In ons land nog ruim een kwart
miljoen woningen te weinig
Foster Dulles vol optimisme over
de reactie van president Nasser
WEERBERICHT
Sinds 1947 is het woningtekort
slechts met 40.000 verminderd
Fa. D. KRET Zn.
Australische premier verwacht
nog dit iveekeinde antwoord
HERMAN STUIFZAND
Toenemende kans op een rechts
Kabinet; Mr. Burger zeilde
95ste Jaargang
ZATERDAG 25 AUGUSTUS 1956
No. 28918
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: J. W. Henny
Hoofdredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f7.—
per kwartaal; f2.35 per maand; f0.55 per week
Witte Singel 1, Leiden - Giro no. 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
Voorlopige uitslag ivoningtelling:
Eén lialf miljoen nieuwe woningen sinds
de tweede wereldoorlog
Op 30 juni van dit jaar had Nederland 258.000 woningen te weinig om
in de behoefte aan woonruimte te voorzien. Sinds mei 1947 is het tekort aan
woningen met 40.000 verminderd, want in die maand bedroeg het tekort
298.000 woningen. Het woningtekort bedraagt thans 10% van de woning
voorraad. In 1947 was dat 14%. De woningvoorraad, die in mei 1947 2.085.000
bedroeg, was op 30 juni van dit jaar 2.533.000. Er zijn sinds 1947 dus 448.000
woningen bijgekomen. Dit zijn enige cijfers uit de voorlopige uitslag van de
algemene woningtelling, die door het Centraal Bureau voor de Statistiek is
gepubliceerd.
Blijkens deze voorlopige cjjfers is het tekort aan woningen in vergelijking met
de woningvoorraad het grootst in Limburg, waar het tekort 15% van de woning
voorraad bedraagt. In Zuid-Holland, Gelderland en Utrecht was dit percentage 12,
in Overijssel en Noord-Brabant 11, in Noord-Holland en Drenthe 9, in Groningen
6 en in Friesland en Zeeland 4. Sinds 1947 is in Groningen het woningtekort
gedaald met 5% (het zakte van 11 tot 6% van de woningvoorraad), in Friesland
daalde het met 3%, in Drenthe met 10%, in Overijssel met 3%, in Gelderland
met 6%, in Utrecht met 3%, in Noord-Holland met 1%, in Zuid-Holland met 2%,
in Zeeland met 7%, in Noord-Brabant met 6% en in Limburg met 12%.
Enkele qemeenten overschot
gemeenten
In een toelichting op de cijfers zegt
het bureau onder meer het volgende:
De woningvoorraad van Nederland be
droeg op 30 juni 1956 2.533.000 en de
woningbehoefte 2.791.000. Het verschil
van 258.000 geeft een beeld van de
grootte van het woningtekort. Bij dit
laatste cijfer dient men rekening te hou
den met het feit, dat de voorlopige uit
komsten voor 42 gemeenten geen woning
tekort, doch een woningoverschot aan
wijzen.
Op 30 juni j.l. bedroeg het gezamenlijk
overschot in de eerder bedoelde 42 ge
meenten echter slechte 477, hetgeen in
het op duizendtallen afgeronde woning-
tekortcijfér van 258.000 voor het Rijk als
geheel dus geen verandering brengt. In
dit cijfer is geen rekening gehouden met
een .onder normale omstandigheden alge
meen noodzakelijk geachte woning
reserve.
In de voorlopige cijfers is nog geen
rekening gehouden met de rond 30.000
getelde zgn. woningen zonder eigen toe
gangsdeur. Eerst bij de verdere bewer
king zal blijken hoeveel van deze wonin
gen als een aanvaardbare behuizing zul
len kunnen worden beschouwd, welk aan
tal dan een even zo grote verlaging van
het woningtekortcijfer zal betekenen.
Een in dezelfde richting gaande correctie
Indonesische hoofd
redacteuren verhoord
Moet Loebis duelleren?
Drie bekende Indonesische hoofd
redacteuren zijn verhoord inzake ver
halen, die zij gedrukt hebben over
corruptieschandalen in de boezem van
de regering. Tezelfder tijd heeft pro
cureur-generaal Soeprapto aan de
Vereniging van Indonesische Journa
listen verzocht samen te werken door
de publikatie van sensationele verha
len over corruptie te beperken.
De drie hoofdredacteuren die in de
komende uagen nog wel meer verhoren
zullen moeten ondergaan, zijn Mochtar
Loebis, van de onafhankelijke „Indo
nesia Raya", de krant die het eerst met
het verhaal is gekomen over de pogin
gen minister van Buitenlandse Zaken
Roeslan Abdoelgani te arresteren, Naiha-
bo van de communistische Harian
Rakjat, 'o krant die te verstaan heeft
gegeven dat vice-president Mohammed
Hatta bij corruptie betrokken was, en
Soehardi van de nationalistische krant
Berita Minggoe. Intussen heeft de krant
„Sor">eh Indonesië" Mochtar Loebis tot
een duel uitgedaagd wegens zijn cor-
ruptieverhalen.
(Ingez. Med.-Adv.)
LOODGIETERSBEDRIJF EN
SANITAIRE INSTALLATIES
Hoge Rijndijk 71 - Leiden
Telefoon 20023—24350
zal kunnen plaatsvinden, zodra bij de
verdere bewerking bijv. is gebleken voor
hoeveel inwonende gezinnen de inwoning
geen verband houdt met de op dit ogen
blik bestaande woningnood.
Slot op pag. 2
Weer Nederlander
voor Indonesische
rechter
Schakel met Schmidt?
De Nederlander A. H. Doornik, die
op het ogenblik in Djakarta gevangen
zit, zal in het begin van september
terechtstaan wegens „ondermijnende
activiteiten", zo heeft de Indonesische
openbare aanklager, Joesoef Soewondo,
bekend gemaakt.
Soewondo zeide dat Doornik een voor
malig Nederlands employé was op West-
Java en dat hij zal worden beschuldigd
met „het lidmaatschap van een illegale
organisatie".
„Er bestaat een duidelijke schakel tus
sen Doornik en Schmidt", aldus Soe-
wond'o.
Doornik en een andere Nederlander,
R. de Mey van Gerwen, werden in decem
ber 1954 tegelijk met Schmidt gear
resteerd. Sindsdien zijn zij opgesloten in
de Tjiiinang-gevangenis te Djakarta.
Soewondo verklaarde dat hij R. M.
Ha ra-hap heeft aangewezen als de aan
klager in de zaak-Doornik.
Harahap zeide, dat hij in geen geval
iemand van buiten Indonesië zal aan
vaarden als verdediger van Doornik.
In Nederlandse kringen te Djakarta
wordt vernomen, dat mevrouw Bou-
man de verdediging van Doornik niet
op zich zal nemen. Doornik heeft drie
studerende kinderen in Nederland.
Het is niet bekend, wanneer Van
Gerwen terecht zal staan.
Koninklijk Paar op
Korfoe
Koningin Juliana en Prins Bernhard
zijn gistermiddag na een tussen
landing te Nice met hun Regerings-
dakota geland op het Griekse eiland
Korfoe. Op het vliegveld werden zij
verwelkomd door Koning Paul van
Griekenland en Koningin Frederika.
Met het Griekse Koninklijke'jacht zijn
de vorstelijke personen naar de villa
„Mon Repos" van Koning Paul gevaren.
's Avonds is in het oude paleis van
Korfoe een groot bal gegeven ter gele
genheid van de verjaardag van Prinses
Sophie, de oudste dochter van het Griek
se Koninklijke paar, die meerderjarig is
geworden.
Koningin Juliana en Koning Paul
leidden de gasten naar de balzaal, ge
volgd door Prins Bernhard met Koningin
Frederika. Achter hen liepen Prinses
Sophie van Griekenland met Prins
Simeon van Bulgarije.
Koningin Juliana en Koning Paul
openden het bal.
De enige gasten die niet van Konink
lijke bloede waren, waren de multi-mil-
jonair reder, Stavros Niarchos en echt
genote.
Navo-oefening „Trekzaag"
Eind volgende maand wordt de Navo
luchtoefening „Trekzaag" gehouden ge
combineerd met e luchtverdedigings
oefening „Bolwerk" in Groot Brittannië.
De oefening, die zich naar het zich laat
aanzien, over een groot gebied zal uit
strekken. zal in twee fasen worden ge
houden nl. van vrijdag 21 september
middernacht tot 's middags drie uur
zondag 23 september en van woeiisdag
26 september middernacht tot vrijdag
28 september 24 uur.
In 'e eerstgenoemde periode wordt
geoefend in het gebied van Noord-Ier-
land. Groot-Brittannië, Zuidwest-Noor-
wegen, Nederland, België, Frankrijk,
Luxemburg. West-Duitsland en het om
ringende zeegebied. In de tweede fase
wordt niet geoefend boven Schotland en
Zuid-West Noorwegen en het daartus
sen gelegen zeegebied.
De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, Foster Dulles, gaf gisteren
in Londen als zijn mening te kennen, dat de vjjf-landencommissie erin zal slagen
onderhandelingen met Nasser aan te knopen over de internationalisering van het
Suezkanaal. „Het is mijn overtuiging, dat wij altijd kunnen volbrengen wat wij
ons voornemen", aldus verklaarde de Amerikaanse minister blijmoedig, toen hij
het vliegtuig naar de Ver. Staten instapte.
De hoofdredacteur van het Egyptische regeringsblad „Al Goumhouria", dr.
Kassem Gouda, was minder optimistisch. „President Nasser zal de uitnodiging van
de commissie van vijf (de z.g. commissie-Menzies) om het door zeventien landen
gesteunde plan voor internationaal beheer van het Suezkanaal zeker afwijzen",
zei deze journalist, die de Londense conferentie voor zijn blad heeft verslagen.
„Het is aanmatigend", zo voegde hij er aan toe, „een soevereine staat voor een
commissie te dagen".
Intussen heeft de Australische premier in zijn kwaliteit van voorzitter van de
commissie van vijf vrijdagavond in de Egyptische ambassade te Londen aan de
ambassadeur een document overhandigd, dat bestemd is voor de Egyptische presi
dent Nasser. Het onderhoud van Menzies met de ambassadeur duurde een kwar
tier. Bij het verlaten van de ambassade zei Menzies: „Ik hoop. dat ik het komende
weekeinde nog antwoord ontvang". Het document behelst het meerderheidsplan
van de Londense Suez-conferentie.
Sjepilof moppert nog
na over „schending
van rechten"
De Sovjetrussische minister van Bui
ten landse Zaken, Sjepilof, heeft vrij
dagavond te Londen tegenover journa
listen gezegd, „dat de machten, die het
•Sueziprobleem trachten te verergeren en
Egypte voorwaarden op willen leggen,
een morele en politieke nederlaag cp de
conferentie over het Suezkanaal heb
ben geleden De militaire voorbereidin
gen die sommige landen tegen Egypte
hebben getroffen" kunnen volgens Sje
pilof als „een bedreiging van de vrede
worden aangemerkt".
„Bepaalde kringen hebben de confe
rentie verdeeld om Egypte de eisen van
Dulles' plan buiten het kader van de
conferentie aan te kunnen bieden", al
dus Sjepilof, die deze voorstellen ver
oordeelde, omdat ze in Egypte een sooi*t
„staat in de staat" zouden doen ont
staan.
Het voorgestelde internationale be
stuurslichaam zou een bijzondere vorm
van koloniaal bestuur in Egypt0 vesti
gen; in de kern is het een plan van ko
lonisten" zo betoogde Sjepilof, die het
voorstel onverenigbaar acht met onze
tijdgeest en de beginselen van de Ver
enigde Naties.
„Ontbloot van elke grond" achtte de
Sovjetrussische minister de bewering dat
de naasting van de maatschappij de vrije
vaart door het kanaal in gevaar zou
brengen.
Desgevraagd antwoordde Sjepilof dat
„de Sovjet-Unie het nodig acht een
waarschuwing te laten horen voor de
ernstige consequenties, die in het Nabije-
en Midden-Oosten zouden kunnen ont
staan indien er verandering wordt ge
bracht in de huidige toestand aan het
Suezkaaal". In antwoord op de vraag
of Egypte het recht heeft het kanaal
voor Israëlische schepen te sluiten en
dusdoende de wens van de Verenigde
Naties te negei-en, zei Sjepilof: „Wij
zijn van mening, dat vrije vaart door
het kanaal mogelijk moet zijn".
Ook vroeg men Sjepilof of hij van
mening was veranderd over een vroe
gere verklaring van zijn kant, waarin
werd gezegd dat Dulles een vreedzame
oplossing zocht voor het Suezprobleem.
De Rus antwoordde: „Helaas dat was
slechts mijn persoonlijke indruk op dat
ogenblik. Toen Dulles een keer met zijn
concrete plannen ter tafel kwam, was
er geen twijfel meer dat zijn plan een
schandelijke schending van Egypte's
soevereine rechten betekende en lijn
recht inging tegen het democratische
beginsel geen ultimata te stellen".
Slot op pag. 2
De levensaders van Koeweitde
oiiepijpleidingen zoals deze te zien
zijn bij Mena Al-Ahmadi. De pijpen
lopen rechtstreeks van de bronnen
naar de haven
Buien en opklaringen
De Bilt verwacht tot morgenavond:
Buien, plaatselijk met onweer, afgewis
seld door opklaringen. Matige, tijdelijk
krachtige wind tussen zuidwest en
west. Weinig verandering in tempera
tuur
(Opgemaakt te 11.15 uur).
26 augustus
Zon op: 5.44 uur; onder: 19.43 uur.
Maan op: 21.07 uur; onder: 11.23 uur.
Hoogwater te Katwijk te 5.50 en 18.12
uur. (27/8 te 6.25 en 18.46 uur).
Dit nummer bestaat uit 12 pagina's
en een Bijvoegsel
De commissie van vijfdie de
voorstellen van de Londense confe
rentie over de Suezkanaaikwestie
aan Nasser zal moeten voorleggen,
is in het Lancaster House haar
werkzaamheden begonnen. Boven:
een foto van de eerste bijeenkomst
der commissie, onder: de leden van
de commissie, van links naar rechts
Foster Dulles, de Australische pre
mier Menzies. de Zweedse ambassa
deur in Londen Hagglof. de minis
ter van Buitenlandse Zaken van
Ethiopië Habtewold en diens Per
zische collega Ardelan.
Nogmaals: de massamoord op
officieren bij Katyn
Een groep Poolse schrijvers zou de
regering van Polen hebben gevraagd, een
onderzoek in te stellen naar de „slach
ting van Katyn", waar gedurende de
tweede wereldoorlog duizenden Poolse
officieren vermoord werden. Een delega
tie van schrijvers, met aan het hoofd
Antoni Slonimski en Adam Wazyk, zou
den de Poolse minister-president Cyran-
kiewicz verzocht hebben, deze gruwelijke
zaak eindelijk officieel op te lossen.
Cyrankiewicz zou de delegatie hebben
meegedeeld, dat een Poolse commissie
(Ingez. Med.-Adv.)
U leest toch even de advertentie van
op de achterpagina
van onderzoek de zaak werkelijk zal op
helderen. Ook een Sovjetrussische com
missie, aldus de minister-president,
houdt zich met deze gruwelijke massa
slachting bezig.
Het resultaat van het onderzoek zal
officieel worden bekendgemaakt, aldus
Cyrankiewicz.
Stukje schoolstrijdin Kabinetsformatie
(Van onze parlementaire redacteur)
Met de voor hem karakteristieke onverschilligheid is mr. J. A. W. Burger, de
fractieleider van de P. v. d. A., gisteren op de Friese meren gaan zeilen, juist op
een moment, dat de nieuwe informateur, prof. De Gaay Fortman, hem zou willen
spreken. Hij heeft daarmee als het ware openlijk gedemonstreerd dat, na het
wekenlange geharrewar de Kabinetsformatie hem de keel uithangt. En indien
alsnog de brede basis wordt gewenst dan moet men maar naar hem toekomen
want hij is zelf niet van plan aan de brede basis een stap tegemoet te treden.
De P. v. d. A. schuwt de oppositie niet
In de KVP-pers deed men gisteren weer vriendelijk optimistisch ten aanzien
van de brede basis, maar mr. Burger heeft begrepen, dat dit optimisme alleen
maar een gebaar was om daardoor de schuld voor het eventueel toch niet tot
stand komen van de brede basis op de P. v. d. A. te werpen en om te kunnen
betogen, dat de KVP nog wel tot de brede basis bereid was maar de hardnekkige
P. v. d. A. niet. De kans dat er een rechts Kabinet komt, gebaseerd op de samen
werking van KVP, AR en CHU, neemt toe, omdat men er op kan rekenen dat in
de verdere Kabinetsformatie gaat meespelen een ouderwets stukje schoolstrijd die
de rechtse partijen lang verenigd heeft gehouden.
Kosteloze studie?
De P. v. d. A. verlangt in het regerings
program algemeen kosteloos onderwijs,
dus ook voor de jeugd boven de leer
plichtige leeftijd. In de P. v. d. A. leeft
zelfs de gedachte studiebollen, rijk of
arm, nxet alleen kosteloos te laten stude
ren maar hun gedurende die tijd ook een
uitkering voor levensonderhoud te ver
strekken. Voorlopig echter wal de P. v.
d. A. zich beperken tot kosteloos onder
wijs ook boven de leerplichtige leeftijd.
De rechtse partijen zijn daartegen, om
dat zij vrezen dat daardoor de oprich
ting van bijzondere middelbare scholen
die toch al moeilijker is geworden door
gestegen bouwkosten en hogere gai*an-
ties, in het gedrang zou komen.
Dezelfde kwestie heeft ook een rol ge
speeld bij de Kabinetsfox-matie in 1952.
Het is voor de P. v. d. A. een pijnlijke
positie waarin zij niet voor de tweede
maal zou willen geraken, zodat zij nu
zal volharden in de eis van algemeen
kosteloos onderwijs. Maar de nieuwe
informateur, prof. De Gaay Fortman,
die KVP en P. v. d. A. weer tot elkaar
zou moeten brengen, komt uit een AR-
milieu waarin men altijd veel heeft
geofferd voor het eigen onderwijs en
waarin altijd het beginsel is gehuldigd
dat niet de Staat maar de ouders ver
antwoordelijk zijn voor het onderwijs
van de kinderen. Met uitzondering van
de heer Hazenbosch stemden in decem
ber 1954 alle andere leden van de AR
zelfs tegen de afschaffing van het
schoolgeld voor de leerplichtige jeugd.
De algemene afschaffing van het
schoolgeld was opgenomen in het rege
ringsprogram-Drees bij zijn mislukte
formatiepoging.
In het regeringsprogram daarna van
prof. Romme stond dat een onderzoek
zal worden ingesteld in hoeverre de aan
schaffing van boeken en leermiddelen,
reiskosten en verblijf buitenshuis (op
kamers) een onredelijke belemmex*ing
vormen voor het volgen van onderwijs.
Zo ja, dan dienen maatregelen te worden
genomen om daarin te worden voorzien.
Ook op dit punt is er dus verschil tus
sen de P. v. d. A. en de KVP.
Gesprekken
Gisteravond heeft prof. De Gaay Fort
man in het Torentje op het Binnenhof
eerst een gesprek gevoerd met de heer
H. A. Korthals, de waarnemend fractie
voorzitter van de VVD en vervolgens
met de heer H. W. Tilanus, de fractie
leider van de CHU.
