LEIDSCH
DAGBLAD
Eerste Kamer optimistisch over
financiële toestand van ons land
Maar ook waarschuwingen
WEERBERICHT
Vertrouwen in goede afloop der
Geneefse conferentie
Amerikaanse leger zal voortaan
bestaan uit kleinere eenheden
94ste jaargang
WOENSDAG 11 JANUARI 1956
No. 28727
Directeur: J. W. Henny
Hoofdredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f7.per kwartaal: f2.35 per maand; f0.55 per week
Witte Singel 1, Leiden - Giro No. 67055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
„Wees voorzichtig, Excellentie
(Van onze parlementaire redacteur)
In hun algemene financiële beschouwingen over de Rijksbegroting voor 1956
betoonden zich gisteren de meeste sprekers in de Eerste Kamer optimistisch
over de financiële toestand in ons land. De heer Pollcma had lof
voor minister v. d. Kicft, die het aanvankelijk in hem gestelde vertrouwen had
bevestigd. „Deze minister heeft het land uitnemend gediend", riep de heer
Pollcma tenslotte uit. De heer Teulings (K.V.P.) maakte er op attent dat de
minister de wind had mee gehad, maar hij had overigens ook geen kritiek op
het financiële beleid. Hij was van oordeel dat de toekomst niet somber
behoeft te worden ingezien en hij vermaande de economische bedrijvigheid
niet te sterk af te remmen. Het is beter er de gang in te houden.
Ook de heer In 't Veld (P.v.d.A.) zag geen aanwijzingen voor een armslag in
de bedrijvigheid.
„Je kunt nooit weten!"
Wanneer het maatschappelijk leven
verkeert in een ongekende bloeiperiode
en de belastmgen rijkelijk binnenstro
men. dan is het moeilijk in ernst te
spreken over de noodzaak van beperking
van de Rijksuitgaven. Toch hebben de
heren Molenaar (V.V.D.) en Hellema
(A.R.) dat gisteren gedaan. Want als er
een terugslag komt in de bedrijvigheid
(je kunt tenslotte nooit weten) en
daardoor de belastingopbrensten ver
minderen terwijl je op hoge kosten zit,
dan is Leiden in last.
Minister v. d. Kieft is een geboren
optimist, maar wees voorzichtig Excel
lentie, waarschuwde prof. Molenaar,
want het prijspeil is wel evenwichtig
gebleven maar het had eigenlijk moe
ten dalen. Dat heeft tot gevolg dat
de arbeiders hogere Ionen wensen en
als er een nieuwe loonronde komt. zal
dat het prijspeil niet onberoerd laten.
In het algemeen vond prof. Molenaar
dat de regering de waardeverminde
ring van het geld niet krachtig genoeg
aanpakt.
Als wij niet willen dat de waarde
van het geld verder daalt, dan kunnen
wij de geleide loonpolitiek niet dan met
de uiterste voorzichtigheid loslaten,
waarschuwde de heer Pollema (C.H.U.).
Londen stuurt 2000
man naar Cyprus
Ter bescherming van Britse
levens in Midden-Oosten
(Van c
correspondent in Londen)
Met het oog op de verwarde toestand
in het Midden-Oosten zal Engeland nog
tweeduizend man nieuwe troepen per
vliegtuig naar Cyprus zenden „als voor
zorgsmaatregel ter bescherming van
Britse onderdanen in dat gebied". Op
Cyprus zijn reeds tienduizend man Brit
se soldaten gelegerd.
Cyprus wordt thans voor de eerste
maal gebruikt voor het doel, waarvoor
het eiland na de Britse ontruiming van
Suez bestemd was, namelijk om te die
nen als legerplaats voor de strategische
reserve voor het gehele gebied van het
Midden-Oosten. De officiële verklaring
over de troepenzending is opzettelijk
vaag gehouden. De troepen zijn bestemd
als een waarschuwing voor Jordanië en
ook voor Israël en zijn zeker niet be
stemd om dienst te doen op Cyprus zelf,
waar de handhaving van de orde is op
gedragen aan de daar reeds gestatio
neerde zeven Britse bataljons.
De 2000 man nieuwe troepen, waaron
der afdelingen parachutisten, worden
thans als reserve ter beschikking gesteld
aan generaal Sir Charles Keightley, de
Britse opperbevelhebber van de land
strijdkrachten in het Midden-Oosten.
Na lange tijd van onzekerheid, welke
overigens zal voortduren zolang er geen
vaste Brits-Amerikaanse politiek voor
l]^."Midden-Oosten bestaat, heeft Enge
land thans een kleine stap gedaan,
welke, naar men in Londen hoopt,
psychologisch van belang is. Engeland
geeft hier in de eerste plaats mee te
kennen, dat het niet lijdelijk kan blij
ven toezien, daar de spanning steeds
toeneemt. De maatregel wordt in poli
tieke kringen in Londen vooral uitgelegd
als een poging om de wankele troon van
de 20-jarige Koning Hoessein van Jor
danië te redden, welke thans bedreigd
wordt door Communisten en door
Saoedi-Arabië. die erop uit zijn de Brit
se invloed in Jordanië te vernietigen,
sinds dit land zich bij het Verdrag van
Bagdad wilde aansluiten, wat na de
onlusten (als protest) geen doorgang
heeft gevonden. De regering van Saoedi-
Arabië is echter geenszins pro-commu
nistisch, maar zij is tegen het Bagdad-
verdrag. omdat zij. evenals Egypte,
gelooft dat dit het Arabische volk tegen
Israël verzwakt. Jordanië is Engelands
belangrijkste bondgenoot in het Mid
den-Oosten. Het land wordt militair en
economisch vrijwel uitsluitend door
Slot op Pag. 2
Aanhoudende dooi
Het KNMI verwacht tot donderdag
avond
Veranderlijke bewolking met enkele
buien. Matige, af cn toe krachtige wind
tussen Zuid en West. Aanhoudende dooi.
(Opgemaakt te 11.15 uur).
12 januari
Zon op: 8.46 uur; onder: 16.54 uur.
Maan op: 8.07 uur; onder: 16.36 uur.
Hoogwater te Katwijk 3.05 en 15.16 uur.
De nummer bestaat uit 10 pagina's
Daarom stond hij niet afwijzend maar
gereserveerd tegenover de vrijere loon
vorming. Verlaging van de Staatsuitga
ven is niet het beslissende probleem,
maar handhaving van de waarde van
het geld.
In tegenstelling tot de heer Hellema
(A.R.). die de belastmgen nog zeer
drukkend vindt, wil de heer Pollema de
belastingen alleen verlagen bij een da
lende bedrijvigheid.
Controle Rijksuitgaven
Nu de uitgaven van het Rijk van jaar
tot jaar steeds stijgen, heeft de heer
Lucas in de Tweede Kamer aangedron
gen op de instelling van een orgaan,
dat de Kamerleden van advies kan die
nen voor een betere controle op de
doeltreffend!-'d van de Rijksuitgaven.
Die gedachte ondersteunde gisteren de
heer Teulings (KV.P.), maar de heer
Hellema (A.R.) vond het probleem te
ingewikkeld voor discussie in de Kamer.
Hij drong met klem aan op de instel
ling van een studie-commissie over de
vraag hoe een betere controle door het
Parlement kan worden uitgeoefend op
de Rijksuitgaven. Het steeds meer
uitgebreide Staatsapparaat is de Sta-
ten-Gcneraal boven het hoofd ge
groeid, was de mening van de heer
Pollema (C.H.).
..Wees niet te gul", zei prof. Hellema
'A.R.) met de miljoenen voor hulp aan
de onderontwikkelde gebieden in de
wereld, want in de praktijk is wel ge
bleken dat dit heus niet altijd wordt
gewaardeerd, zoals Engeland nu pas
weer in Jordanië ondervindt. Daarente
gen was de heer In 't Veld (P.v.d.A.) een
sterk voorstander van de hulp aan de
onderontwikkelde gebieden. Hij ver
klaarde dat bij de komende behandeling
van de afzonderlijke begrotingshoofd
stukken de P.v.d.A. haar partijtje zal
meeblazen tot verdere opheffing van
sociale misstanden, verbetering van het
onderwijs, verheffing van het culturele
peil en de innerlijke kracht van ons
volk. hetgeen ook economisch van be
lang is.
Daarbij aanvaarden wij de financiële
consequenties. Voor bespreking van de
Rijksuitgaven behoeft men op de steun
van de P v.d.A met te rekenen. Doel
treffende besteding van de uitgaven
vindt de P.v.d.A. echter van het grootste
belang en de heer In 't Veld opperde
daarom de gedachte voor een betere
parlementaire controle op de Rijksuit
gaven de Algemene Rekenkamer m te
schakelen.
Tegen verlaging van uitgaven bij een
omslag in de conjunctuur zal de P.v d.A.
zich met kracht verzetten
Vandaag antwoordt minister v. d. Kieft.
Prins Bernhard naar Amerika
Prins Bernhard is gisteravond, ver
gezeld van zün particuliere secretaris,
dr. F. A. de Graaff, om half tien van
Schiphol vertrokken naar Amerika.
De gekozen president van Brazilië.
Jascelino Kubitschek heeft zich niet
door de sneeuw laten weerhouden
en is gisteravond op Schiphol ge
arriveerd. De president wordt be
groet door de zaakgelastigde van
Brazilië, de heer F. A. Alcazar.
Ned. getuigen verklaren:
„Wij kennen Jungschlager
niet"
Drie uit Nederland overgekomen ge
tuigen a decharge, voormalige leden
van de Nederlandse Militaire Missie
in Indonesië, hebben gisteren op de
50ste zitting in de zaak Jungschlager
verklaard, beklaagde niet gekend te
hebben.
De zitting, die tot ver na het mid
daguur duurde, trok grote belangstel
ling van de zijde van het publiek.
De eerste getuige. J. L. Verschoor,
voormalig transport-onderofficier bij de
Nederlandse Militaire Missie, zeide zich
kroongetuige Monach te herinneren,
aangezien Monach. die enige maanden
bij de Nederlandse Militaire Missie
werkzaam was als chauffeur, wel eens
rij-opdrachten bij hem haalde. Verdere
contacten, zoals door Manoeh verklaard,
had hü met de kroongetuige niet ge
had Getuige Verschoor werd vervolgens
geconfronteerd met kroongetuige Ami-
roedin, die op de kasafdeling van de
Missie werkzaam is geweest. Amiroedin
herhaalde dat hij Verschoor had ont
moet op illegale bijeenkomsten Ver
schoor zei tegen Amiroedin, dat hij dit
loog.
„IK KAN NIET CHAUFFEREN"
Getuige a decharge J. Koenders, ge-
pensinoneerd onder-luitenant, ver
klaarde niet alleen Jungschlager, maar
ook Manoch niet te kennen. Manoch
daarentegen zeide. dat Koenders hem
eens per auto naar een illegale bij
eenkomst bracht, waarop Koenders
repliceerde niet te kunnen chaufferen.
Kroongetuige Amiroedin zei aanwe
zig te zijn geweest op een bijeenkomst,
waarop Koenders beëdigd werd als .se
cretaris van het Centraal Administra
tiebureau bij het hoofdkwartier van de
Nederlandse geheime organisatie voor
Indonesië". Dit bestempelde Koenders
als volkomen onwaar „Weer een nieuwe
organisatie", zei de verdedigster, me
vrouw Bouman.
Het voormalige hoofd van de admi
nistratie van de Nederlandse Militaire
Missie, majoor Van Tuyn, bestempelde
Amiroedin als een „rare knoeier". Ami
roedin legde een verklaring af over de
verschillende begrotingen, die bij de
Militaire Missie zouden hebben bestaan
en over legale en illegale kassen, die hij
beheerde.
Het verhoor van majoor Van Tuyn zal
morgen worden voortgezet.
Kwestie Niemv-Guinea naar de ijskast?
(Telefonisch van onze correspondent uit Londen)
Uit zeer gezaghebbende Indonesische bron sprak men tegenover ons het vol
strekte vertrouwen uit. dat de Nederlands-Indonesische conferentie te Geneve
binnen zeer korte tyd tot een goed einde zal worden gebracht. Over de zo ne
telige financieel-economische kwesties zou volgens onze zegsman tussen Neder
land en Indonesië thans praktisch overeenstemming bereikt zyn. Nederlandse
onverzettelijkheid in de laatste fase, zo kan men concluderen, heeft mogelijk
tot dit resultaat bijgedragen. Het vraagstuk van West-lrian zal in de ijskast
worden gezet, omdat geen van beide regeringen politiek gesproken in staat is
concessies te doen.
gehoopt zou mogen worden op Britse
steun, mocht de zaak ooit bij de V.N.
aanhangig worden gemaakt
Minister Agoeng zou er de nadruk op
leggen, dat de tegenwoordige Indonesi
sche regering de laatste is. welke svm-
pathiek tegenover het Westen staat en
daarom aanspraak maakt op Westerse
welwillendheid.
In het programma van de minister
werd een diner met de Australische
Hoge Commissaris te Londen ingelast.
Indonesië ontvangt in het raam van
het Colombo-plan financiële bijstand
van Australië, dat een school voor tech
nische vakopleiding in Malang bekos
tigt. Het is onwaarschijnlijk, dat Indo
nesië rechtstreeks Colombo-hulp van
Londen verwacht, omdat Engeland zelf
nooit gfclden voor Indonesië ter be
schikking heeft gesteld, aangezien het
vanzelfsprekend meer belangstelling
koestert voor India en Pakistan.
De Indonesische ambassadeur te Lon
den, Soepomo, heeft gisteravond in het
gebouw van de Indonesische ambassade
ter gelegenheid van het bezoek van mi
nister Agoeng. een grootse ontvangst
gegeven, waar léden van het Britse Ka
binet. talrijke ambassadeurs en véle
politieke figuren aanwezig waren.
De kwestie van de arrestanten zou na
de bevredigende ontwikkeling van de
rechtsbedeling op de conferentie nauwe
lijks meer een rol van enige betekenis
spelen. Overigens dient te worden op
gemerkt, dat. hoe dicht de beide dele
gaties elkaar misschien ook genaderd
zijn, minister Agoeng de dingen, waar
hij het feitelijk met Nederland over eens
is. tot dusver niet zonder meer in Dja
karta aanvaard kan krijgen. Mogelijk is
er ook daar ter helfder uren sprake van
een wending ten gunste.
Ook voorzichtiger
uitlatingen
Tegenover dit optimisme staan ech
ter in Indonesische kringen in Londen
voorzichtiger uitlatingen. Daar betoogt
men bijv. dat het bezoek van de In
donesische minister van Buitenland
se Zaken, die thans de gast is van de
Britse regering, zeer nuttig is in ge
val van een mislukking van de con
ferentie. omdat de besprekingen van
de ministers er toe zouden bijdragen
Engeland gunstig te stemmen voor het
Indonesische standpunt in de omstre
den economische vraagstukken, zodat
Zeer bekende figuur in A.R. - kringen
Olid-minister mr. J. A. de Wilde overleden1 Nieuwe Premier van Saorlond
erkent Franse belangen
Dr Hubert Ney. voorzitter van de pro-
Duitse christen-democratische partij in
Saarland, is door het nieuwe parlement
tot premier gekozen. Hij kreeg 32 stem
men van de pro-Duitse partijen. Vijftien
afgevaardigden onthielden zich, twee
stemmen waren ongeldig en één lid was
afwezig.
Dr. Ney verklaarde, dat het eerste
doel van de nieuwe regering de hereni
ging met Duitsland zou zijn. Dit kan
slechts geschieden na een overeenkomst
tussen Duitsland en Frankrijk Saar
land hoopt actief aan de Duits-Franse
onderhandelingen te kunnen deelnemen.
De economische band tussen Saarland
en Frankrijk moet worden „losgemaakt",
maar dit kon niet „van vandaag of
morgen" gebeuren. Modernisering van
de Saarlandse industrie is noodzakelijk.
Daarvoor is Duits kapitaal nodig. Duits
land zou ongetwijfeld tot economische
steun bereid zijn.
Met Frankrijk wil Saarland als vol
waardig deelgenoot samenwerken. De
Franse particuliere belangen zullen wor
den geëerbiedigd. Op de lagere scholen
zal Duits weer de taal worden in plaats
van het Frans, dat tot nu toe verplicht
was.
Te elfder ure heeft het kabinet dins
dagavond besloten tóch de eed op de
grondwet af te leggen, waarvan eerst
gezegd werd, dat die te pro-Frans was.
dig met dr. W. Drees zitting in het col
lege van B. en W. van 's-Gravemhage.
Gisteren is op 77-jarige leeftijd over
leden mr. J. A. de Wilde, oud-minis-
ter van Binnenlandse Zaken cn van
Financiën.
Jacob Adriaan de Wilde werd op 7
januan 1879 te Goes geboren. Nadat hij
het gymnasium te 's-Gravenhage had
afgelopen, studeerde hij aan de Vrije
Universiteit klassieke letteren tot het
kandidaatsexamen Daarna wijdde hij
zich aan de JuridLsche studie. In 1905
promoveerde hy tot doctor in de rechten
aan de Gemeentelijke Universiteit te
Amsterdam. Van 1905 tot 1908 was hij
als advocaat en procureur gevestigd te
Goes. In laatstgenoemd jaar vestigde hy
zich als zodanig te 's Gravenhage. Van
september 1918 tot 1933 was hij lid van
de Tweede Kamer voor de A.R. party.
Daarnaast was hij van 1919 tot 1931
wethouder van de gemeente 's-Graven
hage.
Op 26 mei 1933 werd mr. De Wilde mi
nister van Binnenlandse Zaken in het
tweede ministerie Colyn. Ook in het der
de ministerie Colyn was hy minister van
Binnenlandse Zaken. In het vierde mi
nisterie Colyn was hy van 1937 tot 1939
minister van Financiën. Hij verliet dit
Kabinet wegens bezwaren tegen de ont-
werp-begroting voor 1940. In 1936 was
de heer De Wilde lid en voorzitter van
de toenmalige Staatscommissie voor de
grondwetsherziening.
Mr De Wilde is van 1920 tot 1949 vice-
voorzitter geweest van het centraal co
mité der AR. party. Bij de ontbinding
van deze party in 1941 door de Duitsers,
werd hij als gyzelaar geïnterneerd Na
zijn vrijlating nam hy zitting in de ille
gale A.R. partij, waarvan hij bij de be-
vryding voorzitter was. In 1946 werd hij
wederom gekozen in de Tweede Kamer.
Dit lidmaatschap verwisselde hij in
1948 met dat van de Eerste Kamer. Tot
1952 bleef hij lid van deze Kamer.
Voorts is de heer De Wilde o.m. voor
zitter geweest van de Raad van Beheer
van het gemengd bedrijf der Haagse
Tramweg Maatschappij (1926-'31>. voor
zitter van de Nederlandse Bakkerijstich
ting (1939-'42) en van de Elektnoiteits-
raad (1947-'49) en sedeit 1947 Commis
saris van de Zuidhollandse Bank.
act#*"
Wijlen mr. A. de Wilde
Mr. de Wilde was Ridder in de Orde
van de Nederlandse Leeuw en groot-
officier in de Orde van Oranje Nassau.
Oud-minister de Wilde was een zoon
van de heer H. de Wilde, die lid is ge
weest van Ged. Staten van Zuid-Hol
land en ook wethouder van 's-Graven-
hage In 1916 werd mr. J. A de Wilde
voor de AR. party gekozen tot gemeen
teraadslid van 's-Gravenhage. In 1919
werd hy wethouder van Financiën en
in 1923 wethouder van de Bedrijven; dit
is hij tot 1931 geweest. Hij had gelyktij-
Tijdens de bezetting werd hij gegijzeld.
Hy' heeft achtereenvolgens gevangen ge
zeten in Schoorl, Vught. Haaren en St.
Michielsgestel.
Van zijn hand zjjn tal van brochures
verschenen In woord en geschrift heeft
hy zich destijds achter dr H Kuyper
gesteld, die toenmaals een omstreden fi
guur in de AR. partij was.
Mr. de Wilde is gistermiddag in zijn
woning in Den Haag overleden, toen hy
zich, kort na het eten, even ter ruste
had begeven en daarna met wel werd.
Deze foto is bedoeld als troost
voor de voetgangers, die wel eens
menen, dat Koning Winter alleen
met hun (tegen modderspatten on-
plannen heeft. De voetgangers kun
nen tenminste nog komen waar ze
willen zijn. maar het modernste ver
keer ondervindt welhaast onover-
beschermde) verschijning boze\komelijke hinder van de sneeuwval
Op Schiphol gaat alles oneindig veel
trager dan gebruikelijk, en vele
K.l.M.-vogels staan op betere dagen
ie wachten, met hun neus in de
sneeuwjacht.
Mogelijke atoomoorlogvoering eist
veel grotere beweeglijkheid
De divisies van het Amerikaanse leger zullen worden herschapen in op
zich zelf staande „cellen", teneinde te voldoen aan de eisen van atoomoorlog-
voering, aldus heeft de stafchef V3n het Amerikaanse leger, generaal Maxwell
Taylor, gisteren in Washington medegedeeld. De „cellen" kunnen in een
atoomoorlog worden verspreid. In plaats van een divisie, die de vyand een
grote slag toebrengt, komt er een aantal „cellen", dat de vijand bestookt met
kleinere aanvallen.
Bij onlangs gehouden manoeuvres heeft men voor de legerorganisatie erva
ringen opgedaan, waarvan bovengenoemde splitsing het gevolg is.
Leger der V.S. een van de Het Amerikaanse leger is een van de
grootste ondernemingen in de gehele
grootste ondernemingen in de wereld. met een kapitaal van meer dan
nphnlo wcrpM l 44 mi,iard dollar. Het beschikt over in-
geneie wereia staUaties in 73 landen en over meer dan
een miljoen militairen en 440.000 bur-
Om grotere slagvaardigheid te krijgen bonden, die door Amerika geholpen
- gers, aldus generaad Maxwell Taylor.
Met de Ver. staten zijn 44 landen ver
worden „met het op de been brengen
van 200 divisies".
Het Amerikaanse Zevende leger dat
in Duitsland gelegerd ls, noemde ge
neraal Taylor „de beste strijdmacht
van Europa op het stuk van uitrusting
en opleiding" Eenheden van .iet Ze
vende leger patrouilleren dag en nacht
langs het „ijzeren gordijn", zo zei ty.
werken de V. S. aan uitbreiding van het
luchttransport en strategische beweeg
lijkheid. Dit is nodig om vlug te kunnen
optreden in geval van een onverwachte
agressie.
Volgens de generaal zijn er in sovjet-
Rusland, Oost-Duitsland en de andere
Oosteuropese landen ruim vijf miljoen
mannen onder de wapenen. De commu
nistische legers zijn veel groter dan die
van „de vrije wereld", aldus generaal
Taylor.
