LEIDSCH
DAGBLAD
Londen geschokt door Amerikaanse
stap in de Cyprische kwestie
WEERBERICHT
Scherpe kritiek in Eerste Kamer
op tempo van de woningbouw
95ste jaargang
WOENSDAG 14 MAART 1956
jNo. 28781
Directeur: J. W. Henny
Hoofdredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f7.— per kwartaal; f2.35 per maand; f0.65 per week
Witte Singel X, Lelden Giro No. 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
wijde kloof tussen de voorstellen aan
beide kanten was. De Times zegt, dat
Engeland bereid was tot het verst mo
gelijke compromis te gaan maar niet
kon dulden, dat de zogenaamde onder
handelingen werden voortgezet als dek
mantel voor ondermijnende actie van de
zijde van de Cyprioten.
De Daily Mail stelt woedend de vraag
wat Amerika ervan zou zeggen, wanneer
Engeland dezelfde stem zal eisen voor de
negers in Alabama. Engeland heeft de
grootste offers gebracht om Grieken
land voor het Communisme te behoeden
op een moment, dat sommige kringen in
Amerika voor het Britse optreden alleen
maar schimpscheuten over hadden. Het
Westen kan alleen worden gered, zegt
het blad, als er werkelijk vertrouwen
heerst tussen Engeland en de Verenigde
Staten. Dit kan worden versterkt als
de Verenigde Staten minder rekening
houden met marionetten en stroman
nen en wat meer aandacht schenken
aan hun sterkste en trouwste vriend
Engeland.
Slot op pag. 2
Bondgenootschap aanfluiting
door actie achter rug van best-
bevriende natie om
Aanhoudend koud
De Bilt verwacht tot morgenavond:
Zwaarbewolkt met verspreide opkla
ringen en plaatselijk enige sneeuw.
Hier en daar tijdelijk mist. Zwakke tot
matige Noordoostelijke wind. Aanhou
dend koud weer.
(Opgemaakt te 11.15 uur).
De nummer bestaat uit 10 pagina's
Drie van de zes en twintig kwi
tanties. getekend door Leon Jung
schlager. die overduidelijk aantonen
dat deze zich in ons land bevond op
de data, waarop hij volgens de be
schuldigingen zich in Indonesië te
Bij busongeluk in
Basoetoland
18 kinderen gedood
Op 65 km afstand van Maseroe in
Basoetoland (Brits gebied in Afrika) is
bus in een ravijn gereden. Twintig
Afrikanen, onder wie achttien kinderen,
vonden de dood. Vijftig kinderen en de
chauffeur werden gewond. Het ongeluk
gebeurde maandagavond.
De kinderen waren leerlingen van een
Anglicaanse school te Mafeking. Zij
keerden terug van een sportwedstrijd.
Oudste(?) paard overleden
Gisteren is het 33 jaar oude paard
van de heer P. van Twist te Beem-
ster wagens zijn hoge ouderdom af
gemaakt. In dit plaatsje gelooft
men. dat daarmede het oudste
paard van Nederland uit het leven
is gestapt. Ter verduidelijking wordt
er aan toegevoegd, dat paarden van
20 jaar in de paardenwereld al „in
de Drees-klasse vallen".
De jaarbeurs in Utrecht stond
gisteren in het teken van de Bene
lux. Ter ere daarvan werd Prins
Bernhard een lunch aangeboden.
Prins Bernhard na de begroeting in
gezelschap van F. X. J. M. J. baron
i'. d. Straten Waillet. de Belgische
ambassadeur in ons land (links) en
de voorzitter van de laarbeurs. mr.
\V. H. Fockema Andreae.
Mr. van Empel:
..Boumans deden prachtig
werk"
Mr. Van Empel, die thans „voor het
regelen van enige zaken" nog in Sin
gapore verblijft hij hoopt begin
april weer in Amsterdam te zijn
heeft verklaard, dat de Boumans uit
stekend werk hebben gedaan.
Hij zeide te Djakarta geen toestem
ming verkregen te hebben met de rech
ter of de officier van Justitie te spre
ken.
Mr. Van Empel, die 13 jaar advocaat
in Semarang was, is van mening, dat
hij nog lid is van de Indonesische balie.
Jungschlager was in betere conditie
gekomen, toen hij hoorde, dat mr. Van
Empel hem zou helpen. Hij had
Jungschlager niet gesproken, maar
vernomen dat deze een behoorlijke be
handeling krijgt; ook in medisch op
zicht, wanneer hij er om vraagt.
Fen nationale ramp
Particuliere bouw kan grotere rol spelen
In de Eerste Kamer is gisteren de begroting van het Departement van
Wederopbouw en Volkshuisvesting behandeld.
Eerste spreker is de heer Reijers (CHU), die zijn teleurstelling uitspreekt
over het aantal opgeleverde woningen in 1955, dat ver is achtergebleven bij
het bouwplan. Hij vraagt of dit zich in 1956 zal herhalen. Spr. betoogt, dat de
particuliere bouw een gelijkgerechtigde behandeling dient te krijgen als de
woningwetbouw om het probleem van het woningtekort zo snel mogelijk op
te lossen. Z.i. kan de particuliere bouw bij deze oplossing een veel grotere rol
spelen dan thans het geval is.
Het aantrekken van arbeiders uit an
dere streken op aanlokkelijke voorwaar
den door grote gemeenten noemt spre
ker een vorm van het geven van zwarte
lonen.
De heer In 't Veld (Arb.) zegt n.a.v.
gemaakte opmerkingen dat het een
misverstand is te veronderstellen, dat
hij tijdens zijn ministerschap de wo
ningbouw opzettelijk zou hebben ge
remd om te voorkomen, dat er in de
toekomst werkloosheid onder de bouw
vakarbeiders zou ontstaan. Spr. betoogt,
dat hij heeft gestreefd naar een rede
lijke synthese tussen twee elementen:
een spoedige oplossing van het woning
tekort en de zorg voor een geconti
nueerde arbeidsgelegenheid in het
bouwbedrijf.
Spr. betuigt zijn instemming met het
gestelde doel van 70 tot 75 duizend
woningen per jaar. Opvoering van de
totale bouwcapaciteit is daartoe nood
zakelijk.
Spreker laakt het gebrek aan Initia
tief bij het particuliere bouwbedrijf.
Z.i. zal ernstig en objectief de oprich
ting van een nationaal bouwbedrijf
moeten worden overwogen.
Spreker bepleit een stringent verbod
voor i bepaalde categorie van bouw
en verbouw zoals van raadhuizen, pro
vinciehuizen, politiebureaus, kantoorge
bouwen, bioscopen en schouwburgen.
De heer Kraayvanger (KVP) zegt, dat
de grote inzet moet zijn het aantal
woningen zo snel mogelijk te verho
gen. Er zijn daarbij twee problemen:
het tekort aan bouwvakarbeiders en
de krap.ieid van enige bouwmateria
len. Als wij inderdaad de woningnood
beschouwen als een nationale ramp,
dan n- iet ook worden gehandeld als
in tijden van nood. Dan moet ook
niet opzij worden gegaan voor niet-
rendahele investeringen. Wat maakt
het uit enkele miljoenen uit te geven,
als het gaat om een ramp als de
woningnood?
Spreker wijst op practische gronden
het oprichten van een staatsbouwbe-
drij. af Tegen inschakeling op groter
schaal van de particuliere bouw heeft
spreker geen enkel bezwaar, mits ook
voor verhuur en voor de arbeiders
klasse wordt gebouwd.
De voorzitter verdaagt hierop de ver
gadering tot vandaag.
Spr. bepleit voorts een grotere toe
passing van de systeembouw. Zijn
fractie is voor een zó spoedig mogelijk
herstel van het evenwicht tussen de
oude huren en die van de nieuw ge
bouwde woningen. De bezwaren tegen
een huurbelasting blijven gehandhaafd.
Hoewel spreker waardering heeft voor
het werk van de minister kan niet wor
den ontkend, dat deze heeft gefaald in
het in uitzicht stellen van een oplossing
van het woningtekort.
De heer De Vos van Steenwijk (VVD)
meent dat inzake het aantrekken door
grote gemeenten van bouwvakarbeiders
uit andere streken met aanlokkelijke
aanbiedingen b.v. Amsterdam hiermede
te ver is gegaan. Hij handhaaft zijn
bezwaren tegen het financieel steunen
van emigratie van bouwvakarbeiders.
Hoewel het onvermijdelijk is, dat
onder de huidige omstandigheden een
zekere lijn wordt gebracht in de
woningbouw, zal toch meer vrijheid
dienen te worden gegeven voor de
prcmicbouw door particulieren. In dc
woningnood is nog slechts weinig
verbetering. Met de huidige politiek
kan spreker niet anders dan pessi
mistisch zijn over de toekomst.
Spreker meent tenslotte dat een ge
leidelijke huurverhoging aanbeveling
verdient.
De heer Wendelaar (VVD) bespreekt
enkele aspecten van de bouw van scho
len. In 1954 en 1955 is voor de bouw van
scholen resp. 28 en 25 millioen gulden
minder uitgegeven dan in de begroting
van onderwi.is is voorzien. Betekent dit.
dat de minister ingrijpt op hetgeen
aan onderwijs aan bouwvolume wordt
toegewezen?
De heer Tjalma (AR) zegt, dat de
optimistische prognose over het einde
van de woningnood van de afgelopen
jaren niet zijn bewaarheid. Het ziet er
daarentegen naar uit, dat het woning
tekort nog zal stijgen door de snel
groeiende bevolking.
Nu door de afgelopen koude periode
de woningbouw ernstig is gestagneerd
vraagt spreker de minister of deze geen
beroep op de bouwvakarbeiders wil
overwegen om in de komende zomer
maanden de achterstand in te halen.
Ook moet er naar worden gestreefd het
aantal arbeiders te verhogen.
(Van onze Londense correspondent)
De Britse populaire bladen briesten vanochtend over het eenzijdige Ameri
kaanse ingrijpen inzake Cyprus. De Verenigde Staten hebben er namelijk bij de
Engelse regering op aangedrongen, dat de onderhandelingen met Cyprische ver
tegenwoordigers zo spoedig mogelijk hervat zullen worden. Deze boodschap der
Ver. Staten zou ook aan het volk van Cyprus bekend worden gemaakt. In Washing
ton heeft men er de nadruk op gelegd, dat deze stap niet moet worden gezien als
een protest, maar de autoriteiten maakten er geen geheim van, dat zjj verontrust
zjjn door de verbanning van aartsbisschop Makarios.
In Londen was men van mening, dat de Ver. Staten waarschijnlijk met goede
bedoelingen hebben gehandeld, maar men was op zijn zachtst gezegd pijnlijk v
rast door het feit, dat Amerika achter de rug van zijn beste bondgenoot om deze
actie heeft ondernomen. Men vraagt zich in Londen dan ook af of het Ameri
kaanse optreden het Atlantische bondgenootschap niet tot een aanfluiting maakt.
De Britse regering heeft haar ambassadeur in Washington opdracht gegeven het
departement van Buitenlandse Zaken aldaar uitleg te vragen van de Amerikaanse
„uiting van medeleven" in de kwestie-Cyprus.
De Britten hebben ook niet
geageerd inzake Formosa
Onze Londense correspondent telefo
neerde hedenochtend deze beschouwing:
Het politieke samengaan van belde
landen heeft altijd onderlinge wrijvin
gen veroorzaakt, welke, wat Amerika be
treft, nog altijd emotioneel verankerd
zijn in de Amerikaanse burgeroorlog
tegen het Britse kolonialisme. Dit sen
timent in Amerika schijnt nooit te
sterven
Engeland zal als zwakkere van de
beide bondgenoten nooit doen wat Ame
rika thans doet. Een voorbeeld daarvan
is. dat Londen, hoewel het tegen de
Amerikaanse politiek in het Verre Oos
ten gekant is speciaal wat Formosa be
treft. het uit zijn hoofd laat daar anti-
Amerikaanse propaganda te gaan voe
ren. Maar dan eisen de Engelsen ook,
dat. wanneer Engeland tracht op Cy
prus, dat immers deel uitmaakt van het
Britse Gemenebest, en dat, volgens de
Times, zelfs belangrijker voor Engeland
is dan voor NAVO orde en recht te
herstellen, beledigende Amerikaanse
kritiek achterwege blijft. Het is duide-
lyk, dat de Verenigde Staten de ontvoe
ring van Makarios als een Britse blun
der beschouwen. Niemand is meer ver
heugd over deze ontwikkeling dan de
links-socialist Aneurin Bcvan, die van
middag in het Lagerhuis namens de La-
bour-oppositie als eerste spreker zal los
branden
Als gevolg van de gebeurtenissen zal
Sir Anthony Eden, die van plan was
namens de regering het debat aan net
slot samen te vatten, waarschijnlijk de
eerste regeringssprekèr zijn. Zal Eden,
die al zolang de indruk maakt, dat hij
de vele moeilijkheden, waarmee Enge
land op het ogenblik te kampen heeft,
niet aankan, bestand zijn tegen de
nieuwe crisis?
Waarin Londen tekortschoot
Londen treft natuurlijk ook blaam,
want de Verenigde Staten zijn geprik
keld dat de Britse regering Amerika
niet heeft geraadpleegd over de depor
tatie-maatregelen op Cyprus en het
stopzetten van de onderhandelingen.
Hoe is dit mogelijk, wanneer Eden juist
wenst, dat Amerika en Engeland in het
Midden-Oosten zo nauw mogelijk sa
mengaan? Het antwoord is waarschijn
lijk, dat Engeland Cyprus tenslotte als
een plek beschouwde waarmede nie
mand anders dan de Britten niets te
maken hebben. Een standpunt, dat in
de tegenwoordige precaire wereld situa
tie niet meer te rechtvaardigen lijkt.
Want de Amerikaanse beschuldiging is,
dat Engeland de communisten in de
kaart heeft gespeeld en de beste anti-
Westerse propaganda heeft geholpen
Er is in Amerika ook felle kritiek op óe
laatste, door Engeland tegen Makarios
gerichte beschuldigingen waartegen de
aartsbisschop zich niet meer kan ver
weren.
In Londen zijn er ook velen, die de in
Cyprus genomen stappen beschouwen
als een poging om Edens verzwakte
prestige in eigen rijen door een plotse
ling vertoon van vastheid te versterken.
Als Londen zich eens met
Alabama bemoeide.
De Britse regering heeft bezwaren
tegen inhoud en toon van de Ameri
kaanse verklaringen. Tegenover de Ame
rikaanse opvatting, dat in de onderhan
delingen op Cyprus de partijen elkaar
zo dicht waren genaderd, dat een oplos
sing in zicht was stelt Londen, dat toen
de breuk kwam er nog steeds een zeer
Om Jungschlagers behoud
De Amsterdanische Bank bewijst
zijn aanwezigheid in ons land
Rechtzetting en zuivering van blaam
De directie van de Amsterdamsche Bank N.V. te Amsterdam heeft vanochtend
op een persconferentie in haar hoofdkantoor aan de Herengracht, waarvoor
behalve de Nederlandse ook de vertegenwoordigers van de buitenlandse pers
waren uitgenodigd, een verklaring uitgegeven, waarin zij met nadruk en met
alle haar ten dienste staande bewijsstukken officieel bevestigt, dat Leon Jung
schlager in het tijdvak van 31 juli 1950 tot 22 maart 1951 gelden bij haar
kantoor in Maastricht heeft opgenomen. Resumerend komt de directie in deze
verklaring tot de conclusie, dat het „onmogelijk is een bezoek van de heer
Jungschlager aan ons kantoor te Maastricht in bovengenoemd tijdvak te
ontkennen".
De reden, die de directie er toe heeft
gebracht deze stap te doen, is, dat de
Officier van Justitie Soenarjo in zijn
requisitoir tegen Jungschlager de door
de heer E. J. H. Bertin, algemeen procu
ratiehouder van het kantoor Maastricht,
als getuige a décharge afgelegde verkla
ringen en de door de bank geproduceer
de bewijsstukken „terzijde heeft gescho
ven met de opmerking, dat kwitanties
tevoren gemaakt, getekend en gedateerd
kunnen worden".
sche Bank N.V. op te komen, „niet
alleen omdat hier een blaam op onze
instelling is geworpen, maar ook om
dat wij dc hoop koesteren, dat een
rechtzetten van de feiten door middel
van dc pers er misschien toe kan bij
dragen, dat hij, die in dc onderhavige
procedure een vonnis zal moeten vel
len, een juistere indruk krijgt van de
door onze genoemde functionaris naar
voren gebrachte feiten dan die in het
requisitoir gewekt".
Van de uitvoerige verklaring, waarbij
vanochtend fotocopieën van door Jung
schlager zelf getekende chèques ter be
schikking werden gesteld, is thans een
exemplaar onderweg aan rechter Maeng-
kom en een aan de Officier van Justitie
Soenarjo.
Russische agenten
leiden het verzet op
eiland Cyprus
Omhulling van Communis»,
die „de vrijheid koos"
Volgens de „Daily, Mail" is dinsdag een
zekere Asian Humbaraci, een geheime
communistische agent die de „vrijheid
gekozen heeft", uit het Midden-Oosten
in Londen aangekomen.
Hij zou de Britse autoriteiten op de
hoogte hebben gebracht van een Rus
sische plan om invloed te krijgen in Li
banon, Syrië en op Cyprus, aldus het
blad.
De diplomatieke correspondent van de
„Daily Mail", die met Humbaraci ge
sproken heeft, schrijft, dat de onlangs
benoemde Sovjet-Russische ambassadeur
te Beiroet, Kiktef, dc chef van de Rus
sische geheime dienst voor het Midden-
Oosten is.
Kiktef moet, volgens Humbaraci, de
positie van de Britten op Cyprus onder
mijnen en door omkoperij en zonodig
sabotage de verbindingen tussen de
Britse basis op Cyprus en die in het
Midden-Oosten verzwakken. De verzets
beweging op Cyprus, de Eoka, zou geleid
worden door Russische agenten, aldus
dit bericht.
incasso
-Rank
Amerikaanse
ambassadeur
ontboden
Gevoel van onbehagen
De minister zonder portefeuille, mr.
J. M. A. H. Luns, heeft vandaag een
onderhoud gehad met de Amerikaanse
ambassadeur, H. Freeman Matthews.
De Amerikaanse ambassadeur was door
minister Luns voor deze bespreking
ontboden. Van officiële zijde wordt
over de bü het onderhoud behandelde
onderwerpen het stilzwijgen bewaard.
In politieke kringen in Den Haag
wordt evenwel aangenomen, dat de
ontbieding van dc Amerikaanse am
bassadeur in verband staat met het
bezoek, dat de Amerikaanse minister
van Buitenlandse Zaken, Foster Dulles
dieze week aan Djakarta heeft ge
bracht. Men acht het in deze kringen
waarschijnlijk, dat de Nederlandse re
gering het nodig heeft geacht uitdruk
king te geven aan haar gevoel van
onbehagen over het bezoek van Dulles
op het ogenblik, waarop Nederland
meende van de zijde der V.S. steun in
de zaak van Jungschlager te mogen
verwachten.
teijCTi thtu cketpts
buiten zou zijn gegaan aan vergrij
pen tegen de staat. Deze kwitanties
zijn door de Nederlandse getuigen
in het proces als bewijsmateriaal
voor hun verklaringen aan de recht
bank te Djakarta overgelegd.
Nieuwe koudegolf in
Italiaanse bergen
Ongeveer vierhonderd dorpen in de
bergen in Midden- en Zuid-Italië zijn
door sneeuw van de buitenwereld afge
sneden. Dit is de tweede koudegolf
deze winter. Sneeuwstormen woeden
opnieuw in de Abruzzcn, een gebergte
dat deel uitmaakt van de Apennijnen
in Midden-Italië. Door lawines en
grondverschuivingen zijn honderden
kilometers weg geblokkeerd en telefoon-
en telegraafverbindingen verbroken. Ook
zijn sommige elektriciteitskabels gebro
ken. In het dal van Fucino, honderd
km ten oosten van Rome, werd eer
temperatuur van 23 graden onder nu
gemeten.
Nijpend gebrek aan auto's
in Hongarije
Volgens Hongaarse bladen heerst er in
de steden nijpend gebrek aan auto's, dat
men ei* toe overgegaan Is om de produk-
tie van huurrijtuigen aanzienlijk te ver
groten Volgens het blad „Magyar Nem-
zet" is een fabriek in de Hongaarse stad
Mohacs begonnen met de bouw var
dergelyke door paarden getrokken rij
tuigen, waarvan er nog dit jaar 200 ge
leverd zouden worden. Volgens goed in
gelichte bronnen is het gebrek aan
auto's zo acuut, dat het merendeel der
artsen zich op de fiets naar hun patiën
ten moet begeven.
