Leiden breekt met traditionele
scholenbouw
Vier aula-scholen worden
gelijktijdig aan Gemeentebestuur
overgedragen
Magistrale herschepping van
Brahms' „Vierde Symfonie"
Witfe tanden friese adem met
de nieuwe tfo/ffate'
V.&D. lanceerde voorjaarscollectie
Bulthuis
Zuiveloptocht trok door Leiden
95ste jaargang
Vrijdag 16 maart 1956
Tweede blad no. 28783
Aula-school: primeur voor Nederland
Aan het einde van deze maand woensdag 28 maart staat Leiden voor
Kn belangrijke dag. Leiden breekt die dag met zijn traditionele scholenbouw
tn stelt daarvoor een Nederlandse primeur in de plaats: de aua-school.
Bovendien kunnen op één dag vier scholen twee openbare en twee christe
lijke scholen aan 't Leidse scholenbezit worden toegevoegd. Nog nimmer is
Jit in de geschiedenis van het Leidse onderwijs voorgekomen. Hoewel ook
Leiden, als zovele gemeenten ,in deze tijd „worstelt" met de scholenbouw,
jtemt het tot grote voldoening, dat de Sleutelstad thans in één keer vier,
jiaar een ontwerp van de Leidse architect, de heer D. L. Landman, gebouwde
irholcn voor het onderwijs kan openstellen. Scholen ze zijn volgens het-
jclfde type gebouwd die voldoen aan de hoogst daaraan te stellen eisen van
Irht-, lucht- en ruimtewerking. Wethouder Van Schaik, wiens trots over zulk
ten geperfectioneerde uitvoering begrijpelijk is ook wij stonden versteld
wcr »ulk een voor Leiden nog nimmer gerealiseerde oplossing Het zich te-
jenover ons uit, dat met deze scholenbouw het ideaal benaderd was. En in-
Jcrdaad: hetgeen hier door een samenspel van krachten en technisch vernuft
|s bereikt is werkelijk fantastisch! Het Is vooral de aula. waarop de aandacht
lich concentreert.
Hoewel Leiden in het noorderkwar
tier reeds een halschool kent, be
iaderen opdrachtgever, architect en
lannemer met deze aula-schooi liet
juinmum van een in alle opzichten
rerantwoord schooltype. De heer Van
Schaik, die het ontwerp van de heer
Landman direct al bijzonder aantrek-
tdijk achtte, zag in dit aula-type.
ïaarbij o.a. de in- en uitgang van de
ichool vrij van deze aula kwam te lig-
jen. een goede mogelijkheid om tot
reran t woorde en de zo zeer gewenste
icholenbouw te komen. Bij de bouw van
jeze aula-scholen is volkomen met de
traditionele school gebroken. Kan de
traditionele school worden gezien als
>en gebouw met één ingang en een
Aaneenrijging van de benodigde loka-
|cn, waarlangs een verbindingsgang
|oopt, hiervan is bij de aula-school geen
jprnke. In- en exterieur zijn geheel ge
wijzigd. Kende men bij het verouderde
ichool type een eenzijdige oriëntering
tn eenzijdige verlichting en ventilatie
Ier leslokalen, met een in groepen staan
jer toiletten, in de aula-school is daar-
!an niets overgebleven. Zo kent deze
rhool meerdere toegangen, afgesloten
tn van de klassen gesepareerde garde-
tobens. twee-zijdige verlichting (waar-
loor schaduwen wegvallen) en ventila
te der lokalen, geluidsluizen tussen de
leslokalen en als meest belangrijke
|igenschap een aula, als centrum der
jchool In tegenstelling met de normale
icholenbouw liggen alle leslokalen op
de perste en tweede verdieping. Slechts
Je aula is gelijkvloers. Een aula, met
ten ruim podium, waarachter een
kamer voor het hoofd der school en een
ferarenkamer. Tegenover het podium
bevinden zich de bergruimten en een
keuken.
Wethouder Van Schaik, die ons gis
teren door deze ideale schoolruimte
Peidde. achtte een dergelijke aula-
te van zeer veel belang voor het
rwijs (zang. declamatie en toneel
en er worden beoefend) en voor
aankweken van de schoolgemeen
schap (het houden van contact- en
ouderavonden). Voorts biedt deze aula
ten goede gelegenheid voor het houden
van tentoonstellingen en het organise
ren van lezingen, filmvoorstellingen etc.
Hoewel het begrijpelijk is, dat con
structie en indeling zoveel mogelijk op
brandveiligheid zijn gericht, kunnen de
twee trappenhuizen in onverhoopte ge
vallen als nooduitgang worden gebruikt
In het algemeen zijn lichte kleuren
voor muren en plafonds toegepast. Al
leen voor de bord- en kastenwand is
hiervan afgeweken, zulks ter vermij-
Iding van grote lichtcontrasten. Toe-
Rangsdeuren. en het vaste meubilair
zijn echter in vele op elkaar afgestem
de kleuren geschilderd. Elk leslokaal
iheeft zijn eigen kleur. Alle leslokalen
ilin voorzien van een dradennet voor
een radio-installatie.
overgedragen. Deze overdracht vindt
plaats in de school aan de Du Rieu-
straat. Wederkerig zal het Gemeente
bestuur dan op zijn beurt de twee
christelijke scholen aan het bestuur van
de Ver. voor Chr. Onderwijs overdragen.
„WIJ ZIJN ER NOG NIET"
Wethouder Van Schaik, die uiteraard
zeer dankbaar Is, dat Leiden aan zijn
scholenbezit vier fraaie en hoogst
moderne scholen kan toevoegen, wees
er ons nog op, dat Lelden er met deze
scholen niet is. Willen wij, aldus de
wethouder, in de naaste toekomst
aan een minimum behoefte kunnen
voorzien, dan moeten er zeker ln een
korte tijd nog enkele scholen bij wor
den gebouwd. In deze richting gaan
thans onze plannen
AULA OOK KERKZAAL
Behalve de hier bovengenoemde mo
gelijkheden, zal de aula van de Her
vormde school aan de Boshuizerkade
(240 zitplaatsen) en de Asserstraat (290
plaatsen), zoals bekend, ook worden
benut voor het houden van kerkdien
sten der Leidse Hervormde Gemeente.
Op Palmzondag (25 maart) zal de
eerste dienst in beide gebouwen worden
gehouden. Aan de Boshuizerkade hoopt
de wijkpredikant ds J. de Wit. die
morgen voor te gaan. Vanaf die dag
wordt het gebouw van de Speeltuinver
eniging (Ten Katestraat 10) niet meer
voor kerkdiensten gebruikt.
In de school Asserstraat zal ds. D. J.
Vossers de eerste dienst leiden.
Genootschap
Nederland-Engeland
IS HET MOGELIJK HEDENDAAGSE
GESCHIEDENIS TE SCHRIJVEN?
Op een gezamenlijke bijeenkomst van
het Genootschap Nederland-Engeland
en de Litteraire Faculteit der Leidse
Studenten behandelde gisteravond in de
Academie Allan Bullock uit Oxford het
onderwerp ,Is het mogelijk hedendaagse
geschiedenis te schrijven?" Allan Bul
lock, die gedurende de afgelopen oor
logsjaren bü de B.B.C. werkzaam is ge
weest en om een boek over Hitier heeft
geschreven, kon deze vraag aan het
eind van zijn lezing bevestigend beant
woorden Zij, die de tegenwoordige ge
schiedenis bestuderen moeten echter
met drie belangrijke problemen reke
ning houden, nl. die van de bronnen, die
van het vooroordeel en die van het toe
komstig inzicht Wat de bronnen be
treft deze zijn en blijven ondanks tele
visie, film en radio incompleet Met de
oude geschiedenis was dit eohter nog in
veel sterker mate het geval Spiekende
over het vooroordeel vestigde Allan Bul
lock er met nadruk de aandacht op, dat
de schrijver van hedendaagse geschie
denis nooit objectief genoeg kan zijn.
Hij moet trachten zijn persoonlijke sym
pathieën of anthipathieën zoveel mo
gelijk in bedwang te houden. Tenslotte
is er het feit, dat de geschiedsöhrijver
zijn taak nooit als beëindigd mag be
schouwen. daar de gebeurtenissen zich
ook in de toekomst zullen blijven af
spelen. Tot slot van zijn interessante en
met grote aandacht beluisterde causerie
gaf Allan Bullock als zijn mening te
kennen, dat niet de historie de mens
vormt, doch de mens wel degelijk de
historie
Van de gelegenheid tot het stellen
van vragen werd druk gebruik gemaakt
(Ingez. Med.-Adv.)
Deze aulascholen. gebouwd door Pa-
pagro te Warmond, zijn bestemd voor
het openbaar en het christelijk onder
lijs. Terwijl de school aan de Du
Rieustraat en aan de Boshuizerkade
twee lagere scholen het openbaar
onderwijs zullen huisvesten, is de twee
de aan de Boshuizerkade gebouwde
aulaschool reeds (zij het nog niet offi-
jcieel) in gebruik genomen door de Ver.
voor Chr. Onderwijs. De school aan de
Asserstraat eveneens uitgaande van
deze (Hervormde) schoolvereniging,
wordt een Ulo-schóol, waarvan de leer
lingen thans nog zijn ondergebracht in
de christelijke school aan de Pasteur-
straat. De openbare school aan de Du
Rieustraat ontvangt straks de leerlin-
die momenteel nog zijn onderge-
ht in het voormalige Israëlitische
Weeshuis aan de Roodenburgstraat en
|dc openbare school aan de Lorentzkade.
De dan vrij komende ruimten in het
gebouw aan de Roodenburgerstraat zul
len weer worden benut voor het vesti-
Ren van een dependance van de open
bare school aan de Kernstraat.
28 MAART OVERDRACHT
De vier aula-scholen, waarvan er één
kan worden aangemerkt als de vijftig-
ACADEMISCHE EXAMENS
Geslaagd voor het Doet. examen Ned.
Recht de heren J. P. Snoep. M. A. J.
Engels en J. J. A. A. Frantzen. allen te
Den Haag.
Onze stadgenoot, de heer ir. J. J.
G van Hoek. directeur van de N V.
Wemlnk's Betonmaatschappij zal als
afgevaardigde der Nederlandse werk
gevers deel uitmaken van de commissie
voor de bouwnijverheid. Ingesteld door
be raad van beheer van het Internatio
naal Arbeidsbureau, welke van 14 tot
26 mei a.s te Genève in vijfde zitting
bijeenkomen.
lezers schrijven
OVEF.WEG HERENSTRAAT
De heer H. V. klaagt ons zijn nood
oier de erbarmelijke toestand, waarin
de bestrating nabij de overweg aan de
Herenstraat verkeert. Het wegdek is
Mn aaneenschakeling van kuilen en
gaten, zodat verbetering dringend nood-
'&iȟj!i is.
ste na de oorlog gebouwde L P.-schooii De aula-school 'oor het lager \school aan de Asserstraat, die straks
'de™S«°Pt/«S: °nden«V» h." eersl°ns fa"/ ook ols kerkzaat dienst zaldom
mer aan het Gemeentebestuur worden I toegepast. De fraaie aula van de l*oto 'van v"«-»
Residentie-Orkest voor K. en O.
Jeanine DaCosta fonkelde in
Ravel's Pianoconcert
Thema met variaties van Oscar van Hemel
Van Otterloo had een werk van een hedendaags toondichter op het K. en
O.-programma geplaatst: „Thema met variaites" van de thans 61-jarige Osrar
van Hemel, in 1953 geschreven in opdracht van de Johan Wagenaarstichting
en op zijn beurt weer opgedragen aan Willem van Otterloo. Het werkje moet
voor vele getrouwe K. en O.-bezoekers zwaar verteerbare kost geweest zijn,
getuige het uitermate lauwe applaus na afloop, toen de componist op het podium
verscheen. Dat applaus is dan ook vermoedelijk véél meer dank voor de uitvoe
ring geweest, dan \oor het werk zélf.
Toch vond Van Hemel een origineel
en bijzonder zangvol thema, waarop hij
met gedegen vakmanschap zijn variaties
bouwde. Doch het voor menigeen be
vreemdende klankenidioom zal velen nog
voor problemen gesteld hebben, hoewel
hier van „atonaliteit" toch geen sprake
is. „Groots" is dit werk niet, ondanks
de heftige klankexplosies van het koper
bij de abrupte afsluitingen, die. begre
pen wij het goed. meer overbodige luid
ruchtigheid inhielden dan zinvolle bete
kenis hadden, meer hef ganse instru
mentarium oorverscheurend in rep en
roer brachten dan van waarlijk muzikale
vindingTitkheid getuigende en gebrek
aan waarlijke inhoud trachtten te ver
bloemen. Van Hemel's opus kon dan ook
onmogelijk blijven boeien.
Dat was jammer, na een zo veelbelo
vende inzet. Zo ziet men weer, dat een
„opdracht" wel aspecten openen kan,
doch deze lang niet altijd doet verwezen
lijken
Wat de variatiekunst betreft, kan Van
Hemel nog veel leren van een Brahms,
wiens Vierde Symfonie na de pauze een
magistraal gespannen vertolking ten deel
viel, dit in de plaats van Webers Tweede
Symfonie en Brahms' „Akademische
Festouverture", die vervallen moesten
wegens ziekte van de hoornist, aan wie
in Weber een bijzonder voorname parttj
is opgedragen
Enerzijds jammer de Webersymfonie
niet te kunnen horen, want wel zijn diens
Ouvertures overbekend, doch zijn sym
fonieën niet.
Daartegenover stond dan deze Brahms:
voor de eeuwigheid geschreven, wat voor
de moderne componisten slechts in mi
nimale mate gelden mag: zie boven. Ge
brek aan geestelijke potentie? Men zou
het haast 'gaan denken
Van Otterloo schonk deze Brahms, ge
lijk wij het niet dikwijls meemaakten
Men dook opnieuw in deze wereld
onder.
Op-en-top Brahms: met zijn ruigheid
en stoerheid, zijn verbetenheid en on
verbiddelijkheid. Ook met zijn resignatie
en diep ontroerende suggestie.
Een mengeling van tegengestelde ge
voelens welt op tijdens het beluisteren
van dit machtige, immer weer impone
rende meesterwerk. Zij moge minder
toegankelijk zijn dan Brahms' andere
symfonieën, voor ons. die deze symfonie
reeds vele, vele malen hoorden, zijn er
geen geheimen meer.
Wij geloven onwrikbaar in de groots
heid van deze Brahms, die in de gewel
dige Passacaglia met de 31 variaties en
de coda tot besluit het hoogste gaf, wat
hij te geven had. waarna dan ook een
symfonisch vervolg een onmogelijkheid
was.
Van Otterloo leverde hiermee een fa
meuze prestatie: alle sublieme aspecten
weemoed, trafiek, innigheid door
drenkten ons als 't ware van deze
Brahms.
He ovationele applaus bewees met
stelligheid, dat Brahms ook de 20ste-
te uw se mens nog oneindig vee', te zeg
gen heeft, alle nurksen, die wat op hem
te zeggen hebben, ten spijt
Dat zal zo blijven: ook in de eeuwen,
die na ons komen!
Jeanine Da Casta te horen in Ravels
Pianoconcert van 1930"31 niet dat
uit dezelfde jaren voor de linkerhand
reeds enige malen geïntroduceerd en
toen door ons beschreven, bevestigde
haar grote roem, haar pulserende vitali
teit. haar fantastisch kunnen voor alles.
Zij bezit de geëigende speeltrant en de
virtuoze techniek om een werk a'.s dit
met jeugdige kracht voor te dragen. Men
zou zich wellicht het eerste deel nog
verfijnder, luchtig-speelser kunnen den
ken met een nog transparant-ijler or
kestrale achtergrond
Het is haast onbegrijpelijk hoe deze
frêle pianiste zich tegenover het orkest
handhaaft. Zij voert dit concert in één
ononderbroken stroom naar een over
rompelende triomf, met het tintelende
Rondo, waarin Ravel met de jazz co-
quetteert, naar een onweerlegbare cli
max.
Men luistert gefascineerd naar deze
rappe pianistiek. waarmee zij haar ge
niale landgenoot eert en beseft, dat hier
een virtuoze aan het woord is. die de
musicienne in haar niets toegeeft,
omgekeerd
dit Ravelliaanse herscheppingsvermo
gen. waarin ook alle geest aanwezig is,
die de grote Fransman toekomt.
Is 't wonder, dat zij ook ditmaal fu
rore maakte?
Opgetogenheid en een fraaie bloe
menhulde, als vanzelfsprekende dank
na een formidabele, haast acrobatische
prestatie.
Voor K. en O. wellicht een „zwaar"
programma, maar niettemin met ent
housiasme begroet!
Nieuwe heerlijke smaakt
Erg lekker ook voor
kinderen
Nieuw actief schuim!
Houdt Uw mond fris en
gezond
Nieuive lage prijs!
Nn kan iedereen zich Colgate veroorloven.
Colgate de meest verkochte tandpasta ter
(Van een bijzondere medewerksteri
Zodra men zieh weer kan koesleren
In de eerste stralen van de voorjaars
zon, gaat dc belangstelling van de
vrouw uit naar hetgeen de mode op
het gebied van voorjaarskleding
brengt En. hoewel wij zo nu en dan
nog verrast worden door een onver
valste maartse bui. nadert de datum,
waarop de lente officieel haar entree
maakt Alvorens het zo ver is, is het
nuttig ons op modegebied te orien-
Dc gelegenheid hiertoe werd ons
gisteren geboden door V D, waar
in de lunchroom door vier mannequins
de voorjaarseolleetie werd gelanceerd,
op prettige wijze van conference voor
zien door mej. J. Barnas.
De collectie., die voor een groot ge
deelte geïnspireerd was op de Franse,
Italiaanse en Zwitserse mode. was van
begin tot einde en in dit geval van
huisias tot bruidsjapon zeer aantrek-
keliik.
Bh de huisjaponnen zagen we een
heel aardig model van gebloemde nylon,
handig ook om mee op reis te nemen.
Mantels werden eebracht in wijd en
getailleerd model in verschillende ma
terialen en kleuren, waarvan wij willen
noemen een exemplaar van zwart rib
fluweel. een materiaal dat nog steeds op
geld doet.
Pakjes en complets toonde men ons in
effen-, streep- en ruitstoffen. Ook jer
sey was weer present, terwijl tweed dit
voorjaar een vooraanstaande plaats zal
innemen Hierin zagen wij een licht
groen ensemble met kokerrok en 7'8
mantel, die het komende seizoen zeer in
trek is. Opmerkelijk was een uit Zwit
serland geïmporteerd pakje in wit met
een fijn zwart streepje.
Ock de zomer was vertegenwoordigd
in de vorm van een aantal japonnetjes,
van effen kat-oen. of bedrukt in bloem
of andere kleurige motieven, in model
len van ïeugdige eenvoud.
Wat klem-en betreft» is de nieuwe
ficelle-kleur wel zeer in de mode. Trou
wens. alle mogelijke beige nuances zijn
favoriet.
Vorstelijk van allure was een ensem
ble van ficelle-kleurige ottomnnzijde,
de japon met drapering op de heup. het
loshangend jasje met 3\ mouw en witte
bontgarnering.
Extravagant, doch zeer vermeldens
waard was een ensemble van witte ot-
tomanzijde met zwart bloemmotief,
waarvan de japon was uitgevoerd in de
zo moderne en thans veel besproken
hoge bustelijn. de lange loshangende
mantel, geheel met zwarte zijde gevoerd.
Veel succes oogstte een beeldig Japon-
netje van eigen haute couture-afdeling
1 in lichtblauwe organza, geheel op witte
taftzyde uitgevoerd; een Italiaanse ko
pie met heel wijde rok.
Met een drietal betoverende bruids
japonnen eindigde deze drukbezochte
show, die alle waardering van het pu
bliek had.
De accessoires en hoeden uit eigen
collectie, die bij alle toiletten werden
gedragen, waren heel goed gekozen.
(Ingez Med.-Adv
(Ingez Med.-Adv.)
v. BENTEN'S rijwielhandel
DOEZASTRAAT 15 - TEL. 20220
KROON- en KASHMIR-
KARPETTEN
200 x 300 254.—
225x310 295.—
225 x 325 310—
Vrijblijvend zichtzendingen.
Botermarkt 23
ZOMAAR TEGEN EEN BOOM
Een 17-jarige bromfietser uit Zoetcr-
woude reed gisteravond omstreeks
kwart voor zeven tegen een boom aan
de Kanaal weg. Zómaar, zonder enige
aanwijsbare reden of oorzaak. Hij kon
er zelf ook geen verklaring voor geven.
Overigens brak hij bij deze vreemde
gebeurtenis de middenhandsbeentjes
van zijn rechter hand De EHD ver
voerde hem naar het Academisch Zie
kenhuis.
Nu verondersteld mag worden, dat de
ergste koude voorbij is. zullen in de
Hooglandse Kerk met ingang van Pa
sen weer regelmatig kerkdiensten wor
den gehouden.
BREESTRAAT - WINKELSTRAAT
Het aantal „gesloten hulzen aan de
Breestraat wordt steeds kleiner, waar
door het aspect van deze straat hoe
langer hoe meer dat van een winkel
straat gaat vertonen. Een van de wei
nige resterende woonhuizen, het perceel
nr. 45, waarin voorheen het kantoor
van de brandstoffenhandel Perquin
was gevestigd, is thans ook van aan
zien veranderd: de heer Tom Westen
opende er een dameskapsalon.
Prijs van f. 30.000
De prijs van I 1500 met een premie
van f. 30.000 in de 530ste staatsloterij,
vierde klasse. 17e lijst is gevallen op lot
11863
Dulles dankt- Soekarno
John Foster Dulles, de Amerikaanse
minister van Buitenlandse Zaken, heeft
president Soekarno telegrafisch bedankt
voor de ontvangst die hem tijdens zijn
bezoek aan Djakarta te beurt viel.
Dulles wees er op, dat Indonesië wor
stelt met problemen die 200 Jaar geleden
in de V.S, aan de orde waren. HU voeg
de daaraan toe: „Ik geloof dat alleen zij
die de overgang van kolonie naar onaf
hankelijk land hebben meegemaakt de
vraagstukken die aan de orde zijn kan
begrijpen".
Zonder de term „antl-kolonialisme" te
gebruiken merkte Dulles op, dat het die
instelling is welke een speciale vriend
schap tussen de VS. en Indonesië mo
gelijk maakt.
De bedrljfszuivelparade die gisteren
in de namiddag door Leiden trok. gaf
door haar omvang en samenstelling een
zeer geslaagd en zelfs Indrukwekkend
beeld van hetgeen er allemaal in de
zuivelindustrie en -handel omgaat. Tal
van zuivelbedrijven uit Leiden en omge
ving en tientallen melkhandelaren had
den in deze optocht een groot gedeelte
van hun rijdend materiaal samenge-
en bundeld en er zo een fraai en geva-
i rleerd geheel van weten te maken.
En men brengt Jeanine Da Costa Uiteraard was deze zuivelstoet. die op
opnieuw zijn hulde voor deze ontmoe- 7''n 'an°e route door de stad overal
tin,, hu,d, voor d«, fo
kertijd fonkelende energie, buide voor I uiteenlopende zuivelprodukten. Een op
zet. waarin men volkomen ls geslaagd.
Het was alles zuivel wat de klok sloeg.
Enkele bedrijven en particulieren had
den tevens voor de samenstelling van
een aardig groepje gezorgd. Zo was er
een schoolklasje. dat. propaganda maak
te voor de verstrekking van sehoolmelk.
Waren er boerinnen die ijverig kaas
stonden te maken. Alleraardigst was
ook het kleine melkrijdertje. dat op zijn
driewielertje in de stoet meereed Jong
geleerd, oud gedaan!
Voor het muzikale element in deze
zuiveloptocht zorgden „Kunst en Ge
noegen" en een tamboer- en pijperkorps
uit Sassenheim.
Tegen kwart voor zes bereikte de
Een aardig groepje uit de be
drijf szuivelparade: sclioolmelk voor
ieder kind!
(Foto LD./Van Vliet.)
stoet, die door enkele ruiters te paard
werd geopend, de achterzyde van het
Stadhuis, waar gedefileerd werd voor
het College van B. en W. en vele raads
leden. Ook zy toonden byzondere be
langstelling voor hetgeen de zuivelin
dustrie en -handel deze middag op de
been had weten te brengen, 't Was veel
en goed!
