TWEE MINISTERS VERDEDIGDEN
BURGEMEESTER Mr. SCHOKKING
WEERBERICHT
Prof. van Oven voerde een
week een innerlijke strijd
Dr. Drees maakt een goede kans
met zijn formatiepogingen
95ste jaargang
ZATERDAG 7 JULI 1956
No. 28876
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: J. W. Henny
Hoofdredacteur: Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f7.— per kwartaal; f2.35 per maand; f055 per week
Witte Singel 1, Leiden - Giro no. 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21607
Twee socialistische moties verworpen
(Van onze parlementaire redacteur)
De Tweede Kamer heeft gisteren met 28 tegen 47 stemmen een motie
verworpen van de heer Scheps (P. v. d. A.), waarin de regering werd uitge
nodigd haar standpunt in de zaak-Schokking in nadere overweging te nemen.
Het standpunt van de regering luidt, dat voor enigerlei stap ter bevordering
van een aftreden van de Haagse burgemeester geen aanleiding bestaat.
Alleen de P. v. d. A. en de Communisten stemden voor de motie. Bij deze
partijen sloten de Anti-Revolutionairen zich aan toen er werd gestemd over
een motie van de heer Burger (P. v. d. A.) om meer waarborgen te scheppen,
dat bij benoemingen de regering over volledige gegevens over de kandidaten
beschikt, (in welk geval mr. Schokking misschien niet tot burgemeester van Den
Haag zou zijn benoemd). Deze motie werd met 33 tegen 41 stemmen verwor
pen, maar langs een omweg had de A.R. eigenlijk nog voor de motie-Scheps
gestemd. Daarom moet het Kamerdebat voor burgemeester Schokking toch
wel onbevredigend zijn geweest, omdat alleen de CHU en de KVP geheel
en al achter hem hebben gestaan).
HET is er dus toch van gekomen, dat
de burgemeester van 's-Graven
hage in de vele publikaties, welke
omtrent zijn beleid ten tijde van zün
burgemeesterschap van Hazerswoude, in
de laatste maanden in de Nederlandse
pers zijn verschenen, aanleiding heeft
gevonden om aan H.M. de Koningin ont
slag uit zijn ambt te verzoeken.
Na het zeer vele wat over „de zaak
Schokking" is geschreven en gezegd, is
dit besluit wellicht onontkoombaar en
daarom verstandig, maar desniettemin
in de hoogste mate betreurenswaardig.
Wij blijven het een schandaal vinden
dat een hoge gezagsdrager om feiten, die
zich 14 jaar geleden hebben afgespeeld
en die hijzelf bij herhaling ter kennis
heeft gebracht van de autoriteiten, die
hem voor een promotie in aanmerking
wilden doen brengen, gedwongen wordt
zijn ontslag te nemen als gevolg van een
publikatie, waaraan een zuivere politieke
bedoeling ten grondslag lag.
Wie zich ook maar enigszins in deze
hoogst onverkwikkelijke aangelegenheid
heeft verdiept, zal zich ongetwijfeld her
inneren, dat deze publikatie verscheen
in het Haags Dagblad, welks hoofdre
dacteur de volgende dag in een artikel
„Ter verantwoording" toegaf dat zijn
eerste publikatie waarschijnlijk achter
wege zou zijn gebleven indien de burge
meester van Den Haag zich inmiddels
zou hebben ontwikkeld tot een goed bur
gemeester". De heer Schokking heeft,
nadat de bekende Commissie van Drie
(Donner,Ebels,Neher) haar hun vrijplei
tend rapport openbaar had gemaakt,
tegen dit artikel in het H.D. een klacht
ingediend bij de Tuchtraad van de Fe
deratie van Nederlandse Journalisten op
grond van een door hem aanwezig ge
achte overschrijding van journalistieke
fatsoensnormen. De Tuchtraad deelde
dit inzicht niet, achtte de publikatie in
het H.D. op zich zelf niet onbehoorlijk
doch gaf de hoofdredacteur een ernstige
berisping wegens de onzuiverheid van de
bijgedachten, tot uiting komend in het
hierboven geciteerde deel van het arti
kel „Ter verantwoording".
ER is verschil van mening denkbaar
over dit standpunt van de Tucht
raad. Voor ons gevoel zijn niet de
vorm en de inhoud van het gewraakte
artikel van primair belang en daardoor
van doorslaggevende betekenis, doch de
daarachter schuilende motieven, welke
tot die publikatie de drijfveer vormden.
Dit is voor ons geen bij, doch hoofd
zaak. Die hoofdzaak nu beoogde de
Haagse burgemeester in zijn functie on
mogelijk te maken. En in die opzet is de
schrijver thans geslaagd.
Ondanks het feit, dat de Commissie
van Drie geen enkele aanleiding vond
tot het opleggen van enige straf of zelfs
tot het doen instellen van een onderzoek.
Ondanks het feit ook, dat naar het
algemeen gevoelen van de regering er
niet de minste reden is om burgemeester
Schokking niet in zijn ambt te hand
haven.
Desondanks gaat de heer Schokking
heen. Een hoge ambtsdrager als hij moet
onbesproken zijn en dat is hij niet langer.
Wij hebben er geen behoefte aan om
burgemeester Schokking de martelaars
kroon op de slapen te drukken, ook al
omdat wij de mogelijkheid van een in
1942 begane beleidsfout geenszins willen
uitsluiten. Maar wel willen wij hem op
deze plaats hulde brengen voord e waar
lijk magistrale wardigheid, waarmede hij
op deze actie heeft gereageerd.
En er bovendien ons diepgevoeld leed
wezen over uitspreken, dat het in Ne
derland blijkbaar mogelijk is hoge auto
riteiten op deze wijze uit hun ambt te
verwijderen!
Vrij warm
De Bilt verwacht tot morgenavond:
Vanavond en vannacht voornamelijk
in het noorden van het land nog wat
regen. Morgen overdag op de meeste
plaatsen droog weer en af en toe zon
neschijn. Matige wind tussen zuidwest
en west en over het algemeen hogere
middagtemperaturen.
(Opgemaakt te 11.15 uur)
8 JULI.
Zon op; 4.32 uur; onder: 21.02 uur.
Maan op: 4.59 uur; onder20.55 uur.
Hoogwater te Katwijk-aan-Zee te 2.54
en 15.28 uur (0/7): 3.42 en 16.16 uur).
Dt nummer bestaat uit 12 pagina's
en een bijvoegsel.
Hij was goed vaderlander!
De minister van Binnenlandse Zaken,
prof. dr. L. J. M. Beel. heeft gelijk in
het kort reeds in een gedeelte van onze
oplage van gisteren vermeld uitvoerig
uiteengezet, dat mr. Schokking zich als
een goed vaderlander heeft gedragen, die
was opgewassen tegen moeilijke om
standigheden. Hij was in 1942 als niet
betrouwbaar door de Duitsers ontslagen
als burgemeester van 's-Gravenzande.
Hij heeft herhaaldelijk geweigerd een
NSB-er in gemeentedienst terug te ne
men. Hij heeft bij droppings in Hazers
woude risico's afgewend. Hij heeft bij
voorgenomen arrestaties steeds een
waarschuwing gezonden. Tegen het einde
van de oorlog is hijzelf moeten onder
duiken. Met gevaar voor eigen leven
heeft hij de vaderlandse zaak gediend.
Pas in 1951 heeft minister Beel kennis
gekregen van de gebeurtenissen in Ha
zerswoude, die waren gebaseerd op de
door mr. Sohokking zelf afgelegde ver
klaringen. Er werd in 1951 geen aan
klacht ingediend. Toen was het alge
meen belang blijkbaar nog niet in het
geding. Waarom dan wel in 1956? Het
publiceren van de feiten „omdat" mr.
Schokking zich geen goed burgemeester
van Den Haag had getoond, laakte mi
nister Beel. Hij deelde mede, dat mr.
Schokking zichzelf meermalen heeft af
gevraagd, of hij anders had kunnen
handelen.
„Ik heb hem Ieren kennen als een
hoogstaand man", aldus minister Beel,
die publikatie niet heeft willen voor
komen omdat hij zich in geweten ver
antwoord acht. Dit is geen man, die
zichzelf heeft geschaard aan de züde
van de vijand. Hier is een goed vader
lander in het geding. Laat niemand
hieraan twijfelen!
De regering blijft van mening, dat het
opnieuw treden in een zuiveringsonder-
zoek uitgesloten is. Zij erkent, dat de
zuiveringsprocedure zich niet heeft vol
trokken langs de voorgeschreven weg.
Hiervan is mr. Schokking de dupe ge
worden. Hij heeft nimmer de feiten ver
doezeld! De regering betreurt, dat zij in
1949 bij de benoeming de feiten niet
kende doordat de Commissaris der Ko
ningin in Zuid-Holland de inmiddels
afgetreden mr. L. A. Kesper. deze niet
heeft doorgegeven. De regering is van
oordeel, dat de feiten geen strafvervol
ging wettigen.
Moeilijke beslissing
De minister van Justitie, prof. mr. J.
C. van Oven, verklaarde, dat hij niet tot
de „rekkelijken" behoort, maar tot de
„preciezen". Hij wil niet alles vergeten.
Hij was in 1942 zelf opgejaagd wild en
ondergedoken. Het overleveren van
Joodse burgers aan de Duitsers is een
afschuwelijk misdrijf, waarop de dood
straf staat.
Toen tegen mr. Schokking enkele
maanden geleden alsnog een aanklacht
werd ingediend, heeft minister van
1IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIN
Burgemeester Schokking
vraagt ontslag
Naar wij vernemen heeft de
burgemeester van 's-Gravenhage,
mr. Scholcking, gisteravond aan
minister Beel en aan de Commis
saris der Koningin in Zuid-Hol
land medegedeeld, dat hij voor
nemens is H.M. de Koningin te
verzoeken hem op korte termijn
ontslag te verlenen.
Burgemeester Schokking, daar
naar gevraagd, heeft geweigerd
commentaar te leveren op boven
staand bericht.
De burgemeester verklaarde van
oordeel te zyn, dat de gemeente
raad van 's-Gravenhage, die maan
dagmiddag bijeenkomt, de eerste
instantie is, aan welke de motieven
die hem tot zyn besluit hebben ge
leid, behoort te worden bekend ge
maakt.
ÏIIIIIIII!IIII!IIIIIII!II!IIIIIIIIIIIII!IIIIIIIIIIIIIIII!IIIII!IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII!IIIH
Oven een week lang in innerlijke strijd
geleefd over de vraag of hij de ver
volging moest bevelen, ingaande tegen
het advies van de magistraten. De Mi
nisterraad had de beslissing aan hem
overgelaten.
Tenslotte heeft minister van Oven
besloten het bevel niet te geven om
dat het onrecht zou zijn geweest en
omdat het formeel vaststond, dat mr.
Schokking niet een afschuwelijk mis
drijf had begaan. Ik ben overtuigd ge
raakt, aldus minister van Oven, dat
het verweer van mr. Schokking, dat
hij subjectief meende, dat hem een
valstrik gespannen werd, juist is ge
weest en dat hij in een angstpsychose
naar de telefoon heeft gegrepen.
Een der factoren voor de overtuiging
van de minister was, dat zich bij de
Pino's een kind bevond, terwijl het in
die tijd gemakkelijk was Joodse kinderen
veilig onder te brengen. Dat mr. Schok
king er niet aan heeft gedacht, dat hy
met de ouders het kind liet arresteren,
is een feit, dat hij overtuigd was. dat de
Pino's veilig zouden zijn. Mr. Schokking
heeft echter een noodlottige misgreep
begaan, maar geen strafwaardig mis
drijf. Hij heeft zich een goed vaderlan
der getoond. Evenzeer als het onrecht
zou zijn hem te vervolgen, eventueel zou
het onrecht zijn hem tot aftreden te
dwingen.
Onbevredigend einde
Na deze twee verdedigingen bleef de
heer Scheps (PvdA) toch van mening,
dat mr. Sohokking als burgemeester niet
is te handhaven, want vast staat, dat
hij de SD heeft gebeld en hij zou bij
voorbeeld nooit een Joodse deputatie
kunnen ontvangen. Daarom nodigde hij
Alleen nog de hoop
houdt hen in leven...
Oproep van Oostduitse
politieke gevangenen
Oostduitse politieke gevangenen heb
ben in een brief, die naar West-Berlijn
is gesmokkeld, de Westduitse bevolking
opgeroepen hen niet te vergeten. De
brief, die met heel fijne letters was
gescheven op zeer dun papier, is in
handen gekomen van de voorzitter van
het Westberlijnse Huis van Afgevaar
digden. Willy Brandt. Deze heeft de
brief vrijdag aan de pers getoond.
Het papier is zo dicht beschreven,
dat de inhoud in gewoon schrijfma
chineschrift vijftien vellen zou beslaan.
In bijkans microscopisch kleine letters
zijn berichten over de toestanden in
Oostduitse gevangenissen opgeschreven.
Er wordt o.m. over geheel ontoereikende
verzorging geklaagd. Een jeugdige po
litieke gevangene schrijft: .,Er bevinden
zich hier vele honderden jongeren in
dit tuchthuis. Zij zitten tezamen met
moordenaars en plegers van zedenmis
drijven in één cel en lijden daar letter
lijk honger. Als ons niet de hoop op
spoedige vrijheid in leven hield, zouden
velen van ons er zeker niet meer zijn".
Drama in Frans dorp
Twee boeren in het Yvette-dal in het
Franse departement Seine et Oise heb
ben donderdag voor hun ogen een
moord zien plegen, die waarschijnlijk
een „afrekening" tussen leden van de
onderwereld betekende. De twee boeren
zagen des avonds op de weg een jonge
man aankomen, die blijkbaar niet goed
raad wist. Naderbij gekomen vroeg de
vreemdeling hun of zij een logement
voor hem wisten. Nog voordat de boeren
antwoord hadden kunnen geven, nader
de een auto en de jongeman sloeg op
de vlucht. Twee mannen, die uit de auto
sprongen, zetten de jongeman na en
schoten hem met de revolver neer. Een
derde man, die' in de auto was gebleven,
maande tot spoed aan. De twee anderen
sleepten de vreemdeling in de auto en
deze reed weg. Even later hoorden de
boeren nogmaals schieten, in de auto,
die omkeerde en hen nogmaals voorbij
reed waarbij ook op hen enkele schoten
werden gelost. Kort tevoren waren de
overvallers in een café in de buurt
gezien.
Eigenaardige ontwikkeling
De ontwikkeling van de Kabinets
formatie is eigenaardig en ietwat ver
rassend. Na de verkiezingsstrijd zullen
velen hebben gemeend, dat de „verlie
zende" partijen gretig de eerste de
beste kans zouden aangrijpen om dr.
Drees, populair gezegd, beentje te
lichten. Maar toen hij het bijltje er
gistermorgen bij neer wilde leggen,
omdat geen overeenstemming moge
lijk leek over de hoogte van de defen
sie-uitgaven en hij de Kabinetsfor-
in een motie de regering uit haar stand
punt in nadere overweging te nemen.
De heren Beernink (CHU), van
Rijckevorsel (KVP) en Roosjen (AR)
verklaarden aan de motie geen behoefte
te hebben. Prof. Oud (VVD) zag in de
motie een afkeuring van het beleid van
minister Beel, die de volgende dag toch
zou aftreden en daarom vond hij de mo
tie geen zin hebben, Aanneming van de
motie zou alleen maar een onvriendelijk
heid zijn tegenover de vertrekkende mi
nister. Prof. Oud aphtte het het beste de
nota van de regering ever de zaak-
Schokking voor kennisgeving aan te ne
men, waarmede hij niet wilde zeggen,
dat daarmede de zaak zelf tot een be
vredigend einde is gebracht.
Over de motie-Burger zei minister
Beel nog, dat het verzuimen van het
doorsturen van gegevens altijd kan voor
komen. Een motie verandert daar niets
aan.
De moties werden verworpen en de
nota werd tenslotte voor kennisgeving
aangenomen. Minister Suurhoff en
staatssecretaris van Rhijn, die als
kamerleden in de zaal aanwezig waren,
namen niet aan de stemming deel. Zij
verlieten de zaal.
In Den Haag vond gisteren de
installatie plaats van de Raad voor
de Kunst door minister Cals. Van
links naar rechts H. Rensen. Sem
Dresden, prof dr. Garmt Stuiveling,
mr. G. L. F. Landré, minister Cals,
mr. dr. P. J. Witteman (voorzitter
van de raad) en prof. dr.
v. d. Broek.
H.
matie met zijn pogingen niet langer
wilde ophouden, deed zich juist het
verrassende feit voor, dat de vijf frac
tieleiders hem verzochten zijn forma
tiebeleid nog voort te zetten. Om al
lerlei redenen is daardoor zijn kans op
succes gestegen.
Het gemeenschappelijk verzoek van
de fractieleidres duidt erop dat de vijf
partijen niet direct uit elkaar willen
bij de eerste de beste gelegenheid. Dan
is er in beginsel ook wel de geneigd
heid met elkaar een vijf-partijen-ka-
binet te vormen en waar een wil is, is
een weg, al kan het heel moeilijk zijn
die weg te vinden.
Ook technisch ontwikkeld de Kabi
netsformatie zich gunstig voor zijn
denkbeelden, nu de fractieleiders hem
hebben verzocht zijn regeringsprogram
nader uit te werken eri inmiddels te
proberen het probleem van de defensie
uitgaven op te lossen.
Zoals bekend wil dr. Drees niet meer
dan 1500 miljoen gulden per jaar beste
den voor de defensie. Een hoger bedrag
zou hij als minister-president sociaal-
economisch niet kunnen verdedigen. Er
is dan echter bezuiniginig nodig op de
defensieuitgaven, waarover de meningen
tussen de partijen op zakelijke gronden
verschillen
Minister Staf is de aanvoerder van
degenen, die menen dat een jaarlijkse
defensie-uitgave van 1650 miljoen gul
den noodzakelijk is. Wanneer nu nader
wordt bekeken wat er verder op het
lijstje staat van het regeringsprogram
en men de hoogte van de defensieuitga
ven moet gaan afwegen tegenover de
mogelijkheid van de vervulling van an
dere wensen, zoals de uitvoering van het
deltaplan, de voorziening voor wedu
wen en wezen, de verbetering van het
onderwijs enz., dan zou het wel eens
kunnen zijn dat tenslotte grote ge
neigdheid bestaat aan de defensielasten
een redelijke grens te stellen. Dan komt
er meer begrip voor het zuinige defen
siebeleid van dr. Drees en dan stijgen
de kansen om zijn formatiepoging met
succes te bekronen
De ontwikkeling van de Kabinets
formatie is wel eigenaardig en ietwat
verrassend, maar eigenlijk logisch,
want men kan nu eenmaal niet over
de hoogte van de defensie-uitgaven
beslissen zonder tevens over andere
punten van het regeringsprogram te
beslissen.
Wet op dienstplicht
in Bonn aanvaard
De Westduitse Bondsdag (Tweede
Kamer) heeft hedenochtend de wet «P
de dienstplicht aangenomen. Er waren
270 stemmen vóór, 166 tegen en 20
onthoudingen. Volgens dit wetsvoorstel
zal de dienstplicht dienen om een
Westduits leger van 500.000 man in
NAVO-verband op te bouwen. Het debat
over het wetsvoorstel heeft 16 uur ge
duurd waarbij voor het eerst sedert 1953
des nachts werd vergaderd. Men ver
wacht dat de Eerste Kamer het wets
voorstel op 20 juli zal aannemen.
Instelling trans-ferebele
guldenszone
Met Ingang van maandag a.s. wordt
door Nederland een transferabele gul
denszone ingesteld. Dit houdt in dat
voor bankinstellingen in het buitenland
op aanzienlijke ruimere schaal dan
thans de mogelijkheid wordt geopend
guldenssaldi bij bankinstellingen in
Nederland (saldi op zgn. guldens-
akkoordrekeninger onderling over te
dragen.
Op verzoek van de Amerikaanse
regering zijn acht Zwitserse para
chutisten per vliegtuig naar de V.S.
vertrokken om daar behulpzaam te
zijn bij de berging van de 128
slachtoffers, die in de Grand
Canyon om het leven kwamen toen
twee vliegtuigen botsten en neer
stortten. Het inladen van de para
chutes van de speciaal voor berg-
reddingswerk opgeleide Zwitsers.
A.M.V.J.-hotel te Rotterdam
BOUW NOG DIT JAAR
(Speciale berichtgeving)
Indien de Rotterdamse gemeenteraad
akkoord gaat met het gisteren door B.
en W. ingediende voorstel om een ge
meentelijke garantie te verlenen op een
lening van f. 2.500.000 en de Rijksgoed
keuring niet al te lang op zich zal laten
wachten, mag worden aangenomen, dat
nog dit najaar een aanvang zal kunnen
worden gemaakt met de bouw van het
A.M.V.J.-hotel te Rotterdam, waarvoor
grond is gereserveerd op het door de
Kruiskade en de Mauritsweg begrensde
terrein naast het plein van de Schouw
burg.
De ontwerpers van dit 10 verdiepin
gen hoge hotel met tehuis voor jonge
mannen, de architecten Merkelbach en
Elling te Amsterdam, zijn thans klaar
met de tekeningen en het bestek en
denken in september of oktober a.s.,
mits natuurlijk de Rijksgoedkeuring
voor die tijd afkomt, tot aanbesteding
te kunnen overgaan.
Aan bouwkosten en inrichting en aan
koop van het terrein wordt een bedrag
van f. 7.500.000 geraamd. De bouwtijd
wordt geschat op 2% jaar, maar met
Rotterdams élan kan het ook vlugger!
Hr Ms. „Urania" is „zoek"
Hr. Ms. „Urania" is ..zoek". Dat wil
zeggen, men heeft dit als schoener-
kits getuigde zeegaande zeiljacht, dat
voor de zeilende opleiding van adel
borsten gebruikt wordt, met voorbe
dachten rade zoek gemaakt om de
speurcapaciteiten van de opsporings-
en reddingsdienst van marineluchtvaart
dienst te bepoeven.
De „Urania", die iedere drie weken
een nieuwe ploeg op Hr. Ms. kruiser
„De Ruyter" in opleiding zijnde adel
borsten aan boord neemt, is onderweg
van Stavanger naar Den Helder, met
elf adelborsten en onder bevel van ka
pitein-luitenant ter zee H. W. Keesom.
Om 11.08 uur gistermorgen werd er
„alarm" gegeven en onmiddellijk daar
op vertrok van Valkenburg een Lock
heed Neptune, onder bevel van luite
nant ter zee-vlieger 2de klasse, oudste
categorie W. Duinker. Dit vliegtuig
zoekt nu een gebied in het noordelijk
deel van de Noordzee af. „Op de gis",
want de „Urania" heeft niets van zich
laten horen en zal, tot hij gevonden is,
ook wel niets van zich laten horen.
VERMOORDE NEDERLANDER
GEVONDEN IN HOTEL
De Nederlander A. J. Steenbeek, wiens
stoffelijk overschot gelijk gemeld
donderdag bij Medan is gevonden, is vol
gens de politie in Djakarta door opstan
delingen met messteken om het leven
gebracht. Een politiepatrouille vond
hem in een verlaten hotel in Soeriah
Sembilan, 20 km van Medan. Van zijn
kleding waren zijn schoenen verdwenen.
Het leger heeft intussen medegedeeld,
dat in hetzelfde gebied twee Indone
sische werknemers van de onderneming
„Tanah Mirah" zijn ontvoerd.
Het bericht over de dood van de heer
Steenbeek heeft in Medan onder de Ne
derlandse gemeenschap grote ongerust
heid veroorzaakt.
