JULIUS CAESAR, Romeins imperator
2000 jaren geleden verraderlijk vermoord
GUN HAAR HET LEVEN!
ZATERDAG 17 MAART
WEKELIJKS BIJVOEGSEL
PAGINA 4
Caesar's wil is wet in Rome.
Zijn alleenheerschappij wekt
verzet. Marcus Brutus en Cor
nelius Cassius Longinus orga
niseren een samenzwering. On
danks waarschuwingen gaat
Julius Caesar op 15 maart
44 v. Chr. naar de Senaat. Sa.
menzweerders omringen zijn
zetel. Casca brengt hem de eer
ste dolksteek toe. De anderen
voltooien de politieke moord.
Stervend zijgt Caesar ineen aan
de voet van het standbeeld van
zijn oude medestander en latere
vijand Pompeius. De Senaat
stuift uiteen. Zo stierf door
verraad een der grootste Euro
pese veroveraars van alle tijden.
Marmeren buste van Julius
Museum
Julius" op te nemen onder de Ro
meinse goden. Een week later ver
scheen er een komeet aan de hemel.
Daar is Divus Julius, schreeuwde het
volk. Het enthousiasme kende geen
grenzen. Evenzeer vernam men met
vreugde, dat Julius Caesar bij testa
ment zün tuinen aan de Tiber aan
de stad Rome liad vermaakt en bo
vendien aai» iedere burger een be
drag In geld.
Welke betekenis had Julius Caesar
voor de Romeinse en, ruimer, voor de
Europese geschiedenis? Hij breidde
het Romeinse Rijk uit tot aan de Rijn.
aesar. aanwezig in het Brits
Londen.
Hij „latiniseerde" Frankrijk. Hij reor
ganiseerde het binnenlandse bestuur in
Rome. Hi) legde de grondslagen voor
het latere Romeinse Keizerrijk, dat de
Romeinse cultuur in West-Europa
vaste voet deed vatten. Ja, dat de Ne
derlandse beschaving nog steeds een
klassieke inslag heeft-, is mede toe te
schrijven aan het optreden van de
2000 Jaar geleden verraderlijk ver
moorde Romeinse imperator Julius
Caesar.
(Nivano - Nadruk verboden»
MALLE GEVALLEN
In Californië waren er vier jongens
die genoeg hadden van de heden
daagse samenleving. Zij besloten het
zelf maar eens te'proberen met een
door hen te stichten republiekje op
een eilandje voor de kust. Heel ver
kwamen ze niet. De politie vond het
ondernemende viertal al spoedig
slapend onder een auto. die ze voor
deze gelegenheid van een oom van
een van de jongens gestolen hadden.
In de auto troffen de politiemannen
een waar wapenarsenaal aan: een
machinegeweer, twee staven dyna
miet. een pistool, zes messen en een
bajonet vormden de explosieve basis
waarop de staat zou worden opge
bouwd. Een grondwet, wisten de
jongens, is de steunpilaar voor een
goed functionnerende maatschappij.
Daarom hadden ze er ook een bij
zich. Eigen ontwerp natuurlijk. Het
zou volgens de inhoud van het pa
pier verboden zijn dieren te doden,
behalve wanneer ze gegeten zouden
worden. Iemand, die de wetten over
trad zou niet zwaar worden gestraft
natuurlijk een kolfje naar de
hand van de schooljongens. Niet zo
leuk was dat de gouverneur een
van de vier Jongens nooit tegen
gesproken mocht worden. Hij kreeg
trouwens nog meer voorrechten. Hij
was de enige die kinderen mocht
krijgen. Om dan toch de bevolking
op peil te houden zouden er meisjes
en jongens worden geïmporteerd.
Een minister van Immigratie ont
brak dus ook al niet op het appèl.
Al deze goede bedoelingen ten spijt
(behalve de pistolen en dynamiet
waarmee iedereen bewapend zou
zijn) is er van dit prachtige avon
tuur niets terecht gekomen, wat wel
aantoont dat ook in Amerika nog
niet èlles mogelijk is.
De koperen legpenning voor onver
schrokkenheid (we gaan door zolang
de voorraad strekt) gaat deze week
naar loodgieter William Whalen in
de Amerikaanse staat Nieuw Jersey,
die bij een temperatuur van 90 gra
den Fahrenheit uit alle macht op
een voorwerp hamerde, dat een
rioolbuis verstopte. Het zweet liep
hem bij straaltjes langs het lichaam.
Tien minuten stond hij te wrikken
en te hameren 'en, daar durven wij
ons hoofd om te verwedden, lelijke
woorden te mompelen. Eindelijk
slaagde hij er in. het bemodderde
obstakel van zijn plaats te krijgen.
Toen het echter op het plaveisel lag,
begon Willem nog eens zo hard te
transpireren. Het bleek namelijk een
niet ontplofte granaat van tien pond
te zijn.
Toen een mannequin dezer dagen op
de jaarlijkse show van het New
Yorkse instituut voor de kledingin
dustrie een creatie van de mode
ontwerper Paul Parnes toonde, welke
japon een diep uitgesneden hals
lijn bezat, van voren ruim, bollend
neerviel en hoog gesloten was in de
hals, kreeg deze originele creatie een
warm applaus van het deskundig
publiek. Parnes die zelf ook aanwe
zig was. keek echter in stomme ver
bazing toe „Misschien zou de japon
U beter bevallen zijn, wanneer htf
niet achterstevoren getoond was",
vertelde hij de aanwezigen, nadat hij
van zijn verbazing bekomen was. De
mannequin snelde met hoogrode
wangen naar haar kleedkamer, trok
de Japon uit trok hem weer aan
en verscheen even later, zoals Par
nes net had bedoeld namelijk met
een laag uitgesneden V-vormige rug
lijn en hooggesloten aan de hals..
44 v. C. 15 maart 1956 n. C.
Veroveraar van Gallie zette
Cleopatra op Egyptische troon
Klimaat van Nederland beviel hem niet
(Bijzondere medewerking)
De twaalfde juli van het jaar 100 v. Chr. was een gedenkwaardige
dag in de Europese geschiedenis. Toen aanschouwde namelijk het
levenslicht de intelligente, eerzuchtige, energieke knaap, die als Julius
Caesar voor zichzelf roem en eer zou behalen en voor zijn vaderland
overwinningen en veroveringen, die tot op de huidige dag hun stem
pel drukken op Europa's geschiedenis. Een tweeledig doel beheerste
het leven van deze Romein: 1. Het Romeinse Rijk machtiger te maken
dan ooit tevoren; 2. alleenheerser over dat Rijk te worden.
Jonge jaren
HET zag er naar uit. dat Caesars
leven prettig zou verlopen. Zyn
opvoeding was uitstekend. Zijn
familie was rijk en invloedrijk. Zijn
oom Marius deed veel voor hem. Hij
trouwde met een nichtje van Cinna.
die evenals Marius een belangrijke
politieke figuur was. Politieke steun
was echter ook toen ongewisse steun.
Toen Sulla in Rome de macht kreeg,
vluchtte Marius en kwam Caesars
naam op de lijst van hen. die ver
bannen moesten worden. Caesar dook
onder in de wouden van Campanië
Hij werd gepakt en voor Sulla geleid.
Na dit gesprek zei Sulla: „Die jonk
man is veel gevaarlijker dan Marius".
Sulla had gelijk.
De jonge Caesar was niet slechts
intelligent, hij was ook dapper en
hard. Tijdens een reis naar het eiland
Rhodos maakten zeerovers zich mees
ter van zijn schip. Zij wensten een
losgeld en hielden Caesar een maand
gevangen Hij schold zijn belagers uit
voor „stomme barbaren" en beloofde
hun. ze allemaal te zullen ophangen.
Na betaling van het losgeld kwam
Caesar vrij. Onmiddellijk huurde hij
enige schepen en zette hij de rovers
na. Hij ving ze en nam het losgeld
terug. Toen de autoriteiten weigerden
om hen ter dood te brengen, loste
Caesar zijn „belofte" in en liet hij de
gehele troep eigenmachtig opknopen.
Ambtenaar
TERUG in Rome koos hij de amb
telijke loopbaan. Reeds op 37-
jarige leeftijd was hij „pontifex
maximus", dus de hoogste „kerkelijke
hoogwaardigheidsbekleder. Hij hield
zich niettemin op de achtergrond. Wel
gaf hij. als alle Romeinen van hoge
stand, veel meer geld uit dan hij ver
diende. Hij wist echter, dat het ge
bruikelijk was om hoge ambtenaren
een tijd naar de „buitengewesten" te
sturen, waar zij zich dan ten koste
van de bevolking konden verrijken
Zo ook Caesar. In 62 v. C. vertrok hij
met een miljoenenschuld naar Span
je. In deze „provincie" slaagde hij er
in om door middel van schattingen
zijn fortuin in korte tijd weer op peil
te brengen.
Toen de financiële kwestie geregeld
was. besloot hij om Consul te worden
De Romeinse Senaat was hem echter
niet gunstig gezind. Zijn kansen ston
den dus slecht. Caesar, heerszuchtig
en vasthoudend, knoopte toen harte
lijke betrekkingen aan met Pompeius
(de „Veroveraar van het Oosten") en
met de multimiljonair Crassus. In 60
v. C. nam dit drietal de macht in
Rome in handen. Zij vormden het
Eerste Driemanschap. Caesar en
Pompeius beschikten elk over een le
ger. Crassus had een onuitputtelijk
fortuin. Met zijn drieën zetten zij ie
dere maatregel door. die zij wensten.
Veroveringen
CAESARS topprestaties begonnen
echter pas met zijn benoeming
(in 60 v. C.) tot Proconsul over
Gallia Cis- en Transalpina, dus over
Gallië aan de Italiaanse en andere
zijde van de Alpen. Hij slaagde er in
het nog niet aan Rome onderworpen
deel van Gallië te veroveren. Hierdoor
breidde hij Rome's macht en invloed
in Europa aanmerkelijk uit. Hij dreef
de Germanen, die het de Galliërs wel
eens lastig maakten, terug over de
Rijn. Hij maakte deze rivier tot
grensrivier van het Romeinse Rijk.
Beoosten de Rijn oefenden de Ro
meinen nooit blijvend gezag uit. Zelfs
Caesar dorst het niet aan de Germa
nen al te ver in bun eigen land na te
zetten. Een paar maal ondernam hij
expedities ln Duitsland (Germanlë),
maar tot annexatie kwam hij niet.
Wel veroverde Caesar België en in
november 56 v. C. verscheen hij met
zijn troepen ln Nederland. Hier kwam
„Maarschalk Klimaat" de bevolking
te hulp Het (naar Romeinse smaak)
slechte Nederlandse klimaat en de
vele moerassen deden de Romeinse
veroveraar besluiten om maar snel
zijn winterkwartieren te betrekken.
De pogingen van Caesar om Engeland
te veroveren hadden geen groot suc
ces. Pas een eeuw later wisten de Ro
meinen Engeland duurzaam te onder
werpen.
Burgeroorlog
CRASSUS stierf in 53 v. C. Zijn
dood werd aanleiding tot een
burgeroorlog Zowel Caesar als
Pompeius wilde namelijk alleenheer
ser worden. Aanvankelijk scheen
Pompeius te zullen slagen. De Senaat
gelastte Caesar om zonder leger naar
Rome terug te keren.
Toen besloot Caesar om toch met
zijn legioenen naar Italië te gaan en
daar de vrijheid en de democratie te
herstellen. Hij wist, dat geen veldheer
met zijn troepen Italië mocht binnen
trekken, doch niettemin trok hij met
zijn legioenen over dc Rubico (een
grensriviertje, tegenwoordig Pisatello
geheten) .Toen sprak hij het be
roemde woord: Alea iacta est! (De
teerling is geworpen!). Een driejarige
burgeroorlog (4916 v. C.) was be
gonnen.
Veni, vidi, vici
Binnen twee maanden had Caesar
de 'macht volledig in handen. Pom
peius vluchtte naar Griekenland.
Eerst onderwierp Caesar Spanje (de
„provincia" van Pompeius). In ja
nuari 48 v. C. trok hij naar Grieken
land. Pompeius nam de wijk naar
Egypte. Caesar achtervolgde hem. De
Egyptenaren boden Caesar het hoofd
van zijn vijand aan. De beeldschone
Cleopatra, Egyptische prinses, bekoor
de Caesar zo. dat hij haar op de troon
zette. Een opstand in Klein-Azië brak
uit. Vijf dagen had Caesar nodig om
hem neer te slaan. „Veni. vidi. vici!"
(Ik kwam. zag en overwon) berichtte
hij naar Rome. Een dreigend solda
ten-oproer in Rome wist hij te be
zweren door een toespraak. „Ik ont
sla U. burgers!" zei hij tot de militai
ren. Zij draaiden bij. In Afrika pro
beerde Cato met een troepenmacht
Caesar te weerstaan Caesar sloeg toe.
Cato verloor de strijd en pleegde zelf
moord (46 v. C.). Na Cato's dood was
Caesar alleenheerser en dictator over
het Romeinse Rijk. Zijn levensdroom
was verwezenlijkt.
Triomf en dood
ROME vierde bij Caesars terugkeer
feesten zonder weerga. Caesar
werd benoemd tot Consul voor
het leven. Pontifex maximus was hij
reeds. In zijn hand waren dus de we
reldlijke en de geestelijke macht ver
enigd. Als legeraanvoerder noemde hij
zich imperator. De koningstitel wei
gerde hij. Men verklaarde hem on
schendbaar en zelfs goddelijk. Hij
stond aan het hoofd van een wereld
rijk, dat zich uitstrekte in drie we
relddelen: Europa. Afrika en Azië. Hij
bracht tal van hervormingen aan. Zo
voerde hij (als pontifex maximus) op
1 januari 45 v C. de Juliaanse Ka
lender in, die - behoudens een door
Paus Gregorius XIII in 1582 aange
brachte wijziging - gelijk is aan die.
welke wij thans nog gebruiken
Caesar ontzag niemand in Rome.
Natuurlijk kreeg hij vijanden. Zijn
dictatuur leidde tot verzet, ook in de
kringen van zijn vroegere vrienden en
partijgenoten Marcus Brutus en Cor
nelius Cassius Longinus zetten een
samenzwering op touw. Caesars dood
was hun doel.
Zo kwam de dramatische 15de
maart 44 v. C.! Een helderziende
had Caesar g-root onheil voorspeld.
Caesars vrouw zag haar gemaal ln
haar droom gewond ter aarde liggen.
Toen men Caesar kwam halen om
naar de Senaat te gaan, aarzelde hij,
temeer, omdat zijn vrouw hem
smeekte thuis te blijven. Kom zei
Brutus want de Senaat wil U de
titel „Koning van het Oosten" ver
lenen. Even buiten zijn woning over
handigde een slaaf Caesar een
schriftelijke waarschuwing. Caesar
las ze niet. Dc helderziende, die on
heil had voorspeld, stond bij het
Senaatsgebouw. Vandaag is het de
15de maart, zei Caesar spottend.
Zeker, antwoordde dc man, maar de
dag is nog niet voorby.
Ook gij, Brutus?
DE zitting begon. Enige samen
zweerders plaatsten zich achter
Caesars zetel. Een hunner greep
Caesars toga met beide handen vast.
Hij riep uit: Ista quidem vis est! (Dit
is geweld!) Casca bracht Caesar de
eerste dolkstoot toe. Impurisslme Cas
ca. quid facis? (Smerige Casca, wat doe
je?) schreeuwde Caesar. Andere sa
menzweerders vielen Caesar eveneens
aan. De imperator verdedigde zich.
Toen zag hij Brutus, zijn oude vriend.
Smartelijk en verontwaardigd klonk
het beroemde woord „Ook gij, Bru
tus?" van Caesars lippen. Toen sloeg
Caesar zijn toga over het hoofd, ten
teken, dat hij zich ten dode wijdde.
Stervend zeeg hij neer aan de voet van
het standbeeld van Pompeius. De Se
naat stoof uiteen. De moordenaars
echter maakten aan het volk van Rome
bekend, „dat de vrijheid hersteld was".
Daags na deze verraderlijke moord
besloot de Senaat om Julius Caesar
als „Divus Julius", als „Goddelijke
DE Haagse Dierentuin.
De concurrentie van Am
sterdam en Rotterdam is
altijd groot voor haar geweest,
tóch mocht zij er zijn: niet zó
veel beren, leeuwen, tijgers,
aapjes en kaketoes en niet
te vergeten de populaire olifant
Betsy! maar dfe er waren,
bezaten stijl, gelijk de hele dip-
rentuin „stijl" bezat.
Legden de dieren het in kwan
titeit af, de Haagse Dierentuin
bezat een ondefinieerbaar iets,
niet te omschrijven, waarom
men er, sinds vele. vele jaren
graag heen ging. Ook om de
concerten in de open lucht. In
later tijd vormde de Voorjaars-
kermis er een speciale attractie
DAAROM zou 't me spijten
al zijn de dieren er
sinds de tweede wereld
oorlog niet meer en is dus Betsy
allang verwenen wanneer de
Haagse Dierentuin, in casu het
gebouw, verwijnen ging.
Daar is sprake van, omdat op
dit terrein het Provinciehuls
verrijzen moet.
Dan verdwijnt het bekende,
typische en door velen geliefde
gebouw, dat met het Haagse
stadsbeeld verweven is, het ge
bouw, waaraan voor vele Hage
naars en tallozen daarbuiten de
zoetste herinneringen verbonden
zijn.
Niet om de dieren, die je daar
sinds lang niet tegen kwam,
maar uit geheel anderen hoofde.
Het was en naar ik meen is
't dat nóg, het gebouw van de
„bals", die er in m'n Jongens
jaren als het zand der zee ge
houden werden.
Daar waren bijv. de school
bals: er was géén eerbare school
vereniging of ze organiseerde
hier haar jaarlijks bal, met een
voorstelling, waar je zélf aan
mee deed en een deftig „souper"
toegaan! judo, biljarten,
sohermen en later volleybal, ga
zo maar door.
Alle dieren vonden het be
paald beledigend, als je niet
voor hén kwam, wel voor die
buitenissigheden, die met hun
eigen wereld niets te maken
hadden.
Soms hoorde je op weg naar
de zaal een afschuwelijke kreet
meestal van een of andere
verborgen opgestelde kaketoe
waarmee de aandacht werd ge
vraagd. Niemand dacht er aan,
op weg naar bal of wedstrijd,
een groet te brengen aan de
dieren op de achtergrond: altijd
weer was de Dierentuinzaél dè
grote trekpleister en je liet de
dieren voor wat ze waren
DUS zou ik zeggen: laat die
zaal maar rustig staan,
waar ze nü staat.
Bouw het Provinciehuis liever
op maagdelijke grond, vrij van
alles wat de mensen aan het
fosi-lelijke, niettemin vertrouw
de gebouw bindt.
Liever geen ambtenaren, hoè
hooggezeten ook, op deze plaats,
waar éénmaal de romantiek
hoogtij vierde en Terpsichore
triomfeerde. Waai- Amor heel
wat listige pijlen heeft gescho
ten!
Laat deze zaal met rust, mijne
heren bestuurders en de Hage
naars vrolijk hun Dierentuin
bals bezoeken, zoals ze dat sinds
generaties doen.
Langzaam aan blijft er in Den
Haag geen zaal meer over, waar
in de massa zich bewegen kan.
Nu die massa steeds groter
wordt, waar moet zij dan ten
slotte heen?
Geef de zaal in ieder geval de
kans haar 100-jarig jubileum te
vieren.
Dateert zij niet doortrok
ken van verrukkelijke herinne
ringen van 1862?
Gün haar dus het leven!
FANTASIO
met natuurlijk het „liefste"
meisje uit de jongensjaren tot
besluit.
Daar was o.a. ook het beroem
de „Lünburgia"-bal en tiental
len andere bals, waar Je Al of
niet gecostumeerd 't liefst
totaal onherkenbaar heen
ging, om er, gemaskerd, de ver
rassendste avonturen te bele
ven!
In de zaal of op de gaanderij
WANNEER het gebouw van
de Dierentuin zou kun
nen vertellen over alles
wat zich onder zijn dak in de
loop der Jaren afspeelde, zou er
een roman, een heus niet onin
teressante, over het Haagse le
ven mee te vullen zijn.
Niet alleen over die bals
zaliger nagedachtenis maar
ook over de wedstrijden zonder
tal: boksen wat kón 't er heet
