LEIDSCH
DAGBLAD
t.
GENERAAL GRUNTHER TREEDT
AF ALS NAVO-BEVELHEBBER
De
Liberaal verlangt: „vrij baan
voor de vrije mens
WEERBERICHT
Garantieloon haringvisserij werd
aanzienlijk verhoogd
Een dode en een zwaar gewonde
hij betoging in Kopenhagen
|5ste jaargang
ZATERDAG 14 APRIL 1956
No. 28806
llrecteur: J. W. Henny
ifdredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f7.— per kwartaal; f2.35 per maand; f 0.55 per week
Witte Singel 1. Leiden - Giro no. 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
j„Geen verband met de recente
Kritiek- Generaal Norstad volgt
hem eind 1956 op
President Eisenhower heeft gisteren bekendgemaakt, dat generaal Alfred M.
Eriinther als opperbevelhebber van de NAVO-strüdkrachten zal worden vervangen
ior generaal Lauris Norstad, een Noor. Griinther zal zün functie aan het eind
tan het jaar overdragen.
Volgens de woordvoerder van het Witte Huis, James Hagerty, heeft het ontslag
Irin Griinther „niets te maken met de recente kritiek in West-Duitsland en
(icderland op enkele verklaringen met betrekking tot de verdediging van het
KAVO-gebied". De Nederlandse minister van Oorlog en van Marine, ir. C. Staf,
^eeft gisteravond medegedeeld, dat „het voornemen van generaal Griinther om
•nlslag te verzoeken aan de Nederlandse regering reeds enige tijd bekend was.
pe Nederlandse regering betreurt zeer, dat de generaal zijn functie opgeeft, maar
icht zich gelukkig, dat hü in ieder geval nog tot het einde van dit jaar op zijn
Lost blijft".
Generaal Griinther, die 57 jaar is, heeft zijn ontslag „om persoonlijke redenen"
jtjediend. Hij wil ook jongeren een kans voor de hoogste functies geven. Zijn
tiiitaire carrière maakte hij in Noord-Afrika en Italië in de tweede wereldoorlog,
bt 49-jarige generaal Norstad is thans opperbevelhebber van de Amerikaanse
in Geallieerde luchtstrijdkrachten in Europa.
thers aftreden is in Parijs met spijt ont
vangen. Deze militair, die zich onder
scheidt door zijn grote intelligentie en
bijzonder sympathieke persoonlijkheid,
heeft zich in Frankrijk algemeen bemind
gemaakt, ook al omdat hij bij herhaling
Franse belangen heeft verdedigd, met
name die in Algerije.
Niet alleen wordt het in Frankrijk be
treurd, dat Griinther heengaat, maar
men koestert ook wel degelijk enig voor
behoud jegens zijn opvolger, de vlieger
generaal Norstad. Deze bezwaren gron
den zich minder op diens persoonlijkheid
als wel op de politieke implicaties van
zün benoeming. Vooral het blad ..Com
bat". dat trouwens de laatste tijd bij
zonder argwanend is en allerlei duistere
machinaties tegen Frankrijk ziet opdoe
men, maakt zich zorgen. Het blad voor
ziet dc mogelijkheid van een herziening
van de NAVO-strategie, die zich onder
Norstad steeds meer zal gaan baseren
op een luchtmacht met atomische wa
pens, gestationeerd op buiten-continen
tale bases. Deze veronderstelling grondt
men op de conflicten, die dc laatste tüd
steeds weer in het Westen rqzen, met
name die tussen Griekenland en Enge
land en tussen Frankryk en Duitsland,
alsmede de verzwakking van dc NAVO-
grondstrijdkrachten door het onttrek
ken van de Franse troepen, die in Noord-
Afrika gebonden worden.
Het blad stelt tenslotte, dat het ge
brek aan homogeniteit de Westelijke
politiek alsmede de entree van West-
fankrijk nier ingenomen mer Duitsland in de NAVO het klimaat van
Grünthers ontslag kenmerken en dat
commando-Wisseling men zich op politieke consequenties moet
voorbereiden, die voor Frankrijk wel
Onze Parijse correspondent teieioneer- eens onaangenaam zouden kunnen zijn
t ons hedenochtend:
De aankondiging van generaal Grün-
De gaande..
Zij won de prijs
(Van onze Haagse redacteur)
Voo» een Nederlander zal het niet
moeilijk zün te vertellen wat nu pre
cies een „uitsmüter" is of welk goed-
vaderlands gerecht wü bü voorkeur
op Oudejaars-avond verorberen. Maar
dat een Engelse deze vragen goed kan
beantwoorden en zelfs het woord olie
bol foutloos spelt, dat vinden wü toch
maar bar knap! De 26-jarige miss
R. D. Bailes uit Sheffield kón het; zü
non er een verblüf van een week in
ons land en de heen- en terugreis per
KLM mee.
I Wü troffen haar aan in het Haagse
Eadmuis- zij won haar prüs tijdens een
Nederlandse reclameweek, die van 3 tot
DO maart dit jaar onder de titel „Hol
land in Sheffield" in de stad van die
pam is gehouden. De plaatselüke cou-
pnten publiceerden enkele dagen ach
ter elkaar vragen over ons land. 27 in
totaal, en wie daar de juiste antwoor
den op Instuurde, en bovendien nog
pe korte opstellen over Nederland
pchreef. dong mee naar enkele prijzen.
I Miss Bailes was zo gelukkig de hoofd
prijs te winnen.
Zeven dagen wandelt zü nu door
Den Haag en Scheveningen, met uit
sondering van die ene dag, dat haar 'n
uitstapje naar Leiden werd aangeloden.
In Madurodam was zij toevallig op 't
|üur. dat ook onze Koningin daar was.
Zeg dan maar eens. dat miss Bailes
tiet voor het geluk geboren is.
Registratie politieke
groeperingen
De Kiesraad heeft in zijn vergadering
in 10 april 1956 ingevolge de daartoe
strekkende verzoeken der desbetreffen
de politieke groeperingen besloten de
navolgende namen dezer groeperingen,
c.q. met de aanduidingen daarvan, in
het register in te schrijven:
1. Volkspartü voor Vrüheid en
Democratie; aanduiding: V.V.D.
^2. P&rtU van de Arbeid; aanduiding:
3. Communistische Party van Neder
land; aanduiding: C.P.N.
5. Socialistische Unie.
Volkspartijaandui-
7. Katholieke
ding: KVP.
8. Nederlandse Oppositie Unie.
10. Nationale Unie op algemeen
Christelijke grondslag, aanduiding; Na
tionale Unie (algemeen Christelijk).
Oud
,n
Radio-rede van prof. inr. P. J.
Geestelijke vrijheid is een
onwrikbaar anker
Naar opheffing van de onzelfstandigheid
„Onze tegenstanders vereenzelvigen het liberalisme nog steeds maar al te
graag met een economische leer. die in het begin van de vorige eeuw opgeld
d^ed en die niet het beginsel zélf was. doch de toepassing van het beginsel in
een maatschappelijk tijdperk, dat reeds lang tot het verleden behoori. Men
moet bij het beoordelen van een richting altijd scherp onderscheiden tussen
het onvcranderlqkc uitgangspunt en de maatregelen, die van dat uitgangspunt
gezien in een bepaald tijdperk behoren te worden nagestreefd, net is nu een
maal zo. dat er geen politiek is, die geschikt is voor alle landen en alle tüden.
Het leven Is dynamisch en dit dwingt de politiek om ook in beweging te zün.
Alleen hü. die dit beseft, kan in de ware zin van het woord „progressief"
wezen."
Aldus prof. mr. P. J. Oud gisteravond in zün openingsrede, die via de radio
werd uitgezonden, voor de algemene vergadering van de V.V.D.
vrüheid voor allen verzekert. Gezag
cn vrijheid zyn in beginsel geen te
genstelling. maar in bepaalde verhou
dingen kan het gezag ontaarden in
een gezag, dat de vrijheid verdrukt.
Op geen terrein is dat in de loop der
geschiedenis 7.0 duidelijk gebleken
als op dat der geestelijke vrijheid.
Maar ook voor het economische ter
rein geldt, dat de overheid er is om
de vrijheid te handhaven voor allen.
Vandaar onze doorlopende waarschu
wing. aldus prof. Oud. tegen het
socialistische streven, dat naar onze
oiertuiging moet uitlopen op een to
talitarisme op economisch gebied, dat
voor dc vrijheid even gevaarlük is als
een geestelijk totalitarisme.
Vrij koud
De Bilt verwacht tot morgenavond:
Zwaar bewolkt met aanvankelijk hier
en daar enige regen. Morgen ook enkele
verspreide opklaringen. Matige, nu en
Dan vrü krachtige noordoostelijke wind.
Vrjj koud
(Opgemaakt te 11.15 uur).
15 APRIL
Zon op; 5.46 uur; onder: 19.40 uur.
Maan op: 8.22 uur; onder: 0.10 uur.
(16/4 te 6.39 en 19.08 uur).
Dit nummer bestaat nlt 16 pagina's
Geen totalitarisme
Het liberale beginsel der V.V.D. is
dat der vrijheid, aldus prof. Oud. De
liberaal verlangt vrij baan voor de
vrije mens! Maar' vrij is slechts de
mens. die zich gebonden weet aan hoger
beginsel. Op het besef van die gebon
denheid komt het aan Waaraan hij
meent haar te moeten ontlenen, be-
slisse een ieder in eigen geweten Het
liberalisme ontzegt aan ieder, wie hy
ook zy. het recht om zyn opvatting van
de waarheid voor een ander verbindend
te verklaren. Dit is het beginsel de:
.geestelijke vrijheid", waaraan wij on
der alle omstandigheden blijven vast
houden.
Het hoger beginsel moet de mens
doen beseffen, dat het in het leien
niet alleen gaat om hem alleen, doch
ook om zyn naaste. Dc vrüheid van
ontplooiing moet er niet alleen zijn
voor een aantal bevoorrechten, maar
voor allen. Het is de taak van de
overheid de orde te scheppen, die dc
..en de komende man.
Weer een Brits militair op
Cyprus doodgeschoten
Vrijdagmiddag zijn in de bergen ten
zuid-westen van Nicosia een Britse
militair doodgeschoten en twee gewond
toen een brug waarover zij in hun jeep
reden in de lucht vloog en zij boven
dien beschoten werden Een maand ge
leden is dezelfde brug door verzetslieden
opgeblazen, toen er een legerauto over
reed.
De gouverneur van Cyprus. Sir. John
Harding, heeft zijn goedkeuring gehecht
aan het opleggen van een collectieve
boete van duizend pond sterling aan
het dorp Kalopsida. waar drie dagen
geleden een Britse sergeant werd ge
dood. Er zal een uitgaansverbod in het
dorp van kracht blijven zolang de boete
niet is betaald. Duizend Britse militai-
hebben alle huizen van het plaatsje
doorzocht.
Britse troepen hebben vrijdag het
havengebied van Famagusta afgesloten
en doorzocht in verband met de ont
dekking. dat een kist munitie voor de
Britse luchtmacht op Cyprus was open
gebroken en de inhoud gestolen. Het
gestolenc is niet achterhaald.
Een goede sociale politiek moet vol
gens prof. Oud gericht zyn op het op
heffen van onzelfstandigheid. Daarbij
ligt bevordering van de individuele
middelen het meest in dc lijn van het
liberale beginsel, omdat individuele be
zitsvorming persoonlijke verantwoorde
lijkheid schept en daarmee de ontwik
keling van zelfstandige kracht bevor
dert. Maar dat wil allerminst zeggen,
dat de liberalen de collectieve middelen
verwerpen by gebreke aan beter. Daar
om hebben talloze sociale maatregelen
van collectieve aard op de instemming
van de V.V.D. kunnen rekenen. Enkele
weken geleden was dat nog met de al
gemene ouderdomswet het geval. Een
vlek op deze wet is de aantasting van
verkregen rechten.
De goedkeuring van die aantasting
heeft prof. Oud vooral van de KVP
verbaasd, omdat men zich in het werk
programma 1956 van de KVP uitdruk
kelijk uitspreekt tegen aantasting van
bestaande pensioenuitkeringen en van
aanspraken op grond van "reeds ver
richte arbeid.
Socialisme: een dogma
De VVD wil van de overheid neen
grote bemoeial maken en zü geeft de
voorkeur aan oplossingen, waarbij de
particuliere krachten aan het werk
kunnen worden gezet. Rij het socia
listische beginsel past het zèlf-doen
echter slecht. Daar is het veel meer
dc collectiviteit dan de persoonlyk-
heid. die weegt. Het is om dezelfde
reden, dat het streven naar indivi
duele bezitsvorming bij de socialisten
op zo weinig sympathie mag rekenen.
In feite is het socialisme hier con
servatief en houdt het vast aan zijn
opvattingen van een halve eeuw ge
leden.
Het socialisme is veel minder dan het
liberalisme bereid de bakens te verzet
ten als het getij verloopt Dat komt
doordat het liberalisme een beginsel
ls en het socialisme een dogma, dat
conservatief is. Krachtens dit dogma
wordt van socialisatie alles verwacht.
Als op een of ander terrein de zaak is
vastgelopen, komt men nooit op de
gedachte om eens te onderzoeken of de
overheid zich niet teveel met die zaak
heeft bemoeid en het geneesmiddel
wellicht kan worden gevonden in een
vermindering van dirigisme. Steeds
weer is de conclusie dat er nog niet
genoeg gedirigeerd wordt. Het probleem
Prins Philip van Engeland heeft
een bezoek gebracht aan het trai
ningscentrum te Pirbright. De Prins
amuseerde zich kostelijk over de
acrobatische toeren van de man
schappen.
N.I.B.E.G. telegrafeert
Ongerustheid over pensioenen
Het hoofdbestuur van de N.I.B.E.G.
/Ned. Ind. Bond van ex-krijgsgevange
nen en -geïnterneerden) heeft een tele
gram aan minister Luns gezonden over
de Indische pensioenen. Het zegt daar
in, dat er grote ongerustheid onder In
dische gepensioneerden heerst naar
aanleiding van de berichten, dat de In
donesische regering Indische penstoeneji
/of onderstanden tegen nominale waar
de zal uitbetalen.
Het hoofdbestuur dringt er op aan
„deze ongerustheid weg te nemen door
op de kortst mogelijke termyii een rege
ringsverklaring te doen uitgaan, waarin
wordt bepaald, dat de Nederlandse re
gering uitbetaling van alle Indische pen-
ci o sioenen en onderstanden in Nederlands
Slot op pag.
courant garandeert".
Na besprekingen in prettige s feer
Secundaire arbeidsvoorwaarden verbeterd
(Van c
Haagse redactie)
Delegaties van de Redersvereniging voor de Nederlandse Haringrvisserü, de
Centrale van Zeevarenden ter koopvaardij cn visserü (N.V.V.) en de Christelüke
Bedrijfsgroepencentrale (C.N.V.) hebben overeenstemming bereikt over het afslui
ten van een nieuwe collectieve arbeidsovereenkomst voor de haringvlsserü voor de
teelt 1956. Een van de belangrükstc punten van het akkoord is de verboging van
het garantieloon van f.60.tot f.73.per week per matrozendeel. De afreken-
perioden blijven ongewüzigd.
'Werkgevers en werknemers in het
haringvisserybedryf kwamen voorts over
een in de c.a.o. de volgende verbeterin
gen op te nemen:
1. De vakantie voor de haringvissers
wordt uitgebreid van één tot een en een
kwart dag per maand, hetgeen betekent,
dat een visser, die het gehele jaar door
vaart. per jaar 15 dagen vakantie geniet.
2. In overeenstemming met de richtlyn
van de regering wordt de vakantietoeslag
verhoogd van 2 tot 4 procent van het
jaarloon. Dit komt erop neer, dat als
vakantietoeslag wordt uitbetaald, het
garantieloon van een dag voor elke
maand dienstverband.
Het graailoon (het loon voor het
klaarmaken van de loggers voor de vis
serij) wordt met ongeveer zes procent
verhoogd tot f.60.—f.65.— per w
naar gelang van de rangen.
4 De vergoeding voor het gebruik van
bedrijfskleding wordt verhoogd tot f.35
per teelt van zeven maanden.
5. In de loonregeling zullen nog enkele
wyzlgingen van minder betekenis wor
den ingevoerd, welke voor de vissers een
verbetering Inhouden. O.m. is overeen
gekomen, dat bij het in combinatie varen
van de loggers in het begin van de teelt,
de loongarantie ivordt toegepast per
Gistermiddag heeft Prins Bern- haaf' rechts bargcmeestei
Demonstraties legen parlementsbesluit
inzake voortzetting van de staking
Grote betogingen in Kopenhagen naar aanleiding van het besluit van het
Deense parlement een einde te maken aan de stakingen hebben gisteren aan
I één politieman net leven gekost. Een chauffeur van een ambulan e werd
ernstig gewond. De politieman werd gewond bü een gevecht tussen de politie
en jonge demonstranten, die in een buitenwük van Aalborg een barricade
hadden opgeworpen. De agent overleed op weg naar het ziekenhuis.
Meer dan 50.000 arbeiders hebben gisteren voor het parlementsgebouw ge-
hurd de landdag van de Nederland- d'Ailly. ds. W. Wegerif. Prins demonstreerd. Zü eisten een algemene staking. Ook in andere plaatsen zün be-
se Rotary in het Concertgebouw telBernhard en ir. 1. G. Hoogland '""Sf.™ 1» Kopenhaajse ,iieSreia Kastrup
j tt l j ondervond vertragmg door dat vele arbeiders het werk hadden neergelegd cm
Amsterdam bijgewoond. Van links I tijdens diens welkomstwoord. aan de demonstraties deel te nemen.
schip en niet wordt berekend over de
gehele combinatie.
Voor een goed begrip diene, dat het
garantieloon niet het werkelyk door de
vissers verdiende loon is. De opvaren
den van de haringloggers ontvangen
namelyk een bepaald percentage van de
opbrengst.
De verboging van het garantieloon
van f. 60.tot f. 73.betekent geen
reële verhoging van ruim 20 procent,
doch slechts een verhoging van de
minimumbasis. Na het slechte verloop
van dc haringteelt 1955 toen het
garantieloon voor verscheidene vis
sers in sommige perioden in werking
trad. heeft de verhoging van het
garantieloon voor dc vissers echter
toch een reële betekenis.
De resultaten van het loonoverleg met
een delegatie van de redersvereniging
voor de Nederlandse haringvisserij, wer
den gisteravond bekendgemaakt op een
ledenvergadering van de afdeling Sche
veningen van de Centrale van zeevaren
den ter koopvaardy en vissery, welke in
Padro werd gehouden.
De ledenvergadering machtigde het
hoofdbestuur met algemene stemmen tot
het afsluiten van een collectieve arbeids
overeenkomst op de overeengekomen
voorwaarden. De leden-vissers van de
Centrale van zeevarenden te Vlaardin-
gen gingen reeds met algemene stem
men met de loonregeling akkoord.
Vanmiddag zal te Katwük aan Zee
een ledenvergadering van de Centrale
van zeevarenden worden gehouden.
ZEER INGENOMEN
In dc kringen van de Centrale van
zeevarenden toonde men zich zeer inge
nomen met het resultaat van het loon
overleg met de reders, dat in een pret
tige sfeer ls gevoerd. Als symptoom van
een beter begrip van de zijde van de
reders achtte men de verbetering van de
vakantie en van de vakantietoeslag van
groot belang, omdat in dit opzicht de
verbeteringen voor de werknemers aan
de wal onmiddellyk zyn gevolgd, een
aanpassing welke m het verleden steeds
pas na enige tüd tot stand kwam. aldus
werd ons deze zijde te verstaan
gever-
