Nasser beticht Parijs en Londen
van „bedreiging"' en „ophitsing"
Mevrouw Bonman vraagt vrijspraak
in de zaak Schmidt
WEERRERTCHT
Amerikanen dringen er op aandat de Britse
en Franse loodsen aan het werk blijven
Zullen Verenigde Naties iets
positiefs kunnen doen?
Er is geen N.I.G.O. geweest;
beklaagde kon geen leider zijn
95ste jaargang
MAANDAG 10 SEPTEMBER 1956
No. 28931
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: J. W. Henny
Hoofdredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f7.—
per kwartaal; f2.35 per maand; f0.55 per week
Witte Singel 1, Leiden - Giro no 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
„De toestand is zeer ernstigzegt Menzies
(Van onze Londense correspondent)
De vrees, dat de besprekingen in Cairo zouden mislukken, is bewaarheid.
De laatste vier dagen gingen voorbij zonder een nieuwe ontmoeting met Nas
ser. De bijeenkomst van zondag, welke hoofdzakelijk aan het nemen van af
scheid was gewijd, duurde slechts een half uur. Na afloop verklaarde Men
zies: „De toestand is zeer, zeer ernstig en is dat geweest sinds het begin van
de crisis". Hij vertrok vanochtend naar Londen, vergezeld van de Amerikaanse
onder-minister van Buitenlandse Zaken Loy Henderson. Brieven en documenten
die gedurende de afgelopen week uitgewisseld zijn tussen Menzies en Nasser,
werden gelijktijdig in Londen en Cairo gepubliceerd. Er blijkt uit, dat Menzies,
optredende namens de conferentie van achttien, op waardige en openhartige
wijze, zeker getuigende van verzoeningsgezindheid, de voorstellen aan Nasser
heeft voorgelegd. Het antwoord van Nasser, in een brief aan Menzies, laat
geen twijfel aan diens afwijzende houding: hij zegt dat het voor Egypte
moeilijk is zich iets uitdagenders in te denken dan de door de achttien gedane
voorstellen. Hij beschuldigt Engeland en Frankrijk van dreigement met ge
weld, economische druk en ophitsing van de loodsen en employé's van de Ka
naalmaatschappij tot sabotage. Hij maakt duidelijk dat alles wat minder is
dan volledig Egyptisch operatief beheer van het kanaal een belediging vormt
voor de Egyptische soevereiniteit. Nasser zegt in zijn brief aan Menzies,, dat
hö er van overtuigd is, dat het doel van de in te stellen internationale autori
teit is Egypte te beroven van het Suezkanaal. Het zou niet het einde doch het
het begin van de moeilijkheden vormen.
Cairo trok zich van
Menzies niets aan
Nasser is dus ondanks Menzies' over
redingskracht stokstijf op zijn oorspron
kelijk standpunt blijven staan. Menzies
zal onmiddellijk na aankomst in Lon
den confereren met Sir Anthony Eden
en met de Franse premier Mollet, die,
vergezeld van de Franse minister van
Buitenlandse Zaken, Pineau eveneens
naar Londen komt. Zij zullen van ge
dachten wisselen over de volgende stap.
Het voorstel van Sir Anthony Eden is
om onmiddellijk de Veiligheidsraad van
de Verenigde Naties in te schakelen,
maar over de manier waarop dit gebeu
ren moet is nog niets beslist.
Ook Loy Henderson,- de Ameri
kaanse afgevaardgde, zal deelnemen aan
de vandaag in Londen te houden dis
cussies. Van Amerikaanse zijde wordt
erop aangedrongen, dat de Britse en
Franse kanaalloodsen op het ogenblik
aan het werk blijven. Engeland heeft
herhaaldelijk ontkend, dat het van plan
is de loodsen terug te trekken, maar zij
zelf hebben verklaard, dat zij niet zullen
aanblijven wanneer Menzies' missie zou
falen. Het is bekend, dat de Verenigde
Staten ondanks de mislukking in Cairo
toch nog hopen op een of ander verge
lijk met Nasser. Indien de loodsen hun
taak neerleggen, zal het kanaal spoe
dig ophouden te functioneren. Er zijn
geen aanwijzingen uit Washington of de
Amerikaanse regering praktische voor
stellen bezit, die Nasser zouden kunnen
bevredigen en die het kanaal onder een
internationale autoriteit plaatsen. Nu de
vijf-Iandencommissie in Cairo nul op
het request gekregen heeft, zal het
Suezprobleem zo goed als zeker aan de
Veiligheidsraad worden voorgelegd, maar
voordat zulks gebeurt zal de Britse re
gering eerst grondig van gedachten
wisselen met Mollet en Pineau. Op de
Engelsen en de Fransen, die van het be
gin der crisis af de toon hebben aan
gegeven in de actie tegen Nasser, rust
de zwaarste verantwoordelijkheid voor
de thans en in de naaste toekomst te
nemen stappen.
„Dubbelzinnig"
Frankrijk voelt er nog altijd weinig
voor om een gedragslijn te volgen, welke
krachtig optreden tegen Nasser op de
lange baan zou schuiven. Hoewel zulks
officieel niet wordt toegegeven, zal er
alleen van militaire interventie sprake
zyn, wanneer Nasser de vrije vaart be
lemmert Hij zal dit wel uit zijn hoofd
laten. Desondanks krijgt de gewone man
in Engeland uit de zware opschriften in
sommige bladen de indruk, dat oorlog
thans voor de deur staat. Deze
stemming is een gevolg van het feit,
dat het publiek mede door dubbelzinnige
uitlatingen van de Britse regering en
door de vakantie van het parlement
nog altijd in het duister tast over de
werkelijke bedoelingen van het Westen.
De actie van de Britse regering, die
aanvankelijk zo hoog van de toren heeft
geblazen, is thans aan banden gelegd
doordat ten minste de helft van het
land en vele bondgenoten geen avontu-
Weinig wind
De Bilt verwacht tot. morgenavond:
Half tot zwaar bewolkt met op de
meeste plaatsen droog weer. In de nacht
en ochtend plaatselijk mist.
Weinig wind. Dezelfde temperaturen
als vandaag of iets hogere.
(Opgemaakt te 11.15 uur).
11 september
Zon op: 6.10 uur; onder: 19.06 uur.
Maan op: 14.12 uur; onder: 22.25 uur.
Hoogwater te Katwijk te 7.25 en 19.48
uur.
Dit nummer bestaat uit 10 pagina's.
De „Willem Ruys"
rond de Kaap
De directie van de Koninklijke
Rotterdamsche Lloyd heeft de ge
zagvoerder van de „Willem Ruys",
kapitein Frits de Jonge, opgedragen
de route naar Indonesië rond Kaap
de Goede Hoop te nemen. Dit be
sluit is genomen op grond van de
overweging, dat in verband met de
tegenwoordige onzekere toestand in
de zone van het Suezkanaal geen
enkel risico genomen kan worden.
Het 21.300 brt. metende vlagge-
schip van de Rotterdamse rederij,
dat donderdag j.l. uit Rotterdam
naar Indonesië vertrok met 900 pas
sagiers en 470 bemanningsleden
aan boord, bevond zich nog voor de
Straat van Gibraltar, toen het de
instructie van zijn hoofdkantoor
ontving: De reis naar Djakarta zal
via de Kaap een klein week langer
duren dan langs de oorspronkelijke
route. (Wanneer de reis via het
Suezkanaal wordt gemaakt duurt
deze 21 dagen.
ren willen Eden zelft zegt trouwens
met de meeste nadruk, dat het onwaar
dig en onrechtvaardig is het te doen
voorstellen, alsof hij Nasser in allerijl te
lijf wil gaan. Deze indruk is echter ge
wekt. Vooral de Amerikanen doen alles
om een uitweg te vinden. Zij verwijten
Menzies, dat deze in Cairo, Nasser heeft
willen dwingen het beginsel te aanvaar
den van internationaal beheer, dat vol
gens het Westen verenigbaar zou zijn
met de Egyptische soevereiniteit. Ame
rika trachtte de zaak meer van de
praktische kant aan te pakken om te
zien of ei punten van overeenstemming
gevonden konden worden, maar Menzies
hield zich strikt aan zijn opdracht.
En als de V.N. niet tot besluit
kunnen komen
Als het niet Engeland is. dan is het
Frankrijk dat nog steeds in het open
baar zegt met niets minder dan inter
nationaal beheer genoegen te nemen.
Indien Engeland besluit naar de Vere
nigde Naties te gaan, dan zal dit echter
met weinig geestdrift gebeuren.
Men kan zich afvragen of Londen nog
hoopt om Nasser via de Verenigde Na
ties inschikkelijker te maken, of dat de
stap. slechts een omweg zal betekenen
om het morele gezag te ontvangen voor
gewapend optreden.
Ook in Londen acht men het zeer
twijfelachtig of de Verenigde Naties iets
positiefs zullen kunnen uitrichten. Het
is nog niet bekend in welke vorm de
hulp van de Veiligheidsraad zal worden
ingeroepen.
Wat er moet gebeuren als de Ver.
Naties niets kunnen doen, weet nie
mand. In de Veiligheidsraad staan zo
goed als zeker acht van de elf leden
aan Britse kant. Er is echter de tech
nische moeilijkheid, dat volgens de
procedure bij een conflict betrokken
partij en niet mogen stemmen. Alle ka
naalgebruikers kunnen als zodanig wor
den opgevat! In geval van een te ver
wachten Sovjetrussisch veto in de Vei-
ligheidsraad, komt de zaak in de Alge-
mene Vergadering. De Communisten en
de zogenaamde neutralistische Ban-
doenlanden kunnen Edgeland echter de
nodige twee derde meerderheid onthou
den. De laatste groep zal daarom door
een wijziging van de oorspronkelijke
voorstellen tot internationalisatie van
het kanaal overgehaald dienen te wor
den.
Prinsjesdag met
Gouden Koets
OOK PRINSES BEATRIX
IN DE RIDDERZAAL
(Van onze parlementaire redacteur)
Koningin Juliana heeft zaterdag be
slist dat zij zelf zich op Prinsjesdag
naar de Ridderzaal zal begeven voor
de opening van de nieuwe zitting der
Staten-Generaal. Met Prins Bernhard
zal ditmaal voor het eerst ook Prinses
Beatrix de Koningin vergezellen. Ook
indien er volgende week toch nog geen
nieuw Kabinet zou zijn, zal Prinsjes
dag gepaard gaan met de gebruikelijke
plechtigheden, maar de Troonrede zal
dan zeer kort zijn.
Weer proef met kernwapen
in de Sovjet-Unie
Het Sovjetrussische persbureau „Tass"
heeft bekend gemaakt, dat heden-,
maandagochtend in de Sovjet-Unie op
nieuw een proef met kernwapens is ge
nomen; een en ander geschiedde in het
kader van een programma voor weten
schappelijke onderzoekingen. Uit veilig
heidsredenen was de proef op grote
hoogte en ver van bewoonde streken ge
nomen.
Koningin Juliana heeft zaterdag in
liet Paleis Soestdijk een deputatie
ontvangen van het congres van de
Union Internationale des Organis
mes Familiaux. dat in de afgelopen
week in Scheveningen en Den Haag
bijeenkwam. De Koningin met haar
gasten in de Paleistuin.
O Slot op pag. 2
Bijna 360 miljard
gulden per jaar aan
bewapening
De landen, die zich herbewapenen,
geven samen een bedrag van 357 miljard
gulden per jaar uit, aldus heeft een sub
commissie van de Amerikaanse Senaat
in een rapport medegedeeld. De commis
sie betwijfelt of een dergelijke bewape
ningswedloop abrupt gevolgd zou kunnen
worden door een drastische ontwapening
zonder dat zulks een schadelijke invloed
zou hebben op de economieën van de be
trokken landen.
Vooral de economieën van de Verenig
de Staten en de Sovjet-Unie zouden door
een plotselinge ontwapening getroffen
kunnen worden.
De voorzitter van de commissie, de
democratische Senator H. Humphrey,
zegt in een begeleidende verklaring, dat
„fundamentele beslissingen" nodig zijn
in „talrijke kwesties" teneinde „toezicht
op en beperking van de vernietigings
wapens" mogelijk te maken. De Verenig
de Staten zouden niet kunnen instem
men met ontwapening alvorens „belang
rijke politieke vraagstukken tussen de
communistische en de vrije wereld" zijn
opgelost. Het rapport vestigt in dit ver
band o.m. de aandacht op de verdeling
van Duitsland, Korea en Vietnam.
Ter beantwoording van het bezoek,
dat een Finse parlementaire delega
tie in 1953 aan ons land brachtis
zaterdag 'n delegatie van de Ned.
volksvertegenwoordiging van Schip
hol naar Finland vertrokken.
dr. J. J. R. Schmal,
ae Finse gezant Aarne A. Wuori-
maa. prof. dr. ir. W. Schermerhorn.
mr. J. C. H. H. de Vink. prof. mr.
W. Ripmr. A. C. de Ruiter, mevr.
mr. J. Af. Stoffels - Van Haaf ten en
mr. Th. J. A. M. van Lier.
Betrouwbaarheid getuigen aangevochten
Vanmorgen verscheen de Nederlander H. Schmidt op de rechtszitting in
het proces tegen hem te Djakarta om een verdediging uit te spreken, terwijl
Indonesische jongeren pamfletten uitdeelden waarin tegen hem de doodstraf
wordt geëist. Mevrouw Bouman was enkele minuten eerder dan Schmidt de
rechtszaal binnengekomen, in gezelschap van vertegenwoordigers van de
Nederlandse diplomatieke vertegenwoordiging te Djakarta.
Zoals bekend, heeft drie weken geleden de Officier van Justitie, Joesoef
Soewondo tegen Schmidt 15 jaar gevangenisstraf geëist op beschuldiging van
opstand tegen het gevestigde gezag en lidmaatschap van organisaties die
ondergrondse acties tegen de regering voerden.
Voor de heden gehouden zestigste zitting van de rechtbank in deze zaak be
stond grote belangstelling van het publiek. Menigeen moest zich vergenoegen met
een plaats buiten de geheel gevulde rechtszaal.
Onmiddellijk nadat rechter Rochjani de zitting had geopend maakte mevrouw
Bouman een aanvang met het voorlezen van haar pleidooi. Papieren, waarop voor
de „bruut" Schmidt de doodstraf wordt geëist, waren geplakt op de muren van
de rechtszaal. En jongelingen deelden die blaadjes buiten het gebouw en zelfs in
de rechtszaal uit voor de zitting aanving. Op die blaadjes stond: „De bruut
Schmidt moet ter dood worden veroordeeld. Vernietigt de subversieve Neder
landse benden, vernietigt het Nederlands kolonialisme".
De beklaagde toonde zijn gewone kalmte, toen bij zijn binnenkomen de foto
grafen opnamen van hem maakten.
Grote belangstelling
Mevrouw Bouman vroeg in een uit
voerig pleidooi, vrijspraak voor beklaag
de Schmidt.
Na het ontzenuwen van de verklarin
gen van de getuigen a charge, waarbij
zij op talrijke tegenstrijdigheden wees,
kwam zij tot de conclusie, dat er „van
alle NIGO (Ned. Indische Guerilla Or
ganisatie)-activiteiten eigenlijk niets
overblijft. Iedereen praat erover, maar
er wordt niet aangetoond, dat er wer
kelijk iets gedaan is. Als de NIGO dus
niet bestaan heeft, kan beklaagde dus
ook geen nauwe verbindingen daarmee
hebben onderhouden. Iaat staan er lid
of leider van zijn geweest. Ook kan hij
niet als leider van de NIGO enig ten
laste gelegd feit hebben gepleegd" aldus
de verdedigster.
Geen „verzachtende
omstandigheid"
Mevrouw Bouman zei in haar plei
dooi, dat de verzachtende omstandigheid
waarover de officier van Justitie had ge
sproken. bij het vorderen van de straf
maat blijkbaar niet tot uitdrukking was
gebracht; de Djaksa eiste immers de
maximum straf voor het door hem be
wezen geachte. ..Het moge vreemd zijn
voor een verdediger, maar ik wijs die
verzachtende omstandigheden eveneens
van de hand. Uit niets is gebleken, dat
beklaagde op last van een meerdere
heeft gehandeld en een onschuldige
heeft bovendien geen verzachtende om
standigheden nodig", aldus mevrouw
Bouman.
De tenlastelegging
In het begin van haar betoog ging
mevrouw Bouman in op de tenlasteleg
ging. Zij zei o.m., dat veroordeling ter
zake van art. 124 van het Wetboek van
Strafrecht niet kon volgen, omdat de
delictenomschrijving niet met genoemd
artikel overeenstemde. Verder wees zij
er op. dat sommige ten laste gelegde
handelingen zouden zijn gepleegd in de
tijd. dat beklaagde nog officier van het
KNIL was. n.l. tot maart 1951, zodat op
hem als Nederlands militair tot maart
1951 het Nederlands militair strafrecht
van toepassing was. Overigens, aldus
mevrouw Bouman is in de tenlasteleg
ging verzuimd data van daarin genoem
de aanvallen op bepaalde legereenhe
den enz. te noemen. Er wordt slechts ge
zegd: in het jaar 1952 en in het jaar
1953. Dit maakt het beklaagde onmoge
lijk zich tegen deze beschuldigingen met
een alibi te verweren.
Betrouwbare getuigen
Hierna ging mevr. Bouman uitvoerig
in op de betrouwbaarheid van de ver
klaringen van de getuigen charge. Zij
herinnerde aan het herroepen van bij
het vooronderzoek afgelegde verklarin
gen en aan het weer intrekken daarvan.
Zij noemde talrijke tegenstrijdigheden
en onwaarschijnlijkheden in de ter zit
ting afgelegde verklaringen. Bijv. over
„droppings" door een vliegtuig van een
vreemde mogendheid en over de komst
van een Nederlandse duikboot, welk
verhaal „wemelde van de dwaasheden".
„In het vooronderzoek liet getuige Ha-
ris er vier motorboten uit komen. Op de
zitting zijn dat rubber vouwbootjes ge
worden", aldus de verdedigster. Volgens
getuige waren er op deze duikboot een
llllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllillllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
Glimlachende
Schmidt met dood
bedreigd
Er werd verwacht, dat Schmidt zijn
eigen verdediging zou voeren, onmiddel
lijk nadat mevrouw Bouman haar 75
pagina's tellende pleidooi had voorgele
zen. Maar de rechter besliste, dat be
klaagde hem tenminste een Indonesische
vertaling van zijn 30 pagina's tellende
pleidooi, dat hij in het Nederlands heeft
geschreven, moest overhandigen. Schmidt
werd een week de tijd gegeven voor deze
vertaling. Hij zal zün pleidooi in het Ne
derlands mogen voorlezen.
Communistische jongeren, behorende
tot de communistische organisatie „De
Volksjeugd", gooiden stenen naar
Schmidt en spuwden naar hem, toen hij
de rechtzaal verliet. Een menigte van
ongeveer 200 personen wachtte hem op,
nadat zijn verdedigster, mevrouw Bou
man, aan het einde van het vier uren
durende pleidooi zijn vrijspraak had ge
vraagd. De menigte schreeuwde en eiste
doodstraf voor Schmidt. Sommigen van
hen schreeuwen „de dood aan mevrouw
Bouman". Een politieagent werd door een
steen geraakt. De opgewonden demon
stranten trachtten de auto aan te hou
den en sommigen van hen poogden, te
vergeefs, in de auto te komen.
Nadat Schmidt was vertrokken beslo
ten de demonstranten op mevrouw Bou
man te wachten. „Zij moet rekenschap
geven van het gedrag van haar man",
riepen de demonstratieleiders. Maar
vóórdat mevrouw Bouman in de uitgang
van het rechtsgebouw verscheen, waren
politiemannen uit een passerende politie
auto gesprongen, ranselden een van de
demonstranten hf en arresteerden een
ander. De demonstranten gingen toen
naar het politiebureau, waar zij werden
opgewacht met knuppels en kolven van
geweren.
Gedurende het opstootje glimlachte
Schmidt. Hij glimlachte nog steeds, toen
de auto, waarin hij zat, hem terugbracht
naar de gevangenis, waar hij thans meer
dan 30 maanden heeft doorgebracht
Ambonees en een Amerikaan. Tijdens de
behandeling van de zaak door de rech
ter was de Amerikaan opeens een Ne
derlander geworden, hoewel Haris zich
in zijn verhaal wel eens vergiste en
plotseling weer over een Amerikaan
sprak. Later werd het weer definitief
een Amerikaan. De munitie, die volgens
getuige uit de kisten kwam was van
1952, hoewel het over 1951 ging.
Informateur polst
minister Staf
(Van onze parlementaire redacteur)
Na vele en langdurige telefoongesprek
ken in het weekeinde, heeft prof. De
Gaay Fortman vanochtend een bezoek
gebracht aan de minister van Oorlog
en Marine, ir. C. Staf (CHU). Men
krijgt meer en meer de indruk, dat de
informateur met prof. Zijlstra (AR)
en prof. v. d. Grinten (KVP) heeft
overwogen dat het nieuwe Kabinet
een duidelijk christelijk stempel moet
krijgen, omdat de PvdA het tóch als
een rechts Kabinet zou betitelen!
De rechtse partijen zouden daarom
liever geen zwakke broeders in het
Kabinet wensen, maar politiek krach
tige figuren.
Gouverneur Van Tilburg terug
naar Suriname
De Gouverneur van Suriname, de heer
J. van Tilburg, die in verband met de
Kabinetsformatie op verzoek van de in
formateur naar ons land was gekomen,
zal deze week naar Suriname terugke
ren. Voor hem is bij de KLM passage
geboekt voor de terugtocht op donder
dag a.s.
