. Donner, prof. mr. R. Kranen
burg en prof. mr. P. J. Oud voor het
inwinnen van staatsrechtelüke advie-
De heer Schmidt.
Schmidt toonde geen emotie. HU had
zichzelf geheel in bedwang, zoals dit
altijd gedurende zijn hele proces is ge
weest Het publiek in de rechtszaal was
stil, toen mevrouw Bouman begon met
het voorlezen van het 40 pagina's tel
lende pleidooi.
De zitting werd ojn. bügewoond door
het hoofd van de politieke afdeling van
de Nederlandse vertegenwoordiging in
Nederland, de heer H Menke en door de
kroongetuige a charge. Manoppo, cija
de heer Menke zaW
