Verdeling ministerszetels schept
moeilijke problemen voor dr. Drees
WEERBERICHT
Dans om de stoelen bij formatie
ZORIN IS ONDERMINISTER
VAN BUITENLANDSE ZAKEN
Moskou maakt landroof van Fins
Karelië van blijvende aard
Waardige Rembrandt-herdenking
in de Wester kerk
95ste jaargang
DINSDAG 17 JULI 1956
No. 28884
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: J. W. Henny
Hoofdredacteur: J Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f7.— per kwartaal: f2.35 per maand: f0 55 per week
Witte Singel 1, Leiden - Giro no. 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
Laatste woord stellig niet geschreven
(Van onze parlementaire redacteur.)
De eerste fase van de Kabinetsformatie is het opstellen van een rege
ringsprogram voor de komende vier jaren. In de tweede fase komt de
verdeling van de ministerszetel over de verschillende partijen. In de derde
fase worden bepaalde personen gezocht als ministers. Dan kan het feit zich
voordoen, dat de fractieleider een geestverwant adviseert geen ministers
portefeuille te aanvaarden. Dat betekent dan, dat die partij tenslotte niet
aan de vorming van een Kabinet op de breedst mogelijke basis, waar
dr. Drees naar streeft, meedoet. Dat houdt niet in, dat de formatiepoging
van dr. Drees daarmede is mislukt. Het kan juist bevorderen, dat de
Kabinetsformateur gemakkelijker een oplossing vindt voor de verdeling
van de ministerszetels. Hij zou dan echter tenslotte niet een Kabinet
vormen op de basis van vijf partijen, maar van vier partijen.
VVD en 2 aan de AR, omdat deze laat
ste party tenslotte de grootste is van
de drie.
Gecompliceerde toestand
De eerste fase heeft Kabinetsforma
teur dr. Drees thans na een maand van
hard werken zonder ongelukken achter
de rug. Maar daarmee heeft die eerste
fase toch niet afgedaan. Zij blijft mee
spelen in de volgende etappes. Uiter
aard hebben alle partijen in het overleg
het een en ander moeten toegeven.
Wanneer een partij in de eerste fase al
veel water in de wijn heeft moeten
doen, dan kan het gebeuren, dat zij
tenslotte niet meedoet, omdat zy bo
vendien een ministerszetel krygt aan
geboden. die naar verhouding van ae
andere zetels, van een te geringe poli
tieke waarde wordt geacht om mee te
doen. Daarom bestaat nog steeds de
kans, dat de een of andere party na al
het voorgaande toch niet met een geest
verwante minister deelneemt aan ae
samenstelling van het nieuwe Kabinet.
De Kamerfracties zullen dus in het ver
dere beloop van de Kabinetsformatie
nog wel eens bijeenkomen om het to
tale beeld te beoordelen.
Onoplosbare puzzle?
De zetelverdeling in het Kabinet is
een moeilijk probleem. Aan de PvdA, die
in de Tweede Kamer 34 zetels bezet, wil
dr. Drees 5 ministerszetels toekennen en
aan de KVP, met 33 zetels in de Tweede
Kamer, eveneens 5 ministerszetels. Ge
middeld staan dus ongeveer 7 Kamer
zetels tegenover één ministerzetel. Nu
komt de moeilijkheid tegenover de AR,
VVD en CHU, die in de Tweede Kamer
resp. 10, 9 en 8 zetels bezetten, tezamen
dus 27. Tegenover dit totaal zouden vier
ministerszetels staan. Maai* het is een
onoplosbare puzzel, om vier ministers
zetels eerlijk te verdelen over drie par
tyen, die ongeveer even 6terk zijn. Dr.
Drees heeft voorgesteld 1 zetel toe 'te
kennen aan de CHU (minister Staf blyft
dan minister van Defensie), 1 aan de
Indonesisch
dreigement
Onzinnige politiek van
Nederland
De nieuwe ambassadeur van Indone
sië by de Chinese Volksrepubliek,
Wirjopranoto, heeft op doorreis naar
zyn nieuwe post. Peking, in Singapore
verklaard, dat indien Nederland door
gaat met zijn „onzinnige politiek ten
aanzien van „West-Irian", de Neder
landse belangen in Indonesië spoedig
in het niet zouden verdwijnen. Hij zei,
dat Indonesië alleen niet Nederland
wil samenwerken, indien Nederland
bereid is „West-Irian" uan Indonesië
te geven.
Wirjopranoto verklaarde voorts, dat
Indonesië binnenkort naar de Chinese
Volksrepubliek een handelsmissie zal
zenden, teneinde de mogelijkheden te
onderzoeken van uitvoer van Indonesi
sche rubber, tin,kopra.koffie en suiker
naar China. Deze handelsdelegatie zal
voorts onderhandelen over het invoeren
in Indonesië van kapitaalsgoederen uit
de Chinese Volksrepubliek, zoals tex-
tielmachines. Hy zeide, dat Indonesië
verwacht zijn handel met het vasteland
van China in korte tijd op te voeren.
Voorts zei Wirjopranoto, dat Indone
sië binnenkort een overeenkomst zal te
kenen ten aanzien van de 2 miljoen
Chinezen in Indonesië deze zouden aan
kunnen kiezen tussen Chinese of Indo
nesische nationaliteit, maar zo voegde
hij hieraan toe, de regering hoopt, dat
de meerderheid de Indonesische natio
naliteit zal kiezen.
Bioscooprecette geroofd
UIT CINEAC TE AMSTERDAM
Uit de brandkast van de Cineac aan
het Damrak te Amsterdam is zondag
te middernacht door middel van een
valse sleutel een bedrag van f 8787.
ontvreemd. De diefstal die tussen 23.30
en 00.30 moet zijn gepleegd werd pas
's morgens om negen uur ontdekt. Het
restant van de sleutel, die was afge
broken, zat nog in het slot.
Vermoed wordt, dat de dader(s) zich
na afloop van de tweede avondvoorstel
ling hebben laten insluiten. Van hem
(hen) ontbreekt ieder spoor.
Iets meer zon
De Bilt verwacht tot morgenavond:
Vannacht plaatselijk mist. Morgen op
klaringen met later op enkele plaatsen
een bui. Weinig wind. Dezelfde of iets
hogere middagtemperaturen.
(Opgemaakt te 11.15 uur)
18 JULI
Zon op: 4.43 uur; onder: 20 52 uur.
Maan op: 17.34 uur; onder: 0.59 uur
(22 juli vm.)
Hoogwater te Katwk-aan-Zee te
12 uur 's middags.
Dit nummer bestaat uit 10 pagina's.
Onpraktische rekensoi?
In de kring van de VVD vindt men
het echter onbillyk, dat de AR, die
by de verkiezingen twee zetels heeft
verloren, haar belde ministerszetels
zou behouden, terwyl de WD, die zich
by de verkiezingen heeft gehandhaafd,
1 zetel zou krijgen omdat zy slechts
1 Kamerzetel minder bezet.
Daarom is van WD-zyde als bil
ly ker oplossing voorgesteld (tevens als
middel tot departementale bezuini
ging) aan de PvdA 4 ministerszetels
te geven, aan de KVP eveneens 4 en
aan de AR, CHU en WD ieder één.
missionaire Kabinet nog 16 ministers
komen tegen 14 in het voorstel van
dr. Drees, tenvijl er in het thans de
missionaire Kabinet nog 1? ministers
zitting hebben.
Als rekensom is het denkbeeld van de
VVD aantrekkelijk, maar het betekent
in praktijk, (en daarom heeft het
tegenvoorstel in de conferentie van
fractieleiders met dr. Drees geen kans
gekregen) dat een kleiner aantal minis
ters zwaarder wordt belast, terwijl de
droevige ervaring na de oorlog heeft
geleerd, dat het ministerschap in som
mige gevallen toch al zeer zwaar is ge
worden en dat overbelasting niet be
vorderlijk is voor een snel en doeltref
fend beleid;, overeenkomstig de hoge
eisen en de dynamiek van de moderne
tyd.
Verwacht wordt juist daarom, dat in
het nieuwe Kabinet meer Staatssecre
tarissen hun intrede zullen doen. Met
een extra-Staatssecretaris kunnen dan
wellicht de OHU en de WD enige com
pensatie krygen tegenover de 2 minis
terszetels van de AR.
9 Slot op pag. 2
Raadsel in Bonn opgelost
Hij zal zich mogelijk gaan bezighouden
met de vraagstukken inzake Duitsland
(Van onze correspondent in West-Duitsland.)
Het raadsel, waarom de Sovjetrussische ambassadeur in West-Duitsland,
Zorin, naar Moskou teruggeroepen werd, is thans opgelost: Hij wordt daar
plaatsvervangend minister, men kan ook zeggen onder-minister, van Bui
tenlandse Zaken. De rode bewindhebbers in het Kremlin hebben Zorin dus
op een, wij willen niet bepaald zeggen hogere, maar dan toch op een meer
centrale post willen plaatsen, op welke hij misschien nog meer invloed
zou kunnen uitoefenen dan hij tot dusver reeds deed. Tegelijk met ZorLi
zijn in Moskou nog twee andere nieuwe plaatsvervangende ministers van
Buitenlandse Zaken benoemd, zodat hun aantal thans van 4 tot 7 is ver
hoogd. Men neemt hier in Bonn aan, dat Zorin hoofd van de afdeling
voor Midden-Europa of misschien ook wel van een speciale afdeling zal
worden, die zich in het bijzonder met vraagstukken moet bezighouden, die
betrekking op Duitsland hebben.
Afscheidsbezoek duurde
maar twaalf minuten
Zorin heeft gedurende het halve jaar,
dat hy hier als ambassadeur heeft door
gebracht de politieke toestanden en het
nogal rumoerige partij leven in West-
Duitsland van heel naby leren kennen
en daardoor een zeer heldere kijk op de
juiste verhoudingen in de Bondsrepu
bliek kunnen krygen. Hij heeft voortdu
rend kunnen zien en horen, da' Bonds
kanselier Adenauer nog altijd zeer vij
andig tegenover zyn land, zijn volk en
het communisme staat. Men vraagt zich
nu in politieke kringen in Bonn, ook in
die van Adenauers onmiddellijke omge
ving met enige bezorgdheid af. of het
wel verstandig van de bejaarde kanse
lier is geweest zijn gevoelens zo vaak de
vrije loop te laten en zyn opvattingen
zo dikwijls op een zo onmiskenbare wijze
te hebben geopenbaard. Zonder twijfel
zal dit niet zonder invloed op Zorins
nieuwe werkzaamheden in de Russische
hoofdstad kunnen zijn En men vraagt
zich hier af. of het streven naar Duits-
lands hereniging daardoor geen onher
stelbare schade werd berokkend.
Het afscheidsbezoek dat Zorin aan
Adenauer heeft gebracht, heeft niet
langer dan 12 minuten geduurd. Van
officiële Westduitse zijde werd ver
klaard. dat de toon van het onderhoud
„koel maar hoffelijk" is geweest. Geen
wonder, want de twee hadden elkaar
ook heus niets vriendschappelijks of
hartelijks te vertellen en geen van
tweeën betreurt, dat hij de ander ver
moedelijk nooit meer terug zal zien.
Van Russische zijde werd bekend ge
maakt, dat Zorin de kanselier op on
dubbelzinnige wyze te verstaan gegeven
heeft, dat men hem in Bonn in zijn
eigenschap als ambassadeur niet vol
doende in de gelegenheid had gesteld
zijn diplomatieke taak te vervullen.
Daarmee wilde hij dus zeggen, dat hij
geen al te prettige herinneringen aan
Bonn met zich mee naar Rusland
neemt. Het is nog altijd niet bekend, of
een opvolger van Zorin in de functie
van ambassadeur naar Bonn zal komen.
In de miniatuurstad Madurodam
onthulde Gladys Dettmeyer gisteren
het kleine borstbeeldje van Rem
brandt. dat door een kunstminnende
Haagse aan dit stadje geschonken
werd.
Besprekingen
luchtvaart uitgesteld
De hervatting van de Amerikaans-
Nederlandse luchtvaartbesprekingen te
Washington, die op heden was vastge
steld, is tot een nader te bepalen datum
uitgesteld. De Nederlandse zaakgelas
tigde mr. S. G. M. baron van Voorst tot
Voorst zou, aan het ministerie van Bui
tenlandse Zaken te Washington wat
meer tijd hebben gevraagd om de nota,
die dit ministerie hem vrijdag heeft
toegezonden, te bestuderen.
Koningin Juliana bezocht gisteren
de Westerkerk te Amsterdam waar
een herdenkingsplechtigheid van
Rembrandt plaats vond. De Ko
ningin tussen burgemeester mr. A
J. d'Ailly van Amsterdam en dr. G.
Lam. vertegenwoordiger van het
college van kerkvoogden van de
Herv. Gemeente te Amsterdam.
Twee vliegtuig-
O O
ongelukken in
Argentinië: 24 doden
In Argentinië zyn maandag tenge
volge van twee vliegtuigongelukken 24
personen om het leven gekomen en zes
gewond.
Een DC-3 van de „Aerolineas Argen-
tinas", die met achttien inzittenden op
weg was van Buenos Aires naar Tucu-
man. stortte nabij het vliegveld van Rio
Cuarto, in de provincie Cordoba, neer
en ging'in vlammen op. Alle inzittenden,
onder wie twee vrouwen en een kind,
werden gedood.
Het andere ongeluk deed zich voor
met twee „Gloster Meteors" van de Ar
gentijnse luchtmacht, die in de lucht
met elkaar in botsing kwamen en in een
dichtbevolkte buitenwijk van Buenos
Aires neerstortten op een arbeiderswo
ning en een tehuis voor oude mannen.
Hier verloren zes personen het leven,
terwyl er vier zwaar en twee licht wer
den gewond. De twee piloten wisten zich
in veiligheid te stellen.
Op het vliegveld Nubia, in Oost-Co-
lumbia, zyn zondag vier personen om
het leven gekomen en vier kinderen ge
wond. doordat een groep mensen over
een startbaan liep waar juist een licht
vliegtuig opsteeg. De bestuurder wist
het'toestel op te trekken en op een na
burig terrein aan de grond te zetten.
De slachtoffers werden gedood door een
schroef van het toestel.
Watersnood in Japan:
tientallen doden
De hevige regenval, die reeds eerder
uit het gebied ten noorden van Tokio
werd gemeld, duurt nog steeds voort en
veroorzaakt hevige overstromingen. Tot
nu toe heeft men 40 doden en tientallen
vermisten geteld, zodat men vreest, dat
het aantal slachtoffers nog zal stijgen.
Op het schiereiland Wajima hebben
der egens opgehouden. Men is daar be
gonnen de 15.000 bewoners vanuit de
lucht met levensmiddelen te voorzien.
Zogenaamd met een economisch doel":
om de landbouw vooruit te helpen
De Opperste Sovjet heeft besloten de Karelisch-Finse republiek als „auto
nome republiek Karelie" in de federale Sovjet-republiek Rusland, de grootst®
republiek van de Sovjet-Unie, op te nemen. De by voeging „Fins" heeft men
laten vervallen, omdat de Finnen een „onbetekenend deel" van de bevolking
van 173.000 zielen vormen (vergeten wordt erbij te vertellen, dat zeer talrijke
Kareliërs naar Finland zjjn gevlucht en vervangen door Russen. Red. L.D.).
De president van de thans voormalige Karelisch-Finse republiek, Otto
Kuusinent. verklaarde, dat het op zijn voorstel en met algemene stemmen
genomen besluit een economische bedoeling heeft en dat hierdoor de regerings
vorm vereenvoudigd wordt in overeenstemming met de Leninistische begin
selen en de besluiten van het congres van de communistische party van fe
bruari. De president, wiens dochter leidster van de Communisten in Fin
land is, voegde hieraan toe. dat de republiek sinds vele jaren er niet in ge
slaagd was, de staatsplannen naar behoren uit te voeren, en dat de landbouw
in het gebied zeer achter is by de rest van het land.
Joego-Slavië heeft nu
andere mening
Tito kiest de zijde van Moskou
tegen Poznan!
(Van onze Weense correspondent)
Drie jaar geleden koos Belgrado nog
partij voor de arbeiders, die op 17 juni
in Berlijn protesteerden. Na de verzoe
ning met Moskou echter beschouwt
Joego-Slavië de voorvallen in Poznan
als acties van „reactionaire kringen".
Bovendien is het optreden van de Poolse
arbeiders volgens de correspondent van
het Joegoslavische blad „Politika" een
protest geweest tegen de buitenlandse
en vooral tegen de Duitse bezoekers, die
in grote auto's rondreden, met geld
smeten en in lokalen zaten, die voor de
Polen te duur zijn. Over de eigenlijke
motieven van de opstand zwijgt men nu
in het land van Tito en daarom neemt
men zijn toevlucht tot bewuste leugens.
Het is duidelijk aan welke kant de
Joegoslavische leider nu staat
Uitvoering van koorwerk „Clair obscur"
Met een plechtige bijeenkomst in de Westerkerk te Amsterdam, die werd
bijgewoond door Koningin Juliana, is gisteren het feit herdacht, dat Rem
brandt 350 jaar geleden werd geboren. Burgemeester mr. A. J. d'Ailly sprak
een openingswoord. Prof. dr. J. Q. van Regteren Altena, hoogleraar aan de
hoofdstedelijke universiteit, sprak een rede uit over „Rembrandt en Amster
dam". - Amsterdam, zo zei spr., heeft van Rembrandt eei» stigma ontvangen
en is zo door hem getekend, dat de schilder en de Amstelstad onlosmakelijk
met elkaar zyn verbonden. Rembrandt heeft de onderlinge verhouding van
kleur en toon vastgelegd, uitgaande van het primaat van het licht boven de
kleur. Hiermee heeft hy tegenover het schoonheidsideaal van de oudheid een
eigen maatstaf gevonden.
De grootheid van Rembrandt wordt
bepaald door zyn gebruik van dit magi
sche middel.
De alt Aafje Heynis zong na deze
rede met orgelbegeleiding van Simon
C Jansen drie liederen, op een tekst
van Jan Luyken, °n getoonzet door B.
van den Sigtennorst Meyer.
De beeldhouwer O. Kokoschka (Oos
tenrijk). die met de beeldhouwer Henry
Moore lEngelar.d) en de schilder Mark
Csagall (Frankrijk) als eregast voor
deze herdenking was uitgenodigd, sprak
vervolgens ais vertegenwoordiger van de
buitenlandse kunsteraars. Hij betoogde,
dat Rembrandt juist daarom de eerste
plaats onder de beeldende kunstenaars
aller tijden inneemt, omdat hij het
„mens-zijn" ter volle tot zijn recht had
laten komen in een tyd, waarin de
waarde van de mens als zodanig door
strijd om woorden en begrippen in het
gedrang was geraakt.
Als laatste spiak prof. Ch. F. Roelofs
va® de Rijksacademie voo- Beeldend?
Kunsten, vertegenwoordiger van de
Nederlandse kunstenaars. Als stramien
voor zijn betoog had deze het „Onze
Vader" gekozen; hij bezag het verband
tussen dit gebed en de figuur van
Rembrandt.
Het sluitstuk van deze Rembrandt-
herdenking was de uitvoering van
Choros V „Ciaii Obscur" voor koor, drie
trompetten, vier trombones, pauken en
orgel, in opdracht van het comité Rem
brandt-herdenking 1956 door dr. Anthon
van der Horst geschreven op tekst van
P. C. Boutens. Het werk werd uitge
voerd door de Kon. Chr. Oratoriumver -
eniging en de organist Klaas Bolt.
Na afloop van de plechtigheid werden
verschillende autoriteiten aan de Ko
ningin voorgesteld^
B. en W. van Amsterdam hebben gis
teravond in het Amstel-hotel ter gele
genheid van de Rembrandt-herdenking
een groot aantal Nederlandse beeldende
kunsten aan Mn een feestdis onthaal*
„Goed nieuws", zegt
Cabot Lodge
Ontwapeningsresolutie in
de Ver. Naties aanvaard
De Ontwapeningscommissie van de
Verenigde Naties heeft maandag een
resolutie aangenomen waarin een be
roep wordt gedaan op de vyf leden van
de subcommissie (Amerika, Sovjet-Rus
land, Engeland, Frankrijk en Canada)
een nieuwe poging te doen om tot over
eenstemming inzake de ontwapening te
komen. De Sovjetrussische onderminis
ter van Buitenlandse Zaken, Gromyko,
stemde tegen de resolutie (die door Peru
was ingediend), omdat zy geen reke
ning hield met de Russische ontwerp
resolutie van 3 juli j.l., waarin er op
aangedrongen werd af te zien van het
dreigen met of het gebruik van geweld
en van het gebruik van atoomwapens.
De Amerikaanse permanente gedele
geerde bij de Verenigde Naties, Henry
Cabot Lodge, heeft gisteren in de V.N.-
ontwapeningscommissie verklaard, dat,
als het besluit van de Sovjet-Unie om
zijn strijdkrachten te beperken is, wat
het schjjnt te zijn (n.l. dat de Sovjet-
Unie nu bereid is de Westelijke voor
stellen over de maximum-sterkte van
de strijdkrachten te aanvaarden), „dit
goed nieuws is".
Lodge zei: „toch moeten we beden
ken, dat de Sovjet-Unie een effectieve
internationale controle met de modern
ste middelen waaronder een of an
dere vorm van controle uit de lucht
tot nu toe nog niet heeft aangenomen.
Daarom kunnen we nog niet zeggen of
de nieuwe Russische verklaring een
flinke stap in de richting van ontwa
pening betekent, of dat het louter een
holle frase is." Lodge beloofde, dat de
Verenigde Staten nooit atoomwapens of
gewone wapens zouden gebruiken anders
dan voor het afslaan van een aanval
Hy verklaarde tenslotte, dat de Ver.
Staten teleurgesteld zyn over de
groeiende Russische tegenstand tegen
president Eisenhowers voorstel voor
wederzijdse luchtverkenning.
Ziekenhuis van rebellen
ontdekt bij Algiers
Franse troepen hebben bij een grote
zuiveringsoperatie in de bergen bij Bli-
da, op minder dan 100 km ten zuiden
van Algiers, een ziekenhuis van de op
standelingen ontdekt. Het was gevestigd
in een huis met vijftien kamers.
Bij de gevechten zijn 25 opstandelin
gen. onder wie een dokter, gesneuveld.
Meer dan duizend verdachte personen,
onder wie drie meisjesstudenten die de
gewonden verpleegden, zijn aangehou
den.
In de hoofdstraat van Miohelet is
maandag een Europese politieman door
een verzetsman doodgeschoten. Te Te-
bessa werd een politieman bij een aan
slag ernstig gewond. Voorts zyr maan
dag de lyken gevonden van twee Euro
peanen. die enige dagen geleder bij Ain
Sefra ontvoerd werden. Bij Djidjelli
tussen Constantine en Bone is zondag
een vuurtorenwachter door verzetslie
den om het gebracht.