DULLES WIL INTERNATIONALE
CONTROLE OP SUEZKANAAL
Weer zal Adlai Stevenson tegen
Eisenhower in liet krijt treden
Kabinetsformatie zit
thans muurvast
DESSO TAFELKLEDEN
WEERBERICHT
Egypte verzet zich tegen het even
redelijke als krachtige standpunt
der Ver. Staten
Meesterlijke manoeuvre bij het
kiezen van vice-president
Republikeinen voor zivare keus
Touwtrekken om de gunst der
prot.-chr. partijen
95ste Jaargang VRIJDAG 17 AUGUSTUS 1956 No. 28911
Directeur: J. w Heimy DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Witte Singel l' LeWen no
Hootdredacteur: J. Brouwer f7._ per kwartaal; f2.35 per maand: f0.55 per week Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie. 21507
Londense conferentie snel op dreef
LEIDSCH
DAGBLAD
(Van onze Londense correspondent)
Twee standpunten stonden gisteren in Londen tegen
over elkaar: dat van Foster Dulles, die op de conferentie
over de Suezkanaal-kwestie een beslissende stap deed
door een uit vier punten bestaand plan tot internatio
nalisering van het kanaal voor te stellen, en dat van
kolonel Aly Sabri, Nassers rechterhand, die gisteravond
uit Cairo in Londen arriveerde. Hij kan niet aan de
conferentie deelnemen, daar Nasser de uitnodiging tot
bijwoning van de hand wees. Maar tegenover journalis
ten verklaarde hij: „Alleen Egypte heeft recht op
beheer en financiën van het Suezkanaal. Het zal geen
internationale controle accepteren. De landen, die van
het kanaal gebruik maken, zijn klanten, die niet meer
rechten hebben dan iemand, die een winkel binnengaat
om iets te kopen". Met deze opmerking stelde Sabri
zijn land vierkant tegenover het machtige Amerika, daar
Foster Dulles een totaal andere mening is toegedaan:
sprekende alleen in naam van zijn eigen regering, ont
vouwde hij een plan, dat evenwel in grote lijnen was
uitgewerkt in samenwerking met Engeland en Frankrijk.
Vier grondslagen van constructief plan
Niemand had verwacht, dat de conferentie reeds zo spoedig na de
aanvang zou kunnen overgaan tot constructieve besprekingen, maar er bleken
zo weinig procedure-moeilqkheden te zijn vooral de Russische afgevaar
digde Sjepilof werkte verrassend samen dat Foster Dulles nog diezelfde dag
zijn plan ter tafel kon brengen.
Dulles' plan berust op vier pilaren:
a. het Suezkanaal moet efficient geëxploiteerd worden als een vrije vei
lige internationale waterweg, in overeenstemming met de Conventie van 1888;
b. de exploitatie moet worden gevrijwaard van nationaal politieke in
vloeden;
c. Egypte's rechten, ook in financieel opzicht, dienen erkend te worden;
d. de Suezkanaal-maatschappij dient behoorlijke compensatie te ont
vangen.
Raad van bestuur,
verboudeu met V.N.
Op basis van deze grondbeginselen
had Dulles het volgende plan ont
worpen:
De kanaal-exploitatie wordt ge
steld onder verantwoordelijkheid van
een internationale raad van bestuur,
waarin ook Egypte zitting heeft, en
die verbonden is met de Verenigde
Naties; geen enkel land mag in deze
raad een dominerende positie inne
men;
Egypte heeft recht op een billijk
aandeel in de opbrengst van het ka
naal, rekening houdende met al zijn
wettige rechten en soevereiniteit;
Aan de aandeelhouders der Suez
kanaal-maatschappij wordt een rede
lijke compensatie uitgekeerd;
Elk meningsverschil, dat kan ont
staan over de punten 2 en 3 zal wor
den voorgelegd aan een arbitrage
commissie, te benoemen door het
Internationale Hof van Justitie te
Den Haag.
De rede van Foster Dulles getuigde
evenzeer van kracht als van redelijk
heid. Van kracht, omdat de Ameri
kaanse staatsman Nassers daad in
ronde, duidelijke woorden veroordeelde
„daar de grootheid van een natie niet
wordt gemeten door zijn vermogen an
deren te kwetsen of te dreigen. In deze
tijden zijn de landen van elkaar af
hankelijk en deze afhankelijkheid be
reikt wellicht haar hoogtepunt in het
Suezkanaal. Al heeft president Nasser
gezegd, dat Egypte de vrije doorvaart
door het kanaal zal toestaan, een ding
is zeker: wat ook de bedoelingen zijn
der huidige Egyptische regering, de
handelsnaties der wereld weten dat zij
thans zijn overgeleverd aan Egypte's
genade. Egypte heeft zich een zwaard
bemachtigd dat vele landen in hun
economische vitale behoeften kan door
boren".
Foster Dulles noemde de schakel tot
(Ingez. Med.-Adv.)
DE COMPLETE COLLECTIE
12 maten
6 dessins
NATUURLIJK BIJ:
HAARLEMMERSTRAAT
172- 174- 179
HERENSTRAAT 9
ALLEEN VOOR TEXTIEL
MIDZA-BONNEN
VOOR ONZE CLIËNTEN.
het hele probleem: „een kanaalbeheer
van niet-politieke aard, zodat er onder
ling vertrouwen kan ontstaan". „De
Amerikaanse regering is er niet van
overtuigd, dat Egypte het recht had de
Suezkanaal-conventie vóór haar aflo
pen in 1968 nietig te verklaren, doch
is bereid de thans ontstane situatie te
onderzoeken, opdat er een oplossing
kan worden gevonden, die alle partijen
bevredigt".
Drie vóór, één tegen
Op deze eerste conferentiedag ver
klaarden zich drie landen akkoord met
Dulles' voorstellen: Zweden, Portugal
en Italië, terwijl Indonesië zich tegen
verklaarde. In een lange rede gaf de
Indonesische afgevaardigde Roeslan
Abdoelgani een uiteenzetting over het
„emancipatie-proces", dat thans in het
Verre Oosten gaande is. Dit proces
maakt „wijzigingen in de internationale
rechtsopvattingen onvermijdelijk, daar
dit recht werd geformuleerd in een tijd,
die geen of weinig rekening hield met
huidskleur en geloof".
Abdoelgani was van oordeel, dat Nas
sers recht op naasting van het Suez
kanaal niet kon worden betwist en ge
tuigde van „de vreugde der Indonesi
sche regering, dat deze conferentie bij
een is geroepen, daar zij zich ernstig
ongerust maakte over de militaire
maatregelen, die door Engeland en
Frankrijk waren getroffen"
De besprekingen waren zo onverwacht
vlot op gang gekomen, dat nog geen
van de andere delegaties een verkla
ring had opgesteld. Reeds om kwart
over vier kon de vergadering worden
verdaagd, daar het naar voorzitter Sel-
wyn Lloyd opmerkte, „weinig zin had
tegen elkaar aan te zitten kijken".
Pas hedenmiddag om kwart voor drie
zouden de besprekingen worden hervat.
9 Slot op pag. 2
Harriman was een dapper verliezer
(Telegrafisch van onze correspondent in Washington)
Adlai Stevenson is ten tweede male gekozen als democratisch
kandidaat voor het presidentschap der Verenigde Staten. Stevenson,
die 686V2 stemmen nodig had om te winnen, kreeg bij de eerste stem- j
ming reeds 905V2 stem. Op voorstel van een der aanhangers van zijn
rivaal Harriman werd Stevensons verkiezing daarop zelfs unaniem j
gemaakt. Het enthousiasme onder de twaalfduizend aanwezigen in
de grote zaal te Chicago was overweldigend. Harriman die zich op
het televisiescherm vertoonde, bleek een dapper verliezer te zijn.
Onbestendig
De Bilt verwacht tot morgenavond:
Veranderlijke bewolking met enkele
buien Weinig verandering in tempera
tuur. Overwegend matige zuidwestelijke
wind.
(Opgemaakt te 11.15 uur)
18 AUGUSTUS
Zon op: 5.31 uur; onder: 20 uur.
Maan op: 18.14 uur; onder: 2.24 uur.
Hoogwater te Katwijk aan Zee te 1.15
en te 13.55 uur.
!>it nummer bestaai uit 10 pagina's,
De Amerikaanse hotel-magnaat
H. B. Cantor, die van plan is twee
zeekastelen van 90.000 ton te laten
bouwen en daarmee zeer goedkope
reizen tussen de oude en de nieuwe
wereld mogelijk te maken, heeft een
bezoek gebracht aan Vlissingen om
de. mogelijkheden te onderzoeken
om deze schepen hier te laten bin
nenlopen. Op de foto van links naar
rechts de heren A. Vinke. H. B.
Cantor (in lichte regenjas), jhr. de
Casembroot. Commissaris der Ko
ningin in Zeeland, directeur Mijs
van de N.V. Haven van Vlissingen
en burgemeester Kolff van de
Scheldestad.
„Nuchtere
waarschu wing"
Gedurende de gehele dag werd er veel
gespeculeerd over de vraag, wie kandi
daat voor het vice-presidentschap zou
worden. Tot dusverre was het gebruike
lijk. dat de gekozen kandidaat voor het
presidentschap te kennen gaf. wie hij
als tweede man wenste. Stevenson, die
na zijn verkiezing enkele minuten op
het spreekgestoelte verscheen, heeft
evenwel op dramatische wijze afgewe
ken van deze traditie. Dit was een mees
terzet in de strijd tegen de Republikein
se partij. Stevenson verscheen namelijk
niet in de zaal om zijn aanvaardingsre
de te houden. Deze houdt hij pas van
avond. Hij had evenwel een uiterst se
rieuze mededeling te doen. Hij wees op
de belangrijkheid van de post van vice-
president.
Zeven van Amerika's vierendertig pre
sidenten waren tevoren vice-president
en zijïi aan het bewind gekomen tenge
volge van de dood van het staatshoofd
tijdens diens ambtsperiode. Stevenson
noemde dit een nuchtere waarschuwing.
Hij beschouwde de keuze van vice-presi
dent bijna even belangrijk als die van
de president en hij wenste die keuze
niet te laten afhangen van één man,
doch van de gehele conventie.
Stevenson verklaarde vertrouwen te
hebben in de keuze, die de vergadering
vandaag hieromtrent zal doen.
Deze manoeuvre van Stevenson is
daarom zo meesterlijk, omdat de Repu
blikeinen kennelijk van plan zijn de
keuze van hun kandidaat voor het vice-
presidentschap niet aan hun conventie
over te laten. Alle tekenen wijzen er tot
dusverre namelijk op, dat de opperste
leiding der republikeinse partij Richard
Nixon aan de conventie zal „opleggen".
Toch is juist voor de Republikeinen -
in verband met Eisenhowers gezondheid
- de keuze van vice-president uitzon
derlijk belangrijk!
Thans is niet te voorzien, wat de Re
publikeinen volgende week in San Fran
cisco zullen doen, nu Stevenson op de
democratische convenntie op zulk een
dramatische wijze van de traditie is af
geweken.
Eisenhowers partij is op deze wijze
voor een moeilijke keuze gesteld!
Reeds de gehele donderdag werd er
in Chicago druk gespeculeerd over de
kansen voor het kandidaatschap van vi
ce-president. Senator Kefauver werd
wellicht het meest genoemd. Hij is ech
ter niet geliefd bij de oudere democra
tische beroepspolitici, doch heeft grote
populariteit bij de boeren en arbeiders.
Belangrijke vakverenigingsleiders steu-
Een overzicht van de openings
zitting van de Londense Suez-con-
ferentie in Lancaster House. Rechts
op de foto aan de achterste zijde
van de tafel de Nederlandse gedele
geerden minister Luns en ambassa
deur Stikker.
nen zijn kandidatuur. Voorts werden
genoemd Senator Humphrey, burge
meester Wagner van New York, die
room-katholiek is. evenals Senator Ken
nedy, die hetzelfde geloof is toegedaan.
Kwestie Nieuw-Guinea voor
de V.N.?
Premier Ali Sastroamidjojo heeft gis
teravond bekend gemaakt, dat de
Indonesische regering het geschil met
Nederland over Westelijk Nieuw-
Guinea te zqner tqd voor de V.N. zal
brengen.
Hij zei dit in een speciale vergadering
van het parlement aan de vooravond
van de elfde Indonesische onafhanke
lijkheidsdag.
President Soekarno was daarbij aan
wezig, doch hij sprak niet, zoals voor
gaande jaren, het Parlement toe.
Nieuwe opdracht
voor
prof. Lieftinck
Het Kabinet der Koningin deelt
mede:
Hare Majesteit de Koningin
heeft aan prof. mr. P. Lieftinck
een nieuwe opdracht verstrekt
tot het onderzoeken van de
mogelijkheid tot het vormen
van een Kabinet, dat het ver
trouwen van het Parlement zal
kunnen verwerven.
Lieftinck blijft actief
(Van onze parlementaire redacteur)
De naoorlogse vriendschap lussen de KVP en de PvdA is uit Zij kannen het
met meer eens worden. Daardoor rit de Kabinetsformatie noe steeds mnurvast.
opmerkelfjk is nu dat rowel de PvdA als de KVP met steeds meer nadruk eisen
dat de protestants-christelijke partijen (AR en CHU) een keure doen en rich
uitspreken of rji steun willen verlenen aan de KVP of aan de PvdA om de vor
ming van een nieuw Kabinet mogelijk te maken. De prot.-chr. partijen weige
ren echter hardnekkig hieromtrent een beslissing te nemen en rich aldus welbe
wust in een avontuur te hegeven na het retelverlies bij de Kamerverkiezingen
Ook door de houding van de prot.-chr. partijen rit de Kabinetsformatie muurvast.
Velen redeneren dat met een Kabinet,
waartegenover de PvdA of de KVP in de
oppositie is, voor de kiezers een heldere
situatie zou ontstaan. Een dergelijke
scheiding zou duidelijk politieke verhou
dingen scheppen en in het belang zijn
van een gezonde ontwikkeling van het
Nederlandse politieke leven.
Dat betogen de PvdA en KVP nu zij
het samen, niet eens kunnen worden.
Mr. Burger en prof. Romme hebben bei
den aan de Koningin geadviseerd de
A.R.-fractieleider prof. Zijlstra tot for
mateur te benoemen. Dan kan hij kie
zen. Maar prof. Zijlstra heeft al in een
eerder stadium voor deze eer bedankt.
In deze uiterst moeilijke politieke si
tuatie met haar vele verwikkelingen,
moet nu, nadat reeds twee maanden aan
de Kabinetsformatie is gedokterd, raad
worden geschaft voor een oplossing.
Daarvoor is prof. Lieftinck nog steeds
niet losgelaten.
Gistermiddag heeft de Koningin, na
dat zij haar gebruikelijke adviseurs had
geraadpleegd, van half vijf tot zeven
uur weer met prof. Lieftinck geconfe
reerd. Enige beslissing van de Koningin
is daarna niet bekend geworden. Prof.
Lieftinck is echter nog niet bedankt
voor de door hem in zijn vakantietijd
verrichte diensten. Gisteravond zat hy
nog tot negen uur in zijn werkkamer in
het Torentje op het Binnenhof. Hij ging
toen weg. maar om elf uur was hiï er
wéér
r.v?f0rTP-r<^el,^k' op 8 au?ustus, had
prof. Lieftinck de opdracht gekregen
een onderzoek in te stellen naar de mo
gelijkheden die er zijn voor de vorming
van een Kabinet „dat geacht kan wor
denhet vertrouwen van het Parlement
te hebbenHij heeft rapport uitge
bracht omtrent de onmogelijkheid van
de „brede basis". Wanneer hij nu nog
actief blijft, dan moet men wel aanne
men dat hij een onderzoek instelt naar
andere mogelijkheden alvorens er weer
een nieuwe formateur wordt benoemd.
Daarbij rijst het vermoeden dat hij
ook bezig zou kunnen zijn te onderzoe
ken of het mogelijk is, op de grondslag
van een regeringsprogram dat hij heeft
opgesteld, zonder onderhandelingen tus
sen de partijen, een Kabinet te vormen
van enigszins brede samenstelling zon
der dat er sprake is van een bepaalde
binding tussen de Kamerfracties en dat
Kabinet. Mr. Burger, de fractieleider
van de PvdA, had gisteravond een on
derhoud met dr. Drees ten huize van de
minister-president.
