nHOXV?
EEN WONDER IN WASHINGTON:
NATIONAL GALLERY OF ART
ROXÏ ruiken
is
ROXÏ roken!
ja graag! f
U.V.S. - K.F.C.
95ste jaargang
Woensdag 28 maart 1956
Derde blad no. 28793
Nederlandse tulpen naar
Saoedi Arabië
Gedurende de paasdagen zullen bij
eert temperatuur van ruim honderd
graden fahrenheit Nederlandse tulpen
enige dorre oliedorpen in Saoedi Arabië
opfleuren. Een Amerikaanse oliemaat
schappij. die een dochteronderneming
in ons land heeft, heeft hier te lande
2500 tulpen besteld, die in bosjes van
tien stuks moeten worden geleverd. De
bloemen werden vanmorgen met het
KLM-toestel naar Dahran verzonden
en zullen na aankomst aldaar direct
naar de oliedorpen in de woestijn wor
den doorgevoerd, opdat het personeel
van de oliemaatschappij tijdens de
paasdagen van de geur en de fleur van
de Nederlandse bloemen zal kunnen
genieten.
Nederlands-Amerikaans
vriendschapsverdrag
Gisteren hebben de minister van
Buitenlandse Zaken en de minister
zonder portefeuille, mr. J. M. A. H.
Luns, voor het Koninkrijk der Neder
landen en de heer Freeman Matthews
ambassadeur van de V.S. te 's-Gra-
venhage. een verdrag getekend van
vriendschap, handel en scheepvaart.
Dit verdrag bevordert het handels
verkeer. moedigt wederzijdse beleggin
gen aan en legt over en weer rechten
én voorrechten vast.
Het verdrag zal aan het Nederlandse
Parlement en aan het Amerikaanse
Congres ter goedkeuring worden voor
gelegd
Bouwondernemers klagen:
„Afbraak particulier
initiatief"
De voorzitter van de Ned, Bond van
bouwondernemers, de heer C. van Gel-
deren. heeft op een gisteren te Utrecht
gehouden Bondsvergadering eraan her
innerd. dat de bouwondernemers op tal
rijke congressen hebben laten horen hoe
zij menen, dat door hen de beste bijdrage
tot leniging van de woningnood kan
worden geleverd.
Spr. constateerde tot zijn spijt, dat
de wegen, die alom worden aanbevo
len om uit de woningnood te geraken,
vrijwel zonder uitzondering leiden naar
door de overheid gebouwd of gefinan
cierd huizenbezit. terwijl in normale
tijden het particuliere initiatief voor
circa 85% in de woonbehoefte voorzag.
Er is geen naarstig streven, aldus de
heer Van Gelderen, naar de bevorde
ring van dat vroeger zo machtig ge
bleken particuliere initiatief, doch
veeleer een afbreken daarvan. Steeds
blükt volgens spr. de zucht het parti
culiere bedrijf in een zo ongunstig mo
gelijk daglicht te stellen.
Als Nederlandse Bond van bouwonder-
nemers, zo besloot de heer Van Gelde
ren. zullen wij niet nalaten onze stellin
gen op de deur van het volksgeweten te
blijven timmeren, hoe vervelend dat ge
hamer ook ln de oren van menigeen val
len zal.
Vergadering Ned. Fruittelers
BEVREDIGENDE UITKOMSTEN.
Gisteren is te Utrecht de jaarvergade
ring van de Nëd. Fruittelers Organisatie
geopend door de voorzitter, de heer C.
Boudewijn.
Dr. ir. H. J. Mathot, voorzitter van het
produktschap groenten en fruit, sprak
over: „Invoersystemen en hun invloed
op de afzet van het Nederlands fruit" en
ir. J. J. van Hennink, Rijkstuinbouwcon-
sulent te Goes over: „Rationalisatie in
de fruitteelt mede ln verband met de
herverkaveling".
De voorzitter wees er op. dat in 1955
een matige fruitoogst verkregen werd
met zeer goede kwaliteit; de afzet ver
liep vlot.
De oogst 1955 kon voor vrijwel alle
fruitsoorten tegen alleszins bevredigende
prijzen worden verkocht. 1955 heeft
hoewel stellig niet van grote winst ge
sproken mag worden een bevredi
gende financiële uitkomst opgeleverd.
Ook al zouden er in de eerstkomende
Jaren geen vruchtbomen meer worden
bijgeplant. dan zullen de fruitoogsten
in ons land nog aanmerkelijk groter
worden.
De frultproduktie is nu reeds veel gro
ter dan in ons land kan worden ge
plaatst. zodat de noodzaak van export
steeds meer gaat spreken.
Rationalisatie en mechanisatie achtte
spreker dan ook dringend noodzakelijk
om de concurrentie aan te kunnen.
Ec. Instituut voor de
Middenstand
HERDENKING 25-JARIG BESTAAN
Het Economisch Instituut voor de
Middenstand zal op 5 april as. zijn
25-jarig bestaan herdenken. Ter gele
genheid van deze gebeurtenis zal op
die dag in het Kurhaus te Schevenin-
gen een bijeenkomst worden belegd,
waar o.m. het woord zal worden ge
voerd door de heer Hub. L. Jansen,
voorzitter van de Raad van Beheer van
het E.I.M.. dr. G. M. J. Veldkamp,
Staatssecretaris van Economische Zaken
en de heer L. de Groot, voorzitter van
de commissie van overleg van de mid-
denstandsvakcentralen.
Na afloop van deze bijeenkomst zal
een receptie worden gehouden, waarbij
tevens gelegenheid bestaat tot bezich
tiging van een expositie over het werk
van het E.I.M.
bevolking in diskrediet zouden brengen
door de verkregen gegevens te gebrui
ken voor een ingrijpen in individuele
gevallen, zou dat bovendien in strijd
zijn met het eigen belang, dat zij bij
de resultaten van de telling hebben.
Het doel van de telling is gegevens
te verkrijgen, die een met de werke
lijkheid overeenstemmend beeld kun
nen vormen van de woningbehoefte en
het woningtekort, zowel in het gehele
land als per provincie en per gemeen
te. Met het oog daarop is het noodza
kelijk, dat deze gegevens in alle ge
meenten volgens gelijke normen wor
den verkregen en dat met name de in
terpretatie van de vragen en van de
wijze van beantwoording volgens gelijke
maatstaven gebeurt Van de reeds bij
de gemeenten bekende gegevens zal in
vele gevallen geen gebruik kunnen wor
den gemaakt
Het belang van de te verkrijgen ge
gevens weegt alleszins op tegen het be
drag der aan de telling te besteden
gelden. In de kosten van de werkzaam
heden voor de telling zal aan de ge
meenten een in beginsel volledige ver
goeding van Rijkswege worden gegeven.
De uitkering zal worden gebaseerd op
een bepaald bedrag per getelde woning.
MOZART-GEDENKPLAAT
IN DEN HAAG
Het bestuur van de vereniging Neder
land—Oostenrijk heeft besloten aan het
nieuwe winkelpand op de hoek Spui—
Ko'vermarkt te Den Haag een bronzen
gedenkplaat van Mozart te doen aan
brengen. Aan de beeldhouwster Marian
Gobius te Voorburg is opdracht gegeven
gedenkplaat te vervaardigen. Daarop zal
Mozart worden afgebeeld op 9-jarige
leeftijd toen hy ter plaatse van het
nieuwe winkelpand in Den Haag woon
de. van september 1765—april 1766. In
de loop van mei zal de gedenkplaat wor
den onthuld.
Geen overrompelingstactiek!
Woningtelling zal volkomen
vrijwillig verlopen
Geen betreding der woningen zonder
toestemming der bewoners
waarom steeds meer
mensen zeggen;
Prettige Paasdagen
met ROXY
VOETBAL.
Lenstra geblesseerd
Abe Lenstra is wegens een blessure Het
beschikbaar voor de wedstoyd tussen het
voorlopig Nederlands e'ltal en Partlzan,
die vanmiddag in het Olympisch Sta
dion te Amsterdam zal worden gcspe'.lci.
Hij wordt vervangen door Theo Timmer
mans van ADO.
GEWICHTSHEFFEN.
De L.A.C. ,.De Spartaan" houdt zater
dag a.s. in het gebouw „Prediker" aan
de Janvossensteeg een competitiewed
strijd tegen Olympia, Rotterdam.
Aan deze wedstrijd nemen vele promi
nente gewichteheffera deel. Aanvang
8 uur.
'Ingez Med-Adv.»
2e PAASDAG 2.30 uur
de belangrijke wedstrijd
De voorverkoop op de bekende
adressen is heden begonnen.
Kandidatentoernooi
Te Amsterdam is gisteravond een aan
vang gemaakt met het kandidatentoer
nooi schaken, waarvan de winnaar het
recht krijgt de wereldkampioen Boiwin-
nik uit te dagen voor een tweekamp cm
de wereldtitel. De party tussen Smyslof
(Rusland) en Szabo (Hongarije) ein
digde na 31 zetten in remise, evenals die
tussen Filip (Tsj. Slowakije) en Sp.'ssky
(Rusland), na 20 zetten.
De partijen Keres (Rusland*--Pron-
stein (Rusland», Panno (Argentinië»—
Pilnik (Argentinië» en Geiler Rus
land iPetrosjan (Rusland) wen er af
gebroken.
28 miljoen minder deviezen
Uit de verkorte balans van de Ned.
Bank bikt. dat de netto deviezenvoor
raad met ruim f. 28 miljoen achteruit
is eegaan tot f. 1.386 miljoen De goud
voorraad ls onveranderd gebleven.
van het museum gekomen. In de cata
logus staat vermeld, dat het eerst be
hoord heeft tot een particuliere ver
zameling in Italië. Maar daarmede ls
veel van de bewogen, recente geschiede
nis van dit schilder, verdoezeldDe
eigenaar van dit kunstwerk, een Ita
liaanse graaf, ls namelijk gedurende de
tweede wereldoorlog, door de Duitsers
gearresteerd. Zijn zoon slaagde er in
zijn vader te bevrijdendoor aan
Goering dit beroemde portret van Bot
ticelli aan te bieden. Na de ineenstor
ting van Hitiers rijk kwam het mees
terwerk via de kunsthandel ln Ameri
kaans bezit.
De politiek is evenmin vreemd aan
David's prachtige, hoewel vleiende
portret van Napoleon. Het is nacht
de kaarsen zijn bijna opgebrand de
klok staat op kwart over vier en nog
altijd is Frankrijks geniale leider ln zijn
kamer aan het werk (lang niet ln
hemdsmouwen overigens
Napoleon, politiekambassadeurs
en Senatoren op een receptiewat
betekent het alles in vergelijking tot de
aangrijpende verschrikking van Grüne-
walds Kruisiging, of tot de subtiele sen
sualiteit van „Diane de Poitiers" zoals
Clouet die schilderde?
Men zou door kunnen gaan met op
sommen: Johannes op Patmos van
Titiaan (waar ziet men. buiten Venetië,
zulk een plafond-schildering van de
grote Italiaan?). Tintoretto's „Bekering-
van Paulus" (welk een extravagantie
van kleur en allure'). El Greco's „Hei
lige familie" (een laat. klein en tegelijk
grandioos schilderij). Ook Nederlan
ders? Een bescheiden groep: een heel
mooie Dirk Bouts, de reeds genoemde
Lucas van Leyden. een kleine Jacob
Ruysdael, twee Saenredams
Het museum in Washington, groeien
de als de wonderboom van Jona, heeft
zomepse volheid bereikt.
De voorlopige uitkomsten van de woningtelling, die bij het bepalen van het
woningbeleid voor 1957 als uitgangspunt kunnen dienen zullen ongeveer mid
den augustus 1956 beschikbaar kunnen komen.
Dit wordt meegedeeld in de door de ministers Zijlstra. Witte. Beel. Van de
Kieft en Van Thiel ondertekende Memorie van Antwoord op het voorlopig
verslag van de Eerste Kamer inzake het wetsontwerp Woningtelling 1956.
Tot het nemen van uitvoerende maat
regelen zijn de ministers slechts node
overgegaan. Dit geschiedde enerzijds
omdat in de Eerste en Tweede Kamer
aandrang is uitgeoefend een woningtel
ling te organiseren en anderzijds we
gens de noodzaak vast te houden aan
het tevoren opgestelde tijdschema. Tot
de feitelijke uitvoering van de telling is
in een - zeer beperkt - aantal gemeen
ten pas overgegaan nadat aan de Eer
ste Kamer is medegedeeld, waarom dit
nodig was.
I)e momenteel verrichte werkzaam
heden geschieden geheel op basis van
vrijwillige medewerking van de ge
meentebesturen en de geënquêteerden.
Van betreding der woningen tegen de
wil van de bewoner zal onder deze om
standigheden geen sprake zijn.
De vaststelling van de telperloden
door het CBS moet gezien worden als
een zuivere administratieve handeling,
die in geen enkel opzicht heeft geprc-
judicieerd op de beslissing ten princi
pale van de Staten-Generaal Een „de
finitieve beslissing" over de periode,
waarbinnen de opneming van de gege
vens beperkt moest blijven, is binnen
het genoemde administratieve kader
genomen, nadat de gemeenten hun
wensen hieromtrent hadden kunnen
kenbaar maken en op grond van nader
overleg.
Met het Lreifen van voorbereidingen
voor de woningtelling is inderdaad
reeds geruime tijd géleden een aan
vang gemaakt. Een zo omvangrijke ar
beid vergt een langdurige organisato
rische voorbereiding. Daarmede kan in
voorkomende gevallen - op straffe van
verlies van voortvarendheid - niet wor
den gewacht totdat omtrent de tot
standkoming van een wettelijke rege
ling zekerheid is verkregen. Voor de
daaraan verbonden risico's zal de rege
ring niet uit de weg mogen gaan.
De conclusie, dat hier sprake zou zijn
van een overrompelingstaktiek tegen
over de Staten-Generaal wijzen de mi
nisters met beslistheid van de hand.
Ook de stelling dat het optreden van
de regering in deze een ernstige min
achting voor de rechten van de" Kamer
kan worden gezien, wordt door de mi
nisters met kracht van de hand gewe
zen.
Het verheugt de ministers, dat zeer
vele leden instemming betuigden met
het wetsontwerp en dat ettelijke leden
geen bezwaar hadden tegen de bevoegd
heid tot het binnentreden van wonin
gen. Voor de tot uiting gebrachte be
zorgdheid. dat van deze bevoegdheid
misbruik zou worden gemaakt, bestaat
geen enkele aanleiding.
De gemeen tebesturen hebben er geen
behoefte aan van de verzamelde gege
vens voor een ander doel gebruik te" ma
ken dan waarvoor de woningtelling
dient. Zij hebben ingevolge de woon-
ruimtewet voldoende bevoegdheden om
in het belang van de verdeling van
woonruimte binnen de gemeente op te
treden. Wanneer zij de telling bij de
In slechts 15 jaar stichtten
schatrijke Amerikanen een van
's werelds mooiste musea
(Van onze correspondent in Washington)
Deze dagen was er in Washington op een avond iets bijzonders aan
de hand. Kennelijk was er ergens een grote receptie, maar dat is
niets ongewoons voor de Amerikaanse hoofdstad. Het bijzondere was,
dat de zwarte sleeën der ambassadeurs en de kleuriger auto's der
lagere goden ditmaal niet reden in de richting van het Witte Huis en
ook niet naar een der voorname ambassades op Massachuetts Avenue.
Zij gingen een heel andere kant uit en stopten voor de 260 meter brede
gevel van het geweldige marmeren gebouw, dat aan Constitution
Avenue ligt: de National Galery of Art, Washingtons trots en glorie.
Niet alleen de hoofdstad, heel Amerika heeft reden om trots te
zijn op dit museum. De receptie, die er die cfvond gehouden werd en
waar niet minder dan twaalfduizend mensen naar toe kwamen, was
georganiseerd om een wonder te vieren. Het is namelijk wonderbaarlijk
dat hier in de periode van vijftien jaren een collectie van schilderijen
en beeldhouwwerken bijeengebracht is, die gerekend moet worden tot
de vijf of zes van de meest belangrijke verzamelingen ter wereld.
Het heeft eeuwen geduurd om collecties zoals die van het Louvre,
het Prado of de Hermitage te vormen. Zeer bijzortdere omstandigheden
hebben het mogelijk gemaakt, dat Washington, in het korte tijdsbestek
tussen Pearl Harbor en de top-conferentie van Genève, behalve een
politieke hoofdstad van de eerste orde, ook een kunstcentrum van de
eerste rang is geworden.
Het werk van enkelingen
De republikeinen schijnen er voor
keur voor te hebben miljonairs tot mi
nisters te maken. Tussen 1920 en 1930
was Andrew W. Mellon, geldmagnaat
uit Pittsburgh, republikeins minister
van Financiën. Aan de muren van zijn
appartement te Washington zag men
Rembrandts. Goya's, Titiaans Veel
heeft Mellon gekocht van de befaamde
kunsthandelaar Duveen. Deze ging eens
zelfs zover, dat hij een flat huurde be
neden de appartementen van Mellon.
Daar hing hij de schilderijen op en
plaatste hij de beeldhouwwerken, waar
Mellon belangstelling voor had Mellon
kreeg een sleutel van die vertrekken en
kon rustig gaan kijken en keuren. Van
die speciale zending van Duveen kocht
Mellon vrijwel alles en de prachtige
bronzen Mercunus van Giovanni Bo
logna. die tijdens de pas gehouden re
ceptie sierlijk uitrees boven de over
vloed van bloelende azalea's, en boven
het roodgejaste orkest, dat aan zijn
voeten zat te spelen, heeft eens zijn
lot afgewacht ln de flat beneden Mel-
lons woning.
Het was in 1936, dat Mellon - toen
geen minister van Financiën meer - een
brief schreef aan president Roosevelt,
waarin hij zijn verzameling, plus een
geweldig museum-gebouw, aanbood aan
de Amerikaanse natie. Aan dit gebouw
is men begonnen in mei 1936 en Mel
lon heefi net met voltooid eezien. Hij
stierf drie maanden later. Hot gebouw
alleen heeft meer dan 15 miljoen dol
lar geko6t.
heengegaan. Toen waren er geen am
bassadeurs. Senatoren en elegante
vrouwen, die de aandacht afleidden en
toen werd het eerst recht duidelijk,
welk een wonder zich hier aan het vol
trekken is geweest.
Wat voor de collectie van het museum
in het algemeen geldt, gaat voor de
Jubileum-tentoonstelling eveneens op:
het is fascinerend, wat men in korte
tijd aan meesterwerken heeft kunnen
verwerven. Dit museum is het resultaat
van politieke en economische verschui
vingen van de laatste decennia: Ameri-
ka's fenomenale opkomst, verval van
adel en koningshuizen m Europa, geld
nood in de begintijd van de Sovjet-
Unie enz.
Maar'zelfs al deze factoren verklaren
nog niet ten volle, hoe het mogelijk Is
geweest, dat de staten van de oude
wereld zich zoveel meesterwerken heb
ben laten ontgaan. Nederland had die
Kaartspelers van Lucas van Leyden
zeker graag willen kopen. Duitsland
die twee portretten van Cranach en
vooral de Kruisiging van Griinewald,
Italië de beroemde Botticelli, de aan
Leonardo toegeschreven Madonna, de
adembenemende Tintoretto (een „Be
kering van Paulus"). alsmede het doge-
portret van Titiaaan
Stellig had Europa gaarne al deze
schatten willen behouden, maar de dol
lar is hard en een stroom van kunst
werken, scheppingen van de allergroot
ste betekenis, gaat nog steeds in
westelijke richting over de Atlantische
Oceaan. De geschiedenis heeft haar loop
en men moet er maar niet al te rouwig
om zijn. De Atlantische gemeenschap
kan er des te meer een realiteit door
worden.
Aanstekelijke filantropie
Hoe groot en belangrijk Mellons col
lectie ook was (de Alba Madonna van
Rafael, gekocht van de Sovjet-Unie
voor 1 166.000 dollar behoorde er o.a.
toe), toch was het gebouw dat aan
Constitution Avenue verrees, veel en
veel te groot Maar Mellon ging yan de
veronderstelling uit. dat zijn goede
voorbeeld door andere verzamelaars ge
volgd zou worden Een optimistische
veronderstelling, die overigens volko
men is uitgekomen.
Behalve Mellon zijn het vooral de
gebroeders Samuel en Rush Kress ge
weest (eigenaars van een reeks wipkels,
die enigszins overeenkomen met de
„Franse bazaar" in Nederland), die het
museum enorm hebben verrijkt. On
middellijk na deze weldoeners moet men
Chester Dale noemen, alsmede Widc-
ner en Rosenwald. Dit is een museum,
opgezet en gevuld, dank zij de geschen
ken van enkelen. De belasting-wetge
ving in dc Ver Staten heeft deze fi
lantropie ongetwijfeld in de hand ge
werkt.
Botticelli's Giuliano de Medici"
Eerst na deze inleiding kom ik toe
aan het eigenlijke nieuws in dit arti
kel: het 15-jarige jubileum wordt ge
vierd met een unieke tentoonstelling
Rush Kress (via de Kress-foundation)
heeft aan het museum meer dan hon
derd schilderijen en beeldhouwwerken
geleend, die in de laatste vijf jaar zijn
aangekocht. Men hoopt en verwacht,
dat vele van deze kunstschatten (even
als honderden meesterwerken, die de
familie Kress tevoren reeds heeft ge
schonken). eigendom van het museum
zullen worden.
Wat aan Europa ontging
De stroom van bezoekers richtte zich
op die receptie-avond terstond naar de
zalen, waar deze nieuwe aanwinsten
weren opgehangen Het was zeer in
drukwekkend. wat men daar te zien
kreeg, doch twee dagen later - vroeg
op een ochtend - ben ik er opnieuw
Tengevolge van de politiek
Wie. als overtuigd lid van deze Atlan
tische gemeenschap. m Amerika woont,
moet er zich wel over verheugen de
gevoelswaarden en de diepe zin van wat
Europa eeuwen geleden heeft voortge
bracht. op zich in te doen werken
Het merendeel van de kunstschatten,
die dc Kress-stichting in dc laatste vijf
Jaar heeft aangekocht, is Italiaans.
Het beroemde portret, dat Botticelli
v«n Guliano de Medici geschilderd
heeft, is reeds definitief ln het bezit
El Greco's „Heilige Familie"
