ELFDUIZEND HONGAREN UIT
DE GEVANGENIS ONTSLAGEN..
WEERBERICHT
Duidelijk teken van vrees voor
nog grotere ontevredenheid
Twee schrijvers geroyeerd
Poolse regering belooft zonder
wraakgevoel te zullen handelen
Maar natuurlijk zijn er „provocateurs'"
Mr. G. J. van Heuven Goedhart in
Genève plotseling overleden
Dramatische botsing tussen twee
auto's bij Overschie
95ste jaargang
MAANDAG 9 JULI 1956
No. 28877
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: J. W. Henny
Hoofdredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f7.— per kwartaal; f2.35 per maand; f0.55 per week
Witte Singel 1, Leiden - Giro no 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
(Van onze Weense correspondent)
De Hongaarse Minister van Justitie, Erich Molnar
heeft medegedeeld, dat 11.398 politieke gevange
nen, die ten onrechte van anti-communisme waren
beschuldigd, uit de hechtenis zijn ontslagen en „in
ere hersteld". Daarnaast zijn er nog ongeveer 8000
gevangenen ontslagen. Daar deze laatsten, zo ver
klaart men, zich indertijd hebben laten misleiden,
krijgen zij een proeftijd: zij zullen geldboeten moe
ten betalen of een politieke herscholing moeten
doormaken.
In diplomatieke kringen in Wenen beschouwt
men deze opvallende clementie ten opzichte van
zulk een onwaarschnijlijk groot aantal gerehabili-
teerden als een teken van vrees voor nog grotere
ontevredenheid onder de bevolking.
Aan de andere kant echter heeft men de twee
schrijvers Dery en Tardos als leden van de com
munistische partij geroyeerd, omdat zij tijdens
debatten in de Petöfi-club het vertrouwen in het
volk en in de partij zouden hebben ondergraven.
Kritiek van componist
Kodaly op regering
Zoals bekend, had Dery verklaard, dat er in Hongarye geen vrijheid bestaat,
waarbij hij scherpe kritiek uitoefende op de minister van Onderwijs en op de
hoofdredacteur van het communistische partyblad. Tardos op zyn beurt had
verzet aangetekend tegen de gedirigeerde pers in Hongarije en tegen de stroeve
houding van de partyleiders, die de vryheid van de pers onmogelijk maakten.
Bovendien hadden andere leden van deze litteraire club de eis gesteld, dat de
mogelykheid zou worden opengesteld voor het oprichten van een oppositieparty.
Het merkwaardige is nu, dat de Joegoslavische politicus Vladimir Weti-jer op
grond van eenzelfde eis vorig jaar uit de party werd gezet, maar dat het boek
van deze „afvallige" onder de titel „Tito spreekt" juist nu in het Hongaars is
vertaald en binnenkort in Boedapest zal verschijnen.
der sprak de resolutie van „onrust,
veroorzaakt door de bourgeoisie, en be
gonnen door een groep aanhangers van
Imre Nagy". Voorts greep de resolutie
„de provocaties te Poznan" aan als een
verontschuldiging voor de waarschu
wing, tot alle Hongaren gericht, „met
vereende krachten te strijden tegen
pogingen verwarring te stichten". Toch
schijnt Nagy nog een machtige aanhang
te hebben onder de jongeren en vooruit
strevender partijleden.
Rakosi won de tweede ronde
van Imre Nagy
Politieke kringen in Boedapest zijn
van mening dat Rakosi, de eerste secre
taris van de Hongaarse communistische
partij, de tweede ronde in zijn grote
gevecht met ex-premier Nagy heeft
gewonnen. Hoewel Rakosi Nagy uit alle
partij functies heeft ontzet en ook uit
zijn functie van premier, was Nagy nog
steeds Rakosi's voornaamste tegenstan
der. Terwijl Rakosi in Moskou vertoefde
voor nieuwe instructies deden Nagy's
aanhangers een nieuwe poging Nagy's
positie te herstellen.
In de officiersclub van het leger be
toogden vele communistische sprekers,
dat zij Rakosi verantwoordelijk achtten
voor Hongarije's huidige moeilijkheden.
Zij staken voor Nagy de loftrompet, die
geen gelegenheid had gehad zichzelf en
zijn inzichten in het-openbaar te verde
digen. De zegslieden waren van mening,
dat het hier een „paleisrevolutie" be
trof, niet bedoeld om het communisme
door een ander systeem te vervangen,
maar meer om Nagy weer de plaats van
Rakosi te geven.
Maar Rakosi, juist terug van zijn
bezoek aan Moskou, stelde met een
resolutie dat „de demonstraties onder
mijning van de partij tot doel hebben
gehad" het partijlelderschap veilig. Ver-
Ned.-Amerikaans
luchtvaartoverleg
Washington:
„De deur geenszins dicht"
Van officiële Amerikaanse zijde
wordt er op gewezen, dat op 17 juli te
Washington het Nederlands-Ameri
kaans luchtvaartoverleg wordt voort
gezet. Uit het feit, dat de missie uit
Den Haag naar Washington terug
keert, zo verklaart men in officiële
kringen, blijkt dat er nog een moge
lijkheid is, dat een akkoord wordt be
reikt. Men verklaart dan ook. dat de
deur geenszins dicht is".
Men wijst er voorts in Washinton op
dat de hervatting der besprekingen op
verzoek van het Amerikaanse ministerie
van Buitenlandse Zaken is uitgesteld
van 9 juli tot 17 juli, opdat het mini
sterie meer tijd kon hebben om de zaak
nog eens te bestuderen.
Men meent te weten, dat ten depar-
temente reeds enige vordering gemaakt
is inzake overeenstemming met de Ne
derlanders. Niettemin achtte men het
nog te vroeg om te zeggen, of de KLM
de gevraagde nieuwe routes in de V.S.
zal krijgen.
Men gaf toe, dat de Amerikaanse
luchtvaartmaatschappijen zich heftig
verzetten tegen het verlenen van een
vergunning aan de KLM maar, zo zeide
men, het ministerie laat zich nog door
andere overwegingen leiden.
Het ministerie beschouwt als een dier
overwegingen b.v. de goede verstand
houding met Nederland en de beteke
nis, diec de KLM heeft voor het Neder
landse economische leven.
In deze kringen had men .,de indruk",
dat een nota, die dr. van Roijen verle
den week aan minister Dulles overhan
digd heeft, door het ministerie van Bui
tenlandse Zaken „zeer ernstig in studie
genomen was".
Koeler
De Bilt verwacht tot morgenavond:
Vanavond en vannacht nlaatselijk
onweersbuien, maar morgen weer op
klaringen Overwegend matige naar
noord draaiende wind. Belangrijk la
gere middagtemperaturen. (Opgemaakt
te 11.15 uur).
10 JULI
Zon op: 4.34 uur; onder: 21 uur.
Maan op: 7.49 uur; onder: 21.55" uur.
Hoogwater te Katwijk aan Zee te 4.30
en 17.14 uur.
Dit nummer beslaat alt 10 pagina's.
De 74-jarige Hongaarse componist
Zoltan Kodaly heeft volgens berichten
die in Wenen ontvangen zijn, kritiek
geleverd op het regeringsbeleid ten
aanzien van de musici. In een artikel in
het blad „Mulvelt Nep" verklaarde hij,
dat er onder de musici grote ontevre
denheid bestaat over lage salarissen,
slechte arbeidsvoorwaarden en gebrek
aan contact met de buitenwereld. Het
protest werd zo belangrijk geacht, dat
de onder-minister van Onderwijs. Magda
Joborus, persoonlijk op Kodaly's kritiek
geantwoord heeft, aldus deze berichten.
Dit antwoord van onder-minister
Joborus bracht de grijze componist tot
razernij. Hij zou zich op een gepast
antwoord bedenken.
In Boedapest verwachtte men intus
sen, dat het verbond van musici heden,
maandag, op zijn vergadering de ge
legenheid zou grijpen uiting te geven
aan zijn wensen. Ook Kodaly zou op de
vergadering aanwezig zijn. Men ver
moedt, dat de musici het ontslag zullen
vragen van Aladar Toth, de impopu
laire directeur van de opera van Boe
dapest, wie dictatoriale neigingen en
voortrekken wordt verweten. Zij zouden
eveneens het ontslag van Jozef Darvas.
de minister voor Volkscultuur, vragen
Op hun verlanglijstje zou tenslotte
„nauwere aansluiting bij Westelijke
muzikale kringen" staan.
en avonturiersdie terecht moeten
staan „Bureaucratische vervorming'"
De Poolse president, generaal-majoor Alexander Zawadzki, heeft een 50-tal
Britse parlementsleden, die in een brief om uiterste clementie voor de op
standelingen in Poznan hadden gevraagd, geantwoord, dat de Poolse regering
„zonder wraakgevoelens" zal handelen. „Wij zyn zeer onder de indruk van de
dood van vele onschuldige slachtoffers", aldus de president, doch wij maken
onderscheid tussen arbeiders en „ondermijnings-agenten". Het bloedvergieten
in Poznan is uitgelokt door mensen, die willen voorkomen dat wy onze doelen
bereiken. Zij hebben bepaalde economische moeilijkheden uitgebuit om een
provocatie te ontketenen, die niets te maken had met de economische eisen van
arbeiders.
Westelijke juristen vragen
toegang als waarnemers
Daarom waren de Poolse autoriteiten
gedwongen tussen beide te komen en op
te treden tegen groepen provocateurs,
die aanvallen deden op openbare ge
bouwen. U zult het er mee eens zijn,
aldus de president, dat de personen, die
verantwoordelijk zijn voor het bloedver
gieten terecht staan.
Ook zult U het eens moeten zijn met
onze opvatting, dat Polen het recht
heeft zijn eigen politieke en economi
sche stelsel te kiezen, (een recht, dat
de bevolking nog altijd niet heeft. Red.
L. D.) en aanvallen van „bepaalde krin
gen avonturiers" hierop af te slaan. Wy
waarderen niettemin de vriendschappe
lijke belangstelling voor onze moeilijk
heden, zo besloot hij.
Een aantal vooraanstaande persoon
lijkheden in Westelijke landen, onder
wie negen Britse parlementsleden en
advocaten uit Zwitserland en België,
heeft zaterdag in een telegram aan de
Poolse president gevraagd om toelating
van Westelijke juristen als waarne
mers bij het proces tegen de opstande
lingen van Poznan. Ook wordt gevraagd
of Westelijke advocaten de beklaagden
mogen bijstaan, als deze dat wensen.
Duidelijke waarschuwing
De staking van de arbeiders in Poz
nan, die op 28 juni geleid heeft tot on
lusten en de dood van vele personen, is
„in niet geringe mate" het gevolg ge
weest van „bureaucratische vervormin
gen van de kant van de proletarische
staat", aldus het orgaan van de Poolse
communistische partij, „Trybuna Ludu",
dat hierbij woorden van Lenin aanhaalt.
„De gebeurtenissen te Poznan vormen
een ernstige waarschuwing voor de ge
hele werkende klasse en een bittere les
voor onze party en vakbonden", aldus
het blad. In een moeilijke periode in de
Russische revolutie had Lenin een dui
delijke waarschuwing uitgesproken tegen
het te licht tellen van de gevoelens van
de arbeidersklasse, welke tot stakingen
leiden.
De theorie van Lenin volgend, merkt
het blad verder op, dat het „politieke
en klassebewustzijn van de Poolse arbei
ders niet overal in het land op het
zelfde niveau stond". Door een gebrek
aan dit bewustzijn hadden vijanden van
Cypr
Brits echtpaar op
>rus vermoord
Terroristen verrast bij het
plaatsen van een bom
Een Britse inwoner van Cyprus en zijn
echtgenote zijn zondag 35 kilometer ten
Noordwesten van Famagusta door Cy
prische terroristen doodgeschoten. Het
Britse echtpaar reed in een auto. Plot
seling verscheen er in een nauw en
bochtig weggedeelte in bergachtig gebied
een jonge man, die een stopteken gaf.
Toen de auto tot stilstand was gekomen,
doken van achter pijnbomen Cyprische
terroristen op, die man en vrouw met
automatische vuurwapens beschoten.
De vrouw werd onmiddellijk gedood.
Haar man stierf kort daarna. Dit is de
eerste maal, dat een Britse vrouw het
slachtoffer werd van het optreden der
„Eoka". Tot nu toe zijn 47 Britten, on
der wie veertig militiaren, op Cyprus
door verzetslieden gedood.
De chef van de Britse imperiale gene
rale staf, Sir Gerald Templer, is zondag
per vliegtuig uit Turkije in de Cyprische
hoofdstad Nicosia aangekomen, waar hij
besprekingen zal voeren met gouverneur-
generaal Sir John Harding en met de
opperbevelhebber der Britse strijdkrach
ten in het Midden-Oosten, luitenant-
generaal Sir Charles Keigttley. Generaal
Templer zal, als gast van gouverneur
Harding, twee dagen op Cyprus blijven.
Britse militairen hebben zondag na
bij Larnaca, in zuid-Cyprus vijf Cyprio
ten gearresteerd. Drie hunner waren be
zig een grote mortierbom onder een brug
te plaatsen, waarover vaak Britse voer
tuigen rijden. De twee, anderen wachten
in de nabijheid in een auto.
Prinses Irene gefotografeerd tij
dens het nemen van een hindernis
gedurende de ruiterwedstrijden.
welke zaterdagmiddag in het kader
van de Amsterdamse Sportweek in
de hoofdstad gehouden zijn.
Hoge Commissaris voorde vluchtelingen
Gisteravond is .te Genève onverwacht aan een
hartaanval overleden mr G. J. van Heuven Goedhart, Hoge Commis
saris voor de vluchtelingen van de V. N.
Gerrit Jan van Heuven Goedhart is
op 19 maart 1901 te Bussum geboren.
Hij bezocht het gymnasium en studeer
de rechten in Leiden, waar hij in 1926
promoveerde op een proefschrift „De
ontwikkeling der werkloosheidsverzeke-
ring.in Nederland".
In 1926 werd hij lid van de hoofdre
dactie van „De Telegraaf". Van 1930
tot 1933 was hij eerste hoofdredacteur
van dit dagblad. In 1933 werd hij
hoofdredacteur van het „Utrechtsch
Nieuwsblad", in welk blad hij het na
tionaal-socialisme en in het bijzonder
de NSB bestreed. Hij sprak vele malen
voor „Eenheid door Democratie" en was
plaatsvervangend voorzitter van het co
mité van waakzaamheid van Neder-
Zaterdagochtend is een drie-wa
gentreinstel van de lijn Den Haag
- Rotterdam bij Rodenrijs ont-
spoord. Persoonlijke ongelukken
deden zich niet voor en de schade
was niet zo groot, maar het kostte
heel wat moeite om het gevaarte
weer op de rails te krijgen
het volk de onlusten kunnen uit
lokken.
In New York is zaterdag een protest
demonstratie naar aanleiding van ae
gebeurtenissen te Poznan gehouden,
waarbij een menigte van ruim duizend
betogers zich verzamelde voor het ge
bouw van de Poolse delegatie naar de
V. N. Ook voor het gebouw van de
Sovjet-afvaardiging werd gedemon
streerd. De betogers zongen Poolse lie
deren en schreeuwden beledigingen aan
het adres van de Communisten. De
politie verhinderde, dat zij de gebouwen
binnendrongen. De demonstraties wa
ren op touw gezet door de organisatie
vah Poolse jongeren in Amerika en
door het Pools-Amerikaanse congres.
Roulettespel in boerderij
Acht arrestaties
(Speciale berichtgeving)
Gistermiddag omstreeks 5 uur deed
de Rijkspolitie van de groep Breukelen
en Loosdrecht een inval in een boer
derij te Nieuw-Loosdrecht. Zij snapte
acht personen, o.w. de bankhouder,
tydens het spelen van roulette.
Het roulettespel en enige honderden
guldens werden in beslag genomen. De
bankhouder werd aangehouden en zal
voor de Officier van Justitie geleid wor
den. De overige personen werden na ver
hoor vrijgelaten.
Reeds enige tijd waren de politie ge
ruchten ter ore gekomen dat er roulette
gespeeld zou worden in de bewuste boer
derij. Een plan voor de overval werd
zorgvuldig uitgewerkt met het boven
staande resultaat. Het bleek dat de
boerderij reeds meermalen voor roulette
spel werd gebruikt. De bankhouder is,
volgens de politie, een oud-gediende op
dit gebied. Hij werd reeds tweemaal ge
snapt in Amsterdam en verder o.a. in
Blaricum en Loosdrecht. Hij schijnt on
verbeterlijk te zijn en is volgens de po
litic berucht door zeer grof soalen.
landse intellectuelen tegen het nationaal
socialisme.
Kort na de Duitse inval in ons land,
op 17 mei 1940, werd de heer Van Heu
ven Goedhart bij het „Utrechtsch
Nieuwsblad" ontslagen. Hij werd daar
na medewerker aan de Grebbecommissie
voor hulpverlening aan oorlogsslachtof
fers. In 1941 Yel"d hij medewerker, in
1942 mede-redacteur van het illegale
„Parool".
In januari 1942 dook de heer Van
Heuven Goedhart onder. In 1944 reisde
hij, in opdracht van een aantal illegale
groepen, via Gibraltar naar Engeland,
waar hij op 12 juli 1944 minister van
Justitie werd in het Kabinet-Gerbrandy.
Na de ontslagneming van dit Kabinet in
februari 1945 keerde hij, in mei 1945,
naar Nederland terug.
In augustus 1945 werd hij benoemd
tot hoofdredacteur van het nu als ge
woon dagblad verschijnende „Parool".
Hij verliet dit blad in januari 1951,
toen hij Hoge Commissaris der Ver
enigde Naties voor de vluchtelingen
werd.
In 1947 was de heer Van Heuven
Goedhart reeds benoemd tot lid van de
commissie voor vrijheid van informatie
der V.N. Van 1948 tot 1951 was hij lid
van de Eerste Kamer voor de Partij van
de Arbeid. In 1949 en 1950 woonde hij
als plaatsvervangend voorzitter der Ne
derlandse delegatie de algemene verga
dering der V.N. bij.
Voor de wijze, waarop dr. Van Heuven
Goedhart als Hoge Commissaris de op
lossing van het vluchtelingenvraagstuk
heeft bevorderd, is hem in 1955 de Wa-
teler-vredesprijs toegekend. Aan zijn in
Genève gevestigde bureau werd de No
belprijs voor de Vrede voor 1954 toege
kend.
Van zijn werken noemen wij „De ont
wikkeling der arbeidsbemiddeling in
Nederland", geschreven in samenwer
king met R. A. Roeterink en gepubli
ceerd in 1929, als vervolg op zijn disser
tatie. In „Onrust in het land van Ma-
saryk" behandelde hij, na een reis naar
Tsjecho-Slowakije in 1938, de kwestie
der Sudeten-duitsers.
In „Finland zoals ik het zag", ver
schenen in 1940, behandelde hij de strijd
der Finnen tegen Rusland. Verder
schreef de heer Van Heuven Goedhart
„Over het nieuwe Nederland" (1945) en
„De reis van colonel Blake".
Op tennisbaan overleden
Op de openingsvergadering van de
economische en sociale raad der V.N. in
Genève heeft de voorzitter vanochtend
het over lijder) van de heer Van Heuven
Goedihart bekendgemaakt. Na een kort
herdenkingswoord werd de vergadering
vijf minuten verdaagd.
De heer van Heuven Goedhart is
overleden op de tennsibaan van Van-
doeuvres bij Genève, waar hij gister
avond aan een vriendschappelijk ten
nistoernooi deelnam. Hij kreeg een
hartaanval toen hij speelde met de
Amerikaanse plaatsvervangende Hoge
Commissaris voor de vluchtelingen, de
heer Read. Een arts die binnen een
kwartier arriverde, kon niets meer
doen.
De heer Read zeide, dat zyn chef
in een uitstekende stemming was ge
weest, maar kennnelijk zeer vermoeid
was. Hij lefde voor zyn werk en gunde
zich vrijwel nooit werkelijke rust.
De heer van Heuven Goedhart was
gehuwd met een Noorse en had twee
dochters.
Zijn stoffelijk overschot zal naar Ne
derland worden overgebracht. Bij zijn
leven heeft by de wens geuit, in alle
eenvoud begraven te worden.
Twee doden en vijf gewonden op Haagiveg
(Speciale berichtgeving)
Op de Haagweg (Rijksweg 13) even voorbij Overschie zijn gisteravond om
streeks kwart voor tien twee personenauto's met grote kracht tegen elkaar
gebotst. De gevolgen waren verschrikkelijk. De 46-jarige scheepsinstalleur H. C.
van Dijk uit Schiedam en zijn echtgenote, die met een Opel Record in de
richting Delft reden, werden bij de botsing uit de wagen geslingerd en waren
op slag dood Van de 5 inzittenden van de tegenligger, een gehuurde Olds-
mobile, werden er twee zwaar en drie licht gewond. Het was de familie Van
Kriek uit Siiedrecht, man, vrouw en twee dochters die met de bestuurder, en
een der meisjes, van een uitstapje terugkeerde.
De 52-jarige mevrouw R. Kriek
Goedhart brak haar linker bovenarm
en haar rechterbeen en liep verder een
bloedende hoofdwonde en een hersen
schudding op. Haar 20-jarige dochter
Leni kreeg een zware hersenschudding.
Beide vrouwen zijn door dé geneeskun
dige dienst, die met drie ambulance
auto's was uitgerukt, naar het zieken
huis Bergweg te Rotterdam vervoerd en
daar ter verpleging opgenomen. De be
stuurder van de Oldsmobile, de 23-jarige
heer Lodewijk Bons. is met een verwon
ding aan zijn hoofd en een zware her
senschudding ter verpleging in het
Coolsingel ziekenhuis te Rotterdam op
genomen. De 52-jarige he.er C. L.
Kriek en het tweelingzusje Dini liepen
slechts lichte verwondingen op. Nadat
hun in het ziekenhuis hulp was ver
leend, konden zij op eigen gelegenheid
naar Siiedrecht terugkeren. Het zwaar
verminkte stoffelijk overschot van het
echtpaar Van Dijk is naar het zieken
huis Coolsingel vervoerd.
Een derde auto
Het ongeluk gebeurde ongeveer ter
hoogte van de Hofweg op de plaats
waar de Ryksweg in verband met de
aanleg van een nieuw weggedeelte een
versmalling ondergaat. Deze wegver
smalling wordt met verlichte borden,
die aanmanen om langzaam te ryden,
op verschillende plaatsen duidelijk
aangegeven. Bovendien zijn op het
versmalde weggedeelte rode reflecte
rende bordjes on de weg gezet. o»«-
trent de oorzaak van de botsing kon
nog geen duidelijk beeld worden ver
kregen. Naar beweerd, zou een derde
auto die is doorgereden, een snijbe-
weging hebben gemaakt, waardoor een
van de getroffen auto's plotseling
moest uitwijken.
De bestuurders van beide auto's moe
ten nog getracht hebben door krachtig
remmen de kracht van een onvermijde
lijke botsing te verminderen, daar er in
de zeer drukke verkeersstroming geen
kans was om uit te wijken.
De botsing die met een geweldige
klap gepaard ging, had plaats op het
van Rotterdam uit linker gedeelte van
de weg. De Oldsmobile werd daar met
grote kracht aan de linkervoorzijde ge
grepen. Van de Opel Record werd de
gehele voorzijde ingedrukt. Beide wagens
zaten na de botsing als een klit in el
kaar.
Daar een toevallig aanwezige geluids
wagen van de Rijkspolitie snel het be
richt van het ongeluk kon doorgeven,
was de Rotterdamse politie spoedig ter
plaatse. Zij verrichtte de gebruikelijke
opmetingen en zorgde er voor dat het
op dit ogenblik zeer drukke autoverkeer
van beide kanten in goede banen werd
geleid. De vernielde auto's zijn later in
de avond per kraanwagen weggesleept.
De toestand van de in het ziekenhuis
opgenomen patiënten was vanmorgen
redelijk goed.
In de auto van de heer Van Dijk was
nog een hond. die zo zwaar gewond was,
dat de politie met enige schoten h«*
dier uit zün liiden verlokte
