Keesom, groot Leids
van wereldnaam, op
79-jarige leeftijd overleden
Prof. dr. W. H.
natuurkundige
Opening van Hervormde school
aan Boshuizerkade
Flipse dirigeerde een aangrijpende
„Pathétique" van Tschaikowsky
„Jong zijn we maar eenmaal"
95ste jaargang
Maandag 5 maart 1956
Tweede blad no. 28773
Zeer groot wetenschappelijk verlies
Extreem lage temperaturen en
helium kern van zijn werk
Op ruim 79-jarige leeftijd is in de nacht van zaterdag op zondag te zijnen
huize overleden prof. dr. W. H. Keesom, oud-hoogleraar in de natuurkunde
aan de Leidse Universiteit, die bijgedragen heeft tot het vestigen en ver
sterken van de internationale faam van het Leids Kamerlingh Onnes
Laboratorium als „koudste plekje op aarde" en die een vooraanstaande rol
heeft gespeeld op het terrein van de natuurkunde der extreem lage
temperaturen.
Prof. Keesom werkte vóór zijn hoogleraarschap als assistent van prof.
Kamerlingh Onnes mede aan het vloeibaar maken van helium in 1908 en
leidde in 1926 als hoogleraar de experimenten die tot resultaat hadden, dat
dat helium ook in vaste toestand werd verkregen. Deze technisch en
experimenteel-wetenschappelijk grote prestatie en het vestigen van een
toentertijd nieuw absoluut kouderecord van 0.71 graad Kelvin in 1932,
waren de meest spectaculaire resultaten van zijn natuurkundige arbeid,
doch in zuiver wetenschappelijk opzicht waren belangrijker zijn ontdekking
van de tweede fase van het vloeibaar helium in 1928 en zijn arbeid op
het gebied van gassen en röntgenonderzoek van kristal-structuren.
Degelijkheid, werkkracht en intuïtie
Prof. Keesom stak met hoofd en
schouders uit boven het gemiddelde in
ternationale niveau der fisici. Niette
min tekenen zijn persoon en zijn werk
zich niet overduidelijk als zodanig af
voor degenen, die het terrein van zijn
arbeid niet beheersen. Noch zijn karak
ter, nooh de omstandigheden waaronder
hij werkte, verleenden hem in breder
kring dan die der fysici de glans, waar
op zijn arbeid aanspraak kan maken,
hoewel zijn naam door enkele experi
mentele prestaties wereldvermaardheid
verwierf.
HU kwam voort uit een boerenmilleu
op Texel en vestigde reeds tijdens zijn
studie de aandacht op cich door cum
laude het kandidaatsexamen en het
doctoraal examen af te leggen en cum
laude te promoveren. Reeds in die tijd
tekenden zich de kenmerken af. die
later zijn arbeid zouden beheerseneen
enorme werkkracht benevens een unie
ke wetenschappelijke intuitie, die hij
evenwel nimmer in strijd liet komen
met de zeldzame degelijkheid, die hp
steeds betrachtte en die uit al zijn we.
tenscbappelijke arbeid sprak.
In dat opzicht vulden prof. Keesom
en prof. W. J. de Haas die in Leiden
naast hem werkte met een veel groter
(wetenschappelük verantwoorde) fan
tasie elkaar uitstekend aan.
Achter een persoonlijke stroefheid
ging, aldus prof. dr. C. J. Gorter, de
directeur van het Kamerlingh Onnes
Laboratorium, die ons iets over de per
soon en het werk van prof. Keesom
vertelde, een grote humor schuil even
als een zowel persoonlijke als weten
schappelijke belangstelling voor ande
ren. Deze eigenschappen en het feit,
dat prof. Keesom (hoewel niet diens
directe opvolger) voortbouwde op de
arbeid van de meer spectaculaire per
soonlijkheid van Kamerlingh Onnes,
hebben wellicht tegenover buitenstaan
ders aan Keesom iets onthouden van
de grote roem, die hem in algemene
kring ten deel behoorde te vallen en
in wetenschappelijke kring zeker ten
deel gevallen is.
HU behoorde tot de grootste natuur
kundigen ter wereld en heeft de Ne
derlandse naam op natuurkundig ge
bied niet slechts verdedigd, doch uit
gebouwd en versterkt.
Driemaal cum laude
Wilhelmus Hendrlkus Keesom werd op
21 Juni 1876 op Texel geboren, volgde
daar het lager onderwijs en voltooide de
middelbare scholing in Alkmaar.
Aan de gemeentelijke Universiteit van
Amsterdam ontving hij zUn vorming als
natuurkundige. Zjjn kandidaatsexamen
en zijn doctoraal examen (in 1900) wer
den beide met het predikaat cum laude
bekroond. Deze onderscheiding verwierf
hij ook bij zijn promotie in 1904 te Am
sterdam op het proefschrift getiteld:
„Isothermen van mengsels van koolzuur
en zuurstof'. Reeds in dat proefschrift
tekende zich de richting af. waarin zijn
wetensóhappeiyke arbeid zich zou ont
wikkelen.
Helium vloeibaar
Na zUn doctoraal examen werd Keesom
assistent, later conservator van het na
tuurkundig laboratorium te Leiden, dat
thans de naam draagt van de toenma
lige hoogleraar Kamerlingh Onnes, de
Leidse Nobelprijs-winnaar die de naam
van Leiden als cryogeen-centrum we
reldvermaardheid gaf. Keesom was me
dewerker van Kamerlingh Onnes toen
deze er in 1908 in slaagde helium vloei
baar te maken.
In 1917 aanvaardde dr. Keesom een
leraarschap aan de Ryksveeartsenijkun-
dige school te Utrecht. Toen deze school
in 1918 in de Veeartsentjkundiee Hoge
school werd omgezet, werd dr. Keesom
hoogleraar in de natuurkunde en fysi
sche scheikunde.
Ondanks moeiiyke omstandigheden
verrichtte prof. Keesom in Utrecht pio
nierswerk op zuiver wetenschappelijk
terrein, namelUk op het gebied van
röntgenonderzoek van kristallen, een
werk dat hU later in Leiden voortzette.
In 1923 echter openden zich de groot
ste wetensehappelijkee perspectieven,
toen hU als opvolger van prof. dr. J.
P. Kuenen tot hoogleraar te Leiden in
de natuurkunde werd benoemd, waar
door hU gelegenheid kreeg het werk
van prof. Kamerlingh Onnes voort te
zetten. HU aanvaardde zUn Leidse
ambt op 23 september 1923 met een
oratie over: ..Het belang van de tocht
naar het absolute nulpunt".
Helium vast
Ook het verbeteren van het door Ka
merlingh Onnes in 1921 gevestigde kou
derecord met 0,11 tot 0,71 graad Keivin
in 1932 stond op dit spectaculaire experi
mentele niveau.
Wijlen prof. dr. W. H. Keesom
Grootste wetenschappelijke
verdiensten
Niettemin lagen wetenschappelük
gezien zUn grootste verdiensten in an
dere onderzoekingen op het gebied der
extreem lage temperaturen. Aan zeer
groot belang was de ontdekking door
Keesom van de tweede fase van bet
vloeibare helium in 1928, een prestatie
die steunde op een ongeëvenaarde we
tenschappelijke intuïtie, een groot ge
voel voor het détail en typerende dege
lijkheid der wetenschappelUke inter
pretatie van waarnemingen. Voorts
was van zeer grote waarde de arbeid
van prof. Keesom op het gebied van
het röntgenonderzoek van kristalstruc
turen.
Zyn veelzijdigheid en bovenal zjjn
drang naar begrip van détails en door
vorsen van ook de geringste problemen,
die op zijn weg optraden, leidden zijn
werk echter ook naar andere gebieden
zoals b.v. de thermo-elektrisciteit, de vis
cositeit, de rectificatie, en de kristal
structuren.
Afscheid om
gezondheidsredenen
Gezondheidsredenen noopten prof.
Keesom in 1945. vóór het bereiken van
de 70-Jarlge leeftUd zUn hoogleraar
schap neer te leggen, nadat hij zich
reeds enige tijd aan de laboratorium-
arbeid had onttrokken.
Prof. Keesom heeft de resultaten van
zUn arbeid neergelegd ln talloze tijd
schriftartikelen en in zijn in 1942 uitge
komen standaardwerk ..Helium", uit
welk werk een indrukwekkende veelzij
digheid van zijn belangstelling en weten
schappelijke prestaties blykt en dat nog
steeds geldt als meest gezaghebbende pu-
blikatie op dit terrein.
Vele onderscheidingen zijn hem ten
deel gevallen. Hij was lid van de Ko
ninklijke Akademie van Wetenschappen
en van de Vlaamse Akademie van We
tenschappen. terwijl hy voorts Officier
was in het Legioen van Eer.
Vele malen heeft hü ons land verte
genwoordigd bij internationale weten
schappelijke ontmoetingen en hij is ere
voorzitter geweest van de Conference
Generale de lTnstitut International du
Froid te ParUs. Van de Ned. Ver. voor
Koelteohniek was hij eveneens gedurende
vele jaren voorzitter.
In prof. Keesom verliest Leiden een
trouw en goed vriend, ons land een
unieke vertegenwoordiger van ons in-
tellecteuel vermogen en de weten
schappelijke wereld een kracht en bron
die slechts zelden geëvenaard wordt.
De uitvaartdiensten zullen worden ge
houden a a woensdag in de Petruskerk
aan de Kamerlingh Onneslaan, waarna
de plechtige gezongen Requiemmis te
10 uur. Te circa 12 uur vindt op de r.-k.
begraafplaats aan de Zijlpoort de ter
aardebestelling plaats.
Eén der prachtige, ruime en lichte
lokalen van de nieuwe christelijke
school aan de Boshuizerkade
(Haagwegkwartier
(Foto LD./Van Vliet.)
C. J. Metsch overleden
Erns+ig verlies voor Leidse
sportwereld
Na een kortstondig ziekbed is. nog
slechts 56 jaar oud. overleden de heer
C. J. Metsch,, een in voetbal- en
crirketkringen zeer bekende figuur, die
gedurende een groot aantal jaren in
diverse functies leiding heeft gegeven
aan het plaatsclüke sportleven.
De verdiensten van de heer Metsch
jegens de Leidse sportgemeenschap lagen
Hoewel de officiële opening van de hervormde school aan de Boshuizerkade
eerst over enige weken zal plaatsvinden, werd de school hedenochtend reeds
voor de leerlingen opengesteld.
Voorlopig zal het onderwUs In de eerste drie klassen worden gegeven. De
thans nog vrij gehouden ruimte zal tUdelUk worden afgestaan aan het open
baar onderwUs. terwUI met Ingang van morgen ook een kleuterklas - een de
pendance van de christelUke kleuterschool aan de Morsweg - In het gebouw
wordt ondergebracht.
Alvorens het onderwys in deze prach
tlge. ruime en lichte aula-schoor' -
een ontwerp van de Leidse architect, de
heer D L Landman - een aanvang
nam. kwamen de leerlingen, een aantal
niet zozeer op het voetbal- of cricket- ouders en het onderwijzend personeel
veld als wel op het organisatorische ter- I bijeen in de aula. waar ook enkele he
rein. Dit wil niet zeggen, dat hij niet stuursleden van de Ver voor Christe-
gedurende tientallen jaren een voortref- lijk Onderwijs aanwezig waren
felyk aanvoerder van zijn cricketteam. i Nadat Gezang 149 1 „Grote God.
wij loven U" gezongen was. drukte de
voorzitter van deze Vereniging ds. D J
Vossers, er zijn grote, vreugde over uit.
dat men deze school thans in gebruik
kan nemen Het is. aldus spreker, veel
later geworden dan wij gehoopt had
den en naar onze mening ook noodza
kelijk was geweest Dat ln dit zich sterk
uitbreidende stadsgedeelte thans ook
een gelegenheid wordt geboden tot het
volgen van christelijk onderwijs -
voorheen moesten de leerlingen naar
de christelUke school aan het Noord
einde - stemt vele ouders, die voor hun
Rotterdams Orkest voor K. en O.
solisten
Ravel
Twee superieure
Mozart
m
en
Tijdens zyn Leids hoogleraarschap
oogstte prof. Keesom twee spectaculaire
experimenteel-wetensdhappeiyke resul
taten. die hem algemene vermaardheid
gaven, namelijk het in vaste toestand
brengen van helium in 1926 en het ves
tigen van een Y. mderecord van 0,71 graad
Kelvin ir. 1932 (een record dat inmiddels
reeds herhaalde malen aanzienlijk ver-
beterd is). Keesom slaagde er in helium hoog-romantische JEuryanthehoe
in vaste toestand te brengen op grond wil wij voor ons prefereren zijn
van theoretisahe berekeningen, dat voor „Freischutz in ieder geval is de
helium geen „tripelpunt" bestaat, zodat ouverture een briljant speelstuk en als
die vaste toestand slechts bereikbaar zou zodanig kunnen wy Flipse's bewonde-
Een praatje bij Flipse's zestig jaren
Vitaal en krachtig stond Eduard Flipse, zo juist „60" geworden men zou
het hem niet aanzien! en uit dien hoofde in Rotterdam warm gehuldigd. Za
terdagavond voor ons: een dirigent, die in de loop van enige tientallen jaren met
ongelooflUke werkkracht en onuitblusbaar enthousiasme slechts met één doel
voor ogen leefde, n.l. ons volk, voor zover in zün vermogen, muzikaal te ont
wikkelen door bet vertrouwd te maken met talloze meesterwerken uit de orkest
literatuur, waarby hy zonder onderbreking een bezielende dynamiek ont
plooide. Wat Flipse in het bUzonder voor de bekendmaking van het moderne,
meer speciaal het Franse genre presteerde, mag tevens gememoreerd. Om
van Mahler en Bruckner maar niet te spreken. Steeds nog speurt hij naar inte
ressante programma's, die hij dan geïnspireerd verklankt.
Dezelfde inspiratie, dezelfde stuw
kracht, hetzelfde vuur ontketende Flip
se ook op dit „populair" K. en O -
concert.
Wanneer wy het programma-niveau
van thans vergelyken met hetgeen hy
in de aanvang van zijn Leidse periode
voor K. en O bracht, treft de vooruit
gang. vóór alles hoe hy zyn gehoor be
wustzijn en begrip voor waardevolle mu
ziek heeft by gebrachtln toon en
woord.
De Leidenaars zijn. mede voor een
groot deel door zyn stimulerende pro
paganda voor de muziek „gewekt": zij
laten zich niet. meer met een kluitje ln
het riet sturen
Dit mag opnieuw met dank gezegd by
Flipse's 60 jaren Al weten wy dat Flipse
in de laatste plaats zal zeggen „nu is
het welletjes geweest," toch roepen wy
hem toe: „Blyf zoals ge altyd zijt ge
weest. gaat voort met uw prachtig I
baanbrekend werk. Wat ge gezaaid hebt, I
kunt ge nu reeds rykeiyk oogsten."
Het is ons opgevallen, hoe doodstil
het auditorium zich hield tijdens de or
kestrale verrichtingen en hoe opgetogen
men telkenmale reageerde: na von We
ber. na Mozart, na Ravel, na Tschai
kowsky En dan te bedenken, dat een
groot deel van dit auditorium bestond
uit hen, die nog niet veel jaren geleden
met zelfs het bestaan van deze compo
nisten onbekend was. laat staan hun
muziek waarderen kon
Dit nu is thans wèl het geval
Flipse was de reproducerende geest,
die dit niogeiyk maakte
de Leidse Cricket Club. zou zyn
weest
Metsch was daarvan een der oprich
ters en vele jaren lang de bezielende
motor. Wat Duke Eigeman in vroeger
jaren voor Ajax was. was Metsch voor
de L.C.C.. een voorbeeld van clubtrouw
en een promotor voor de prachtige cric-
ketsport. Metsch was zelf geen groot
cricketer indie zin dat hy veel runs
scoorde of veel wickets veroverde.
Maar hij was een goed tacticus, een
taai volhouder, die onder moeiiyke om
standigheden öjn wicket wist te verdedi
gen en door zyn stugge tegenstand de I kinderen dit onderwijs wensen, tot gro-
bowlers der tegenpartij tot wanhoop I te dankbaarheid, aldus ds. Vossers, die
kon brengen. Dat was precies wat Metsch vervolgens in het kort inging op de
beoogde: de fouten in het spel van zyn
tegenstanders opsporen en daarna op de I
zwakste punten de aanval richten!
Leidse Voetbalbond, later van de afd.
Leiden van de K N V.B Vooral het
jeugdvoetbal had zijn grote belangstel-
Jarenlang maakte de heer Metsch ook iin(? jn 1953 toen zyn gezondheidstoe-
~i „if w v., w» stand hem tot aftreden noopte, werd hy
spontaan benoemd tot erelid van de afd.
Leiden van de K N.V.B.. een onderschei
ding. welke hy in de loop van ruim een
halve eeuw slechts deelt met mr. D
Schutte, een der oprichters van de
L.V3, en de welbekende oud-voorzitter
secretaris-competitieleider W. Caro.
Metsch had zyn hart aan de sport
verpand en hij heeft daaraan al zijn
vnje tyd. werkkracht en organisatori
sche talenten besteed
De Leidse sportwereld in het alge
meen. de afd. Leiden van de K.N.V3.,
de LC.C. en de voetbalverenigingen
Si F. en ..Leiden' in het bijzonder,
hebben alle reden om hem dankbaar te
gedenken.
Hij ruste in vrede
EDUARD FLIPSE
zyn door drukvermeerderlng.
minder dan een Wagner had de grootste
waardering voor von Webers kleuren-
karakteristiek en andere vernieuwingen.
Flipse wordt blijkbaar sterk door deze
heroïsche muziek gefascineerd en draagt
haar boeiend, schoon wel wat luidrueh-
tig over. afgezien van de melodisch te-
Men mag denken over von Webers dere passages
Het R. Ph. O mag zich gelukkig ach
ten een superieur klarinettist als Her
man Wester ln zyn midden te hebben.
Deze blies meesteriyk Mozarts, nauwe
lijks twee maanden voor zyn heengaan,
aan de eertyds beroemde Anton Stadler
ring ervoor waarderen. Zelfs niemand
opgedragen enige klarinetconcert in A
'gr t. (K.V. 622). Er zyn weinig klari
nettisten. die in alle registers over zulk
een warm-lnnige toon beschikken cn
met zoveel gevoelige en stylvolle inten
siteit Mozarts bedoelingen weergeven.
De puurheid dezer serene muziek, ge
schreven in een tyd van bitterste ellende
bewyst hoe Mozart. zich boven het da-
selyks levensverdriet kon stellen en in
harmonie met het eeuwige bleef, on
danks alles. Virtuositeit en kunstzinnig
heid vonden bij Wester, behoedzaam en
genuanceerd begeleid, een prachtige
eenheid.
Later, in Tschaikowsky, zou Wester
nog meermalen getuigen van zyn su
bliem aeltnt. Een bijzondere Mozart-her-
schepping. waarvoor hem geestdriftige
hulde is gebracht.
Zo mogeiyk nog sterker indruk maak
te de harpiste Margot Broeders
Flipse's echtgenote met haar solo
partij in Ravels voor kamerorkest be
werkt Septet een der zeldzame moderne
werken, die speciaal voor harp geschre
ven zijn. Daarin wist Ravel alle moge
lijkheden van dit koninklijk instrument
uit te bulten, zonder tot uiterlijk virtuo-
sendom te komen. In nauwe onderlinge
verbondenheid en met Ravels geest, be
lichtten soliste, dirigent en orkest deze
teder-charmerende, vroeg Impressionis
tische. intieme partituur, waarin ook
fluit en klarinet een voornaam aandeel
hebben.
Margot Broeders, harpiste van de
hoogste orde., draagt deze Ravel waar
lijk in haar hart Ook voor haar warme
1 ovaties en een tuil prachtige bloemen.
Na de pauze Tschaikowsky's „Pathé-
tique" 1 Zesde symfonie), diens zwaar
moedige „zwanezang" Eén brok gela
tenheid. weemoed, een hartekreet van
^en door het noodlot gefolterd mens.
Met daartussen door de herinnering aan
gelukkiger tyd. aan geladen energie.
De geregelde concertbezoeker kent
deze tragiek noot voor noot. deze uit
barstingen van het gevoel. Er moet véél
gebeuren, alvorens deze „Pathétlque"
hem opnieuw tot in de kern van het
remoed treft Wij denken terug aan wel
licht nó? nangrUpender schroeiender
reprodukties aan een Dobrowen. de
Rus. die de bezetenheid en de zelfver
nietiging zó kervend realiseerde, dat net
door merg en been ging maar ook
Fipse's weergave tyas, wars van moderne
nuchterheid en zucht naar uiteryk ef
fect. van een diep aangriipende kracht.
Alle facetten van Tschaikowsky's tra
gisch afscheid van de wereld ontvingen
een bezield-expressieve. waarachtige be
tekenis
Wij geloven niet, dat Tschaikowsky
zó geevposeerd. ooit het veld zal moe
ten ruimen.
Vóór alles, omdat deze muziek van
„hart tot hart" van „ziel tot ziel" gaat.
F.n het „hart" blijft, wat ook
gebeure.
H.
De begrafenis vindt a.s. vrydagmorgen
om 11 uur plaats op „RhUnhof".
LEIDSE UNIVERSITEIT WON PRUS
OP FOTOTENTOONSTELLING
diepere achter- en ondergrond van het
by zonder onderwijs
Spreker had zeer veel vertrouwen in
de onderwijscapaciteiten van het nieu
we hoofd, de heer N. L. van Dalsen. die
reeds tien jaar aan de Vereniging als
hoofd is verbonden.
BINNENKORT OOK KERK
DIENSTEN IN AULA
Hoewel een school in de allereerste
plaats sehool moet zUn. deelde ds. Vos
sers mede. dat binnenkort ook 's zon
dags hervormde kerkdiensten in de
aula van deze sehool gehouden zullen
worden.
Spreker verwacht, dat de Leidse Her
vormde Gemeente, die in dit kwartier
over nog geen vierkante meter grond
voor kerkbouw beschikt, van hieruit
het geestelijk en kerkelyk werk met
kracht zal aanvatten.
Nadat het hoofd, de heer Van Dalsen.
er nog op gewezen had. dat ook op deze
school de blyde boodschap van bet
evangelie, samengevat in de woorden:
„Jezus leeft en wy met Hem", verkon
digd zal worden, namen de lessen een
aanvang.
Lezers sclt rijven
TE DUUR!
Naar aanleiding van de onlangs door
ons geconstateerde sterke teruggang ln
de consumptie van eieren en doperwten,
geeft .een huisvrouw" daarvoor een
haars inziens voor de hand liggende
verklaring: belde zyn veel te duur Ver
laag de prijzen en U zult het verbruik
eens zien toenemen, voorspelt zy!
Grote diamantvelden in
Siberië ontdekt
Onlangs zijn in Jakoetie belangrijke
diamantvelden ontdekt, die doen den
ken aan die van Kimberley in Zuid-
Afrika, aldus prof. Tsjtslerbakof. secre
taris van de afdeling geologie cn eeo-
erafie van de Academie van Weten
schappen der Sovjet-Unie. in het blad
..Rode Ster". De nieuwe velden kunnen
1 volledig voorzien in de behoeften der
De Leidse Universiteit heeft de tweede 1 Soviet-Unie, die tot dusverre door m-
prijs gewonnen op de fototentoonstelling voer moeten worden gedekt.
van Eurppese universiteiten, georgani- 1
In andere gebieden van Siberië zijn
seerd door de fotograf ievereniging van j belangrijke lizerertalagen ontdekt, ter-
de Universiteit van Manchester. De Ne- wijl in Kazakstan en in het noorden
derland.se exposanten waren M. v. Blan-van het EuroDese gedeelte der Sovtet-
kenstem (wiens studie van een para-
chute-springer de jury byzonder impo
neerde). K. S. Wiarda, M. F. van Hou
ten en H. van Wuerden. De universiteit
van Bel ff ast kreeg de eerste prijs. De
derde prijs ging naar de universiteit van
Salamanca Er waren ook inzendingen
van de universiteiten van Bazel. Gro
ningen. Luik. Praag en Wurzburg
Unie bauxietreserves ziin gevonden.
BURGERLIJKE STAND
VAN LEIDEN
GEBOREN:
Robert us Jacobus, m van J. A v. Pola-
nen en C. C. t. d. Loos; Cornells Frederlk.
zn van C. F Schröfer en H. G. K van
Hoorn; Sara Christina, dr van Fr. de Graaf
en M v d. Linden; Marianne Flora, dr van
Aan de Leidse Studentenvereniging F H Perel en A de Tombe; Johnny.
Studiosorum Academiae Lugduni Bata-
vorum cui symbolum Catena" "kortweg
bekend als Catena) is in de gecombi
neerde senaten-vergadering der Fede
ratie van Unitates en Bonden het waar
nemerschap verleend.
van J Beekman en C L. Gouwen tak;
drlk. zn van J. Kluivers en S. Flllppo.
OVERLEDEN:
Het zilveren feest van de Leidse to
neelvereniging „Tot Ieders Genoegen"
werd zaterdagavond voortgezet met de
opvoering van een door Christlen van
Bommel-Kouw en Henk Bakker ee-
chreven stuk, waarvan de titel al even
droefgeestig is als de inhoud .Jong
zijn we maar éénmaal" is echter in ve
lerlei opzicht afgestemd pp de smaak
van hen. die verzot zyn op geschreeuw
van jongeren tegenover ouderen, ook al
worstelen deze laatsten wel eens met
problemen, die zich niet zo eenvoudig
laten oplossen Niettemin hebben de
spelers en speelsters var. „TIG" zich
uitmuntend door de moeilykheden we
ten heen te slaan en zy maakten van het
stuk wat er van te maken viel. Het gaat
in dit geval om het gezin Mansfe'.d De
moeder, een knappe vrouw, die alles in
het werk stelt om geen afstand van
haar jeugd te behoeven doen. ontmoet
op het kritieke ogenblik, wanneer het
hoofd van het gezin voor werkzaamhe
den in Egypte verblyft, de hartverove-
rende advocaat, mr. Lex Arko zy be
treedt met hem het pad der liefde om
zich aldus de haat en minachting van
haar twee kinderen op de hals te halen.
Het is vooral de soon, een schooljon
gen nog, die zich met deze afschuwelijke
realiteit niet kan verenigen. Hij tracht
de eer van zyn vader te redden door
een kogel door de arm van de minnaar
te jagen en zoekt vervolgens by het
dienstmeisje vergetelheidAan het
schandaal wordt zo min mogeiyk rucht
baarheid gegeven, terwyi de getroffene
om het geluk van de kinderen niet lan
ger in de weg te staan uiteindelyk be
sluit voorgoed van het toneel te ver-
dwijnen.
Met de opvoering van dit allesbe
halve vrolijke toneelspel zag ..TIG
zich voor een moeiiyke taak gesteld,
doch het zy nogmaals gezegd zy
heeft zich er goed van weten te kwyten.
Zonder afbreuk te willen doen aan de
prestaties van de anderen, noemen wy
allereerst de naam van C P van Oycn,
die een bewonderenswaardige creatie
gaf van de vertwijfelde zoon. Deze jonge
speler is zeer zeker op de goede weg.
De rol van Mona Mansfeld. de moeder,
werd ondanks het feit, dat zij wegens
ziekte niet alle repetities heeft kunnen
by wonen, goed vertolkt door mevr M.
Boom-Schild Een niet zonder reden
brutale dochter was mevr. J. van Iter-
son-Hagoort. terwijl de heer J A Bo
denstaf f de rol van mr. Arko voor zijn
rekening had genomen. Regisseur was
de heer A. Arentsen,
Beslist jammer was het, dat door
sommige spelers niet luid genoeg ge
spreken werd terwyi het bovendien In
de zaal niet alt'Jd even rustig was Ove
rigens was het een goede toneelavond,
die o.nv door afgevaardigden van K en
O., de Natu en diverse zusterverenigin
gen werd bijgewoond. Het jublleumsei-
zien van de 25-jarige toneelvereniging
zal op 21 april a s. in de Stadsgehoor
zaal worden besloten met een cabaret
voorstelling.
