Theo van der Pas1 laatste concert
op liet Leidse podium
Fruit in kleine tuinen
HAMEA
Schippers beletten ijsbreker door
te varen
94ste jaargang
Donderdag 16 februari 1956
Tweede blad no. 28756
j Burgemeester Van Kinschot dankt
Van der Pas voor wat hij gaf.
(Foto L.D./Van Vliet.)
Leiden laat hem node gaan
,,Dit was een bijzondere stad voor mij!"
Na een rijk leven, gewijd aan de Muze en haar profeet Chopin, heeft de
pianist Theo van der Pas, nog in de volheid van dat leven, afscheid genomen
•van zijn getrouwe aanhangers, noe zeer men steeds zijn leven gewaardeerd
heeft en nog waardeert, bleek uit de grote opkomst van het publiek, dat bij
wat minder kou de Stadszaal zeer zeker volkomen gevuld zou hebben.
„Nu ga ik. behalve mij wijden aan mijn pedagogische arbeid, ook eens voor
mij zelf musiceren" zo zeide Van der Pas ons na afloop van zijn laatste Leidse
recital, waarvan men inderdaad betreuren kan, dat het zijn laatste is geweest.
Wij kennen Van der Pas van jongeman af en volgden steeds met belang
stelling zijn opkomst, van de tijd af, dat hij nog in bioscopen speelde, tot aan
de jaren, dat zijn reputatie als solist gevestigd was en hij zich die van voor
treffelijk leraar veroverd had. Met de „solist" is het „gedaan", des te meer
leerlingen zullen nu. naar wij hopen, door hem worden opgeleid. Een belofte
voor de toekomst!
Van der Pas concerteerde, nu 35 jaar
geleden, voor het eerst in onze stad.
Sindsdien stond hij ontelbare malen op
het Leidse podium, zij het bij de
..Kunstkring", concerten van het Resi
dentie-orkest of in eigen recitals. En
steeds wanneer de naam Van der Pas
stond aangekondigd, stroomden de Lei-
denaars naar hem toe. ze hoorden hem
graag en steeds wéér graag' Vooral toen
hij zich op Chopin ging specialiseren.
Chopin, tot wiens „wedergeboorte" m
deze eeuw hij zoveel heeft bijgedragen.
Men behoefde het niet altijd met zijn
opvattingen eens te zijn. om Van der
Pas toch hoog te waarderen. Met zijn
eerlijke, onopgesmukte gezond-muzikale
musiceertrant tekent hij Chopin zoals
hij deze aanvoelt: niet verwekelijkt,
overgevoelig, diepzinnig-gecompliceerd.
dan wel uitsluitend gericht op het
uiterlijk effect of het briljant-virtuoze
maar innemend en met de charme, die
ook met de persoon van Van der Pas
zelf nauw verbonden is.
Wie zou het dan niet spijten dat een
pianist van een dergelijk formaat, na
tuurlijk en oprecht spelend en begiftigd
met technische kwaliteiten, die weimg
wensen laten, afscheid neemt?
Men heeft opnieuw genoten van een
evenwichtig samengesteld programma
van door en door bekende Chopincom-
„De Natuurvriend"
Bestuur trad af en werd
tenslotte herkozen
De Aquarium- en lerrariumhouders-
vereniging „De Natuurvriend" heeft
gisteravond in het Logegebouw een
ledenvergadering gehouden.
De voorzitter, de heer W. Zwart, heette
de aanwezigen van harte'welkom Na
voorlezing der notulen deelde de voorzit
ter mede. dat op 21 maart a.s. de heer A.
van den Nieuwenhuizen in gebouw „Pre
diker" een lezing zal houden over vissen
uit Azië. Afrika en Zuid-Amenka en
daarbij niet minder dan 250 kleurendia's
zal doen vertonen. Deze avond wordt ge
organiseerd in samenwerking met de zus
terverenigingen uit Alphen a. d. Rijn,
Katwijk. Noordwijkerhout en Oegstgeest.
Aan de heren W. v. d. Kraan, G. Steen
bergen en F. W. Leeman, die resp. eerste,
tweede en derde prijswinnaar zijn gewor
den in de raadwedstrijd „Wie weet hoe
ik heet", werden door de voorzitter waar
debonnen uitgereikt. Vier nieuwe leden
werden vervolgens tot de vereniging toe
gelaten. Het agendapunt verslag kas
controle-commissie moest door omstan
digheden worden verschoven naar de
eerstvolgende vergadering.
De heer C. Slegtenhorsf bracht ver
slag uit namens een commissie van
onderzoek inzake een in de vereniging
gerezen conflict. Op grond van dit rap
port meende een der bestuursleden voor
zijn functie te moeten bedanken. Naar
aanleiding van protesten, welke uit de
vergadering rezen, besloot het voltallige
bestuur na schorsing van de bijeen
komst af te treden. Staande dc ver
gadering werd besloten kandidaten aan
te wijzen en een nieuw bestuur samen
te stellen. Het resultaat van de stem
ming die volgde w?s. dat het gehele
bestuur werd herkozen. Voorzitter W.
Zwart werd bij acclamatie herkozen.
Deze dankte voor het vertrouwen in
het bestuur gesteld en deed een zeer ern
stig beroep op aller medewerking bij de
groei en bloei van JDe Natuurvriend"
Tot slot van deze vergadering, die veel
stof deed opwaaien. heette»de voorzitter
het nieuwe bestuurslid W. Fukken har
telijk welkom.
posities, waarin Van der Pas zich vooral
na de pauze, met grote vitaliteit, naar
volle waarde ontplooide, met daarin de
eerste Ballade (op. 23). de Etudes in f.
en c kl t en twee walsen als meest
geslaagde voorbeelden van zijn kunnen
dat steeds weer spreekt van oordeel
kundige behandeling van de gestelde
opgave.
Het was moeilijk zich in te denken,
dat hij daar werkelijk voor het laatste
op het Leidse podium, dat naar zijn
zeggen, hem zo lief is. verscheen. Moei
lijk vooral, omdat Van der Pas nog
midden in de bloei van het leven staat,
een leven, dat ons en hemzelf veel
schoons gegeven heeft
Wij moeten echter zijn onherroepelijk
besluit respecteren
Burgemeester jhr mr F H van
Kirtschot heeft als voorzitter van het
daartoe gevormde ere-eomlté. aller gro
te dank betuigd onder aanbieding van
een prachtige witte vaas (van Zaalberg)
getooid met een grandioze bloemenschat
en een fraaie ets. voorstellende de
Korenbeurs van dc Pool. Peter Rackwitz,
herinnering aan Leiden. In zijn dank
woord memoreerde de scheidende de
vele banden, die hem met Leiden bin
den reeds als klein Jongetje huppelde
hij mee in Koebergs „Bloemensproke"
en verklaarde, dat Leiden altijd een
héél bijzondere stad voor hem geweest
is. Het was prettig op het Leidse podium
te staan en zoveel contact te vinden.
Talloze ovaties noopten Van der Pas
tot twee verrukkelijk gespeelde toegif
ten, nl. Schuberts „Moment musical"
en een onderhoudende en geestige
„Humoreske" van eigen hand. daarmee
overtuigend bewijzend nog wel iets
anders „aan" te kunnen dan Chopin'
Na het concert vond nog een intieme
huldiging plaats in de solistenkamer,
waar mr. A. J Sormani namens de
„Leidse Kunstkring voor Allen" de heer
A J. van de Pompe namens de Leidse
Volksuniversiteit K. en O Iskar Aribo
als voorzitter van de Leidse afdeling
der K NT V. en de heer H J. Geertse-
ma namens „Sempre Crescendo waar
over Van der Pas in de jaren '39 en '40
de scepter zwaaide, ieder op zeer per
soonlijke en hartelijke wijze, de grote
kwaliteiten van Van der Pas huldigden
Wij voegen onze welgemeende dank
voor alles wat hij schonk daar graag
aan toe. al betreuren w-ii 't. dat zijn
heengaan een „voor goed" betekenen
moet
Van der Pas zal het begrepen en
gevoeld hebben: Leiden laat hem
node gaan!
H.
18e en 19e eeuwse Japanse
Ideurenhoutsneden-ontwerpen
TEN ONRECHTE
WEINIG BELANGSTELLING
In het kader van de serie winterlezin-
gen van het Rijksmuseum voor Volken
kunde hield de heer C. Ouwehand gister
avond in dit museum een voordracht
over „het ontwerp voor de Japanse kleu-
renhoutsnede uit de 18de en 19de eeuw"
De heer Ouwehand beschouwde zijn voor
dracht als inleiding en begeleiding van
een' groot aantal lichtbeelden en van een
na afloop volgende bezichtiging van een
kleine, maar unieke, tentoonstelling, die
aan dit onderwerp werd gewijd.
Onder een ontwerp voor een kleuren-
houtsnede. aldus spr.. verstaat men het
door de prentkunstenaars. al dan niet in
samenwerking met leerlingen, met inkt
en penseel gedane tekeningen, die door
bloksnijders en drukkers tenslotte wor
den verwerkt tot de prent, de kleuren
druk als grafisch eindresultaat, dat. in
tegenstelling tot de tekeningen, door de
prentuitgevers in de handel werd ge
bracht.
Aan de hand van tal van voorbeelden
kreeg men een overzicht van de verschil
lende stadia en bewerkingen die aan het
tot stand komen van de prent vooraf
gingen: de eerste ruwe schetsen, de ver
dere uitwerking daarvan, versie-verschil
len. het aanbrengen van correcties, het
kopieeren. het aangeven en aanbrengen
van kleuren op de ontwerpen, de specia
lisering van bloksnijders. de samenwer
king met de leerlingen. De dubbele pro
jectie (ten dele in kleuren) vergemakke
lijkte het vergelijken van de verschillen
de stadia, de stijlverschillen die daarbij
optreden en maakte in het bijzonder dui
delijk welke grote verschillen er tussen
ontwerp en prent aan de dag kunnen
treden
De bestudering van deze. ook esthe
tisch. zo boeiende tekenkunst, die. zoals
cfe heer Ouwehand opmerkte, van groot
belang is voor de kennis van de Japanse
houtsnedekunst in haar geheel, staat nog
voor een grote opgave. Dit is voorname
lijk te wyten aan het feit. dat het hier.
in tegenstelling tot de prenten, unica be
treft, die pas laat in de openbaarheid
kwamen en waaraan tot nu toe, ook in
Japan, nooit de aandacht is besteed, die
deze kunst in zo hoge mate verdient.
Deze lezing heeft dit eens te meer dui
delijk gemaakt!
TENTOONSTELLING
Het interessante materiaal is, behalve
uit de museumcollectie, afkomstig uit de
internationaal bekende verzamelingen
van de heren Lieftin$k en Tikotin en
(voor wat de prenten betreft) uit die van
de heer Robinson te Londen.
De tentoonstelling, die gedurende een
maand voor het publiek geopend blijft,
geeft, voor het eerst in Nederland, een
overzicht van prenten met de bijbehoren
de schetsen en ontwerpen en is, in klein
bestek, in hoge mate illustratief voor dit
aspect van de Japanse grafiek uit ge
noemd tijdperk.
150 gram
attractief strooipakje
68 cent
nt 1
Bij juiste behandeling veel profijl
Terwijl buiten Koning Winter stad en land in zijn barre greep gevangen
houdt, stonden binnen in het „Huis over 't Hoff" waar de afd. Leiden en omge
ving van de Kon. Ned. MU. voor Tuinbouw en Plantkunde, gisteravond haar
ledenvergadering hield, de eerste lenteboden al op tafel. Een grote pot met
prachtige narcissen, die door de jury met negen punten werd gewaardeerd.
Deze uitspraak was tegelijkertijd het slot van het in sneltreintempo .geno
men" huishoudelijk deel van de bijeenkomst.
man Geen betere pruim voor de parti
culiere tuin. zei de heer Gerritsen.
Na nog enige aanwijzingen gegeven te
hebben over de bessen, behandelde spr.
tot slot van zijn lezing het onderhoud!
Hoewel zei hij, iedere snoei tot groei
prikkelt, gelooft hij toch. dat er teveel
gesnoeid wordt In de winter moeten
alleen verwijderd worden de zieke tak
ken, de takken, die naar binnen groeien
en schurende takken Als er goede on
derstammen zijn. is éénmaal snoeien
voldoende
Wat de insectenbestrijding betreft,
merkte de heer Gerritsen nog op, dat er
een tendenz komt om minder met gif
tige middelen te spuiten. Sterk beval hij
het diacinon aan. Na een „vruchtbare"
nabespreking kon voorzitter Joh. Jonker
deze matig bezochte bijeenkomst slui
ten
Het onderwerp voor het verdere deel
van de avond was het „fruit in kleine
tuinen" Een onderwerp dat deskundig
werd besproken door de heer C. Gerrit
sen, ambtenaar bfj het Ministerie van
Landbouw, afd. voorlichtingsdienst voor
volkstuinen en particuliere tuinbouw
Het kweken van fruit in particuliere
tuinen brengt nogal wat moeilijkheden
met zich, aldus de heer Gerritsen Over
het algemeen kiest men een ras. dat
men goed kent. En verder wordt eigen
lijk alles aan de handelaar overgelaten.
Aangezien een fruitboom zonminnend
is. moet er in de eerste plaats op gelet
worden of de tuin wel goed in de zon
staat. Is de tuin wel geschikt om de
fruitteelt te beoefenen' Zo niet. laat
men er dan in geen geval aan beginnen!
Hoe is het met de grond gesteld? Soms
moet daar heel wat aan gedaan wor
den Staan de appelbomen b.v. met de
voeten in het water, dan kan kanker of
basis-stamrot ontstaan: allebei gevaar
lijke ziekten De grond moet het water
kwijt kunnen maar in tiiden van droog
te ook voldoende vochthoudend. zijn
Van de fruitbomen zijn de appels het
meest en de pruimen het minst kies
keurig. Van de struiken zijn de zwar'e
bessen, die wat dit betreft de meeste
zorg eisen en de rode en kruisbessen net
minste.
Verheugend is, dat bij de appels een
grote keuze bestaat in type onderstam
men Voor een kleine tuin moet men in
geen geval zaailing-onderstammen ne
men De meest gewenste onderstammen
zijn type IX en VII Woont men in een
streek waar veel hazen zijn en woel
ratten. dan kieze men type VTI. Men
zette de bomen liefst met drie meter
tussenruimte en dan soort bij soort,
appels bij appels peren bti peren en
pruimen bit pruimen: dus niet om en
om Bii peren neme men zoveel moge-
liik type Kwee-A onderstam, met als
I tussenstam de Brehadi Vooj- pruimen
1 raadde spr aan niet de wat heel
j vaak eedaan wordt varkenspruimon-
'"erstam te nemen Deze maakt veel op-
'la?. wat erg vervelend is. Deze stam
wordt ook veel bezocht door de rood-
I glansziekte en door bladluis. Als pruim
beval hij sterk aan de Emma Lepper-
Geneest ruwheid en schraalheid
Extra-brandstoffenbijslag
De Minister van Maatschappelijk
Werk heeft de gemeentebesturen be
richt. dat zij wegens de strenge koude
ook over de week van 12 tot en met
18 februari een extra brandstoffen-
bijslag mogen uitkeren aan oorlogs
slachtoffers. gerepatrieerden uit Indo
nesië en de gedupeerden van de
watersnoodramp 1953.
De bijslag bedraagt f. 4.10 voor gezin
nen cn alleenstaanden die in eigen
huishouding voorzien en aan gezinnen
die bij derden zijn ingekwartierd en
dus niet in eigen huishouding voor
zien: f. 2.05 voor alleenstaanden die
niet in eigen huishouding voorzien.
AFSCHEID AAN DE
LICHTFABRIEKEN
Van de heer I. Boom
Gisteren nam de heer I. Boom wegens
het bereiken van de pensioengerechtigde
leeftijd afscheid van directie, chefs en
collega's aan de Lichtfabrieken.
Zoals gebruikelijk, werd de heer Boom
ontvangen in de directiekamer, waar al
lereerst de heer Ir Y. Ykema, directeur
van de fabrieken zijn leedwezen uit
drukte over het vertrek van de heer
Boom. aangezien de fabrieken in hem
een medewerker verliezen, die zich al
spoedig de reputatie van van een be
kwaam vakman had verworven. Mede
namens het Gemeentebestuur dankte de
directeur hem voor de vele belangrijke
diensten, aan het bedrijf bewezen en
wenste hem een gelukkige levensavond
toe.
De overige superieuren roemden even
eens het vakmanschap van de heer
Boom en drukten ook hun spijt uit over
het vertrek. Vanzelfsprekend uitten zij
ook hun beste wensen voor de levens
avond van de heer Boom. De heren Van
Woudenberg en J. J. C. Snel spraken na
mens de personeelsvereniging waarde
rende woorden voor de prettige samen
werking met de heer Boom en spraken
tevens de hoop uit dat het aangeboden
geschenk hem nog menigmaal zal mo
gen herinneren aan de vele bij de fa
brieken doorgebrachte Jaren. De heer
Boom dankte voor de vele hartelijke
woorden en voor het aangeboden ge
schenk van het personeel en nam daar
na in de kring van zijn naaste medewer
kers afscheid. Ook hierbij werd door de
sprekers herinnerd aan de aangename
samenwerking en het vakmanschap van
de heer Boom. Enkele geschenken onder
streepten de toespraken van chefs en
collega's.
N.V. NED. MIJ. TOT FINANCIERING
VAN HUURKOOPTRANSACTIES
„NEMAFI"
In de een dezer dagen gehouden alge
mene vergadering van aandeelhouders
van de Nederlandse Maatschappij tot Fi
nanciering van Huurkooptransacties
„Nemafi" N V. alhier is door de directie
het jaarverslag over 1955 uitgebracht.
Hieruit blijkt, dat de in het eerste jaar
verslag uitgesproken verwachting, dat
de N.V. in het tweede jaar tot volle ont
plooiing zou komen, bewaarheid werd.
Dank zij de van verschillende zijden
ondervonden medewerking, werden de
in 1954 gevestigde relaties aanzienlek
uitgebreid De omzet vertoonde derhal
ve een aanmerkelijke stijging, tot uit
drukking komende in het per 31 decem
ber 1955 uitstaande debiteurensaldo ad
f. 2.013.879 89.
De directie meent op goede gronden te
mogen vaststellen, dat de verdere ont
wikkeling der maatschappij zich in gun
stige zin zal voortzetten.
Na afschrijving op het gebouw, inven
taris en oprichtingskosten en reserve
ring van een bedrag ad f. 36.717 75 voor
belastingen, resteert een winstsaldo
groot f. 74.197.09.
Besloten werd een algemene reserve te
vormen van f 20 000 en het dividend te
bepalen op 9%.
De heer mr. F. J. J. Trapman, die als
commissaris aan de beurt van aftreden
was, werd herkozen Het college van
commissarissen werd met een lid uitge
breid door de benoeming van de heer H.
A. Tillema te Amsterdam.
Lekker slapen
(Speciale berichtgeving)
Een mevrouw uit de Bonte Koe- i
y straat te Zwolle zag er gisteravond
y tegen op tussen de koude lakens te
duiken
Zij kreeg een lumineus idee. het
strijkijzer in bed! i
y Zo gedacht, zo gedaan. Na een
y paar minuten steeg een stinkende i
rookwolk uit het beddegoed om-
hoog en spoedig volgden vlammen
De heer des huizes greep kordaat 4
f het beddegoed bijeen en smeet het
y uit het raam Hij trotseerde daar-
y op 20 graden kou om de vlammen J
te dovenJ
Of het gezin daarna goed en 4
warm geslapen heeft, is ons niet 4
J bekend
Bij het Delftse Jaagpad
I De Ijsbreker. die door de schip-
\pers (op de voorgrond), werd be
let het werk voort te zetten.
I (Foto L.D./Van Vliet.»
PROMOTIE
Aan de Leidse Universiteit is gepro
moveerd tot doctor in de wis- en na
tuurkunde op een proefschrift getiteld
„Een onderzoek over de specificatie van
de A en B glucosidase" de heer EI. Ber
ger geboren te Arnhem en thans wo
nende te Leiden.
RURGERIIJKE STAND
VAN LEIDEN
GEBOREN
Regina dr van D v. Soest en J Cornet;
Hans, zn. van J Petersen cn D M Ver
hoeven. Cornells Hendrik, zn. van C.
Haasnoot en G Ouwehand. Jolanda Chris
tina dr van J Dekker en G Knoester:
Willem Teunls. zn van A. v. d Plas en
T. L Kuijt: Hendrlna Bulztna. dr. van W
v Duijn en M J de Jong
GEHUWD
H N. de Mooij en F. W Buurman: A de
Groot en F. Bleijenberg. M v d. Heijden
en A. W J C Koren
OVERLEDEN
A. C. Gijbeis, huisvr. van: De Groot
I 79 jr.
Vreesden schade voor huil eigendom
Nu al geruime tüd ligt een transport pijpleidingen en ronslructiematerlaal,
dat bestemd is voor Venezuela, op het terrein van de Hollandse Conslructle-
Werkplaatsen aan de Zoeterwoudsewcg te wachten om naar Amsterdam versi -ept
te worden, om vandaar in een zeeschip overgeladen te worden. Aangezien ilere
schepen aan een bepaalde datum van vertrek zijn gebonden ?n de I! P.M.,
voor welke maatschappij dit materiaal bestemd is, de wens te kennen heeft
gegeven, dat dit transport zo spoedig mogelijk plaats vindt, moest de vaar
geul. koste wat het kost, opengebroken worden.
hedenochtend in de vroegte weer met
het verder openbreken van de vaargeul
wilde beginnen, werd de kapitein vanaf
de wal en het ijs duidelijk gemaakt, dat
hij hiermede moest wachten totdat de
schippers van het Gemeentebestuur een
schriftelijke mededeling hadden ontvan
gen. dat een eventuele schade aan hun
schepen door „Leiden" vergoed zou
worden. Het Gemeentebestuur moet nl.
toestemming geven tot het openbreken
van de vaargeul binnen de stads
grenzen
SCHIPPERS NAMEN
DREIGENDE HOUDING AAN
het openbreken van een vaargeul gena
derd tot aan de Lammebrug nabij Lel
den, waarna een ijsbreker van de firma
Goedkoop dit werk voor de laatste paar
honderd meter overnam.
Tot omstreeks twee uur in de afge
lopen nacht Is men met dit werk door
gegaan. Op dit moment maakten de
schippers, die met hun boten in het
Delftse Jaagpad lagen ingevroren en die
reeds met grote bezorgdheid voor hun
schepen het werk hadden gadegeslagen,
bezwaar tegen een verdere voortgang van
dit werk. Nadat contact met de direc
teur van de Markt- en Havendienst
was opgenomen, werd besloten met het
openbreken van de vaargeul te wachten
tot hedenochtend Inmiddels was ook
politie aangerukt om de verhitte ge
moederen van de schippers, die tegen
over de kapitein van de ijsbreker reeds
een dreigende houding hadden aangeno
men tot bedaren te brengen en een
oogje in het zeil te houden.
Toen het personeel van de ijsbreker
Teneinde hun verzoek kracht bij te
zetten, maakten de schippers de kapi
tein van de ijsbreker duidelijk, dat zij
er niet voor zouden terugschrikken
hem dit werk onmogelijk te maken.
Stenen, stokken en ander rrijpbaar
materiaal, w.o. zelfs een slee. lagen
klaar om dr aanval te openen. Bo
vendien maakten enige schippers, die
zich enkele meters voor de ijsbreker
op het ijs opstelden, de kapitein dui-
Aangezien ook de kapitein van de ijs
breker geen enkel risico wenste te ne
men is het bij deze dreigende houding
gebleven. Er werd dan ook vanaf dit
ogenblik geen poging meer in het werk
gesteld om de vaargeul verder open te
breken.
Inmiddels was het College van B. en
\V. op de hoogte gesteld van deze vang
van zaken Teneinde zich van een en
ander op de hoogte te stellen versche
nen de burgemeester, jhr. mr F H.
van Kinschot en de wethouders A. J.
Jongeleen en D. van der Kwaak, in de
loop van de ochtend ter plaatse Uit
opmetingen bleek, dat op sommige
plaatsen ter weerszijden van de ijs
breker maar een ruimte van 5 tot 10
centimeter over zou blijven.
Na zich van de situatie op de hoogte
te hebben gesteld volgde binnenskamers
een nader beraad.
Nadat ook nog contact met de
H.C.IV. en de schippers was opgeno
men. is besloten, dat deze laatsten
thans het ijs om hun schepen zullen
weghakken, resp. zagen, waarna de
ijsbreker met de nodige voorzichtig
heid naar het terrein van de H.C.W.
zal opstomen. Indien een en ander
naar wens verloopt, zal vermoedelijk
hedenavond de eerste schuit, uctke
bestemd is voor Amsterdam, geladen
kunnen worden.
