LEIDSCH
DAGBLAD
TWEE VERRASSENDE STAPPEN
VAN DE RUSSISCHE LEIDERS
Kominform opgeheven en oproep
tot vrede in het Midden-Oosten
MOSKOU DEED EEN BEROEP
OP BEIDE PARTIJEN
WEERBERICHT
95ste jaargang
WOENSDAG 18 APRIL 1956
No. 28809
Directeur: J. W. Henny
Hoofdredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f7.— per kwartaal; f2.35 per maand; f0.55 per week
Witte Singel 1. Lelden - Giro no. 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
Haec Llbertatis Ergo
HAEC Libertatis Ergo" („Dit om
der wille van de vrijheid")
Onder dezelfde leuze, welke In
de bange tijden van Leidens beleg in
1574 het papieren noodgeld tot opschrift
diende, trokken vandaag duizenden stu
denten uit alle universiteitssteden in
Nederland, naar de Grote Markt te
Delft om daar te demonstreren tegen
de door de minister van Onderwijs.
Kunsten en Wetenschappen voorgeno
men wijzigingen van de wet op het
Technisch Hoger Onderwijs, welke de
zer dagen in de Tweede Kamer in be
handeling komt.
Dat dit verzet zich niet bepaalt tot
het domein van het technisch hoger
onderwijs, doch zich uitstrekt over het
gehele front van de Nederlandse stu
dentengemeenschap. vindt zijn verkla
ring in het principiële karakter van dat
verzet. Want het gaat niet uitsluitend
om de Delftse of (straks) Eindhovense
student, maar om de geestelijke vrij
heid van iedere Nederlandse stu
dent!
WAT beogen dan eigenlijk de door
minister Cals voorgestelde wijzi
gingen en welke zijn de voor
naamste bezwaren daartegen?
In het kort gezegd komt de zaak hier
op neer. dat de minister in de wet wil
doen vastleggen, dat
ad. 1: het volgen van bepaalde colle
ges of practica verplicht is voor de toe
lating tot het afleggen van examens;
ad. 2: aan een student de toelating kan
worden ontzegd tot examens, welke be
trekking hebben op de eerste twee stu
diejaren..
Wat ad 1 betreft, dit is dus een
rechtstreekse aantasting van het tot-
dusverre alom gehuldigde beginsel, dat
voor het behalen van een examen alleen
een bepaalde dosis kennis vereist wordt,
doch dat het van generlei belang is op
welke wijze men die kennis heeft ver
gaard Zou deze wens van de minister
in vervulling gaan. dan zou daarmede
een van de grondpijlers van de acade
mische vrijheid worden weggeslagen; de
universiteit zou worden gedegradeerd
tot een vakschool met verplichte les
uren en een belangrijk facet van haar
functie als instituut voor de algemene
karaktervorming verliezen, n.l. haar bij
drage tot het ontwikkelen van initiatief
en het aankweken van persoonlijkheid
en verantwoordelijkheidsbesef.
ZO mogelijk nog funester dan het
sub. 1 gestelde, achten wij de voor
gestelde zifting van examinandi
gedurende de eerste twee studiejaren.
Waarlijk student-zijn betekent oneindig
veel meer dan studeren, we durven ge
rust zeggen juist gedurende de eerste
twee studiejaren.
Het is eenvoudig een absurditeit om
een student, die - om welke redenen
dan ook - tijdens zijn eerste en tweede
jaar op het ambtelijke werkschema zou
zijn achtergebleven, daarmede een
etiket op te plakken van maatschappe
lijke onbekwaamheid in de door hem
gekozen studierichting. Het moge dan
waar zijn. dat het in de bedoeling van
de minister zou liggen om deze bepaling
niet dan bij hoge uitzondering te willen
doen toepassen, principieel is deze gang
van zaken te enenmale onaanvaardbaar.
Het risico van een privé-interpretatie
van de terzake geldende criteria door de
daarvoor aangewezen instanties (het
bestuur van de Academische Senaat op
voordracht van een faculteitsbestuur)
is bovendien te groot dan dat het de
onderneming van een dergelijk experi
ment zou rechtvaardigen.
HET is bij dit alles een verheugende
en geruststellende omstandigheid,
dat het verzet zich niet beperkt
tot de studentengemeenschap, doch dat
het even heftig brandt in de rijen van
de overgrote meerderheid van allen, die
in de universitaire sfeer werkzaam zijn,
hoogleraren zowel als andere leden van
de wetenschappelijke staf. En, blijkens
het Voorlopig Verslag van de Tweede
Kamer, óók bij vele leden van onze
volksvertegenwoordiging, die zich niet
kunnen verenigen met de bedoelingen
van minister Cals.
Wij hebben tal van hoogleraren meer
malen horen verzuchten, dat een aan
zienlijk deel van hun tijd in beslag
werd genomen door het afnemen van
tentamens en examens door studen
ten. wier voorbereiding tot deze proef
veel te wensen overliet, hetgeen dan ten
koste ging van de toch al spaarzaam
toegemeten tijd. welke aan hoogleraren
overblijft voor de beoefening van het
zuiver-wetenschappelijke werk.
Het strekt de gehele academische ge
meenschap tot eer. dat in alle gelederen
der universitaire werkers het besef
overheerst, dat het praktische voordeel
van enige tijdsbesparing en een - voor
alsnog problematisch - verhoogd ..stu
die-rendement" minder zwaar weegt
dan de principiële bezwaren tegen de
hierboven gesignaleerde aanslagen op
de geestelijke vrijheid van de jongste
categorie der academie-burgers.
Moge de spontane demonstratie van
deze laatsten er beslissend toe bijdra
gen om allen, die in de nabije toe
komst moeten oordelen over de voorge
stelde wetswijzigingen, de ogen te ope
nen voor de hoogheid van het geestelijk
goed. dat hier in het geding is!
Aan de vooravond van bezoek aan Londen
De Sovjet-Unie heeft dinsdag twee verrassende politieke stappen gedaan, die
ongetwijfeld van invloed zullen zijn op de besprekingen die premier Boelganin
en partijsecretaris Kroesjtsjef in de komende dagen met de Britse premier. Sir
Anthony Eden, zullen voeren. Deze stappen zijn: de ontbinding van de internatio
nale organisatie van communistische partijen, de Kominform, zo op het oog een
concessie aan de niet-communistische wereld, en een verklaring over het Midden-
Oosten, ccn bevestiging van de Sovjetrussische aanspraken um een rol te spelen
bij het handhaven van de vrede aldaar, waarmee een nieuwe slag wordt toege
bracht aan de drie-mogendhedenverklaring van 1950, waarmee Amerika, Engeland
en Frankrijk zichzelf het recht toekenden om agressie in het Midden-Oosten een
halt toe te roepen (zie elders op deze pagina). De ontbinding van de Kominform
opvolgster van de al even beruchte Komintern (Communistische internationale)
die in 1943 werd ontbonden schijnt weinig meer dan een gebaar te
zijn. De Kominform had niet veel waarde meer sedert de Sovjetrussische leiders
vorig jaar naar Joego-Slavië reisden om zich met maarschalk Tito te verzoenen.
De verklaring over het Midden-Oosten echter, waarin gevraagd wordt om hand
having van de vrede door de Ver. Naties, zonder inmenging van buiten af, geeft
duidelijk aan welk standpunt de Sovjetrussische leiders bij hun besprekingen in
Londen zullen innemen.
Streven naar een verenigd
front met socialisten
In diplomatieke kringen in Londen
werd de ontbinding van de Kominform
reeds enige maanden verwacht. Premier
Nehroe van India zou vorig jaar tijdens
zijn bezoek aan Moskou op ontbinding
van de Kominform hebben aangedron
gen. In officiële kringen betwijfelt men
overigens zeer sterk of de opheffing ook
beëindiging zal betekenen van de inter
nationale communistische ondermij
ningsactiviteit en het gewroet van Mos
kou. In een hoofdartikel van de „Praw-
da", het blad van de Sovjetrussische
partij, wordt de ontbinding van de Ko
minform een „stap vooruit" genoemd in
het communistische streven om met de
socialistische partijen in Europa een
„verenigd front" te vormen, i Moskou
wil dus de vrees voor infiltratie trachten
weg te nemen en zich op die wijze pogen
in te dringen in het democratische par
ty bestel van de Westerse landen. Der
halve het oude recept: niets geven,
alles nemen. Red
Onze correspondent in Parijs telefo
neerde hedenochtend:
Strenge maatregelen bij
aankomst Russisch duo
kracht geworden: honderden politieman,
nen hebben een cordon rond het haven
gebied van Portsmouth gevormd, reeds
twaalf uur voor de aankomst van de
Sovetrussische leiders. Alle belangrijke
punten in de omgeving en alle spoor
bruggen tussen Portsmouth en Londen
worden sedert dinsdagavond bewaakt.
De aankomst heden, woensdag, zal een
voudig zijn. aangezien de Britse politie
de bezoekers zo snel mogelijk in de trein
naar Londen wil hebben Er zal dus
geen massale verwelkoming zijn en ook
zijn er geen versieringen, omdat het hier
geen .stnatsiebezoek geldt. Alleen de
Britse jager „Vigo", die de kruiser te
gemoet zal varen, zal uil beleefdheid de
Russische vlag in de mast voeren.
Sterke politiccordons zullen het pu
bliek op een veilige afstand houden
van de Russische bezoekers. De moge
lijkheid. dat Boelganin en Kroesjtsjef
zich vrijwillig onder het publiek zullen
willen begeven bezorgt de politie nu
reeds hoofdpijn.
Binnen het politiecordon zullen dc
Sovjetrussische staatslieden nog worden
omringd door een groep Russische lijf
wachten. die hen overal zal volgen. En
verder zullen er nog vier rechercheurs
van Schotland Yard In burger aanwe- I
fig zjjn.
Twee kogelvrije auto's die voor het
laatst zijn gebruikt by het bezoek aan
Gisteren zyn. met het oog op het Rus- Londen van maarschalk Tito van Joe-
sisch bezoek, de meest uitgebreide vei-
ligïieidsmaatregelen. ooit m vredestijd O-Stov». «uilen He Kuss.sche betoekers
in Groot-Brittannie genomen, van ter beschikking worden gesteld.
Sovjet-Rusland en hel Midden-Oosten
Molotof verivacht bespreking
van deze verklaring in Londen
,De toestand, die zich thans in het Midden-Oosten ontwikkelt verdient de
aandacht van alle mogendheden, die belang hebben bij vrede en ontspanning",
aldus een verklaring van het Sovjetrussische ministerie van Buitenlandse Za-
het bezoek aan Londen zijn in Parijs ken. die gisteravond door Radio-Moskou werd omgeroepen. In de verklaring
niet zonder voldoening ontvangen. wordt de „noodzakelijke steun" beloofd aan maatregelen van de Verenigde Na-
Wat de oproep tot vrede in het mid- tjes voor het tot stand brengen van vrede tussen Israel en de Arabische staten.
den-Oosten aangaat, is die voldoening
met cni; leedvermaak gemengd. Parijs In deze verrassende verklaring van het Kremlin wordt voorts een beroep ge-
heeft zjjn tegenkanting tegen het Ver- daan op de landen van het Midden-Oosten zich te onthouden van acties, waar-
drag van Bagdad altijd mede gegrond door de toestand aan de Arabisch-Israëlische grenzen erger zou kunnen wor-
ïn ^V,j^Sd«tehdpou"ekdtaEhS den ,n »°«ai K«n partij Ecko«e„ roor een der staten in het
Midden-Oosten te vestigen. Dc Russische Midden-Oosten, maar het Westen wordt ervan beschuldigd de toestand in dit
erklaring nu wordt in Parijs als een gebied te hebben verergerd door de oprichting van militaire blokken. Het op
merkelijke van de Sovjetrussische verklaring is. dat een beroep gedaan wordt
op beide partijen, ofschoon de Sovjet-Unie al geruime tijd de Arabieren dui
delijk heeft gesteund.
bewijs beschouwd, dat Moskou hierin
geslaagd is en dat het van mening is,
dat dc eerste fase van die penetratie
met succes afgesloten kan worden.
Al maken de Franse commentaren nog
wel enig voorbehoud wat betreft
de oprechtheid van het Russische voor
stel, men is toch in het algemeen aan
genaam verrast door de onpartijdige
toon, die de Russische verklaring ken
merkt en die een duidelijke wijziging
inhoudt van de pro-Arabische lijn, die
het Kremlin de laatste maanden volgde.
Hammarskjold voorstel
aan premier Ben Goerion
Over de verklaring van Engeland, de
V.S. en Frankrijk van 1950 waarbij de
grenzen tussen Israel en de Arabische
staten werden gegarandeerd, wordt ge
zegd, dat deze overeenkomst gericht is
op inmenging in het Midden-Oosten en
herstel van de posities van het kolonia
lisme.
De Sovjetrussische minister van Bui
tenlandse Zaken, Molotof, verklaarde
dinsdag, dat deze nieuwe verklaring over
het Midden-Oosten dienst zou kunnen
doen als basis voor besprekingen tussen
Aanhoudend koud
De Bilt verwacht tot morgenavond:
Wisselende bewolking en overwegend
droog weer. Vannacht op vele plaatsen
«ware nachtvorst, morgen overdag de
zelfde temperaturen als vandaag of iets
hoger. Aanvankelijk zwakke, later ma
tige tot vrij krachtige wind tussen noord
en noordoost. (Opgemaakt te 11.15 uur).
19 APRIL
Zon op: 5.37 uur; onder: 19.46 uur.
Maan op: 13.22 uur; onder: 2.56 uur.
Hoogwater te Katwijk te 9.53 en 22.45
uur. (Doodtij).
Dit nummer bestaat uit 12 pagina's
Voor een effectieve watervoorzie-
ntng van de stad Amsterdam zijn I
momenteel diverse grote werken in
uitvoering, waarvan het belangrijk- j
ste is het project, dat erin voorziet. I
de neerslag in de duinen onder I
Vogelenzang. Amsterdams voor
naamste waterwingebied, kunst
matig te verhogen, zodat deze
duinen rond het jaar 2000 50 a 60
miljoen kubieke meter water per
jaar zullen kunnen leveren Om dit
mogelijk te maken zal water uit het
Amsterdam-Rijnkanaal van fut-
phaas, waar het wordt gezuiverd,
naar de Zandvoortse duinen worden
geabsorbeerd en later weer worden
gepompt. Het water zal door de
duinen worden geabsorbeerd en
later weer worden gewonnen.
De foto geeft een beeld van de
werkzaamheden voor de uitbreiding
van het filterbedrijf van het bij de
duinen behorende gemeentelijke
pompstation te Leiduin. dat. nu de
hoeveelheden water zo zullen toe
nemen. een grotere capaciteit zal
krijgen.
premier Boelganin en partijsecretaris
Kroesjtsjef en Sir Anthony Eden tij
dens het bezoek aan Londen.
Molotof verklaarde dit op wagen van
journalisten tijdens een bezoek, dat hij
met vice-premier Mikojan bracht aan de
Syrische ambassade in Moskou, waar
dinsdag een receptie werd gegeven ter
gelegenheid van de Syrische onafhan
kelijkheidsdag
Vragen van' journalisten, of de wa
penleveranties aan Israël en de Arabi
sche landen stopgezet moeten worden of
onder scherp toezicht geplaatst, zulks
met het oog op de suggestie ln de ver
klaring. dat niets gedaan mag worden
dat de toestand zou kunnen verergeren
weerden Molotof en Mikojan lachend af!
Vredesplan voor
Palestina
Dc secretaris-generaal van de Ver
enigde Naties, Dag Hammarskjöld, heeft
de Israëlische premier, David Ben Goe
rion, dinsdag tijdens een bespreking die
twee uur duurde een vredesplan voor
Palestina overhandigd. Dit plan is door
Hammarskjöld en dc Egyptische pre
mier Nasser te Cairo besproken. In de
kringen van de Ver. Naties is gezegd,
dat het plan betrekking heeft op de
strook van Gaza en de gedemilitari
seerde zone van El Auja. de twee voor
naamste haarden van onrust ln Pales
tina.
Engeland, Frankrijk en de Ver. Sta
ten hebben Canada meegedeeld, dat zij
geen bezwaar hebben tegen levering
van 20 Sabre-straaljagers door Canada
aan Israël. De Canadese minister van
Buitenlandse Zaken. Lester Pearson, die
Gistermiddag heeft H.M. Ko
ningin Juliana in Dwingelo Drente
de daar gebouwde radio-sterren
wacht geopend en de hierbij horen
de radio-telescoop, tot nu toe de
grootste ter wereld, officieel in ge
bruik gesteld. Deze foto laat zien.
hoe H.M. de Koningin met de Leidse
hoogleraar dr. J. H. Oort. voorzitter
van de Stichting Radiostraling van
zon en melkweg, het terrein van de
sterrenwacht verlaat na de enorme
ielescoop. zichtbaar op de achter
grond. in werking te hebben gesteld.
dit dinsdag voor de commissie van Bui
tenlandse Zaken van het Canadese La
gerhuis in Ottawa mededeelde, zei niet
of een verzoek van Israël om levering
van deze, in de Ver. Staten vervaardigde
vliegtuigen zal worden ingewilligd. Wel
verklaarde hij, dat het evenwicht in mi
litaire sterkte in het Midden-Oosten ten
gunste van de Arabische landen ver
stoord dreigt te worden.
Russische wapens voor Syrië
in gebruik
Bij een parade in Damascus ter gele
genheid van de Syrische onafhankelijk
heidsdag zjjn dinsdag voor het eerst
Russische wapens in het openbaar ge
toond. aldus meldt Radio Cairo. Presi
dent Koeatly verklaarde ln een toe
spraak te hopen dat eens de Arabische
legers onder één vlag en één bevel zul
len marcheren
Besluit Ned. Ministerraad:
Indonesische pensioenen zullen
voorlopig bijgepast worden
Terugvordering van hetgeen boven
zal uitgaan
de garantiewet
Het Ministerie van Buitenlandse Zaken deelt mede:
„Dc regering van dc Republiek Indonesië heeft medegedeeld, dat de door
laar aangewezen burgerlijke en militaire overheidsdienaren van Indonesië
'crhchuldigde pensioe nen cn daarmede in aard overeenkomende periodieke
uitkeringen ingaande 1 mei a.s. buiten Indonesië slechts tot de tegenwaarde
van het rupiah-bedrag zullen worden betaalbaar gesteld. Voorts wenst ge
noemde regering de op deze uitkeringen buiten Indonesië toekomende duur-
tetoeslagen en kindertoelagen niet langer te voldoen.
Ook de landsonderstanden. welke uit
hoofde van bestaande voorschriften bij
behoefte ten laste van de Indonesische
geldmiddelen zijn toegekend zullen,
voor zover betrokkenen buiten Indone
sië zijn gevestigd, niet langer door haar
worden betaald.
In verband hiermede heeft de Minis
terraad beslist, dat bij wijze van voor
lopige voorziening en vooruitlopende
op overleg met de Indonesische rege
ring, van de zijde der Nederlandse
regering voor de betrokkenen, voor
zover zij Nederlander zijn, zal worden
bijgepast datgene, waarin de Indo
nesische regering in gebreke blijft,
behoudens het hierna volgende:
Voor wat betreft de op de voet van
de Indonesische Pensioenwet 1952 toe
komende eigen pensioenen, met pen
sioengrondslagen. gebaseerd op bezoldi
gingen krachtens de bepalingen van de
Perntoeran Gadji Pegawai Negeri 1948
(P.GP—1948) zoals deze regeling sedert
is gewijzigd zal dc suppletie worden
beperkt tot het verschil tussen het
krachtens de garantiewetten gegaran
deerde bedrag en het bedrag dat ten
laste van het Republiek Indonesië wordt
betaald.
Voor zover het vorenstaande om
administratief-technische redenen niet
dadelijk kan worden geëffectueerd en
dus de lopende pensioenbetaling nog
korte tijd zal moeten worden voortgezet,
moeien de betrokkenen dit zijn in
hoofdzaak de niet-Nederlanders, de uit
de tijdelijke dienst gepensioneerden en
de gepensioneerden met een P.G.P.-
pensioen, uitgaande boven hetgeen de
garantiewet garandeert ermede reke
ning houden, dat hetgeen aldus teveel
wordt betaald door Nederland zal wor
den teruggevorderd".
