Moskou, door Westerse bril gezien,
biedt nog steeds een grauw beeld
RIJNLAND:
GELUKKIG LAND!
Maar Pjotr Iwanowitch heeft andere
kijk: „Het gaat de laatste jaren
steeds beter"
ZATERDAG AUGUSTUS 1956
Het belang van die vraag wordt U
snel onder de neus gewreven als U van
daag de dag in Moskou op straat staat.
Want uw camera of uw smalle broeks
pijpen (de Russische herenmode schrijft
bijzondere brede voor) signaleren U
onmiddellijk als buitenlander en dat
betekent, dat U om de haverklap wordt
aangesproken door Russen, die een paar
woorden „buiten de grens" onder de
knie hebben en die onbevangen en1
vriendelijk komen informeren hoe U
Moskou vindt en aan de hand van
tastbare voorbeelden (de prijs van uw
jasje bijvoorbeeld) willen weten, hoe de
vergelijking met het Westen uitvalt. Ge
wordt het er snel over eens, dat de
USSR daarbij nog aan het kortste eind
trekt, maar dat kan uw Pjotr Iwano-
witch hetgeen gewoon Piet Jansen
betekent minder schelen, want hij
zegt alras: „Het gaat wel steeds beter
bij ons". Dat is zijn criterium en hij
heeft daar gelijk in. want het is het
enige, dat voor hem binnen de grenzen
van de mogelijke werkelijkheid ligt.
BURGERS ZIJN TROTS OP
MOSKOU
Pjotr Iwanowitch is nogal trots op
zijn Moskou. Hij wijst de vreemdeling
op het steeds drukker wordend auto
verkeer van Moskvitch (kopie van het
vooroorlogs Opeltje), Pobeda (een
soort Standard Vanguard), Zim
(Buick 1948) en de voor hoge officials
en verdienstelijke kunstenaars en ge
leerden gereserveerde Zis (Packard
1947), dat zijn weg zoekt door een
gecompliceerd systeem met vier ver
keerslichten en een nog ingewikkelder
verbodsstelsel van linksafslaan. In
tegenstelling tot de politiek waar
rechtsafslaan verboden is.
Verkeer, dat zich toch nog steeds ver
liest op de enorme boulevards van Mos
kou, die doorgaans breder zijn dan de
Parijse. Onze Pjotr geeft toe dat de
woningtoestanden nog erg slecht zijn;
een Russisch gezin prijst zich al geluk
kig met een woning van twee kamertjes
met gemeenschappelijke keuken, douche
en toilet, maar zijn vinger wijst al op
de grote bouwkranen, die allerwegen
Spitsuur, een groep van Moskou's
tienduizenden voetgangers steekt
de Gorkistraat over.
Ook Moskou heeft zijn exotische
bezoekers: een groep Kirghiezen op
de landbouwtentoonstelling.
nieuwe woningbloks uit de grond trek
ken voor de honderdduizenden, die nog
in krotten huizen. „Sinds de laatste drie
jaar", zegt hij met een veelbetekenende
knipoog „wordt er veel gebouwd. Meer
huizen, minder grote gebouwen". Welis
waar zien zelfs de nieuwe woningbloks
er na twee jaar al verveloos en vaak
uitgewoond uit, maar er staan in haast
iedere vensterbank bloemen. En Pjotr's
vinger priemt nog trotser in de lucht,
wanneer hij naar het mastbos van TV-
antennes wijst, dat op de Moskouse
daken groeit en dat welhaast even dicht
lijkt als in Londen. Een TV-apparaat
kost een Russische arbeider slechts 1
of l'/2 maand salaris en wanneer Pjotr
Iwanowitch het op zijn zomeravonden
niet in één van de vele cultuurparken
zoekt, waar tussen ijsstalletjes en an
dere vermaken de luidsprekers, de lei
dersportretten en de part ij leuzen
zoals overal in de Sovjet-Unie welig
aan de bomen tieren dan tuurt hij zeker
naar het overigens kleine, maar vaak
door een losse voorzetlens vergrote
scherm van zijn TV-toestel. Dat hem
uiteraard de wonderen van de Sovjet-
Unie toont.
LENINGRAD MOOIER DAN
MOSKOU
Het is overigens best mogelijk dat U
in Moskou kennis maakt met een Rus,
die Moskou helemaal geen mooie stad
vindt. Dat is dan doorgaans een man
uit Leningrad. En de oude tsaren-
hoofdstad aan de Newa met haar
paleizen in pasteltinten en haar gou
den koepels en spitsen, een stad die
haast de architecturale allure van
Parijs heeft, Is inderdaad mooier.
En al zit het prachtig groen-witte
winterpaleis aan het. enorme plein, waar
de menigte voor de tsaar aller Russen
placht te knielen, totdat zij in oktober
1917 definitief opstond, wat schamel in
de verf. de bevolking van Leningrad is
grenzenloos trots op haar stad. Op haar
revolutionair verleden Lenins pant
serwagen staat hier en de kruiser
„Aurore" is er voor goed voor anker
gegaan en vooral op haar heldhaftige
De Sovjet-Unie vandaag (II)
„Hier stikken de fascistische horden
in hun eigen bloed'"
(Van onze reisredacteur)
Moskou. Een sombere stad waar een grauwe massa met strakke gezichten
door de straten schuifelt, waar de politieman op de hoek dreigend kijkt, waar
vrouwen met hoofddoeken queue maken voor levensmiddelenwinkels,
waar de vreemdeling slechts durft te fluisteren. Zeg eens eerlijk, lezer, was
dat niet het beeld, dat ook U zich zo ongeveer van Moskou had gevormd?
Welnu, laten wij dat vage beeld eens wat scherper instellen. Op Moskou
anno 1956. Zeker, de wat nevelige hoofdstad aan de Moskwa met haar donker
rode, zachtgele en grijze gebouwen, zal nooit een uitbundige metropool wor
den; de enkele witte wolkenkrabbers door Stalin's architecten neergezet en met
vreemde rode en gouden tierelantijnen versierd, ten spijt. Inderdaad, de men
senmassa die op de spitsuren de trottoirs van de Ohotni Rlad (de jagers-
markt) haast doet overstromen, ziet er niet fleurig uit, de ronde Russische
gezichten staan doorgaans ernstig, althans onbewogen; de mannen dragen
pakken en schoenen van dubieuze kwaliteit en snit, de vrouwen zien er groten
deels onverzorgd uit. Velen dragen de werkkleding, die hoort bij de zware
arbeid die zij verrichten, al zijn er steeds meer. die ontdekken dat het rood
van lipstick en nagellak niet noodzakelijk bij dat van het Marxisme hoeft te
vloeken. En de meeste kleur in die sobere massa komt inderdaad van de
militairen, de rood-blauwe petten van de M.V.D. (de „veiligheidstroepen" van
het Ministerie van Binnenlandse Zaken) duiken steeds weer op. Maar de
gewone politie in haar witte zomer-tunieken is behulpzaam en niet onvrien
delijk. Zeker, men ziet soms vrouwen in de rij staan voor een van de staats
winkels, een „gastronom" waar de kartonnen hammen en worsten in de
etalage overigens niet beduiden, dat erbinnen geen echte te krijgen zouden
zfjn, of voor een „univermag", waar mogelijk net een nieuwe partij stoffen is
gearriveerd. Maar voor ge het beeld als onverdraaglijk grauw zoudt willen
kenschetsen, moet ge U er toch even van vergewissen wat voor bril U op de
neus hecfti een Russische of een westerse?
houding tijdens de Duitse inval, toen
een uitgehongerde bevolking van geen
capitulatie wilde weten. Even buiten de
stad staat een bescheiden monument,
waarin de volgende woorden zijn gebei
teld „Hier stikten de fascistische horden
in hun eigen bloed". Dat is éven direc
ter gezegd dan Roland Holst het op ons
nationaal monument deed!
GEEN PEUKJES OP STRAAT!
Zó trots is de bevolking van Leningrad
op haar stad. dat zij Engelse matrozen,
die hun sigarettenpeukjes zo maar in de
Newarivier gooiden, daar scheel op aan
keken. Trouwens het gooien van een
peukje op straat kan er U een zware
boete kosten! De straatveegsters in haar
gewatteerde jasjes, dikke sokken en
hoofddoeken, die tot de slechtst betaal
de arbeidsters van de Sovjet-Unie
horen, doen hier zelfs met iets dat aan
ijver grenst haar nederig werk. En de
chauffeuses van de reinigingswagens
kijken nog ernstiger dan elders, wan
neer zij Leningrad's hoofdstraat aan
vegen, de Newsky Prospekt, beroemd uit
de Russische literatuur. Maar al deed
het Astoria-hotel, dat uit de tsarentijd
dateert en waar ik met een collega een
suite van zeven kamers tot mijn be
schikking had, nog wel denken aan die
oude tijd van „Iwan span de paarden
voor de brichka, want er is nog honderd
werst te rijden naar het gehucht P,
waar oompje ons met zijn bulderende
lach zal begroeten", zelfs de Newsky
Prospekt heeft zijn oude karakter ver
logen. Er rijden geel-blauwe trolleybus
sen en over de trottoirs golft de stroom
van die nieuwe Sovjet-burgers, die ik
vandaag vluchtig aan U heb voorge
steld en over wier doen en laten ik nog
zoveel te vertellen zal hebben.
Vertegenwoordigers van een volk van
200 miljoen waarin men zo gespannen
naar punten van herkenning zoekt,
dat de ontdekking dat het vrouwelijk
lid van de Opperste Sovjet, dat daar
uit een schoonheidssalon komt, haar
Een straat die iedere lezer van
Russische klassieken zat kennen, de
Newsky Prospekt in Leningrad.
nagels vers heeft laten lakken, dat bij
de mannen hoed en das de pet en de
open kraag beginnen te verdringen, al
opluchting wekt. Of is dat nu net die
Westerse bril weer?
(Het eerste artikel in deze serie werd
gepubliceerd in ons Blad van woensdag
8 augustus j.l. Red. „L.D.")
Een van Leningrad's 23 kolckoz-
markten, waar de huisvrouw tegen
vrije en derhalve hogeprijzen de
verse waren (vlees, vis, groente en
fruit) kan kopen, die in de staats
winkels lang niet altijd te krijgen zijn.
Umag zoveel als U wilt naar
het buitenland gaan, ook in
het eigen land zijn on
danks industrialisatie en regen
en nóg eens regen genoeg
plekjes, waarvan het hart open
gaat. Zelfs in de onmiddellijke
omgeving, het zo hoog geroemde
Rijnland!
Het Rijnland heeft van ouds
her het schildersoog geboeid: het
bevreemdende is slechts, dat
iemand als Rembrandt van Rijn
er zich volkomen van los heeft
gemaakt en elders in totaal an
dere onderwerpen zijn inspiratie
zocht.
IK zou op mijn weg door het
Rijnland al die mooie plekjes
niet willen missen. Ze vormen
oases in de barre woestenij van
huizenblokken, die in steeds gro
ter getale oprijzen tussen Rot
terdam en Amsterdam om er op
de duur de gerenommeerde
„Randstad Holland" van te ma
ken.
Nóg is er gelegenheid ze op te
zoeken, maar U moet zich haas
ten, want het ideaal der bou
wers lijkt, ondanks de gebruike
lijke achterstand, steeds meer
verwezenlijkt te worden; „een
woning voor iedereen", wat in
deze tijd van onafgebroken be
volkingsaanwas met zich mee
brengt, dat zelfs de laatste gras
spriet daaraan moet opgeofferd.
Ik vraag me zelfs af. of onze"
nazaten het niet moeten doen
met de veelgeprezen werken van
„oude meesters", in plaats van
met de natuur zelve. Er zal, door
overlevering van ouder op ouder,
alleen maar een flauwe herinne
ring overblijven aan wat één
maal Hollands beroemde schoon
heid uitmaakte
NU is het dus nog tijd: uw
weg voert van boerderij tot
boerderij, met vaarten en
sloten tussen de landouwen, met
pittoreske bossaches, nog hier
en daar met molens en als ze het
op him heupen hebben, vrolijk
draaiende wieken en vlaggen
daarop geplant, wanneer er
feest is. Een huwelijk bijvoor
beeld: dat komt tegenwoordig
veel voor!
Er heerst in het Rijnland, on
danks de aanwezigheid van veel
koeien, varkens en schapen, een
opvallende reinheid, omdat de
mensen er op gesteld zijn, zowel
wat henzelf als hun woningen
betreft, zich schoongewassen te
presenteren: er gaan maar wei
nig dagen voorbij en er wordt
weer geboend en gezeemd, de
jongens en de meisjes, maar ook
de ouderen; ze zien er altijd
blozend en gezond uit, ze zijn
een toonbeeld van goede doen,
ondanks het feit dat onze agra
rische minister Mansholt ver
klaart. dat het voor de land
bouw en de veeteelt niet altijd
boterje-tot-de-boom is.
Maar bij mijn tochten door
het Rijnland krijg ik altijd de
indruk, dat het best meevalt en
dat de prijzen op de Leidse
markten nog de gebruikelijke
„kleine winst" voor velen toe
laat.
Waarover ik me hartelijk ver
heug, omdat een land waar wel
vaart heerst, een „gelukkig"
land is!
NOG MEER DODEN BIJ RELLETJES
IN INDIA
De ongeregeldheden naar aanleiding
van het plan der Indiase regering om
een tweetalige staat Bombay te vormen,
hebben te Ahmedabad sinds woensdag
aan dertien personen het leven gekost.
Gisteren ontstonden voor het eerst ook
relletjes in nabijgelegen plaatsen. Te
Kalol werden twee personen gedood,
toen de politie het vuur op de demon
stranten opende die haar met stenen be
kogelde.
BUITENLANDSE AUTOMOBILISTEN
IN W.-DUITSLAND VOORTAAN
VERPLICHT WETTELIJK
AANSPRAKELIJK
Met ingang van 1 januari a.s. wordt
voor alle buitenlandse automobilisten
die naar West--Duitsland of West-Ber-
lijn reizen, de wettelijke aansprakelijk
heidsverzekering wettelijk verplicht.
Van dat tijdstip af moet een buitenlan
der. die per auto het land binnenkomt,
aan de grens aantonen, dat hij een vol
doende verzekering heeft gesloten. Als
bewijs daarvoor wordt de groene inter
nationale verzekeringska art erkend,
wanneer deze voor de Duitse Bondsre
publiek geldig verklaard is.
Buitenlanders, die zonder een groene
kaart naar West-Duitsland reizen, zal
de mogelijkheid gegeven worden een
kortlopende grenspolis te nemen, welke
voldoet aan de Duitse wettelijke voor
schriften.
KRUPP NIET WELKOM IN CANADA?
Een lid van het Canadese Lagerhuis
heeft gisteren naar aanleiding van onbe
vestigde geruchten, dat Krupp overweegt
in het gebied van Cornwall in Ontario
een staalfabriek te bouwen, verklaard,
dat deze maatschappij in Canada niet
welkom zou zijn.
De minister van Handel deelde deze
afgevaardigde mede, dat hem er niets
van bekend was, dat Krupp een fabriek
in Canada wilde vestigen.
KAISERSLAUTERN ONDER
RAKETTEN-BEVEILIGING
Het gebied van Kaiserslautern, in de
Paltz, zal binnenkort als eerste militaire
centrum in West-Europa beveiligd wor
den door een ring van installaties, waar
mee raketten van het type „Nike" kun
nen worden afgeschoten. In de V.S. zijn
al achttien van de grootste steden op
deze manier beschermd.
In het gebied van Kaiserslautern be
vinden zich verscheidene luchtbases en
oefenterreinen van de Amerikanen.
DAAR mogen we wel aan
denken, als we zo de we
reld rondom bekijken en
zien, hoe integendeel in het
Rijnland de landerijen er nog
altijd goed voorstaan en de bees
ten er van prima kwaliteit zijn.
Ik geloof, dat een boer, die in
het Rijnland zijn woning heeft
staan, er zo kwaad nog niet aan
toe is: zijn melkvee levert een
melk, waar iedereen „mans"
door wordt, zün kaas is jong
of oud een „kwaliteitskaas",
waar jan-en-alleman plezier in
heeft en graag in hapt en zijn
koeien- of varkensvlees staat op
de markt het hoogst genoteerd.
Als ge daar de arme keuter
boertjes op de zandgrond mee
vergelijkt, zien we, dat de Rijn
landse boer zich. ondanks alle
zomerse nattigheid, tóch een
plaatsje onder de zon gekozen
heeft!
FANTA8IO
Foto Will Eiselin, Rijswijk
