Prof. Romme wil door de teruggave
opdracht brede basis kans geven
Formatie zit muurvast
AKKOORD IN LONDEN OVER
INTERNATIONALE CONTROLE
WEERBERICHT
P.v.d.A. en K.V.P. moeien
elkaar thans vinden
Opdracht aan duo Drees-Romme
Mollet vraagt versobering en
offers van het Franse volk
Vandaag einde besprekingen
95ste jaargang
DONDERDAG 2 AUGUSTUS 1956
No. 28898
LEIDSCH m DAGBLAD
Directeur: J. W. Henny DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Witte Smgel l' Lelden Glr0 no 57055
Hoofdredacteur: 3. Brouwer f7.—per kwartaal; f2.35 per maand; f 0.55 per week Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
„Verschilpunten waren niet zo groot"
(Van onze parlementaire redacteur.)
Doordat de P. v. d. A. zijn program heeft afgewezen en in verband
met de vele opmerkingen van de V.V.D.. die diep zouden ingrijpen in zijn
program, is het prof. Romme niet mogelijk geweest om een Kabinet op
brede basis tot stand te brengen, waaronder hij verstaat een Kabinet op
basis van de P. v. d. A. en de K.V.P. plus een of meer kleinere partijen.
Hij is met zijn formatiepoging niet doorgegaan (om te trachten een
Kabinet te vormen zonder de P. v. d. A.) omdat hij iedere schijn heeft
willen vermijden, dat hij aan de brede basis niet tot en met de laatste
kans zou willen geven. Dr. Drees wilde geen Kabinet zonder de K.V.P.
en prof. Romme wilde geen Kabinet zonder de P. v. d. A.
Geen tegenvaller
Het bovenstaande zeide prof. Romme gisteravond in een persconferentie,
tvaarin hU uiteenzette waarom zyn formatiepoging is mislukt. Die mislukking
was geen tegenvaller voor hem. Hij begreep, dat niet alleen zakelüke motieven
bü de P. v. d. A. een rol hadden gespeeld, maar ook het sentiment. De P. v. d. A.
heeft dit program als geheel afgewezen en slechts enkele voorbeelden genoemd
waarom het program onaanvaardbaar was.
De verschilpunten waren niet groot en indien er ruimte was geweest om er
over te praten zou zeker overeenstemming mogelijk zijn geweest, maar de vol
strekte afwqziging in het slot van de brief gaf geen aanleiding de heer Burger
alsnog voor een gesprek uit te nodigen.
Van prof. Romme was echter niet te verwachten geweest, dat hij uit eigen
beweging in zqn program zou hebben opgenomen het vervallen van het verbod
van arbeid voor de gehuwde ambtenares. Als voorbeeld aldus prof. Romme, had
de P. v. d. A. bezwaar tegen de passage, dat de ondernemingsgewijze produktie
als basis van het voortbrengingsstelsel wordt gehandhaafd. Dat was ontleend
aan het regeringsprogram van 1951. Daarom had prof. Romme niet gedacht, dat
deze passage bezwaren zou ontmoeten.
Aan de WD had prof. Romme niet
willen vragen of zij bereid zou zijn me
dewerking te verlenen aan een Kabinet
op grond van het toegezonden regerings
program omdat hij het standpunt wilde
eerbiedigen van prof. Oud van wie hem
bekend was, dat hij pas een definitieve
uitspraak wil doen wanneer niet alleen
het program, maar ook de zetelverdeling
en de aan te zoeken WD-minister be
kend is.
Geschil over belastingsysteem
Het meest kenmerkend vond prof.
Romme het bezwaar van de PvdA tegen
de belastingparagraaf. De PvdA schreef,
dat de kosten van het program Romme
verre de uitgaven van het program-
Drees zouden overschrijden terwijl prof.
Romme toch tegelijk voorstander zou
zijn van „lagere belastingtarieven over
de gehele linie".
De betreffende zin in het program
luidde echter in haar geheel: „Ombui
ging van het huidige belastingsysteem
van zeer hoge belastingtarieven en daar
naast tal van belastingtegemoetkomin
gen. in de richting van een systeem
met lagere belastingtarieven over de ge
hele linie, zodat een aantal bijzondere
belastingtegemoetkomingen kan worden
gemist".
Het sentiment achter de brief van
de PvdA, aldus prof. Romme, zou mij
hebben doen zeggen, dat ik hogere
uitgaven voorsta en 'tevens verlaging
van de belastingtarieven over de ge
hele linie.
Ik heb echter alleen bedoeld tot een
ander belastingsysteem te komen zon
der vermindering van inkomsten voor
de Staat. In het systeem van de Noge
tarieven zie ik een gevaar voor de be
vordering van niet-verantwoorde in
vesteringen en een ongewenste opvoe
ring van het kostenpeil in de bedrijven.
In de voorbeelden van bezwaren in de
brief van de PvdA wordt niet ingegaan
op de uitwerking van de punten waarte
gen de KVP bezwaar had in het pro-
gram-Drees. Met die uitwerking meende
prof. Romme een grondslag te bieden
voor nadere overweging. De vrijstelling
van bijverdienste voor de loonbelasting
had prof. Romme willen verhogen van
f 200 tot f. 300.
Kapelaan sneed polsslagader
door
E.H.B.O.-ster redde zijn leven
Door een ongelukkige val heeft
kapelaan Laurijssen van de St.-Gum-
marusparochie te Steenbergen zich
de pols doorgesneden. HU is, waar
schijnlijk in haast, over zijn toga ge
struikeld, toen hU een stenen trapje,
dat naar de sacristie leidde, beklom,
tijdens het verwijderen van verwelkte
bloemen uit de kerk.
Om hulp roepend rende hU naar bui
ten, waar een groepje jongens op de
markt aan het spelen was. Deze wisten
in hun paniek echter ook niet wat te
doen, doch een toevallig passerend lid
van de E.H.B.O., kon eerste hulp ver
lenen, door met haar zijden zakdoek
de arm af te binden.
De inmiddels gewaarschuwde arts
zeide, dat het doortastend optreden van
deze E.H.B.O.-ster de kapelaan het
leven heeft gered. HU werd direct naar
het ziekenhuis te Bergen op Zoom ver
voerd.
Weinig verandering
De Bilt verwacht tot morgenavond:
Plaatselqk enkele buien maar ook ver
spreide opklaringen. Matige af en toe
krachtige wind uit westelyke richtingen.
Weinig verandering in temperatuur.
(Opgemaakt de 11.15 uur)
3 AUGUSTUS.
Zon op: 5.07 uur; onder: 20.29 uur.
Maan op: 1.20 uur; onder: 18 uur.
Hoogwater te Katwyk-aan-Zee te 12.10
en 0.14 uur.
Dit nummer bestaat crit acht pagina's
Tenslotte verklaarde prof. Romme,
dat hU voorstander is van de brede
basis, maar niet tot elke prijs. Het is
de vraag of de prUs zowel voor de
KVP als de PvdA te betalen is. De
kans voor een Kabinet op brede basis
heeft prof. Romme niet onmogelijk
willen maken en daarom heeft hij zUn
formatiepoging gestaakt. Of zijn for
matiepoging nut heeft gehad zal vol
gens hem de toekomst moeten leren.
Illlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll^
Prof. Romme
ontheven van
opdracht
Het Kabinet der Koningin
deelde gisteravond mede:
Hedenmiddag heeft H.M .de
Koningin in hei paleis Soest dijk
prof. mr. C. P. M. Romme ont
vangen, die haar heeft verzocht
hem te ontheffen van de op
dracht tot het vormen van een
Kabinet dat geacht mag worden
het vertrouwen yan het Parle
ment te genieten.
De Koningin heeft dit verzoek
ingewilligd
(Van onze parlementaire redacteur)
De eerste kabinetsformateur dr Drees, wilde niet zonder de K.V.P.
een Kabinet vormen. De tweede formateur, prof. Romme, wilde niet
zonder de P. v. d. A. een Kabinet tot stand brengen. Uit alles blijkt,
dat een eerste voorwaarde is voor het slagen van de Kabinetsformatie
dat de P. v. d. A. en de K.V.P. tot een akkoord komen. De oplossing lijkt
daarom, dat dr. Drees en prof. Romme gezamenlijk een opdracht krijgen
een kabinet te formeren, zoals in 1951 dr. Drees en de K.V.P.-er Van
Schaik een gezamenlijke opdracht kregen.
Een dergelijke opdracht zou ook aar
dig kloppen met de verkiezingsuitslag.
Zoals bekend had dr. Drees toch al aan
prof. Romme het vice-minister-presi-
dentschap aangeboden. De vraag is ech
ter of de tijd voor zo'n gezamenlijke
opdracht al rijp is. Daarom wordt thans
gedacht aan de benoeming van een in
formateur, iemand, die de politieke toe
stand rond de Kabinetsformatie verkent
en dan aan de Koningin een uitweg
moet adviseren door een bepaalde for
mateur (of formateurs) aan te bevelen.
Prof. Zijlstra informateur?
Als informateur wordt in verschil
lende kringen de naam van de A.R.-
minister Zqlstra genoemd, die alle on-
In Friesland worden deze zomer i tol dit wedstrijdzeilen, in Friesland
iv eer zeilwedstrijden gehouden met j Skutsjesilengenoemd. Gisteren
de z.g. ..Skutsjes". een bepaald werden de eerste wedstrijden ge-
soort Friese binnenvaartuigen, dat houden in de buurt van Eerne-
zich evenwel bijzonder goed leent woude. Enige „Skutsjes" in actie.
derhandelingen heeft meegemaakt en
die tot in kleinigheden met alles op
de hoogte is. HU zou de voorwaarde
moeten scheppen om dr. Drees en
prof. Romme tot elkaar te brengen.
Maar tenslotte zullen toch dr. Drees
en prof. Romme het eens moeten wor
den. ZU zouden thans kunnen uitgaan
van een gelqke stand, want de K.V.P.
deed de formatie van dr. Drees mis
lukken en de P.v.d.A. de formatie van
prof. Romme.
Vanmiddag is de Koningin reeds be
gonnen met het ontvangen van de ge
bruikelijke personen om haar te advi
seren omtrent een nieuwe formatie-op
dracht of het aanwqzen van een infor
mateur. De beslissing zal moeilijk zqn,
want de houding van de K.V.P. en die
van de P.v.d.A. is hardnekkiger dan
ooit. Na de mislukkingen van dr. Drees
en prof. Romme zit de Kabinetsforma
tie muurvast.
Voor bekostiging van (le Algerijnse strijd
De Franse premier G. Mollet, heeft gisteren in de nationale verga
dering aangekondigd, dat Frankrijk zal moeten versoberen en zich gel
delijke offers zal moeten getroosten om zijn militaire operaties in
Algerije te kunnen bekostigen en om alle inflatie- en devaluatiegevaren
te bezweren.
Hij begon zyn verklaring over de
financiële politiek der regering met te
zeggen, dat het Algerynse drama het
gehele leven va/n de natie een nieuwe
stql oplegt. De strenge vorst van de
afgelopen winter, die bqna een natio
nale ramp werd, heeft de Franse eco
nomie een slag toegebracht, die door
niemand wordt betwUfeld. Bovendien
zullen de staatsuitgaven als gevolg van
de operaties in Algerije dit jaar met
minstens 300 miljard frank stijgen.
Wanneer de vrede zal zqn hersteld, zal
Algerije enorme hulp van het moeder
land behoeven voor de modernisering
van zyn economie en voor het verhogen
van de levensstandaard der bevolking.
Deze nieuwe verplichtingen noodzaken
Frankrijk tot een politiek van streng
heid en offers.
Mollet deelde mee, dat hy een be
zuinigingscommissie van 7 personen, be
staande uit hemzelf en 6 andere minis
ters, heeft ingesteld, die tot taak heeffc
250 miljard frank te besnoeien op de
Regeringsuitgaven van het volgende
jaar.
Voor de onmiddellüke toekomst houdt
het Regeringsprogramma bestriding
van de inflatie in. door beperking van
de kortlopende kredieten, het bevrie
zen van de prijzen en het voorkomen
van een algemene stijging der lonen. Er
zullen geen uitzonderingen worden ge
maakt bij de uitvoering van het Rege
ringsbesluit, waarbU de prijzen van alle
industrieprodukten op hun peil van 15
juni zUn bevroren.
Westelijk antivoord op Nasser's uitdaging
Hoewel de Londense besprekingen over de Westerse houding
tegenover de gebeurtenissen rond het Suezkanaal nog niet zijn
beëindigd, schijnt er toch na de aankomst van Dulles aanzienlijke
vooruitgang geboekt te zijn. Vandaag wordt het einde der bespre
kingen verwacht. Het staat zo goed als vast, dat Amerika akkoord gaat
met het Engelse en Franse plan, een internationale conferentie van alle
betrokken landen bijeen te roepen teneinde een internationale controle
over het Suezkanaal in te stellen.
Ook de Sovjet Unie en Egypte zullen worden uitgenodigd aan de
conferentie deel te nemen. Dit komt tegemoet aan de Amerikaanse
wens, terwijl Engeland eerst de deelneming aan de conferentie had
willen beperken tot de 16 landen die vertegenwoordigd zijn in de Inter
nationale Kamer van Scheepvaart waartoe Rusland en Egypte niet
behoren. De kem van de conferentie zal vermoedelijk bestaan uit de
ondertekenaars van de Konstantinopel-conventie van 1888, namelijk
Engeland, Duitsland, Oostenrijk, Hongarije, Spanje, Frankrijk, Italië,
Nederland, Turkije en Rusland. Uiteraard zal ook Amerika een belang
rijke plaats in de conferentie innemen.
Forse taal
De Amerikaanse minister van
Buitenlandse Zaken. John Foster
Dulles, kwam gisteren in Engeland
aan. waar hij met zijn Britse en
Franse collega's besprekingen voert
over de toestand, welke is ontstaan
door de nationalisatie van de Suez-
kanaalmaatschappij.
(Van onze Londense correspondent)
Heden Lagerhuisdehat
Als er op het laatste ogenblik geen
kink in de kabel komt, zal vandaag het
definitieve antwoord van de drie weste-
telijke mogendheden gegeven worden op
Nassers uitdaging.
Vanochtend wordt de slotzitting ge
houden van de conferentie van drie,
waarna een communiqué zal worden
gepubliceerd.
Op het middaguur begint op deze
laatste dag voor het parlementaire rC'-es
het Lagerhuis debat over Suez, dat zal
worden geopend met een verklaring win
de Britse premier sir Anthony Eden,
welke de lijnen zal volgen van net be
sluit, waartoe het onderling overleg met
Pineau, Dulles en de andere Ministers
heeft geleid.
Zowel het Britse als Franse Kabinet
zijn gisteren urenlang bijeen geweest
om zich op de toestand te bezinnen.
Na afloop van de Kabinetsbij een-komst
in Parijs werd de Franse onder-minister
van buitenlandse zaken Faure naar
Londen gezonden als schakel tussen de
Franse regering en Pineau.
Men kan er zeker van zijn. dat de
Britse Regering forse taal zal laten ho
ren. Want de Engelsen zqn er zich van
bewust, dat zij de leiding dienen te ne
men in dit conflict, dat zich immers af
speelt in een gebied, dat historisch tot
hun invloedsfeer behoort.
Tenslotte waren de Amerikanen naar
Londen gekomen om te vernemen wat
het Britse standpunt is. waarbij zij hun
best zouden doen zo behulpzaam moge-
lqk te zijn..als hun positie dat toeliet.
Niet vergeten mag worden, dat de Ame
rikaanse Regering zonder het Congres
niet veel kan beginnen en dat in een
verkiezingsjaar de Amerikaanse vrijheid
van handelen beperkter is dan ooit.
De Fransen, die Nasser inderdaad
thans als een soort aartsvqand be
schouwen. gezien de door hem in Al
gerije gespeelde rol. staan vierkant
achter de Britten en zUn bereid met
hen tot het uiterste te gaan, als zulks
onvermijdelijk mocht blUken.
Eden heeft in de besprekingen met Dul
les nog eens met kracht toegevoegd aan
de een dag tevoren door de Britse Minis
ter van Buitenlandse Zaken Selwyn
Lloyd afgelegde verklaring, dat Enge
land van geen compromis wil weten.
Hetgeen opmerkelijk genoeg is. omdat
de klassieke Britse diplomatie, behalve
als het inderdaad een absolute levens
kwestie. zoals in dit geval, betreft, juist
altijd op het streven naar een vergelyk
berust.
Geweld als overreding
faalt
Premier Eden heeft Dulles duideiyk
gemaakt, dat de Britse opvatting is,
dat de westelijke mogendheden, in
dien zulks noodzakelUk Is, bereid die
nen te zijn geweld te gebruiken om
de vrijheid van het Suez-kanaal te
bandhaven.
Men lette vooral op het door Eden
gemaakte voorbehoud: er zal pas mili
tair door de Britten worden ingegrepen
(desnoods door hen alleen, hoewel het
zo goed als zeker is. dat de Fransen met
hen zullen meegaan), wanneer Nasser
mocht overgaan tot afsluiting van het
kanaal, waarbij hij voorlopig geen be
lang kan hebben, of de doorvaart van
Britse schepen belemmert of deze in be
slag neemt.
Voorzichtigheid wordt
niet vergeten
Ondanks de krachtige woorden, die
Eden straks zal laten horen, om in
druk te maken op Nasser en op de pu
blieke opinie in Engeland zal Eden de
tweede pijler van de Britse politiek je
gens Nasser, namelijk voorzichtigheid,^
niet vergeten. De nadruk blijft liggen
op onderhandelen. Maar dit keer. als de
tekenen niet bedriegen, onderhandelen
door Nasser het mes op de keel te zet
ten. Hij zal op de een of andere manier
gedwongen moeten worden mee te wer
ken aan een nieuw internationaal con
trolesysteem van het kanaal. Sommigen
geloven, dat Engeland bereid is gev.-eld
toe te passen om Egypte, waarschijnlijk
na Nasser's val, tot die medewerking te
dwingen.
Amerika blijft gematigd
De Amerikanen dringen daarentegen
op matiging aan. Het Amerikaanse
standpunt was tot nu toe. dat er geen
kwestie kon zijn van toepassing van
militair geweld. Tenminste niet door
de Verenigde Staten.
De grote vraag was gisteren in Lon
den, of Dulles tot een andere zienswijze
werd bekeerd. Het verluidt, dat de be
sprekingen met de Amerikaanse Minis
ter van Buitenlandse Zaken buitenge
woon vlot gingen en dat hij begrip toon
de voor de rituatie.
9 Slot op pag. 2